DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 279.
Honderd en vijftiende Jaargang,
1913
ZATERDAG
29 NOVEMBER.
Binnenland
Leze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl.—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Hartdetedrukkecij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
UIT DEN RAAD.
Telefoonnummer 3.
DE SCHATTING VAN PROF. KLUYVER.
Gemengd nieuws
CODRAN
Dit nummer bestaat uit 4 bladen
Een allermerkwaardigst© Raadl was liet! Woensdag.
Het begon al dadelijk "bij de ingekomen adressen.
Ren heel rijtje dankbetuigingen van beambten en
ambtenaren wegen® de verhooging hummer jaarwed
den en dat in onzen tijd, die zoo bijzonder geken
merkt, is door ambtenaareontevredenheid. Dan als
verschijnsel zeer merkwaardig het plan van den
hoer Leguit, die ooram publico in dien regeli weinig
van zich doet hooren, maar nu plotseling Aikmaara
burgeriji heeft verrast. Kwam het er uitsluitend op
aan, de gemeente met woorden te besturen de heer
Leguit zou, te oordeeden naar die openbare vergade
ringen, de geheime zittingen seotie- en commissie
bijeenkomsten buiten beschouwing latend, een heel
slecht raadslid! zijn. Maar het .woord! alleen is niet
voldoende ook d'e dlaad moet er zijn. En waar de
daad, voortspruitend! uit zelf-werkzaamheid niet te
dikwijls valt te constateer en het zij gezegd zonder
eenige nevenbedoeling, al» voor de hand liggend ge
volg van de waarheid), dat niet iedler raadslid aanlei
ding heeft of zelfs maar kan vinden om met hoogst-
belangrijk© eigen voorstellen te komen daar1 valt
het toe te juichen, dat hier een deskundig raadslid
is gekomen met een mooi denkbeeld, eigener bewe
ging de gemeenschap van voorlichting dienend1, zon
der anderer werk af te breken.
Wij weten wel, deze daad vindt noch in beginsel
noch in uitvoering de goedkeuring van den heer den
lies terd, van wiens wenschen we ons o verigens ook
nu weer geen andere voorstelling kunnen maken, dan
dat ze met de logica volmaakt in strijd! zijn. Maar
wij denken,, d'at de meesite raadsleden wel een geheel
andere meening zuilen zijn toegedaan en gelijk te
voorzien was is het p'lan, waarvan de grondslag naar
het ons voorkomt alom sympathie heeft gevonden,
naar B. 'en W. verzonden om praei-advies»
Een andere merkwaardigheid. Er is den geheelen
namiddag één stemming geVoudem en wed over de
vraag of het woordl ten derde maal1 mocht worden
gevoerd1 doerden heer den Boesterd', die
zich toch heuscli niet aan veelpraterij schuldig
maakt en die dan ook nu in ongeveer een vijfde
van d|en tijd, welke door de stemming verloren ging,
mat zijn rede gereed wals.
En dan is het zeker een en een heel© mooie
merkwaardigheid dat de Raad van Alkmaar Woens
dag tot tal van belangrijke, ingrijpende maatregelen
heeft besloten, zonder dat er één hoofdelijke stem
ming werd geëiisckt, zonder ook dat er debat van
eenigen omvang werd gevoerd.
Er beerisehte een geest van flink zaken-doen, een
geest, die in ons land te Rotterdam het krachtigst
tot uiting is gekomen.
Wij maken ons sterk, dat tien jaar geleden de Alk-
maarsche Raad niet zoo maar in principe tot gasle
vering aan buitengemeenten zou hebben besloten.
Dan zouden er ongetwijfeld tal van die bezwaren
zijn geopperd, die niet getuigen van een goed in
zicht in de beteekenis van onze stad en hare omge
ving, van een ruimen blik op de ontwikkeling van
haar welvaart. Dan zou zeker ook niet zonder één
woordje van verzet het belangrijke voorstel zijn aan
genomen om B. en W. te machtigen een deskundige
voor het iuaken van een plan voer een nieuwe gas
fabriek te benoemen en deze met het toezicht op den
bouw te belasten. Zou de Raad thans nog niet een
stap verd'er in de goede richting willen doen?
Wij galOovem n.l. dat 'het nageslacht dén Raad in
zijn tegenwoordige samenstelling dankbaar zou zijn,
indien hij zou bunnen besluiten de gasfabriek nog
verd'er buiten dé stad te plaatsen dan thans in het
voornemen ligt. Nu ia het nog tijd om te voorko
men, dat men later de plaatsing der zoo niet rooken-
de dan toch altijd nog riekende fabriek een fout moet
noemen, die niet gemakkelijk te herstellen valt en
wat zoo'n fout uit het verleden beteekent ondervindt
het thans levend geslacht maai al te vaak. Op dit
oogenblik heeft mem de plaats der fabriek nog in zijn
macht, immers da reeds aangekochte gronden zullen
hun bestemming wel vinden en beter geschikte gron
den zijn wel' te krijgen. Zou hij, dite in dazen 't initia
tief neemt en er in slaagt zijn dóel te bereiken Alk
maar niet een thans reeds maar1 later nog veel meer
gewaardeerdem dienst hewïjzen?
Raakten bovenbedoelde besluiten het belangrijkste
gemeentebedrijf, ook op hygiënisch, sociaal en paeda-
gogisch gebied zijn er een paar gewichtige beslissin
gen gevallen, die getuigen van een goeden geest,
van een voorwaarts streven, hetwelk alle partijen in
volmaakte samenwerking kunnen steunen.
Wij denken aan het besl'uit om 1585 M3. gTond in
erfpacht af te staan voor.li pér jaar, den laag
ster! prijs, die ter wille van het beginsel gevraagd kan
worden. Door dit besluit krijgen we een wensche-
lijke hygiënische instelling te meer in Alkmaar: een
nieuwe ontsmettings-inrichting van het Witte Kruis,
waardoor een goederen-ontsmetting mogelijk zal wor
den, zoowei door stoom onder druk, als in een lucht
ledig ondier toevoeging van formaline, zoodat voor
taan ook ontsmetting van boeken, lederwerken, pels
en bontwerk enz. geschieden kan, terwijl er boven
dien een badhuis voor ontamettingsbadan bijkomt.
Dan een paar sociale maatregelen. Allereerst het
sympathieke besluit om nu ook aan den Nieuwlan-
dersingel volkstuintjes te gaan verhuren, waardoor
bezitters van kleine beurzen, die geen grond bij hun
woning 'hebben, naar hartelust kunnen tuinieren,
zich in de buitenlucht door gezonden arbeid verpoo
zing kunnen verschaffen en bovendien het prettige
gevoel kunnen hebben, dat ze niet alleen maar bezig
zijn, doch ook vruchten van hun werk plukken zelf
gekweekte groenten smaken lekkerder dan gekochte
en ze zijn meestal voordieeliger ook!
Nevens een besluit tot onbewoonbaarverklaring
van een tweetal woningen wel zeldzaam helaas 1
het met bekwamen spoed voorbereide besluit om aan
de Vereeniging voor Volkshuisvesting een voorschot
uit de gemeentekas te verleenen van 75000 voor
den bouw van nog 40 perceelen, waardoor er naar te
hopen is, in dén bestaanden woningnood eenige ver
ruiming kan komen.
Wat nu het paedagogisch element der zoo vlug af
gewerkte agenda betreft de verhoogde subsidie
aan de algemeene bewaarschool van 1500 op 8000
geen kleinigheid voorwaar, ging er ook al zonder een
woord van tegenkanting door. Genoemde school
wordt door ongeveer 250 kinderen bezocht, die men
in 5 lokalen bezighoudt. Behalve het hoofd der
school zijn er 2 gediplomeerde onderwijzeressen en
drie helpsters of kweekelingen aan déze inrichting
verbonden, hetgeen, in verband met de eischen,
'wél'ke tegenwoordig ook aan 'het voorbereidfend onder
wijs gesteld worden, te weinig werd geacht. liet best.
wenischte gaarne aan do school als vast personeel te
verbinden, behalve het hoofd, een plaatsvervangend
hoofd met de koofdacte en drie gediplomeerde on
derwijzeressen. B. en W. merkten in hun praeadvies
op, dat. de leerlingen dézer school, van verschillende
godsdienstige gezindten, meestal kinderen zijn van
ouders, die door hunne bezigheiden gedurende den
dag niet over hen kunnen waken, terwijl' daar tevens
de zoo noodige voorbereiding voor het later te ont
vangen lager onderwijs wordt verschaft. En dan
wezen B. en WT. er op, dat bij eventueele opheffing,
vrijzekar d'e gemeente de taak van het bestuur zou
moeten overnemen en zelve een of meerdere scholen
van voorbereidend onderwijs zou moeten stichten.
Wij vestigen vooral op de |aatste opmerking even de
aandacht, omdat hier zoo terloops eens weer blijkt,
dat het veel gesmade particulier initiatief toch ook
in onzen tijd nog wel wat te doen vindt, dat het tot
verlichting van dé gemeente-taak kan strekken, wan
neer menschen hun tijd en. 'hun werkkracht beschik
baar stellen ten nutte van de gemeenschap. Trouwens
de ambachts- en burgeravondschool is daarvan
mede een heel sterk sprekend bewijs. Ook voor deze
ond'erwijis-instelling, voortgekomen uit het particu
lier initiatief, werd een besluit der gemeente ge
vraagd: een annuïteitsleening van ten hoogste
18.300. En ook hier niet het minste bezwaar I
Precies zoo ging het met het voorstel tot het mar
ken van een walbeschoeiïng der Kanaalkade en het
verleenen van een crediet van 88856 aan B. en W.,
welk voorstel reeds zoo menigmaal een onderwerp
van bespreking uitmaakte, al is daarvan in het open
baar weinig géblekeoj.
De voorlodpige vaststelling van de pensioens
grondslagen voor de Gemeente-ambtenaren en ver
haal op die ambtenaren van de door de gemeente
verschuldigde bijdragen vroeg ook niet heel veel tijd.
Alleen deed de heer Verkerk, gemeentewerkmannelij-
ker dan de afdaeling Alkmaar van den Bond van
Ned. gemeentewerklieden, nog een zwakke poging,
om het verhaal van 2 voor eigen pensioen- ge
schrapt te krijgen, maar het was te voorzien, dat
daar niets van zou komen. Trouwens het gebeur!
niet vaak, dat een financieel voorstel van een college
van R. en W. zoo goed beantwoordt aan de meestal
niet laag gestelde eischen van ambtenaren-vereeni-
gingen, als hier het geval is.
Overigens geldt het hier een moeielijke, geheel
nieuwe en uiterst moeielijke materia Men herinnert
zich, dat in het ontwerp-Heemskerk van de ge
meenten werd geëiseht, dat zrij hun ambtenaren allen
zouden inkoopem in de nieuwe pensioenregeling, on
gerekend! wat er reeds voor wa» gedaan.. De bepaling
van inkoop is later milder geworden, onder den aan
drang van onderscheidene gemeentebesturen. Doch
die heeren van den Haag hebben niet precies af werk
geleverd. Vandaar dat de regeling nog maar een
voorloopige is en d'at in dé meeste gemeenteraden de
voorstellen van het Dagélljksch Bestuur ook onge
wijzigd zijn aangenomen. De heer Zimmerman, bur
gemeester van Rotterdam heeft dat onlangs zeer kras
gezegd!. Men zal! verklaarde hij dan ook weer
beslissen in den Haag, nabij ons, over ons en zonder
ons, wij zullen hebben te prijzen wat de heeren wij
zen.
De heer Verkerk haalde een 'ander deel van do rede
van bovengenoemden burgemeester aan n.l. het vol
gend©
„Ieder die kent de enorme macht van de groote
„corpsen, de groote personeelen van kleine beambten
„in dienst van publieke lichamen, weet, dat van het
„oogenblik af, dat die wetten in werking zijn, een
„actie zal worden begonnen en volgehouden waar-
„over ik op dit oogenblik geen oordeel vel om de
„condities van de pensioenregeling gunstiger te ma-
„ken. Er zal een groote aandrang ontstaan, nu of
„;.a de toekomst, om de pensioenregeling gunstiger
„te maken ten behoeve van hen, die er onder vallen."
Zich bij die woorden aansluitende, spoorde de heer
'Verkerk dé gemeente-werklieden, die het minimum
loon hebben, aan, toch vooral niet te verklaren, dat
zij d'e wet niet op zich zelf toegepast wenschen
zien. Wij wenschen dezen .raad gaarne krachtig te
■ondersteunen. De betrokkenen mogen wel beden
ken, dat- het uitzicht op pensioen op grond van deze
wat voor hen, die d© bedoelde verklaring afleggen,
verloren gaat voor altijd!
Nji van dé tafel' van B. en W. reeds is verklaard,
I er gevoéld wurd't voor een financieele tegemoet
koming, is er nog minder aanleiding voor de gemeen
te-werklieden om zieh terug t© trekken.
Hoeveel deze nieuwe regeling zal kosten, verne
men w© later. Weinig zal het stellig niet zijn!
De verordening regelende de gemeente-politie,
eischte een tweede lezing in verband met de vrije
Zondagen.
Op de verordening op het gemeentelijk werkloo-
zenfond's onaangename herinnering aan den, naar
we hopen, volmaakt verleden tijd rust nog altijd
het fatum: de behandeling der ingrijpende wijziging
moest worden uitgesteld.
De interpellatie van den heer Ringers over den
stand van de waterkwestie, bracht eenig licht. Even
wel heel weinig. Dat de onderhandelingen van
B. en W. met de directie der Wafcerieiding-maat-
scbappij weinig opschieten, zal, wie zich d'io van 1909
nog herinnert, weinig verbazen. En dé mededeeling
van den voorzitter, dat ieder nu niet meer betaalt
dan het zijne, is evenmin nieuw. Uit onbillijke toe
passing van de tarieven is het protest niet geboren,
maar wel uit de tarieven zelf. Hoe onverzettelijker
de Maatschappij1 intussehen is, hoe heter ons dit
lijkt voor het gemeentebelang, het gemeentebelang,
dat in de toekomst hoe 'langer hoe meer zal worden
benadeeld door de kortzichtigheid van dén Raad, die
de concessie op zulke buitensporige tarieven aan
ging. In verband hiermede zij nog eens eve de
slotsom van het adres, voorzien van 3000 handteeke-
ningen, naar voren gebracht. Zij luidt: dat de Raad
niet zal aarzelen om aan B. en W. een cred'iet te ver
leenen voor het. instellen van een onderzoek naar de
mogelijkheid en wenschelijkheid van het in exploi
tatie nemen van een eigen gemeentelijke drinkwater
leiding, subsidiair naar die van aansluiting aan ont
worpen waterleidingen.
TWEEDE KAMER.
In de gisteren gehouden zitting nam de heer Otto,
het nieuwgekozen uni-liberale Kamerlid voor Am
sterdam III, na aflegging der vereischte eaden, zit
ting.
Bij de verdere behandeling van de Indische begroo
ting bepleitte d'e heer Bogaardt (R.-K.) verla
ging der po'Sttarieven.
De minister beloofde aandacht te zulle®
schenken aan geleidelijke verlaging van het postta-
rief in en naar Indië.
Bij de onderafdeeling spoor- en tramwegen kwam
de heer He ladingen (S. D. A. P.) op tegen een
.stakingsverbod. Hem zijn geen1 gevallen bekend,
welk© 'strenge strafbepalingen wettigen.
Het personeel heeft, meende spr., een goede orga
nisatie noodig; men moet die niet tegenhouden door
anti-stakingsbepalingen.
De heer Bos (V.-D.) verklaarde zich eveneens
tegen een stakingsverbod. De consequentie zou z.i.
zijn, dat men gelijke bepalingen trof voor mail- en
paikketvaart-dienst, wat practiech onuitvoerbaar is.
Spr. veronderstelde, dat ook de ondernemers er niet
voor zijn, en pleitte voor een overleg van de regee
ring met de directies, ten einde deze te bewegen tot
geregeld contact met de vakorganisaties.
van de beroemde
BE VZ" en ft V IIRI. AND-AITTOMOBIEliEW.
Vertegenwoordiger
©arrosseriefabrikant, Alkmaar.
Een gebruikte PBOEFWAQEN billik te
koop T e 1 e f o o n 573.
De heer Rutgers (A.-R.) stelde als voorwaarde
voor een stakingsverbod een ingrijpend toezicht op
de arbeidsvoorwaarden.
De heer Vliegen (S. D. A. P.) betoogde even
eens, dat de consequentie van een stakingsveibod
moet zijn, het ingrijpen van de regeering in de ar
beidsvoorwaarden.
Spr. achtte het echter onmogelijk, om in alle bij
zonderheden in te grijpen en waarschuwde er tegen,
dat men aan een gewoon economisch conflict revolu
tionaire beteekenis zou geven.
De minister zei omtrent het a takings verbod
zijn meening nog te moeten voorbehouden.
De heer Van Vollenhoven (V. L.) sprak
over het tekort aan veeartsen in Indië, als gevolg
van het lage salaris. Hij drong op salarisverbete
ring aan.
De Minister zal de zaak onder de oogen zien.
De heer Gerhard (S. D. A. P.) vroeg of het
mogelijk was, vooral ook uit financieel oogpunt, om
voor Indië een algemeen verbod van alcoholgebruik
uit te vaardigen, een maatregel waaraan spreker
voorkeur zou geven boven invoering van alcohol-
regie, iets dat ook wel bepleit is. Hij wild© een oom
missie doen instellen tot het onderzoeken van die
mogelijkheid en diende, toen de Minister zulk een
onderzoek niet noodig bleek te achten, omdat bet
drankgebruik in Indië volgens hem niet zoo erg was,
een motie in, mede-onder teekend door vele leden van
andere partijen, waarin op het instellen van d'ie com
missie wordt aangedrongen.
De motie zal op een nader te bepalen1 dag worden
behandeld.
De Indische begrooting werd hierna zondér hoof
delijke stemming aangenomen.
Nu het ontwerp-'Treub' tot uitvoering van art. 869
der Invaliditeitswet ook in de Eerst© Kamer behan
deld is, zet prof. J. C. Kluyver in een ingezonden
stuk in de N. R. Crt. uiteen, hoe 'hij aan de hand
van verschillende gegevens er toe kwam het totaal
aantal te verleenen renten te schatten op 22.400,
welk aantal men dan later tot 25.000 heeft afgerond.
„Deze schatting nu, schrijft prof. Klluyver, is niet
gelogenstraft dloor het feit, dat 100.000 'bejaarde
menschen. da ouderdomsrente' hebben aangevraagd.
Mij was niet opgedragen, er naar te raden, hoevelen
wel zoiuden beproeven om gratis zich een© rente te
zien toegekend.
Dat het aantal arbeiders plotseling enorm ia toege
nomen, dat het begrijp loondienst in eens eeme on
verwachte uitbreiding heeft gekregen, dat de wer
king van Art. 369 .sterk op staatspensionmeering be
gint te gelijken, dit is een loop van zaken, waarvan
ik de mogelijkheid bij mijne schattingen niet in aan
merking had te nemen."
UIT WEISIT-GRAFTDIJIK.
Het fanfarecorps „Graftdijk" alhier heeft zijn
eerste uitvoering in dit seizoen voor de donateurs
dezer vereeniging gegeven. De 8 muziekstukken, die
onder de leiding van .den directeur, den heer A.
Vink, zeer verdienstelijk gespeeld werden en veel
bijval inoogstten, werden afgewisseld door komische
voordrachten, getiteld: „Een vrouwelijk soldaat";
„Wie zal mijn vrouw worden"; „Op het politiebu
reau," „Hot onfeilbaar recept" en „Oudé Tooneelspe-
iens." Deze voordrachten, die r.eer goed vertolkt
werden, wekten niet weinig den lachlust op. Vooral
de iaatstgenoemde en d'e tweede genoemde voordracht
vieien blijkbaar zeer in den smaak van een vrij talrijk
opgekomen publiek.
UIT OUDKARSPEL.
In de gehouden vergadering van de St.-Nieolaas-
feesteoïnmi&sie is besloten, het feest te houden voor
de drie laagste klassen daar de inteelkening niet van
dien aard was, dat het feest voor alle schoolkinde
ren kan 'worden gegeven. De inteekeningvan Chris
telijke zijde was zoo gering, dat men besloot, nu toch
van de onderwijzers dér christelijke nat. scholen de
antipathie tegen het St. Nicolaaskinderfeest voldoen
de gebleken iis, van deze scholen tezamen een 25-tal
van de armste kinderen uit te noodigen. Het bedrag
dat aan giften is ingékomen bedroeg totaal 220.50,
terwijl voor ongeveer lö a 20 aan koek en manu
facturen is geschonken.
Ook zal het feest niet gehouden worden in de
schoollokalen zooals aanvankelijk de bedoeling was,
doch in dé lokalen van A. Kist en J. de Bakker op
Woensdag 3 en Donderdag 4 Dec. e.k.
Alleen van de personeelen der O. L. 'Scholen te
Noord- en Zuidscharwoude kan medewerking worden
verkregen, terwijl na dé vergadering nog bericht is
ingekomen van B. en W. van Zuid-Scharwoude, dat
de school aleen voor onderwijszaken disponibel is,
dus niet voor het doel waar het voor gevraagd was.
De boerenleenbank alhier heeft van de Centrale
bank bericht ontvangen, dat de uit te ke'eren rente
met Vz procent is verhoogd.
Het besluit van genoemde leenbank om procent
meer uit te keeren, zal dus geen invloed op de toe
stand dér kas hebben.
