DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
EOfe 800.
Honderd
en Ypülende Jaargang.
1918
WOENSDAG
24 DECEWBER.
Vredefeest Kerstfeest.
Jeze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon en
feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar 10,80; franco door het geheele Rijk fl.—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Create
Prijs der gewone advertentiën s
Per regel Bij groote contracten rabat,
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V, Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 8
BINNENLAND.
iiiiiiiiiiiiiwi min ■M'im «■mw—wf ————O mqTSimb—t
Dit nnuimcr bestaat uit 2 bladen.
ALKMAAR, 24 December.
Geen sterren flonkeren er aan den avondhemel,
geen. witte sneeuwzoomen omranden de boomen van
het bosch d'e Natuur stoort zich niet aan d'e tradi
tie, zij gaat haar eigen, voor menschen onberekenba-
ren, weg. Maar al missen we de aloude bijkomstig
heden uit Kerstverhalen en van Kerstplaten, toch
zijn we weer het feeist genaderd, het feest van het
kindeke in de kribbe, het feest van de lichtende, lei
dende ster, het feest van den vrede.
Kerken zullen schitteren van. licht, Kerstboomen
zullen alom prijken, Kerstliederen zullen schallen en
scheone woorden zullen worden gesproken, om de
menschheid, groot en klein, te sterken in het geloof
en in de hoop op hef aanbreken van het rijk, van d'en
vrede zonder einde.
Wij laten den intiemem kring van geloof s1- en huis-
genooten wat daar hoort, herinneren slechts aan het
pax homnibus bonae volumtatis, dat den vrede enkel
bestemt aan de menschen van goeden wille, d'en vre
de met en in zichzelf, met en in zijn omgeving, ten
slotte de eenige pijlers, waarop het hechte gebouw
van den wereldvrede dluurzaam rusten kan.
Bij dien wereldvrede willen we echter heden even
stilstaan.
Door de eeuwen heen heeft hij bewonderaars en
aanhangers gevonden, maar ook twijfelaars, bespot
ters, bestrijders ontmoet. Zoo is het tot heden ger
bleven en wij zullen koning Hizkia niet kunnen na
zeggen: het zal vrede wezen in mijne d'agen.
Toch, wanneer wij denken aan de Germanen (oor
logsmannen), die immers hoopten in Walhalla uit de
hersenpannen der verslagen vijanden bier te drinken
en wij vergelijken dien tijd met den onzen, d'an is
er wel degelijk een groote vooruitgang waar te ne
men. Bloedige gevechten van man tegen mam zijn
geleidelijk verdwenen. Oorlogen tusschen stammen,
tuisschen de heerea in versterkte kasteelten, tusschen
de steden en deelen van hetzelfde land, tusschen klei'
na staatjes, komen niet veel meer voor. Het gebied,
waarin vrede heerseht, is al maar door grooter, en de
vrede daarbinnen duurzamer geworden. Aan de aan
geboren neigingen en eigenschappen van den mensch
is deze vooruitgang te danken. Het Christendom,
dat ook naastenliefde predikt, ook aardseh idealisme
opwekt, heeft hem bevorderd. Handel, nijverheid en
verkeer d'e don dit eveneens, doordat ze belangendra-
den vlochten in het lijnwaad der menischheid. Ook
geestelijke stroomingen, voor zoover ze menschheïds-
banden knoopten, die niet aan landsgrenzen gebon
den zijn.
Maar daarnevens zijn da reusachtige legers ont
staan, die miliiarden verslinden en die de vraag doen
stellen, „waar wij heengaan," een vraag, welke door
velen wordt beantwoord „naar de revolutie."
Met den schier ondragelijk wordenden last van het
militarisme op de schouders, met het schrikbeeld aan
het eind van den weg voor oogen, heeft men naar
kunstmatige middelen gezocht, om den vrede te be
vorderen. Daar is de arbitrage, zoo hemelhoog ver
heven, dat zij de illusie heeft doen ontstaan van de
steen der wijzen te zijn, die, eenmaal ontdekt en ge
zui'verd, den oorlog zou voorkomen en vervangen."
De illusie is illusie gebleven. Van de schoone
overeenkomsten der eerste Haagsche vredesconferen
tie, geteekemd door ongeveer alle gekroonde en onge
kroonde staatshoofden van Europa, Azië en Amerika,
„bezield met den vasten wil om mede te werken aan
de handhaving van den algemeenen vrede" is zoo
goed als niets terecht gekomen. Het arbitrage-
vraagstuk, waarover enkele jaren geleden nog zoo
veel werd gesproken, ia bij de laatste behandeling van
die begrooting voor buitenlandsche zaken in onze
Tweede Kamer maar even aangeroerd!
Het streven naar ontwapening zal evenzeer op fi
asco moeten uitloopen. Do reusachtige legers en de
kostbare vloten hébhen gemaakt dat de1 oorlogen
kort en zeldzaam zijn worden ze kleiner, dan
dreigt het gevaar weer van meerdere en langere oor
logen. Maar dan waarom bouwde men vroeger
burchten en wapende men zich? Omdat er toen geen
veiligheid «stond, b Waarom hebben wij geen dikke
muren cn slooten van nocde, waarom kunnen we ens
ongewapend bui ton onze woningen begeven? Omdat
wij weten dat er orde heerseht, dat de veiligheid ver
zekerd! is, dat er een gezag bestaat, hetwelke onze
rechten handhaven kan. Voordat men de menschen
vroeger on o wapende, gaf men hen de zekerheid, dat
ze veilig waren; voordat men ze buiten staat stelde
zich te verdedigen, stelde men hun vijanden buiten
staat hen aan te vallen. Ten opzichte van de staten
kan het niet anders zijn. Indien op den eersten Kerst
dag het wapengeweld kon worden afgeschaft, zou de
internationale anarchie, die den tweeden Kerstdag in
de statengemeenschap was ontstaan, veel geweldiger
zijn dan die van vandaag. Ook in de samenleving
der staten zullen burchten en vestingen niet kunnen
verdwijnen voor en aleer de menschen daarvoor ge
schikt zijn gemaakt, er alom recht en orde door een
stevig gezag kan worden gehandhaafd. Een gezag,
ontstaan uit de samenwerking van de staten, gelijk
de staten ook gezamenlijk hebben bijgedragen tot de
verfraaiing van bet Vredespaleis.
De hoop op een gelukkiger toekomst zij duis ge
grondvest op de macht der ideeën, gebracht bij de
massa's. Rusttelooze propaganda moet worden ge
voerd ter verheldering der hoofden ten opzichte van
de vredesdenkbeelden, opdat het verlangen van het
menschdom naar den vred^ zich. steeds krachtiger
openbaart. De menschen moeten steeds meer wor
den doordrongen van het geloof in dten vrede, de po
litieke partijen moeten ertoe worden gebracht in hun
programma's te schrijven, dat de Tegeeringen zich
ook in haar buitenlandsche politiek hebben te richten
naar de wet van de moraal, de regeeringen zullen de
middelen moeten willen, om die wet te handha
ven.
Zóó dient de openbare meening te worden bewerkt.
Kerk, school en pers hebben daarbij ongetwijfeld een
taak. Predikanten, onderwijzers en journalisten kun
nen in deze richting veel doen. Maar ieder „mensch
van goeden wiile" kan naar zijn omstandigheden er
toe medewerken, opdat eens kome die tijd, waarvan de
profeten in Israël getuigden, toen ze spraken van
het omsmeden van zwaarden in spaden en van spie
sen tot sikkels.
En het Kerstfeest, is èn om zijn oorsprong èn om
zijn beteekenis èn wegens zijn vallen in het tot ernst-
etemmende laatste jaargedieelte bij uitstek geschikt
om de heerlijke zaak van den vrede te dienen!
TWEEDE KAM Kit
De beraadslaging over de begrooting van landbouw,
handel en nijverheid, werd gisteren bij de afdeeliag
Arbeid en Arbeidsverzekering hervat.
De minister, de heer Treub, zette zijn giste
ren afgebroken rede voort. Een onderzoek zaï wor
den ingesteld naar de mogelijkheid van den vrijen
Zaterdagmiddag in het druk kersbedrijf. Verder wil
de minister den lO-urendag in den geest van de wet-
Miilerand invoeren in de bedrijven, waar mannen en
vrouwen samenwerken.
Van een wettelijk minimum-loon in de huisin
dustrie, mits in beperkte mate, wil spr. wdl weten.
Tot de voorgenomen wijziging van de Ongevallen
wet kan spr. nog niet spoedig overgaan, daar hij veel
heelt te dioen met de herziening der wetten van Mi
nister ïalma.
in verband met die circulaire aan de fcusschenperflo-
nen merkte de minister op het gewenscht te vinden,
dat art, 369 een ruime werking heeft, maar hij moet
opkomen tegen een uitvoering tegen de bedoeling en
tegen dë ietter der wet. Hij kon niet eerder ingrij
pen, want het grootste deel der aanvragen was reeds
behandeld in dten geest van de circulaire-Taima en
het ware onrecht geweest een deel1 der aanvragen vol
gens een anderen maatstaf te laten behandelen. Maar
van de nieuwe categorie der zeventigers wil de mi
nister de wet doen uitvoeren volgens haar bedoeling
en haar letter.
De heer Schaper (jS. D. A. P.)Dus de ouden
houden het!
De M i n i s t er: Dat spreekt van zelf.
Wat dte verhouding, van de medici tot de ziekenfond
sen btetreft, meent de minister, dat de eersten er zijn
voor de laatsten en niet omgekeerd. Als da medici
dit niet inzien, zullen zij bij' spr. stuiten op het meest
principieele verzet.
Na de pauze sprak dte minister over de beteekenis
van art. 369, de verplichting tot uitvoering van de
Invaliditeitswet, zijn optreden als minister en zijn
plannen.
Er is, zei de minister, met de aanneming van art.
369, ingevoerd een beperkte staatspensionneering.
Steeds heeft ispT. verdedigd, dat de overgangsbepa
ling tegelijk met de wet in werking moest treden; hij
deed dit nog verleden jaar November in deze Kamer.
Maar onlangs, bij het ontwerp tot invoering van art.
369, heeft spr. uitdrukkelijk geconstateerd, dat het
artikel het karakter van overgangsbepaling had ver
loren.
Door het invoeren van een beperkt staatspensioen
ontstaat een bevoorrechting.
Thans krijgt slechts een bepaald' deed der bevolking
een_ gratis-uitkeering en alleen zij, die binnen 3 jaar
TO jaar worden, krijgen de uitkeering om niet Dit
laatste is ook bevoorrechting. Na deze bedoelde be
voorrechting is gekomen een niet-bedoelde, tot aller
lei immoraliteit opwekkende bevoorrechting.
Eenmaal toegekend, blijft) die rente toegekend, ook
al is zij tot stand gekomen op valJache gegevens. Dat
komt, omdat de bandl tusschen art. 369 en dte Inva
liditeitswet is dborgeknipt. Ten. gevolge van de
overneming van het amendement-Duys is een tege-
ling geschapen en daarvoor is de vorige regeering
verantwoordelijk, die onrechtmatige rente-uitkeerin-
gen mogelijk maakt, zonder dat er iets aan te doen is.
Er is dus absolute noodzakelijkheid tot wetswijzi
ging. Veel misstand) moet weg, alvorens dte Invali
diteitswet kan worden uitgevoerd. Anders zou spr.
zijn ministerplicht verzaken.
Door den heer Aal'berse is niet-uitvoering van de
Invaliditeitswet een bedenkelijk precedent genoemd.
Maar hier is vlak voor dte verkiezingen op het aller
laatste moment deze zaak in de Eter&te Kamer behan
deld, namelijk in Juni, en 8 dagen vo'or de verkiezin
gen heeft men de wet in het Staatsblad geplaatst.
'(Links: een schandaalI)i
De rechterzijde kan zeggen: Wij hadden dte macht;
wij'haaldten den buit binnen. Maar de tegenwoordige
regeexing, dia rekening houdt met d'en uitslag der
verkiezingen, doet niets wat in strijd met de parle
mentaire usantia is.
Spr. is voor niets anders gekomen dan om iets te
verbéteren wat niet goedl is en om dit te verbeteren
in de richting die hij steeds heeft voorgestaan. Men
had hier te doen met een slechte invoering van het
staatspensioen, waartegen hij nog is, en een sterke
tegenkanting bij dte linkerzijde tegen de wetten-Tal-
ma.
Spr. zal nu trachten zijn denkbeeld te verwezenlij
ken zooals hij die heeft verdedigd1 tijdens de behande
ling der wet. Spr. gooit geien oude plunje weg; hij is
er te zuinig mee.
Spr. zette verder uiteen, dat er naast ziekteuitkee-
ring, ziektebehandeling in de wet moet komen.
Voorts moet er meer worden gtedaan ter voorkomin;
van ziekten, door stichting van sanatoria en zieken
huizen.
in de Invalidiiteitsrente moet een wijziging komen,
zoo, dat da invaiiditeitsrenta aansluit bij de ouder
domsrente. Dat kan men doen door toekenning van
hooge invaiiditeitsrenta in de jonge jaren; een inva-
liditeitsrente, die afloopt dus. Voorts wil spr. bere
kening van da invaiiditeitsrenta naar de iioonklasse.
jLsSlüh, diie in de Ziektewet valt, moet ook in de inva
liditeitswet vallen; er moet gebroken worden met het
piakzegelsitelsel, enz.
Men zal zich, voorts vrijwillig onder de verplichte
verzekering kunnen stellen en dan meeprofiteeien
van de Staat&bijdrage.
De vrijwillige verzekering kan dienen ter aanvul
ling bij de ailoopend'a invaliditeitsrente; .voor het
doorloopen van de rente na het 70&ta jaar, enz. Voor
de vrije verzekeringspremie zal dte Staat dan ee» bij
drage moeten geven.
Wat de organisatie betreft, spr. wil kleinere ver
zekeringsdistricten, naar de wijken der stad, en
voorts zullen er afzonderlijke kassen zijn. In het be
stuur zal die meerderheid uit arbeiders moeten be
staan, met instelling tevens van speciale commissies,
die epoedeisehende dingen afdoen, in welke commis
sies werkgevers, medici en arbeiders zuilen zitten.
Boven die commissies staat echter het bestuur, dat
de beslissing heeft, en van diite beslissing moet beroep
openstaan op een verzekeringsraad, bestaande uit
twee werkgevers, twee medici en twee arbeiders.
De dagelijksche uitvoering komt bij de arbeiders,
en in andere colleges 'krijgt niemand de absolute
kracht. De Rijksverzekeringsbank moet controlee-
rend lichaam blijven, De verzekeringsraden zuilen
zich ook moeten bezig houden mett het voorkomen
van ziekte.
De herverzekering zal voor ziekte- en invaliditeits
verzekering verschillend wordtenl geregeld. Bij zijn
stelsel zal de onderlinge controle volkomen tot haar
recht komen. Hee'l het stelsel zal zich aansluiten bij
de practijk van bet dagelijksche leven. De particulie
re 'kassen zullen bij dte Invaliditeitswet moeten wor
den toegelaten, en niet de ondememerskassen alleen.
Spr. denkt, dat de ontwerpen in het voorjaar van
;1916 in dte Kamer in openhaar debat kunnen zijn.
Bij de repliek zette de heer de Savornin
Lobman (C.-H.) uitleen, dat de minister de Inva
liditeitswet m o e t uitvoeren, doet hiji het niet
binnen drie jaar, dan is hij strafrechtelijk aansprake
lijk. Spr. erkende, dat de minister erin geslaagd1 is
te rechtvaardigden, dat hij' niet van standpunt is
veranderd d'oer de aanvaarding van het minister
schap, en dat hij! steeds hetzelfde standpunt heeft in
genomen.
De minister dupliceert, waarbij hij deed uit
komen, dat het zakelijk verschilpunt tusschen hem en
den heer Lobman alleen hierin bestaat, dat volgtens
den minister een „overgangsbepaling," die begint te
Werken drie jaren vóórdat de wet in werking treedt,
geen overgangsbepaling is. De Radlenwet moet er
aan gelooven. Dat ia eten sta-in-dem-weg.
Na de verdere arti'kelsgewijze behandeling werd de
begrooting z. h. s. aangenomen.
De voorzitter deelde melde, dat 'hij in de
commissie van voorbereiding voor de wetsontwerpen
tot herzieninig van de wetten op het hooger, mid'del-
'baar en lager onderwijs heeft benotemd tot leden de
heeren Rink, Tydeman, Nolens, Bos, De Geer, De
Monté Verloren en Albarda en tot hun plaatsvervan
gers respectievelijk de heeren Dte Jong, Visster van
IJzendoorn, Van Wijnbergen, Ketelaar, Ankerman,
Beumer en Gerhard'.
In de avondvergadtering ia de oorlogsbegrooting
verder behandeld.
Gemengd nieuws.
OiOK EEN) STRIJDWIJZE.
Dr. J. Rutgers, dte bekende voorvechter van den
Nieuw-Malthusiaanschen Bond! beklaagt zich in dte
Tel. over een nieuwe! wijze van bestrijding. Hij zou
te Rotterdam spreken en daar bleek bij den eigenaar
dter zaal een onbekend beer te zijn' geweest om d'e
vergadering af te zteggen. Dit mislukte, maar in
Amsterdam had een dergelijke strijdlwijze beter suc
ces. De zaalverhuurder hadl een telefonische opzeg
ging dter aangekondigde vergadering voor goeden
waar aangenom ,,n en dte zaa'l1 aan een andere vereeni-
ging verhuurd. Op het bepaalde uur stond het in de
straat vol menschen, die geen toegang tot dte aange
duide zaal kon worden verleend. Salomo'a: Er is
niets nieuws onder die zon acht dk Rutgers hitermede
gelogenstraft,
DE VERGIFTIGING TE AMSTERDAM.
Omtrent den persoon van den aangehoudene werd,
meldt het Hbld., dloor het onderzoek het volgende
vastgesteld: Herman Wijnoogst was een echte Don
Juan, die door zijn omgang met vrouwen zichzelf in
ongelegenheid bracht. Hij ging veel uit en bezocht
d'an bij voorkeur de duurste restaurants. Geen won
der, dat hij door deze levenswijze diep in de schulden
stak, al had hij dan als bedrijfsleider van de chocola
defabriek der firma De Jong te Tribuswinkel' bij Ba
den (Oostenrijk) een inkomen, dat per jaar ongeveer
7 a 8000 Kronen bedroeg. Hij leefde boven zijn stand
en had briefpapier waarop bij' zich „Direktor" dter fa
briek noemde»
In September kreeg hij" zijn ontslag bij1 dte firma
De Jong, ingaande op 1 Januari. Aanleiding hiörtoe
was, dat de directeur d'er fabriek er bezwaar tegen
had, dat Wijnoogst tot in dte fabriek door zijn vrou
welijke kennissen werd lastig gevallen. Einidl Octo
ber werd hem aangezegd, dat hij met 1 November
maar moest vertrekken. Dat was toen een vrouw,
aan wie Wijnoogst 100 Kronen per maand moest uit
betalen, waartoe hij bij rechterlijk vonnis was ver
plicht, omdat hij met haar in intieme relatie had ge
staan, hem in de fabriek kwam manen om betaling
van vier achterstallige termijnen; door met een re
volver te dreigen, wist de jonge man de vrouw tot
heengaan te nopen.
Bij zijn onvslag zou hem nog twee maanden salaris
(ongeveer 1000 Kronen) worden uitbetaald, doch
daar Wijnoogst in voorschot was, beurde hij slechts
60 Kronen.
Daar stond nu dte „Lebemann," met veel schulden,
zonder betrekking, schier zonder geld!
De justitie neemt aan, dat hij, geen uitweg meer
ziende, tot zijn wanhoopsdaad om zijn familie te ver-
I giftigen is gekomen.
DE SAREKAT ISLAM.
Door den heer M. van Genus, hoofdredacteur van
het Soerabiaja'sche Handelsblad werd gisteren aan de
Tel. geseind, d'at bij de behandeling van twee zaken
voor den Landraad te Toeban gebleken is, dat de
meergeeoede leden der „Sarekat Islam" een gehei
men eed aflegden, hen verplichtend, op een bepaald
sein uit Solo een oproer te beginnen.
Naast dezen geheimen eed bestond een gewone eed
voor de kleine luyden.
Ook uithoofde van de talrijke kasknoeierijen. wordt
verder geseind, is de Sarekiat Islam ten doode opge
schreven.
UIT HEILOO.
Gisteravond vergaderde in het lokaal van den
heer J. Ruiter de vereeniginig „Heiloo Vooruit."
De voorzitter, de heer Berkhout wees in zijn ope
ningswoord1 op hot groote belang van stijging van het
ledental, opdat er met nog meer kralcht aandrang op
den. Raad! kan worden uitgeoefend en de Raad ook
meer waarde gaaf hechten aan de adressen der ver-
eeniging.
Da rekening van den penningmeester, den heer
Bouwman, nagezien door de heeren Suk en Mulder
werd goedgekeurd merti een voordeelig saldo van
66.48.
Tot bestuursleden werden met bijna algemeens
stemmen 'herkozen de heeren Maas Geesteranus en
Bouwman.
In het jaarverslag van den heer Buijze, bij' ontsten
tenis van dezen voorgelezen door den heer Maas
Geesteranus, werd gereleveerd! de oplossing van het
vteriichtingsvraagstuk, de aanleg van den nieuwen
straatweg, dte avondbes telling der post aan R. K.
Kerkbuurt en Stationsweg, het prachtig geslaagde
onafhankelijkheidsfteest, de op da weigering van mr.
van der Feen de Lille afgestuite pogingen der Ken-
nemer Sportclub om courses te houden nabij Ter
Co ulster, de beëindiging van het telefoonoontract,
zoodat 'klachten thans thuishooren bij* de directie,
terwijl ten slotte de hoop werd uitgesproken dat er
spoedig in Heiloc ook een waterleiding zal 'komen.
Naar aanleiding van hetgeen was opgemerkt over
het verlichtingsvraagstuk, behandelde de heer Ver
meer uitvoerig wat hij noemde de lijdensgeschiedenis
van deize kwestie in den Raad. Hij herinnerde er aan,
dat de burgemeester openbaarmaking van het rap
port van een gaskundige ini de openbare vergadering
van „Heiloo Vooruit" had' toegezegd, dat na geruch
ten, volgens welke 's Raad's meerderheid zou zijn
voor electriciteit, door een honderdtal ingezetenen,
een adres werd gezonden naar den Raad, waarin zij
óf gas öf de benoeming van' een gasdeskundigs ver
zochten. De behandeling van dit adres door dien
'burgemeester noemde spreker beneden alle critiek.
De burgemeester deed het in den Raad voorkomen,
alsof het voor iedereen ter teekening was neergeleg
in een café of barbierszaak, en maakte den indruk
alsof hij het maar zoo spoedig mogelijk in den prulle-
mand wilde stoppen! Waar de heer Vos hetzij al8
bode, hetzij als belangstellende, 'hetzij' als gemachtig-
