DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Honderd en vflftiende Jaargang»
im
Nieu wj aarswensehen.
In den Oosthoek.
MAANDAG
29 DECEMBER.
NEEUWJAARSWENSCHEN
lo. Is
In het nummer dat WOENSDAG 31
DECEMBER verschijnt, zal wederom ge
legenheid bestaan tot het plaatsen van
25 cents a contant.
BINNENLA ND.
3>e Directie.
(Het jaar 1913
ATflEMlAAiR, 28 December.
„Het Kruis tegen de Halve Maan," zoo heette het
in 1912, toen in het harre jaargetijde 'het; vterbond
van cte andere zoo verdeelde Balkamstaten den erf
vijand 'Turkije d'en oorlog verklaarde. Met ongemee-
ne woedb en nretl onmenschel'ijke wreedheid werd de
krijg gevoerd toch waren er die spraken, over' de
zegepraal van heit Kruis, toen aan het eindle van het
jaar de Turken in bijna het geheele gebied van,1 hét
rijk in Europa verslagen waren.
Wij zijn nu ©en1 jaar ver'dier ten dit jaar heeft zoo
overtuigend! da valischhei'dl der leuze aangetoond, dat
er wel niemand zal1 worden gevonden, die haar thans
nog aanheffen durft. 1913 immers heeft het zeld
zame schouwspel geboden van bondgenooten, die ge
zamenlijk naar de overwinning optrokken, maar, zoo-
dlra zij bevochten was, elkaar te lijf gingen. Op dien
eersten Balkanoorlog ia een tweede gevolgd en waar
Bal'kanaang elegenhedlen het geheele jaar door de
aandacht hebben gevraagd, ia er alle reden om onzen
terugblik te beginnen mtet de gebeurtenissen in 'den
Oosthoek van Europa, .gebeurtenissen, welke den
vrede tusschen de groota mogendheden hebben be
dreigd, maar gelukkig niét verstoord.
In het begin van h'et jaar kwamen nog steeds in
het Londiensche St. Jam'ea paleis dia gevolmachtigden
bijeen van da Balkanbondgenooten en van Turkije om
het vred'esverdlrag tot stand] te brengen. De onder
handelingen wenden echter need's den 6den Januari
voor ombepaalden tijd geschorst, daar da Turksche
voorstellen, hoe tegemoetkomend ook, niet konden
voldoen aan de eischen dier Balkan-diplomaten, welke
den afstand! van Adrianopel! ten van de Eegeïsche
eilanden eischten. Den 22sten Januari kwam, onder
voorzitterschap van grootvizier Kiarnil pasja, in hét
paleis van den sultan de Nationale Haadl bijeen,
welke besloot het advies detr groote mogendheden
maar op te volgen en te berusten in het verlies van
Adrianopel. Den volgenden dag echteer ondernemen
die Jong-Turken, die van een zoo smadeiijken vrede
niet willen weten, een staatsgreep, het kabinet word't
tot aftreden gedwongen, de minister van oorlog
Naseim Pasja vermoord. De Londiensche conferentie
word't afgebroken, die wapenstilstand door de Bal-
kanstaten Opgezegd, dlei beschieting van Adrianopel
wordt door de Bulgaren met buitengewone hevigheid
hervat» De Turkten houden zich dapper, maar dan
SJösteni Maart is de bevelhebber Sjoekri Pasja ge
dwongen de stad over te geven aan da Buigaarsche
en Servische trolepen.
Der. dag daarop trekt Tsaar Ferdinand de stad!
binnen, die .bevelhebber overhandigt hem zijn degen,
dlie de monarch als blijk van waardéering voor diens
moed en beleid! aan Sjoekri Pasja teruggeeft. En den
volgenden dag veroveren, de Bulgarten het dorp Tsja-
taldisja. Ook d'e andere bondgenooten hadden niet
stil gezeten. De Grieken hadden talrijke eilanden
bezet en waren zegevierend de stad Janina binnenge
trokken, terwijl de Montienegrijnen voortdurend
Skoetard hadden bestookt. De fortuin was Turkije
dus niet gunstig en daar h'et geldgebrek nijpend
werd, vroeg men een tiendaagscben wapenstilstand
aan, dia den 16den April te Boelair gesloten werd.
Miontenegrioi zette evenwel die belegering van Skoeta-
ri voort, welke precies een week later mtet succes
werd bekroond achterna is gebleken dat de verde
diger Essald Pasja 'die stadl na een afspraak overgege
ven hadl Lang zouden de Montenegrijruen niet in
het 'bezit d'er zoozeer begeerde vesting blijven
den 4den Miei zwichtte Montenegro voor den drang
der mogendheden ten enkele d'agem daarna werd de
stad, met zooveel bloed!, tranen en geildl gekocht, ont
ruimd.
De vredesonderhandelingen werden te Londen
hervat en den 30isten Mei werd het voorloopig ver
drag ge teekend.
Inmiddels was da onderlinge verstandhouding der
bondgenooten zeer slecht geworden. Vier dagen vóór
de onderteekening van het bovengenoemde verdrag
had! Servië aan Bulgarije laten weten, dat de tus
schen heiden gesloten overeenkomst herzien moest
worden, daar 't veel méér had moeten doen, dan het
verplicht was. Dié overéénkomst waarvan de
Matin de vorige maand! den tekst openbaar maakte
was den 29sten Eebruari 1912 op aanstichting van
Rusland gesloten. Geen wonder, dat die Russische
Ts**t alle deed om een strijd onder dé bondgenooten
im fis»».»» *a eija bemiddeling aanbood, maar zijn
persoonlijk optreden mocht niet haten. Den 30'sten
Juni kwam het hij Istip tot gevechten tusschen' Bul
garen en Serviërs, hij wie 'zich weldra dé Grieken en
Montenegrijnen aansloten. Niet alleen verklaarden
in het begin van Juli Servië en Griekenland en Mon
tenegro aan Bulgarije den oorlog, maar ook Roe
menië deed zulks (10 Juli). De Roemeeasche troe
pen trekken over' d'en Domiau en march'eeren in het
noorden Bulgarije bimnlen en gelijktijdig rukken
troepen van Turkije, dat zich heelema&l! niet stoort
aan het gesloten vredesverdrag, Thracië binnien, her
nemen Adrianopel (22 Juli!)dringen twee diagen
later via Kirk-Kili&se tot oud-Bulgaarsch gebied
door.
Het iis een tragisch moment ih de geschiedenis.
Te vergeefs dringt de Tsaar van Rusland op 'staking
der vijandelijkheden aan Griekenland en 'Servië
verklaren enkel rechtstreeks met Bulgarije te willen
onderhandelen». Tsaar Eerdinandl vraagt aan Ko
ning Carol ide Roemeense he vredesvoorwaarden, maar
krijgt ten antwoord, dat de vrede tusschen alle
■oorlogvoerenden tegelijk gesloten moet worden. De
Koningin van Bulgarije dloet persoonlijk een beroep
op Carmen Sylva, de Roiemaensche koningin, die he
den baar zeventigsteni verjaardag viert, maar d'eze
vorstin, boe vredelievend en edelmoedig ook, kan) de
kanonnen niet tot zwijgen brengen.
Het Buigaarsche volk is uitgeput, het Buigaarsche
leger vechtensmoedb en die Buigaarsche Tsaar ziet
zich gedwongen 'den 6dlen Augustus dien vernederen
den vrede van Boekarest te sluiten, die den 25öten
dier maand werd bekrachtigd.
Een kleine strook gnonjeto in het Zuiden is er voor
Bulgarije slechts over gebleven van die winst, welke
op Turkije is hethaald. Met dezen laatsten staat
werd! den 28sten September vrede gesloten, terwijl
het Grieksch-Turksche vredesverdrag den ldden No
vember werd gesloten.
Men h'eeft Tsaar Ferdinand, die zijn rijk in vredes
tijd! tot .bloed heeft gebracht, maar die in dezen nood-
lottigen tweeden Balkanoorlog zijn levenswerk heeft
vernietigd, in d'en laatsten tiijidl herhaaldelijk het plan
toegeschreven, afstand van den troon te doen. En
hoewel hiji aan 'dit plan tot dusverre nog geen uit
voering heeft gegeven, bij de verkiezingen voor de
volksvertegenwoordiging op December ié hem ge-
bléken, dat hij da volksgunst heeft verspeeld. De
troon van Peter van Servië, wiens rijk een aanzienlij
ke uitbreiding onderging en 'steden als Uskjub, Priz-
rend en Monastir erbij heeft gekregen, staat vaster
dan ooit. Koning George heeft zijn levensdroom niet
geheel verwezenlijkt gezien: hij heeft een blik mo
gen slaan in een Groot-Griekenland, maar is op het
schoonste oogenblik zijns levens, wandelend in het
veroverde Saloniki, door een zijner onderdanen var-
moord! (18 Maart). Zijn Zoon, Romstantijn, eens als
het ware uit het leger gesto.oten, is onder gunstige
voorteekemen da regeering over het ver groote rijk
begonnen en onder zijn bestier is de aloude wensch
der Kretenzers in vervulling gegaan: d'en lóden De
cember. heesch de 'koning op Kreta de Griekeehe
vlagl
Eraükrijks toorn laadde de koning op zich, toen hij
den 6den September te Berlijn den Duitschen Keizer
openlijk dank kwam1 betuigen voor betgeen Grieken
land van D'uitschiand! had geleerd. Toen hij den
19den September te Parijs hulde bracht aan de
Frausche militaire missie, kwam er aan da ontstem
ming een einde. Waar Griekenland, evenals de an
dere Balkanmogendlhedten zich voor leeningen wendde
tot de Parijsche beur» kon het de Eramsche vriend
schap niet missen.
In verband met het verschil van meening over de
vraag, of Eranikrijk of Duitsehlanld in dezfe bei'de
oorlogen de overwinning heeft behaald, is het bij'-
zonder opgevallen, dat Turkije voor de reorganisatie
van zijn leger Duitsehiands hulp heeft ingeroepen,
ten gevolge waarvan er een Duitsche militaire missie
naar het Tuxken-landl is vertrokken met den luite
nant-generaal Liman vón Sanders aan het hoofd.
Montenegro h'eeft zich tevreden moeten stellen met
een kleine gebiedsvermeerdering. Intusschen i» de
geheele li'kwidatie nog niet afgeloopen en zeker komt
dit .rijk een aanzienlijke finamcieele schadeloosstel
ling toe.
Nóg zijn alle Balkamaangelegenhéden niet uit d'e
werel'd!. Nóg moet de 'kwestie der eilanden worden
opgelost, nóg moet het door d!e groote mogendheden
gewilde onafhankelijke Albanië worden gevormd.
Yooral ten opzidhte van het laatste punt heerscht er
pessimisme en het staat te bezien, of deze kunstmati
ge schepping, welke den prins von Wied tot hoofd
zal krijgen, terwijl aan Nederlandsche officieren de
eer van 'de organisatie der gendarmerie is opgedra
gen, levensvatbaarheid zal bezitten.
Maar aan het eiinlde van het jaar mag met dank
baarheid! worden geconstateerd, dat de branden in
den Oost-hoek de andere, voornamere, deelen van
Europa onaangetast hebben gelaten en dat de podi-
tiéké horizont, welke in het voorjaar zwaar bewolkt
was, geheel opgeklaard ii.
ONTVANGST' 'TEN HOfVE.
H. M. de Koningin heeft Zaterdagmiddag eenige
dames van d'e Vereeniging „Het Roode Kruis" ont
vangen, onder wie enkelen, die verleden jaar deel
hebben uitgemaakt van ambulances, naar den Bal
kan uitgezonden.
GENDARMERIE IN ALB ANIë.
Door d'en Minister van Oorlog is, ineldt de Tel.,
met zeer veel spoed een opgave gevraagd van hoeren
hoofd- en .subalterne officieren, geschikt en geneigd
om deel uit te maken van het op te richten gendar
merie-korps in Al'banië.
De Minister deelt daarbij med'e, dat blijkens ken
nisgeving van de reeds uitgezonden officieren het le
ven aldaar zeer primitief 'is en zeer duur, terwijl er
aan intellect en werkkracht hoog© eischen gesteld
worden.
De vergoeding zou bedragen voor een hoofdoffi
cier 30.000 fr., voor een kapitein of ritmeester 16.000
fr. en voor een luitenant 11.000 francs.
Gemengd nieuws.
HET SPOORWEGONGELUK BIJ BEULEN.
Waarschijnlijk is. h|et, 'schrijft een medewerker aan
het Hbld., dat als oorzaak van 'de verschrikkelijke
ramp geldt het losraken van een of beide noodkettin-
gecn. De Tijtuigen, worden aangekoppeld met een
koppeling, die wordt gelegd inl den trekhaak en daar
na stijf wordt aangeschroefd; het is haast onmoge
lijk, dat d'e trekhaak of da koppeling loslaat. En
raakt d'e koppeling l'os, dan sliert ze achter het rij
tuig aaner zit geen haak aan, zoodiat ze nergens kan
ingrijpen. Iets anders is dit met de noodkettingen
die bovendien tusschen de rijtuigen over en weder
mat een haak worden verbondieni. Deze noodkettin
gen dienen om de verbinding te behouden', indien die
'koppeling, b.v. door zwaar of plotseling aanzetten der
locomotief afbreekt.
Nu kan het zijn, dat een der noodkettingen van de
achterste rijtuigen (die veelal nog ai slingeren, voor-
ai hij lange treinen met groot® snelheid)! is losge
gaan, omd'at de verblinding niet te solide was gelegd
■en 'zoodoende in db rails of eenl d'er wisaeltongen
heeft gepakt. Da wissel immers lag goed, anders
had' de locomotief 'met het voorste treindeell moeten
'ontsporen.
En is idli't werkelijk het geval, dlan iis da schuld te
Groningen te zoeken, waar misschien op het laatste
oi'ogenhli'k de rijtuigen nog moesten worden aange
haakt.
Volgens da N. R. Cxt. is het een feit, d'at 'db beide
ontspoorde wagens oud'e rijtuigen zijn, indertijd! over
genomen van de sedert opgeheven Rijnspoorweg
maatschappij. Ze zijn van lichter bouw dan de an
dere wagens en worden alleen bij uitzondering voor
de samenstelling van een trein gebruikt, rul. dan,
wanneer de toevloed van reizigers op het laatste
oogenblik noodig maakt, dat er noig wagens aange
koppeld worden. Zoo is het te verklaren, dat de bei
de ontspoorde wagens de achterste waren.
De toestand van mejj. de Boer i-s bevredigend'. H.
M. de Koningin-Moieder liet Zaterdag naar haar toe
stand informeteirenl.
Minister Lely heeft Vrijidag het terrein van de
ramp bezocht.
De verminkte overblijfselen van mevrouw Kap-
teynVan der Werff 'zijn vanuit de woning van een
familielid! te Hoogeveen, waar Ihet echtpaar d'e Kerst
dagen zou doorbrengen, ter aarde besteld'. Namens
de directie van de Staatsspoorwegmaatschappij werd
door den heer Van Egmond, hoofdinspecteur van de
Maatschappij, een krans op het graf gelegd.
Het onderzoek naar de verdwenen 60.000 van den
verongelukten heer Punt heeft nog geen resultaat
opgeleverd.
EEN HEKINNEiRIN'GEMEDAILLE.
Op voorstel van d'en heer E. Herbert Stead, uitge
ver van de Review of Reviews en. dank zij financiieele
hulp van zijn landgenoot Cutbbert Grundy, zal het
bestuur van de Carnegie-stichtling aan lederen werk
man, die meer dan een half jaar onafgebroken aan
het Vredespaleis werkzaam is geweest, een herihme-
ringsmeidaille uitreiken. Zij, die daarvoor in aan
merking komen, moeten zich vóór 1 Maart opgeven
bij den architect van het Vredespaleis.
UIT HEILOO.
In de Woensdag gehouden Raadsvergadering zet
te de heer Smit Kleine het oonitract, d'at de gemeente
met db K. E. M. zal hebben af te 'sluiten, uiteen. Het
i's gelijk aan d'at van Oudterp. Heiloo zal voorloopig
twee transformatoren noodig hebben, komende voor
rekening van de gemeente. De K. E. M. zag den' aan
vang van stroomlevaring het liefst gesteld' op 5
maanden na het aangaan van een contract. Ten op
zichte van ga» blijft de gemeente vrij.
Uitdrukkelijk wees de heer Smit Kleine er op,
dat het gewenscht is, de jeugd te loeren, om onder
geen voorwaarde in d'e palten te klimmen, om aan 'de
draden te komen. ïn sprekers zevenjarige piaktijk
■bij' die K. E. M. ia het eens voorgekomen dat eeaji jon
gen, dlie te Zandvoort zijn vlieger uit 'dte draden wilde
bevrijden, op jammerlijke wij'ze is omgekomen. Tucht
van do jeugd is in dieae dhs zeer noodig, ook met het
oog op hteti stukgooien van lampen. In Bloemtndaal
gooi'de de jeugd! in één jaar 600 lampen stuk.
Op een vraag van den heer Maas 'Gsesteranüs deel
de spr. mede, dat het hij! zwaar weer gewenscht is,
eenige lichten te laten .branden; het gevaar voor in
slaan met aansluiting is niet grootier dan aondter aan
sluiting. Den rechtstreteksehen inslag 'kan men
evenwel niet afleiden. Uitvoerig zette epr. hierbij
uiteen, dat dte bliksemaflei'derstheoTie, welke in ons
land nog steeds word't toegepast, een theorie i's .ge
bleken, dlie door de wetenschap volkomen is verlaten.
In Diuitsdhland1 is men ih 'dit opzicht veel' verder.
Het is gebleken, d'at ij'zeren goten om dte bui'zen met
ijzeren afvoerbuizen in verbinding met dte aarde, dte
mooiste afleiding geven, die men kan hebben. Eh dit
ia baal wat goédkooper, d!an die dture punten van
platina met dte afvoering van die Zwaar massief ko
peren staven.
Do K. E'. M. ia tegenover Heiloo 'bereid1 te
verklaren, dlat zij,, wanneer aan bet eind van hét
boekjaar blijkt, dat dte zaak niét rendeert, H'eil'oo
geen stroom aan de K. E. hl. verschuldigd ia. Deze
bepailing kan echter niet in het contract wonden op
genomen. De K. E. M. zal Heiloo hiervoor echter
evenals aan de gémeente Beverwijk een schrijven ge
ven van denzelfden tekst als Beverwijk, welke tekst
gemaakt is door den rechtskundigen adviseur v«n Be
verwijk. Het is voor de K. E. M. noodig, met het
oog op d'eze toezegging, de zaak een beetje in handen
te hebben. Dat de gemeente dus bet geestelijk lei
derschap op elbctrisch gehield van haar aanvaardt.
Het iis zeker, dat het stuk naar Alkmaar, waaraan
weinig perceelen staan, er wat db rendabiliteit be
treft kwader voorstaat dan 'de andere stukken van
het net. Toch «al ook dit wel gaan. Dte: te zware
bekisting van bet net heeft dte gemeente in haar
hand, dooT wanneer men tot de cofcelusia komt, dat
de bedrijfsfahigheit ©en dtibbeltjé c*> rijn kant is ,te
bepalen, d'at men 30 et. voor da K. W. neemt. Of
men 25 of 30 cent neemt, maakt weinig uit. In beide
gevallen toch is m'en veel goedkooper uit dan met
petroleum. Voor't gedeelte straatweg, evenwijdig
aan het Domdneésiaantje, wil spreker die' haken van
achteren aansluiten. Hiertoe is het- noodig do palen
in de. tuintjes van particulieren geplaatst te krijgen.
Men kan dan ook direct de menschen in het Domi-
neeislaantjte aansluiten. Voor de straatverlichting
wil spreker dan aan dien straatweg een omdtergrond-
schten 'kabel leggen. Made wil eprokter eenige stuk
ken op het plani van d)en 'heer Blom laten vervallen.
Op groote stukken, waar men weinig aansluitingen
kan verwachten, wil spreker lichter draad maken,
zwaarder palen plaatsen, doch! op éen afstand van S0
M. De heer v. d. Molen was het hiermede volkomen
een's, aangezien men dit, zoo noodig, l'ater verandteren
kan.
Om 500 bedrijfskapitaal te besparen, wilde da
heer Smit Kleine een deel van de straatlantaarns op
de particuliere kabel' aansluiten.
D© heer Maas Geesteranu» maakte hiertegen ba-
zwaar. Ook de andere raadsleden vonden dit onge-
wenischt. Besloten werd ook defze lantaarns op da
kabel aan te sluiten, waardoor ze automatisch aan
en uitgedaan zullen worden.
Het niet laten branden van de lantaarns bij lichte
maan vond de heer Smit Kleine 'Overbodig. Men be
spaart daarmee slechts eten 30 et p.er avond'. Het
punt, waarop z. i. het welslagen van de zaak afhing,
was» om zoo spoedig mogelijk een groot aantal aan
sluitingen te krijgen.
Spreker gaf hiervan volgens da statistiek een
schema. Z. i. had de gemeente bet voor 95 in
baar band om biertoe te geraken, de zaa'k is: boe
denkt de gemeente db installaties in de buizen te
behandelen. Spreker wee» hierbij op de gemeenten
Asisendtelft en Koedijk. In Assendtelft, waar men 500
huizen heeft, zijn nog maar 300 aangeslotenen en dit
in een tijd van 3 jaar.
Hier nam men de installatie niet voor rekening
van de gemeente»
In Koedijk, waar men dit wel deed, had men bin
nen 6 wéken -alle 240 gezinnen aangesloten.
Spr. wees ook op de hnnrinstaRaties en op dte mo
gelijkheid, om het per muntmeter aan d'e inwoners te
leveren. Deze meter» waren echter wat duur; ze
kasten evenveel als da muntgasmeters ml. 25.
Waar de gewone meter maar 12 kost, acht spreker
het beter om daarmee te werken. Uitvoerig bere
kende spT., dat Koedijk, wanneer men aanneemt dat
er in de zomermaanden in het geheel geen licht
wordt gebruikt, toch mag 650 winst zal1 maken. Een
voordeel noemde spreker het voor Heiloo dat de elec-
trdsche straatlantaarn slechts 12 kost, terwijl de
gaslantaarns 2'0 en dte petroleumlantaamis f 24
kosten. Heiloo ligt z. i. niet zoo gunstig als Koedijk
maar heeft 'geen 6000 in dte hoogspanningskabel te
steken, waarom spr. overtuigd is, dlat het een tegen
hen ander opweegt, zoadat het met Heiloo ook wel
zal gaan. Van groot belang is het, dat de heerem het
eens worden hoe er gehiamldelldl zal wordten met de
huisinstallaties.
De heer Maas Geesteranuis was er voor, om de
menschen op te zoeken en ze eerst formulieren te
zen dien.
Daarvoor is het noodig, zeide dte heer Smit Kleine
dat de menschen ook dte voorwaarden weten.
Na uitvoerige bespreking werd op voorstel van
den heer van der Molen met algemeen® stemmen be
sloten om tot een maximum van vier lichtpunten d'e
installaties op kostten vaul dte gemeente in de huizen
te brengen.
Het aantal lichtpunten, dat die gemeente gratis
maakt, zal voor ieder geval in overleg met den chef-
monteur worden vastgesteld.
De raadsleden zullen zooveel mogelijk door per
soonlijk bezoek dte menschen inlichten.
Aam den heer Smit Kleine werd opdracht 'gegeven,
om, rekening houdende met het vastgestelde, een be
grooting te maken.
Op een vraag van dien beer Maas Geesteranu's zeide
dte heer Smit Kleine, dat het gewenscht is, om de in
stallaties per aantal aan die particulieren over te la
ten. De aansluiting toch zal! niet geschieden, wan
neer dit werk volger® dé bestaande voorschriften
wordt afgeleverd, over h'et algemeen wordt echter
goed werk geleverd'. De ambtenaar van de Kenne-
metr, voor Heöl'oo aangewezen^ zal van den aanvang
af 'den bouw van het net meemiaken en zal1 hebben ui't
te voeren, wat dte gemeente hem opdraagt.
Dte voorzitter bracht hierop dien heer Smit Kleins
een woord van dank voor diens uiteenzetting.
KORTE BERlöHTEN.
De heer Tjipto, ©en der drie Indische geïnter
neerden, zal, zoo verneemt Het Volk, daartoe in
staat gesteld door vrienden in Indië, aan de Amister-
damsche universiteit zijn studie voortzetten.
In een aardewerkfabriek te Hazérswoude is een
21-jarige jongeman door een drijfriem gegrepen en
gedood.
