Toor letterland.
omgenng.
Necrologie ran Noord-Holland.
lm het Buitenland.
Den 27 sten November werd ©enrol ontslag verleend
aan den ontvangt dier directe belastingen, inrvoer-
repbten en aocijnsen, dien beer 17, Glind'erman.
Tot leden van bet historisch genootschap, geves-
tigd te Utrecht werden resp. 14 Jan. en 8 Dec. be-1
ntoiemd] mej. O. E. O. Bruining en dr. W. B. Peteri,
terwijl dien 16den Maart de heer A. B. van Hattum,
schoolopziener in het arrondissement Alkmaar, aan
de universiteit te Leipzig promoveerde tot doctor in
de philosophie.
17 Mei. 17. H. Andrieesen, musions te Haarlem.
16 Juni. John E, Hulk oud-conservator Xeyler's
museum.
91 Aug. Mr. W. R. Op ten Noort, oud-president
van het gerechtshof te Am sterdam.
30 .Nov. Dr. J. van Wolt van Praag, geneesheer te
Haarlem.
4 Lee.
C. H. Robber», uitgever te Haarlem.
Voor velen die betrokken waren bij de coöperatie^
re Volksbank „Spaar- en Voorschotbank" zette bet
jaar 19-13 weinig gunstig in. De Volksbank en de
N. V. Courant- en Handelsdrukkerij voorheen Koster
en Co. werden dien öden Januari in staat van faillis
sement verklaard.
In die vergadering van 11 Juni werd) in het faillis
sement het door Mr. W. O. Bosman namens commis
sarissen aangeboden aocoord van 40 met algemea-
ne stemmen aangenomen.
In een de 24ste Augustus gehouden vergadering
kwamen de spaarders in grooten getal© bijeen om
zich in verweer te stellen) tegen die liquid'ateureu die
van de leden hunne hoofdelijke aansprakelijkheid
van 150 opeaschten. Besloten werd zich te laten
dagvaarden.
De leden hebben echter tot dusverre niets meer
van deze zaak gehoord.
Tegen commissarissen is een vervolging ingesteld
dooT den officier van Justitie te Haiarlem.
Den lOden Februari verwekte een geval van pok
ken in de Overdiestraat onrust in de stad. De lij-
dieres, mej. de Haas, overleed, maiar andere patiënten
genazen. Dank zij da zeer -uitgebreide voorzorgs
maatregelen, niet het minst die ruime openstelling
van de gelegenheid tot inenting en herinenting, bleef
de vreeseiijke ziekte beperkt.
In dezelfde maandl werden een zeventigtal werklie
den tengevolge van de uitsluiting in die sigaren-in
dustrie werkloos. Hun nood werd ©enigszins gele
nigd door drie collectes, waarvoor welwillend toe
stemming werd! verleend. Aan de liefdadigheid werd
ook geofferd bij1 de aanbieding van het Emmabloemp-
je (30 April), welke 575 opbracht ten bato van de
commissie tot bestrijding van de tuberculose.
De laatste vergadering van de Bosboom-Tous-
saint co-mmissie werd 22 Februari gehoudten. Zij
eindigde met de aanbieding van een fraaie oorkonde
aan het gemeentebestuur.
Nemen wij van het jaar 1913 voor de gemeente af
scheid met de herinnering aan den öden December,
toen tal van -ouden van dagen wer-dleu verblijd met de
eerste uitkeering van ouderdomsrente krachtens ar
tikel 869a der invaliditeitswet.
Het electriciteitsvraagstuk heeft het afgeloopen
jaar tal van -gemeenteraden in de omgeving bezig
gehouden. Den 3den Februari besloot de gemeente
raad van Bergen tot het aangaan van een contract
ter zake van electrieiteitslevering met de Kennemer
Electriciteits-Maatachappij, welke van den Staat
concessie heeft verkregen voor de voorziening van
bijna geheel Noord-Holland boven het IJ, den 20-sten
Mei volgde Koedijk, terwijl Oudorp en Heiloo (17
Dec.) een zelfde besluit namen en Limmen (22 Dec.)
aan de K. E. M. concessie ver-leende. Ook de ge
meente Oterleek besloot in principe tot aansluiting
bij de K. E. M. Castricum besloot tot den bouw van
een eigen gasfabriek, Heerhugowaard hoopt nog elec-
trioiteit te krijgen, op bescheidener schaal evenwel,
dan aanvankelijk het plan was.
In Bergen nam die aanleg van het prachtige villa
park van de N. V. Bouw- en Bouwgrondïnaatschap-
pij Bergen-Binnen vooitgang. Den 27sten Juli ver
loor deze gemeente haar gemeente-ontvanger, den
hear J. Burger. De heer van Hasselt, oud-directeur
van publieke werken te Amsterdam werd 1 Dec. als
deskundige inzaike de ri-oleering benoemd. Den
22sten Juni kwam het in 1907 gestichte badhotel
Nassau-Bergen in Bergen aan Zee gereed, zoo-als het
oorspronkelijk gedacht was door de architecten. Eg-
mond' aan Zee nam het kloeke besluit zelf een water
leiding aan te leggen. In April had die restauratie
van het Hervormde kerkje te Egmond aan den Hoef
plaats, waartoe een legaat van 20.000 van
wijlen d-s. Van Reenen in staat «telde. Heerhugo
waard heeft besloten tot dén bouw van een nieuw
raadhuis.
In Heilo-o werd in Juni o-pgerioht die N. V. Maat
schappij „Nijenburgh" tot exploitatie van onroeren
de goederen en in November de N. V. Bouw- en ex
ploitatie-maatschappij „Tuindorp Heiloo."
In Winkel verloor men den 15den Mei een
algemeen bekend en geacht ingezetene in den heer
J. Breebaart Kz., die in 1833 geboren en sinds 1892
li-d der Eerste Kamer was.
Oudkarspel had den 8sten Maart d'en dood van
zijn burgemeester en secretaris M. J. Kroon te be
treuren, die door zijn broeder, den heer A. C. Kroon
werd opgevolgd.
In December namen van de gemeente Ursem de
burgemeester, de heer J. Laan en die secretaris, de
heer J. Hille, ontslag uit hun betrekkingen.
Den 12den Mei kwam aan het licht dat de ge
meente-ontvanger van de Rijp ten nadeel© van d'e
gemeente 8500 had verduisterd'.
Groote beroering bracht den 7den Augustus d'e
arrestatie van den brievengaarder Res uit Castricum
te weeg, die verdacht werd een diefstal van 770 te
hebben gepleegd-. Den 25sten September werd de
verdachte weer op vrije voeten gesteld, waarna den
7den Augustus dank zij het optreden van een parti
culier detective te Utrecht de werkelijke dader werd
gevonden, de negentienjarige J. Koppenol, dlie door
de arrondissementsrechtbank werd veroordeeld tot
jaar gev. str.
De deernis met d-en heer Res, die zoovele dagen
onschuldig verdacht en gevangen gehouden werd,
was groot.
V-oor tal van burgemeester-s, secretarissen en ont
vangers van gemeenten zali aan 1913 die herinnering
verbonden blijven aan een niet onaanzienlijke salaris-
verhooging.
11 Jan. J. G. W. Home ij er, oud-bestuurslid van
de Ned. Toonteelvereeniging.
15 Jan. J. Menno Huizinga, directeur van den ge- j
meentelijken geneeskundigen dienst te Amsterdam.
20 Jan. Jhr. mT. M. J. van Leunep, oud-raadsheer
in het gerechtshof te Haarlem.
21 Jan. P. van den Heuvel, oud-hoofdi-inspecteur-
griffier bij de Amsterdamsche politie.
28 Jan. Dr. S. Cramer, Doopsgezind oudi-hoog- j
leeraar te Amsterdam.
4 Febr. Dr. A. Smits, oud^-rector van het gym- j
nasium te Haarlem.
3 Maart J. Baxo* (E-rieus), laad en tuinbouw
kundige.
4 Mei. H. EaechedW, oud-wethouder van Haarlem.
Den Ssten Januari vertrok Z. K. H. Prins Hen
drik m het belang van zijn gezondheid' naar het
iaunuggahergte, waar H. M. dia Koningin hem her
haaldelijk bezocht terwijl -ook H. M. d'e Koningin-
Moeder (3 Mei) en keizer Wilhelm (4 April) een be
zoek brachten. Den eer-sten Juni keerde de Prins
m ons tand! terug. Het koninklijk echtpaar bezocht
var achiJl lende gedeelten van ons landl en toonde be
langstelling voor de tentoonstellingen we'l-ke gehou
den werden. De koperen bruiloft werd den 7dem Au
gustus gevierd. Te voren, n.l. 10 J-uli, haid H. M.
de Koningin Kardinaal van Rossum, d'ie ons land
een bezoek bracht en er een vorstelijk onthaal vond,
ontvangen. H. M. toonde in de crisisdagen, hoezeer
zij wenscht te zijn een constitutioneele vorstin, ter
wijl zij zich -den 21sten No-vember in een proclamatie
tot haar volk wendde, die Nederlanders opwekkend
tot eendracht
De beide belangrijke gebeurtenissen, welke het af
geloopen jaar in ons l'andl zijn voorgevallen, zijn met
het noemen van deze twee feiten in herinnering ge
bracht, immers die herdenking van onze honderdjari
ge onafhankelijkheid en die algemeene verkiezingen.
Stapels boeken, broehuren, kolommen vol artikels
en gedichten, predicatie» en redevoeringen, hebben de
historische kennis van landgenooten opgefrischt en
verlevendigd, feestelijkheden zijn al-om gevierd en in
tal van -gemeenten zijn tentoonstellingen gehouden.
Van landelijke beteekenis waren -die tentoonstelling
D'e vrouw 18131913", 2 Mei te Amsterdam ge
opend, de scheepva-arttento-onstel-ing Entos, den 6en
Juni geopend, de tentoonstelling van de -grafische
vakken, eveneens te Amsterdam, en d'e gr-oote landL
bouwten toons telling, van 29 Augustus15 Septem
ber te d'en Haag gehouden. Van die onafhankelijk-
hei'dsfeesten trokken in het bijzonder -dlie van A-m-
sterdam, (9 Sept.) den Haag en Scheveningen (8
Dec.) de algemeene aandacht. Niet alle tentoonstel
lingen leverden een financieel succes op en over het
geheel mag worden geconstateerd, dat die verwachte
str-oom buitenlanders is uitgebleven.
In de binnenlandsche politiek zijn vóór de verkie
zingen enkele belangrijke feiten te noemen. Den Öden
Januari ®tond de mededleeling in de staatscourant
over de instelling van één departement van defensie
(inplaats van marine en oorlog). Den 18-den Januari
ontviel aan het kabinet dien bekwamen minister van
justitie, mr. E. R. H. Ragout, wiens departement
tijdelijk werd beheerd door dien heer Heemskerk, mi
nister van binnenlandsche zaken. De regeeringsront-
werpen in zake de Grondwetsherziening werden den
5d'en Februari bijl de Tweede Kamer ingediend. De
Tweed'e Kamer die nog nimmer zoo lang en zoo
veel heeft vergaderd) als in dit jaar nam den 7den
Maart de invaliditeits- en oudlardomsverzekeringswet
aan met 54 tegen 35 srtemmen, de ziektewet onderging
een zelfde gunstig llot (25 April} met 58 tegen 22
stemmen, die socialisten stemden voor en de heieren
de Savornin Lo-hm'an Bichon van IJ-aselmonde van
de rechterzijde tegen, 6 Meil werd1 het -ontwerp-kust-
verdediging aangenomen met 54 tegen 35 atemmen en
den lOden Mei geschiedde hetzelfde met de wetsont-1
werpen tot pensionneering van gemeente-ambtenaren
en hunne weduwen en weezen in de Tweedie Kamer.
Den 3den Juni schonk -de Eerste Kamer haar goedL
kauring aan Talma's verzekeringswetten.
Inmiddels had' de verkiezingscampagne een aan
vang genomen. En al zijn er over en weer onbe-
hoorlij-ke dingen gezegd en gedaan, over het geheel
kan w-orden geconstateerd1, dat er met ijver en met
eerlijkheid gestreden is. Den 17den Juni gaf d'e
stembus een slechten uitslag voor de rechterzijde,
den 25sten Juni bleek, -dat de Kamer „om" was,
immers de coalitie had 45 zetels, de concentratie 37
zetels en de sociaal-democratie 18 zetels verworven.
Den 27sten Juni nam het ministerie-Heemskerk zijn
ontslag. H. M. de Koningin ontving hierna de voor
zitters d'er beide Kamers, -den vice-president van dien
Raad van State\, mr. Tyd'eman, mr. de Meester, dr.
Bo-s en mr. Troeletra, teneinde d'e oplossing van de
crisis te bespreken. Het resultaat is geweest, dat
aan dr. Bos de opdracht werd verstrekt tot vorming
van een ministerie uit d'e .geheele linkerzijde (11 Ju
li). Den 14den Juli) deed dr. B-o-s aan mr. Troelstra
het aanbodl inzake de deelneming aan een ministerie
tot grondwetsherziening ep -dien basis van den her-
stemmingseiseh -der S. D. A. P. en- met 3 soc.-dem.
zetels. Vijf dagen daanta besloot de conferentie der
soc.-dem. arbeiderspartij' met 13 tegen 8 stemmen
het aanbod te weigeren, terwijl het houden van een
congres, eerst noodzakelijk geacht, niet noo-dlig werd
geoordeeld. Den 30sten Juli besloten de Kamerle
den der Vrijzinnige concentratie geen ministerie sa
men te stellen, daar de steun, -door d'e soc.-dem. toe
gezegd, onvoldoende werd! geacht. Hierop trad' een
kentering in den boezem d'er so-c.-dlem. arbeiderspartij
ten -opzichte van -de deelneming alan de regeering in.
En toon de Koningin aan mr. Gort van der Linden
de samenstelling van een extra-parlementair kabinet
opdroeg, besloot het soc.-dem. partijbestuur alsnog
een congres bijeen te roepen, hetwelk 9 en 10 Augus
tus te Zwolle werd gehouden. Na heftige debatten
tusschen d'e Marxisten en revisionisten, werd ten
slotte op dat congres met 375 tegen 320 stemmen be
sloten geen minister-portefeuilles te aanvaarden.
Mr. Cort van -der Linden slaagde er in een ministerie
-samen te stellen, hetwelk dien- 29 sten Augustus werd
beëed'igd.
Geruimen tijd heeft men in het onzekere verkeerd,
wat -dit ministerie zou willen. In zijn schoone rede
van 10 en 11 December heeft de president-minister
verklaard, zich bij het aanvaarden van zijn taak niet
te hebben afgevraagd: „wat will ik?" of: „wat wil
deze of gene partij?", maar wel: „wat wil het volk?"
En waar de kiezers zich hadlden uitgesproken vóór
algemeen kiesrecht, daar stond dit als
lijk overleg van rechts en links oplossend,
Wellk een schoone herinnering zal er dan aan 1913,
het jaar van het optreden van dit kabinet, verbonden
blijven 1
Den 17den September werd het presidium der
Tweede Kamer aldus samengesteld): mr. Goeman
Borgesius, mr. Txoelstra en jhr. mr. van Nispen tot
Sevenaer. De ontwerpen nopens de tariefwet en het
debietrecht op tabak werden dienZelfden dag inge
trokken. De algemeene beschouwingen zijn ook dit
jaar gevoerd! naar het stelsel van breedsprakigheid,
dat de laatste jaren heeft gehaerscbt. Wanneer de
Kamerleden oiok eens vroegen wat het volk wil, zou
den er waarschijnlijk meer daden dan woorden ko
menl
De 18 sociaal-democratische zetels zijn reeds tot 15
gedaald, de zetel van Rotterdam I kwam aan de coa
litie (8 Aug.), die te Ho-ogezand (4 Aug.} aan de
concentratie, die van Amsterdam III (11 Nov.)
eveneens. Friesland vaardigde -de heeren Van Kol en'|
Henri Polak, beiden soc.-dem., naar -de Eerste Ka
mer af. Den lOden Juni hadden de Provinciale S'ta
ten van Noord-Holland mr. Drucker tot senator ge
kozen, den 7den October die van Overijssel) den heer
J. C. A. van der Lande. Den öden October o-verleed
het Eerste Kamer-lid) dr. P. J. F. van der Meulen.
De beslissing over de -grensregeling op Timor werd
den Ssten Januari -do-or da Nederlandlsche en Portu-
geesche regeeringen opgedragen aan den president
van Zwitserland. Deze beslissing heeft wel bevreem
ding gewekt in het land, waar het permanente hof
van Arbitrage gevestigd is!
Nadat d'e Inter-parlementaire Unie en het Twin
tigste Vredescongres te den- Haag waren gehouden,
werd- d-en 28stan Augustus met pracht en praal -offi
cieel het Vredespaleis geopend, welk gebouw het
blijvend Hof van Scheidsgerecht tusschen de Staten
huisvest, de boekerij bevat, d'ie vooral op dte vredes
beweging betrekkelijk beeft en- waarschijnlijk in Aug.
van het volgende jaar oo-k een nieuwe hoogeschool
voor internationaal recht binnen zijn muren zal zien.
Behalve ovengenoemde congressen werdl in ons
land te Scheveningen (8 Sept.) het internationaal
W-oningco-ngres gehoudten.
Als een feit van groote beteekenis mag worden
genoemd de opening der Handelshoogescho-ol te Rot
terdam (8 Nov.). Den 11-den November werd aan
prof. H. Kamerlingh Onnes te Leiden den Nobelprijs
voor natuurkunde toegekend, een onderscheiding,
welke opnieuw toonde, dat ons kleine iand rijk is aan
groote beoefenaren van kunst en wetenschap. De
afgetreden president-minister mr. Th. Heemskerk
zag zich den 16d-en September benoemd tot lid' van
den Raad van State.
Den 3-lsten Maart overleed de bekende landgenoot
C. Dud'o-k de Wit op Slangenvécht, den 23-sten Juli
luitenant-generaal J. W. Bergansius, oudi-minister
van oorlog, dan SOsten Juli mr. T. M. C. As-ser, Mi
nister van Staat, li-d' van dien Raad van State, den
5d'en Augustus Mgr. J. H. Drehmanns, bisschop van
Roermond, dten 22sten Augustus O. van Niavelt, die
zich ook met „Ypsilon" alls schrijver naam heeft ge
maakt. 1
E-en tragischen do-od vonden den 2den Maart vier
kinderen, die aan de Prins Hendrikkade te Am-ster
dam met een scheepje zonken en de vijf slachtoffer-s
van het -spoorwegongeluk bij Beilen op 24 December.
Deedl in het begin van het jaar in ons land de -uit
sluiting in de sigaren-industrie van zich spreken,
thans is te IJmuiden de staking in- het stoomtrawler-
bedrijf, die reeds van 29 Oct. duurt, tórwij l'het heele
jaar -door in d'e diamantwereld malaise heenscht. Be
driegen de voorteekenen- niet, dan staat er in de ge
heele wereld een crisis in handtel en nijverheid te
wachten, welke zi-ch ook in ons land zal doen geilden.
En het is natuurlijk geenszins zeker, dat de andere
bronnen van welvaart z-oo overvloedig zullen vloeien
als den laatsten tijd het geval' is -geweest.
Eindigen wij' het overzicht van Nederland met dten
wensch, dat de bloei' van ons vaderland niet al' te zeer
do-or depressie moge worden geknot, en -dat, vooral in
de arbei-derswereld, d'e g-evollgeu niet al te zwaar zul
len worden gevoeld!! Zij er succes weggelegd v-o-or
degenen, -die in den Staat, de Provincie, d'e Gemeen
te of in de Maatschap-pij1 zelf erop uit zijn, d-en eco-
nomischen blo-ei van -ons land te bevorderen, en la
ten zuinigheid, bedachtzaamheid) en mild medegevoel
-de rest doen
vo-omaamste
punt -op het pr-ogram. Schoon niet in diezelfde matei nieuw, grootsch werk: het Panama-kanaal
wen-schte het volk ook de ko-stelo-oze ouderdomsrente, if
Voorts is gebleken, dat dit ministerie boven de par
tijen wensdht te staan, zich niet wil laten dwingen
door links noch door rechts, maar dia eerlijkheid in
de politiek boven alles stelt en welks streven gericht
i-s op verzoening.
Z-oo'n ministerie dat had! ons- land moedig. En
met dankbare ontroering zal in bet geheele land eer
gisteren uit den mond van dien zoo zwaar beproefden I getwijfeld' in den vred'elieven-d'en wedstrijd
president-minister d'e verzekering zijn ontvangen,
dat hij- zijn taak zal voortzetten.
Moge het aan het ministerie-Gort van der Linden,
dat niet is een coalitie-kabinet noch een concentra
tie-kabinet, maar een conciliatie-ministerie gegeven
zijn, zijn aangekondigd hervormingswerk te volbren
gen, niet alleen het algemeen kiesrecht invoerend,
maar ook het onderwijsvraagstuk bij gemeenschappe-
In het jaar 1913 heeft de wereldkaart niet zooveel
wijzigingen ondergaan als het jaar te voren. Alleen
d'e Balkan-kaart zaet er anders uit, -gelijk we reeds
m een afzonderlijk artikel hebben aangetoond. De
gro-otste verandering is overigens in den, verren
Oosthoek tot stand gekomen, in China, dat tegen
woordig zoo iets ai» een keizerlijk-parlementaire re
publiek is, waarin echter noch de keizer noch het
parlement iets te zeggen hebben, daar de macht be
rust bij den president Joeantsi Kai, -die ais een dic
tator regeert. De revolutie, de burgeroorlog, de
strijd tusschen No-ord en Zuid is nog steeds niet ge
ëindigd en niet onwaarschijnlijk beleven we 't volgen
de jaar het merkwaardige feit, -dat het Hemeische
Rijk -definitief wordt gesplitst in een keizerrijk en
een republiek.
Griekenland verloor dten 18den Maart koning
George, dlie door koning Konstan tajn werd opge
volgd.
Frankrijk en de Vereenigde Staten hebben een
nieuw Staatshoofd gekregen. Dat die heer Poinearé
in de plaats van den heer Faillières kwam, is voior de
internationale verhoudingen van niet zoo heel groote
beteekenis geweest. Daarentegen heeft de vervan
ging van den heer Taft door den heer Wilso-n -geleid
tot een aanzienlijke vermindering der invoerrechten.
De aanhangers van het protactie-steisel zijn natuur
lijk lang niet tevreden met d'e buitenlandsohe poli
tiek van den nieuwen president en met name verwij
ten zij hem zijn houding jegens het oproerige Mexi-
ko, welke zij slap en aarzelend noemden. In verschiï-
lende landen kwamen nieuwe ministeries, waardoor
wel -de binnenlandsche, niet echter de buiteulandsehe
politiek gewijzigd werd.
Den 20sten Mei' werd die wereld verrijkt met een
ls ge
reed gekomen, de techniek had' gezegevierd over de
tallo-oze moeielijkhedem, welke er bij het verbindïngs-
kanaal tusschen den Atlantischen en den Grooten
Oceaan moesten worden overwonnen. Het Panama-
kanaal brengt Noord- en Zuid-Amerika dichter bij
I elkaar, is voor den handel van Europa met de vrucht
bare landen aan de "Westkust van Noord)-, Midden-
en Zuid-Amerika van groote beteekenis. Het zal on
der na
ties o-p commercieel en industrieel gebied' een nieu
we factor vormen. Wat bet uit het militair en poli
tiek opzicht zal beteekenen dat zal de toekomst
moeten leerent
In Zwitserland werd den 28sten Juni op feestelijke
wijze d!e Loetsjbergspoorweg ingewijd.
De wereld' is gelukkig weinig armer geworden aan
groot* mannen, aan, vorste* op h«t g«bi*d' va* kun
sten en wetenschappen, die heengaan, Bonder dat
hun opvolgers gereed staan. Den lOd'en Februari
kwam het bericht van het tragische overlijden van
luitenant Scott, d'ie op den terugtocht van zijn expe
ditie naar d)e Zuidpool, do-or hem op 18 Januari' 1912
bereikt, met eenige makkers is omgekomen. Den
7d'en November overleed te Wunborne de beroemde
Emgelsche natuuronderzoeker dr. Alfred) Russel
Wallace, die 90 jaar is geworden, -dien 2den Septem
ber te Weenen die blijspel-dichter Franz van Schön-
t-han op 64-jarigen leeftijd. De heer August Bebel,
de bekende Duitsche sociaal-democraat, o-verleed den
13den Augustus te Zurich.
Werd de Nobelprijs voor d'en vrede het vorige jaar
niet uitgekeerd, 'ditmaal w-erd hiertoe well overge
gaan. Twee prijzen wer-den -den lOden December toe-
srekenid' aan d'en gew-ezen Amerikaanschen oud-minis
ter E-lihu Root en den Belgischen senator Henri' La-
f-ontaine.
Den 11 den Mei werd te Bern een merkwaardige
conferentie gehouden van Fransche en Duitsche
parlementsleden ten bate van den vrede. Over het
geheel nemen de pogingen, welke beoogen 'het vlech
ten van mensehenbandten over de staatkundige gren
zen heen, toa
De Moua Lisa, het beroemde schilderij, wel'ks ge
heimzinnige verdlwijning uit het Louvre te Parijs in
d-en herfst van 1-911 zooveel opzien baarde, werd! den
12den December in Florence teruggevonden. De d'ief
bleek te zijn een Ital'iaanscb verver, Perugia gehee
t-en. Oo-k diergeschiedenis van het parelsnoer, dat
tusschen Parijts en Londen zoek raakte en waarvan
verscheidene parels -dten l'5den September te Londen
werden teruggevonden, heeft groote belangstelling
gewekt.
De crimineels rubriek zullen we maar niet te lang
maken. Den 21sten April werden de Fransche au
to-bandieten Soudy, Callemin en Mooier terechtge
steld, terwijl Dieudonne's straf werd veranderd in
dwangarbeid. De Duitsche moordenaar Sternickel,
die den Öden Januari een vreeselijk misdrijf beging,
werd eveneens tot de doodstraf veroordeeld, welke
straf 30 Juli te Frankfort a. d. Oder werd voltrok
ken. D-en 5den September bad de afschuwelijke
moordpartij in Degernloch (Wurtenberg) plaats,
waarbij de onderwijzer Wagner zijn gezin doodde en
daarna uo-g zestien dbrpisbewoners vermoordde.
Rampen zijn er ook nu weer te betreuren. De
grootste zijn: de brand te Tokio op 20 Februari, die
3000 gebouwen in den aseh legde, de brand aan boord
vajn d'e „Vo-lturno" (10 October1), waarbij 10O perso
nen om het leven kwamen, de ontploffing in de Uni-
versal-mijn bij Cardiff in Engeland (14 October),
welke aan 4O0 mijnwerker® het leven koistte. Tijdens
een Kerstfeest in Calumet (Michigan) kwamen door
een paniek 136 m-enschen, voor 't grootste -deel kin
deren, om bet leven.
Tot besluit van dit jaar-overzicht willen we enkele
der belangrijkste gebeurtenissen uit de binnenland
sche politiek van verschillende landen eventjes aan
stippen.
Duitschland. Als staatssecretaris van bui
tenlandsohe zaken in Pruis-en werd de beer von Ki-
derlen W achter opgevolgd door den beer von Jaigow
gezant te Rome. In den Rijksdag wer-d den 30en Jan.
-een door de Polen -ingediende motie van wantrou
wen, tegen den rijkskanselier gericht, aangenomen
met 313 tegen 97 stemmen en 48- onthoudingen. Den
24stem Mei had de huwelijksvoltrekking plaats van
prinses Victoria Louise met prins Ernst August van
Cumberland, die den lsten November d'e regeering
vanBruns-wijk aanvaardde. D'e nieuwe koning Lo-
dewijk III van B-eieren legde acht dagen later deu
-eed op de grondtvet af. Het 26-jarig regeerings-jubi-
leum van den keizer werd 10 Juni gevierd, het eeuw
feest van Duitschllandfis bevrijding dien 25sten Au
gustus, terwijl dten l'8den October het monument
voor den volk-erenslag te Leipzig werd - onthuld. De
75ste verjaardag van graaf Zeppelin werd d'en Ssten
Juli gevierd. Een dag te voren was generaal-majoor
von Falkenhayn benoem-d tot Pruisisch mini-ster van
oorlog. De incidenten van- Zabern zijn te -kort gele
den, dan dat wij ze hier uitvoerig zouden moeten me-
d-edeelen. Enkel zij dus herinnerd aan de motie van
wantrouwen, alweer tegen den Rijkskanselier gericht,
welke 4 December in den Rijksdag w-erd aangenomen
met 293 tegen 54 stemmen. Grappiger weTd' het
Duitsche militaire systeem geperisifleerd door
vervalschte telegram van 5 Februari, waarin
komst van keizer Wilhelm aangekondigd werd
waardoor het geheele garnizoen van Straatsburg
gecommandeerd werd. Bij de Krupp-prooessen
Augustus en 8 Nov.)- bleek het militaire bestuur vrij
uit te gaan.
Frankrijk. Den 1.7dlen Januari werd de heer
Raymond' Poinearé tot president deer republiek geko
zen. Alls minister-president werd hij opgevolgd' d-oor
den heer Briand, wiene kabinet den 18den Maart zijn
ontslag nam, omdat de Senaat met 161 tegen 128 st.
een amendement aannam, waardoor de evenredige
vertegenwoordiging in beginsel werd' uitgesleten,
[j Het kabinet-Barth-ou kreeg den 25isten Maart slechts
een kleine meerderheid, maar bes-loot aan te blijven.
Hat 'hield' zich staande tot 2 December, toen een mo
tie van vertrouwen met 295 tegen 260 werd verwor
pen. Nadat eerst die heeren Ribot en Jean Dup-uy
geweigerd hadden, stelde de heer Doumergue een ka
binet samen, waarvan de beer Caillaux de eigenlijke
leider is. Den 26sten December is onder leiding van
den heer Briand' een nieuwe republikeinsche groa-
peering tot standi gekomen, welke aan het ka'binet-
Doumiergue wel spoedig een einde zal maken. De
president d'er republiek dleed een succesvolle rond
reis door het land, terwijl bij zijn reis naar Spanje
(7 October) werd onderhandeld over een Spaan-sch-
Fransch verdrag inzake Marokko, dat tot stand
kwam.
Den 23steni December overleed Jules Clarette, de
bekende Parijiscbe publicist.
Engeland had te strijden tegen den vloed van
bet syndicalisme in de arbeidersbeweging,4 dat tot
groote en geva-arl'ijke stakingen leidde, tegen d'en toe
stand in Ierland, waar de Ulster-mannen met een
burgeroorlog dreigen, tegen het optreden dier kies
rechtvrouwen, dat leidt tot misdrijven van allerlei
aard, waarbij langzamerhand niets meer ontzien
wordt. Hoewel het ministerie tracht het moeielijke
landivraagstuk op te lossen, dloen -de tusschen tij dsc'he
veT'kiezingen vreezen, dat het bijl de algemeene ver
kiezingen vooT het Lagerhuis wel geen meerderheid
zal krijgen, hetgeen te betreuren zou zijn, omdat er
in het ministerie-Asquit-h mannen met kracht en met
dlurf zitten. De buitenlandsohe politiek wordt door
Sir Edward Grey nog steeds met buitengewone han
digheid geleid'.
België bad in April een groote staking, welke
wer-d opgeheven, toen de Kamer besloot een commis
sie te benoemen tot onderzoek van het kiesrecht-
vraagstuk. De internationale tentoonstelling te
Gent, den 26sten April -do-o-r den koning geopend, i«
op een financieel fiasco uitgeloopen.
Spanje. Op koning Alfonso werd d-en 13den
April een aanslag gepleegd. Hij bleef ongedeerd. De
dader, Sanchez Alegro, werd' gegrepen en later ter
dood veroordeeld, m**r zij* straf werd i* f*va*g*
bet
d©
en
op-
(5
