DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No, 39.
Honderd en zestiende Jaargang.
1914
MAANDAG
16 FEBRUARI.
FEUILLETON.
De ongekroonde Koning.
dJeze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl,—
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f0,10. Bij groote contracten rabat Qroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V, Boek- .en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
BINNENLAND.
CONTROLE OP EEN GEMEENTE
ONTVANGER.
ALKMA1RSCH1
OURANT.
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat zij hunne
beslissing op het verzoek van D. KOENE, rijwiel
en geweerhandelaar alhier, om vergunning tot het
oprichten van een bewaarplaats van ten hoogste 100
K G. buskruit in het perceel Nieuwesloot B 89, heb
ben verdaagd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
0. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 14 Februari 1914.
ALKMAAR, 16 Februari 1014.
Van de kleinere Europeesche staten trekt op het
oogenbl'ik Zweden nog bijzonder de aandacht. Men
weet, dat er onder den invloed van den ontdekkingsrei
ziger Swen Hedin een beweging op touw gezet ia
voor een legeruitbreiding, en dat er een groote boe-
renbetooging is gehouden, waarbij den koning werd
verzocht om versterking van leger en vloot en ver
lenging van den diensttijd. De koning, op dat o ogen
blik plus royaliste que le roi in Zweden gewoonlijk
is, heeft zich laten verleiden in antwoord op dit ver
zoek te zeggen, dat hij niet zou afwijken van „de ei-
schen voor de slagvaardigheid en de toerusting van
het leger, die door de deskundigen zijn gesteld." Die
woofden hebben aanleiding gegeven tot verzet in het
land, omdat ziji als inconstitutioneel werden be
schouwd, maar ook tot een ernstige gedachtenwisse-
ling tusschen koning en ministerie. Het kabinet-
Staaff toch, voortgekomen uit de liberale meerder
heid bij de verkiezingen van 1911, had o. m. verklaard
dat de regeering voorloopig zou overgaan tot beper
king der krijgstoerustingen, om: des te beter te kun
nen werken voor de bevordering der sociale politiek.
De woorden van den koning waren dus in strijd met
de opvatting van den minister-president, die als het
ware het land vertegenwoordigt. Het ministerie stel
de toen den koning den eisch, om zijn politieke rede
voeringen, alvorens ze uit te spreken, aan de goed
keuring van het kabinet te onderwerpen. De koning
weigerde hij' wenscht© voor zichzelf het recht om
vrij zijn meeniug te zeggen en tot zijn volk te spre
ken, zooals hij! dit goedvindt. Het ministerie-Staaff
heeft toen zijn ontslag genomen, dat natuurlijk aan
vaard werd. Het is tot dusverre den koning gemak
kelijker gevallen van het liberale ministerie te schei
den, dan voot een nieuw kabinet een stevigen grond
slag te vormen. De nieuwe kabinetsformatie werd
opgedragen aan den gematigd liberalen baron de
Geer, die echter geen ministerie heeft kunnen sa
menstellen. De gouverneur1 van Upsala, Ham-
marskjölld is hierna met de vorming belast. Of deze
tamelijk ver links staande conservatief gelukkiger zal
zijn?
De liberale partij' in den Rijksdag weigert mede te
werken aan de oplossing van de crisis. Zij heeft een
manifest verspreid, waarin zij verklaart, dat bijt de
aanstaande algemeene verkiezing het grondwettelijk
(Nadruk verboden.)
Roman van
PAUL OSEAE H50KBR.
Haar het Duitse h.
13) o
Hij kwam in zeer gedrukte stemming van het zie
kenbezoek terug. Sedert de operatie, waartegen de
patiënt zich eerst zoo krachtig verzet had, maar die
toch bleek noodzakelijk te wezen, was hij geheel ver
anderd. ALle levensmoed scheen geweken. Hij zei
maar steeds: „Mijn arme kinderen 1 die arme, arme
peuters I" De dokter had verboden over zaken met
hem te spreken; in zijn tegenwoordigen toestand zou
hij ook niets1 kun Tien beslissen.
Rigalsky was in vele zaken ingewijid. In den dage-
lijkschen intiemen omgang had Generaal von Erxle-
ben met den adjudant, die hem zeer sympathiek waj,
allerlei persoonlijke, dat wil zeggen financieel© din
gen besproken. Hij had zich zel'f nooit als een genie
op het gebied van geldzaken beschouwd, niet eens
als een tamelijk goed financier.
„Er is geen twijfel aan," zei de adjudant. „Zijn
excellentie zou zijn verplichtingen langzamerhand al
le hebben voldaan bij' zijn reusachtig inkomen. Want
wij' zouden er allen een eed op gedaan hebben, dat hij
een legerafdeeling zou krijgen. Maar nu? Misschien
vergunt u mij eens te spreken met mijnheer Kalmin,
mevrouw de gravin. Alls wij: nog een paar weken uit
stel krijgen voor Zijn Excellentie, dan is er reeds
veel gewonnen."
De poging werd gedaan. Zij mislukte. Kalmin was
bang dat hij zieh later, als hij met den generaal per
soonlijk moest onderhandelen, weer zou laten overha
len zoioals reeds zoo vaak was geschied. Ha het on
derhoud met gravin CSzernin had hij. bij notarieel© ak-
gesohil de eerste en de kwestie der landsverdediging
de tweede plaats moet innemen. De liberale politiek
gaat uit van het beginsel, dat de regeering alleen ver
antwoording schuldig is aan het parlement. Daarom
heeft zij de verantwoordelijkheid voor een politiek,
die alleen militaire overwegingen zou doen gelden bij
het vaststellen van maatregelen voor de landsverdedi
ging, niet kunnen aanvaarden.
De sociaal-democraten maken thans op groote
schaal propaganda voor een republiek. Er is bijv.
een blad verschenen, „de Republiek" geheeten, aan
welks hoofd de burgemeester van Stookholm staat,
die in een hoofdartikel betoogt, dat de jongste ge
beurtenissen een sterk republikeimsch© stemming in
het land in het leven hebben geroepen, niet enkel
onder de arbeiders, maar ook in den boeren- en den
middenstand, op grond waarvan de schrijver de afzet
ting van den koning eischt. En de radicaal-socialis
ten houden vergaderingen, waarin zij de instelling
van een republiek verdedigen. Wanneer het tot nieu
we verkiezingen komt, dan zou het en dat zou niet'
het ergste geval zijn nog wel eens kunnen gebeu
ren, dat koning Gustaaf genoodzaakt werd weder den
heer Staaff de vorming van een ministerie op te dra
gen 1
In Rusland veroorzaakt het heengaan van een mi
nisterie niet zoo veel drukte 1 De Tsaar beveelt en
de heer Kokofzof verdwijnt, ten einde plaats te ma
ken voor den heer Goremykin. En de heer Kokofzof
was even machteloos als de heer Goremykin zal zijn.
De ex-premier is tien jaar lang minister van finan
ciën geweest, maar de zoogenaamd© „echbRussische
mannen" hebben den jongsten graaf in het Tsarenrijk
nimmer veel achting betoond. De Tsaar heeft ver
klaard, dat hij een financieele hervorming zonder uit
komsten uit een brandewijnmonopoli© wenscht, maar
zou de Russische regeering zonder die bron van in
komsten kunnen bestaan?
In Japan schijnt men tegenwoordig weinig anders
te doen dan betoogen. Uitgelekt is dat eenige zeeof
ficieren 90.000 provisie hebben opgestoken van le
veranciers van materiaal voor de vloot. Et is in ver
band hiermede een groote betooging tegen de regee
ring gehouden, er is op straat gevochten en zelfs in
de Kamer, toen een motie van wantrouwen in de re
geering in behandeling kwam, welke overigens werd
verworpen.
De regeering heeft inmiddels een onderzoek inge
leid, maar rustig is het nog geenszins. Zoo hebben
er in de Kamer nog steeds oproerige tooneelen plaats
ook de Japanners schijnen de obstructie te ken
nen 1 terwijl een niet-lid een Kamerlid in de zaal
zelfs ernstig verwond heeft. Vijf marine-officieren,
onder wie een schout-bij-nacht, zijn door het ministe
rie van marine in hechtenis genomen, Zij zullen wel
dra voor den krijgsraad moeten verschijnen.
te al zijn schuldvorderingen overgedragen aan een
deurwaarderskantoor. Tante Eddy stelde een brief op
aan den heer Kalmin, die haar zeer zwaar viel. Het
dienstmeisje bracht hem 'e avonds naar den overkant;
zij kwam er echter dadelijk mee terug. Mijnheer de
kachelbakker was naar de Riviera vertrokken; zijn
zaken werden waargenomen door advocaat Geitner,
Spandaustraat 13, tot hem kon men zieh vervoegen.
Particuliere brieven liet hij niet opzenden: hij had
geen adres achtergelaten.
„Let op, nu trekken ze ons den strop om den hals,"
zei Ingrid, die nu ook bang begon te worden. Toen
zij naar bed gingen, bleef zij langen tijld met starende
oogen op den rand van haar ledikant zitten, met de
handen op haar maag gedrukt.
„Het is net of ik jou ben, Gwendoline. Het of
ik een lange zeereis moet doen, Zoo'n raar gevoel in
mijn maag."
„Hatuurlijk zul je kou vatten als je zoo lang in je
hemd blijft zitten."
Het meisje zuchtte diep. „Zeg, wat is dat: beslag
leggen? Kunnen ze je dan ook je verjaarscadeaus
afnemen?"
„Och, zoover zal het niet komen, kind. Tante Ed
dy zal eindelijk toch wel rede verstaan."
„Heen, Gwendoline. Zooals zij vanavond rondliep
en alles taxeerdeIk laat mij hangen als zij de
reddende engel speelt. Br moet dan ook verschrikke
lijk veel geld zijn. Hegentien honderd mark."
„Hegentig duizend!" riep Beate van uit de aangren
zende kamer en zuchtte.
Toen zij allen in bed lagen kwam tante Eddy, die
op de kamer van den generaal sliep, in haar kimono
bij de meisjes. Het was de eerste keer dat zij haar
klein en moedeloos zagen. Ziji gebruikte voortdurend
haar zakdoek.
„Wij kunnen er niets aan doen, kinderen. Ik heb
mij suf gedacht en kan geen uitweg vinden." Zij ging
aan Beate'a kaptafel zitten. „Rigalsky is een juweel
van een man. Hij" heeft twaalf duizend zeven hon
derd mark liggen van een legaat. Hoig onaangeroerd.
Met pracht en praal is in Engeland door den ko
ning het parlement geopend. Bij de debatten over
het adres van antwoord kwam het al dadelijk tot een
scherpe discussie over de kwestie van de zelfregeering
aan Ierland. De oppositie eischte opnieuw ontbinding
van' het Lagerhuis om een burgeroorlog te voorko
men, maar de heer Asquith, de minister-president
was daarvoor niet te vinden. Hij kondigde aan, dat
de regeering voorstellen zal doen om alsnog te komen
tot een overeenkomst, welke bij de besprekingen der
partijleiders niet bereikt is kunnen worden. De mo
gelijkheid bestaat, dat Ulster na eenige jaren zal kun
nen beslissen, of het biji het zelfbesturend Ierland
wenscht aangesloten te blijven. De oppositie verlangt
echter onvoorwaardelijke uitsluiting van Ulster, nu
reeds.
E!r is reeds verzekerd, dat de liberale regeering dien
eisch ingewilligd had, maar de Daily Chronicle kon
digt heden aan, dat daar geen sprake van is. Mr.
Asquith wil graag een verzoening tot stand brengen
maar er zijn grenzen 1 Als nu de unionisten, die
tegenwoordig aan het Engedsche volk zoo bitter wei
nig te zeggen hebben, dat nu ook maar gaan inzien!
DE 1HJKSMIDIDELEN.
Evenals verleden jaar, zet de maand Januari goed
in, d. w. z. het totaal-bedrag vertoont een aanzienlijk
accres, vergeleken bij Januari 1913. De geheele op-
breugst was 14.543.167.961/2, terwijl in Januari 1913
outvaugen was 13.843.730.67, ^oodat de vermeerde
ring 699.437.30% bedraagt.
Dit flinke resultaat komt, schrijft de Hieuwe Cou
rant, echter bijna geheel op rekening van één groep,
de indirecte belastingen. De overige bronnen van in
komst toonen nu juist niet bijzonder fraaie cijfers.
Verschillende er van blijven beneden die van het vo
rig jaar, terwijl andere slechts geringe verho o-gingen
aanwijzen. Dit blijkt uit de volgende vergelijking
met de cijfers van 1913.
De afgeloopend maand leverde meer op uit de
Vermogensbelasting 25.000, het gedistilleerd
69.000, den zoutaoeijns .19-000, bier en azijn
4000, gouden en zilveren werken 1000, zegelrech
ten 92.000, registratierechten 105.000, successie
rechten 559.000, posterijen 48.000 en telegraaf
60.000.
Minder werd ontvangen uit de grondbelasting
53.000, het personeel' 36.000, de bedrijfsbelasting
99.000, het recht op de mijnen 5000, de invoer
rechten 41.000, den suikeraocijns 3000, dien op
den wijn 1000 en dien op het geslacht 8000, de do
meinen 14.000, en de loodsgelden 10.000, terwijl
de cijfers der hypotheekrechten, Staatsloterij en
jacht- en vi&chakten slechts geringe verschillen aan
toonden.
PT, AH 1913.
De centrale commissie voor Plan 1913 heeft te
Utrecht vergaderd, onder leiding van j'hr. C. F. van
de PolL
Onder de ingekomen stukken was een brief van den
Nederl. Hotelhoudersbond, waarin aan de commissie
dank werd gebracht voor hetgeen zij1 heeft gedaan
voor het bevorderen van het vreemdelingenbezoek aan
Nederland.
Die wil hij te leen geven. En ik nu ik zou er mis
schien twaalf duizend drie honderd biji kunnen doen.
Dat is samen nog maar vijf-en-twintig duizend en op
die som willen zij op geen nieuwe voorwaarden in
gaan. Zij eischen alles tegelijk. En dat kunnen wij
met geen mogelijkheid bij1 eikaar krijgen. Rotholz is
tot den schoorsteen toe met hypotheken bezwaard,
daar kan ik geen cent meer op krijgen. Dus, het ein
de is daar."
Het einde! Zijl waren alle drie uit bed gekomen
met bleeke gezichten. In de lange nachtjaponnen za
gen zij er zoo mager en lang uit, dat ziji spookverschij
ningen geleken in de oogen van de gravin die door
tranen verduisterd waren. Zijl barstte plotseling in
luid snikken uit. Hatuurlijk snikten zij alle drie
mee.
„Ik wil jullie wat zeggen kinderen," begon zij toen
met een sombere stem, „jullie komt voorloopig bij1
mij. Da dienstmeisjes vertrekken morgen vroeg; ik
zal ze de huur geven voor de rest van de maand en
kostgeld. Wat de heeren van dat afschuwelijke kan
toor besluiten, zullen wij wel hooien. Waarschijnlijk
sturen ze ons morgenmiddag den deurwaarder al in
huis, want de zaak is al biji het gerecht. Wat moet
jullie hier dan nog uitvoeren? En Rigalsky heeft
een neef, die hier in Heu-Kölln kantonrechter is. D'ie
zal hier komen en de overdracht surveiileeren."
„Het is afschuwelijk," zei Beate. Angstvallig
wendde ziji zich naar haar byouteriekistje.
„De byouterieën die ik van Mama heb hoef ik hun
toch niet te laten?"
„Waarschijnlijk wel. Die dingen zulen wij alle bij
elkaar leggen. Dan zal ik er met den kantonrechter
over spreken." Zij haal'de diep adem. „En nu pak
ken kinderen."
„Pakken? nu?" Zij zagen haar verbaasd aan.
Tante Elddy snoot meermalen luid en klagend haar
neus. „Ik héb er lang over liggen nadenken. Altijd
maar weer. Aan nachtrust valt nu niet te denken.
Ieder pakt vo-or zich zelf het allernoodzakelijkste 'in.
Dat wil zeggen; goed overleggen. En Beate helpt
Het verslag van de handelingen der commissie, dat
gericht is aan den minister van landbouw, nijverheid
en handel, en waarin rekening en verantwoording
wordt gedaan van de aan de commissie verstrekte
rijksgelden, werd goedgekeurd. Uit het verslag blijkt
o.a., dat er gehouden zijn: 30 tentoonstellingen, 27
internationale congressen, bijeenkomsten en studie
reizen, 8 bijzondere tochten, zoo te land als te water,
2 bijzonder© toon&elvoorstellingen, n.l. te 's Hertogen
bosch en te Arnhem, een scheepvaart-revue te
Hoorn, een internationaal Padvinderskamp te IJmui-
den, en een internationale regatta op de Hoordzee.
Bovendien verschillende historische en allegorische
optochten en schouwspelen.
Verder wordt in het verslag vastgesteld, dat terwijl
in vele landen algemeen over het reizigersverkeer in
1913 geklaagd wordt, in Hederland daarentegen op
elk gebied van reizigersveTvoen recordcijfers zijn aan
te wijzen.
De commissie komt dan ook tot de slotsom, dat het
doel is bereikt, en dat eer bovendien reden is voor de
onderstelling, dat de reclame voor 1913 zal blijven na
werken, daar er naar aanleiding van al wat er in 1913
in Hederland is gebeurd, zoo bijzonder veel over ons
land is geschreven.
Het verslag zal binnenkort in druk verschijnen.
Gemengd nieuws.
PROTESTVERGADERING.
De burgemeester van Nijmegen heeft aan een ver
zoek, om de vertooning van Monna Vanna (gister
avond in den Stadsschouwburg)1 te verbieden, geen
gevolg gegeven.
Tegen deze vertooning is gistermiddag te Nijme-
gen eene protestvergadering worden gehouden vanwe
ge het bestuur der K. 'S. Actie en den „Mannenbond
voor Eer en Deugd", aldaar.
Het raadslid der gemeente Schoten, de heer Ver-
kooij, heeft, meldt de Tel., een verzoek gericht aan
Gedep. Staten van Noord-Holland, om de administra
tie van den gemeente-ontvanger van Schoten eens te
willen controleeren. Het raadslid beschuldigt den
ontvanger van verregaande slordigheid, waardoor het
b. v. telkenmale voorkomt, dat ingezetenen, die h-un
belasting hebben betaald, vervolgd worden.
UIT1 HOORN.
B. en W. stellen den raad voor, een verordening
vast te stellen op het toelaten van kinderen tot bi
oscopen. Bij die verordeningen wordt het onderne
mers van liehtbeeldvertooningen verboden kinderen
beneden de 16 jaar toe te laten, tenzij de vertooning
kennelijk voor kinderen bestemd is en op hetgeen
vertoond wordt schriftelijk goedkeuring is verkregen
van een door B. en W. aangesteld persoon.
UIT SCHERMERHORN.
In het café „de Vergulde Valk" had eene propa
ganda-vergadering plaats, uitgeschreven door de afd.
„Schermerhom" van den Bond voor Staatspension-
neering, met medewerking van de Rederijkerskamer
„Amieitia." De zaal was geheel bezet. Ook de ouden
van dagen, aan wie eene ouderdomsrente is toegekend
waren tot deze vergadering uitgenoodigd en hadden
zoover hunne gezondheidstoestand dit toeliet daarvan
gebruik gemaakt. De vergadering werd geleid door
den heer IJzerman, voorzitter der afdeeling.
mij Papa's goed bij elkaar zoeken. Dat blijft hier dan
nog wel. Maar wij moeten toch even zelf uitzoeken."
De geheele zaak had een, geheimzinnige bekoorlijk
heid. De meisjes kleedden zich een weinig aan en
haalden verscheidene koffers en manden van den
bergzolder naast de gang en brachten ze op de beide
slaapkamers. Zij deden het heel zachtjes om de keu
kenmeid en het werkmeisje niet wakker te maken.
„Als voor een vlucht!" zei Ingrid, die haar pijn in
't lijf nog lang niet kwijt was en telkens verdwijnen
moest.
Tante Eddy schrikte toen ze zag wat Ingrid had
ingepakt. Ze had ondergoed en kleeren in den 'kof
fer gedaan alsof ze een week of vier naar de Oostzee
moest. Winterkleeren ontbraken totaal en het was
toch November.
Gwendoline had reed® ©enigen tijd geleden een lijst
opgemaakt van alles wat zij wou meenemen naar
Hieuw-York. Voor haar -kostte het dus het minste
moeite haar boel te pakken; zij kon Tante E'ddy later
nog helpen met het nazien van Papa's dingen.
-Hulpeloos liep Beate heen en weer. Daar zag zij
iets dat ziji nog wou meenemen, snuisterijen zonder
waarde, kostbare kleedjes; in haar zenuwachtigheid
stootte zij- vaak tegen Ingrid aan, die al erge slaap
begon te krijgen en een onuitsprekelijk onnoozel ge
zicht zette.
„Ga toch naar bed, kind," zei Beate medelijdend.
Ingrid gehoorzaamde. Drie minuten daarna sliep
zij al haar beroemden fcinderslaap. Hu had men een
kanon kunnen afschieten zonder haar wakker te ma
ken. Maar om klokslag zeiven werd zij wakker en
wekte de zusters. Ook in de keuken was reeds leven
gekomen. Gravin C'zemin praatte met de twee
dienstmeisjes. Zij moesten ook dadelijk haar koffer
pakken; zij" moesten geen tijd over hébben om eerst in
de buurt alles rond te babelen.
Het ontbijt om de ronde eettafel onder de hang
lamp, werd bijna zwijgend gebruikt. Was men even
een gesprek begonnen, bij het binnenkomen van het
dienstmeisje werd dadelijk gezwegen.
(Wordt vervolgd!.