DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 44
Honderd en zestiende Jaargang.
1914
ZATERDAG 31 FEBRUARI.
UIT DEN RAAD.
binnenland.
STADSNIEUWS.
AABSCHE COURANT.
ALKMAAR, 21 Februari.
Het wasi Woensdag „pakkéan deftig" in den Raad
vanwege het bij gesloten deuren nemen van een toto,
wolk-e die eerste vergadering m de fraaie raadzaal za
vereeuwigen en zal brengen onder de oogeto
;or 3 van geïllustreerde bladen. Het zou aardig kun
nen zijn, ook eens in woord een portret te maken van
de leden van den gemeenteraad maar het zo'u
ec u gevaarlijke aardigheid wezen, omdat de -vulpen
nooi t zoo objectief werkt als de lens en er licht een
m us van fantasie op een gezicht vanwaarheidkomt
te staan, hetgeen in een kleine stad al meer dan g
no,g ia om misverstand en ergernis te wekken. En
geen van beide is hier nu bepaald behoefte - ge
lik Woensdag ook al weer is gebleken. Wanneer
officieels handelingen van 'deze historische zitting
verschijnen en we zijn nog wel zoo optimistisch
dat we nog niet wanhopen, al wordt t egenwoordig
het vertrouwen op d'e verschijning er
raad aver slagen .op een zware proef S^ld da
bi Et men toch ook een vrij volledig beeld van de ver
gadoring. Zij zullen loeren dat de v°®rzl"®r
„pc ningswoord heeft gesproken, waaruit blijkt, dat
deze magistraat wars is van magistrale redevoenn-
gen, en dat de nestor der raadsleden zich met een
k.irte toespraak tot tolk zijner medeleden maakte.
1 laar men zich in de Handelingen onthoudt van kwa-
lifacties, zullen deze niet leeren, dat de bewijzen van
instemming, door de Raadsleden gegeven, maar ma
tigjes waren. Wel echter zullen ze het nageslach
zeggen, dat de twee volhardende zwijgers ook ditmaal
in hun rol bleven, dat twee weinig-sprekers eveneens
.«n zwijgende rol vervulden, doch dat overigens, alle
aanwezige leden van don Raad aan de besprekingen
deelnamen. Gemist zal voorts worden de medede
ling, dat om vier uur reeds de 8 X 28 el-eetrisehe
lampjes van 10 N. K. brandden: en datl er op de pu
blieke tribune heel- wat meer belangstelling was dan
Waaroor over de aankleeding van de nieuwe zaal
reeds veel in deze courant is geschreven mogen wa
ons ontslagen achten van verdere bespreking. Alleen
zij medegedeeld dat de accoustiek der zaal uitstekend
is" gebleken al koeren enkele leden ons tengevolge
van de nieuwe groepeering den rug toe, van e
stemmen gaat veel minder verloren dan vroeger, E
wij stellen ex prijs op te verklaren, dat er voorde
vertegenwoordigers der pers bijl de nieuwe ^deelmg
„p voortreffelijke wijize is gezorgd, beschouwt men
in andere gemeenten da pers eenvoudig als
en meent men daar, dat haar dienaren op de tribune
belmoren, waar ze zoo go-ed en zoo kwaad als- het gaat
aan een miniatuur-tafeltje of zelfs in een oude bed-
steo maar een verslag moeten maken, hier hu
men gelukkig een breeder® opvatting. Aikmaars ge
meentebestuur gaat blijkbaar van het principe mt,
dat de per-s een schakel is tussohen Raad en publiek:
en dus niet enkel tusschen beiden-in staat,..maar daar
ook behoort te zitten. IN' de raadzaal' zijn.er links
en rechts een tweetal ruime tafels met keurige stoe
len, geheel in den stijl van het ameu-blement, ge
plaatst. Het heet wed! eens, dat persmensehen, io
gewoonlijk overal de beste plaatsen voor zich gereser
veerd vinden, moeielijk te bevredigen zijn. Wij. wil
len deze m-eening laten voor wat ze is, maar wij kun-
n in alle oprechtheid en tevens met groote erkente-
li beid verklaren, dat onze belangen.niet beter zou
den kunnen warden behartigd', dan hier in de raad
zaal is geschied. Co-llega's van elders, m mmder
unstige positie verkeerend en een. betere plaatsing
wenschend, kunnen gerust de houding van Alkmaar-s
gemeentebestuur als voorbeeld aanhalen I
Aan de benoeming van dr. Schroder tot „Burger -
weeshuisregent is een beraadslaging vo-orafgegaan,
welke wel wat hartstochtelijk was. Trouwens, wan
neer er politieke of religieuse in do practijk komt
dit veelal op hetzelfde neer m-o-menten in het spel
komen, is dit onmiddellijk van invloed op de wij-ze
van behandeling. En wanneer men dan achterna rus-
tï <t Pn nuchter het debat nog eens nagaat, komt men
bijna steeds tot de slotsom, dat er met een beetje
goeden wil en wat tact aan weerskanten veel onaan
genaamheden hadden kunnen worden vermeden. Het
komt ons voor, dat het conflict, waartoe de aanbeve
ling VOOT de benoeming van een regent van het Eur-
gerweeshuis heeft geleid eerst gemakkelijk te voor
komen was geweest, en in het verdere stadium tot
'geringe afmetingen had kunnen worden terugge
bracht.
Uit de Woensdag voorgelezen memorie van toe
lichting, behoorende bij de lijst van aanbevelingen
van het college van regenten, is duidelijk geble
ken, dat dit overwegend vrijzinnig college geen be
zwaar had tegen de vervanging van een orthodox re
gent door iemand van dezelfde geestesrichting.. D-ocn
toen het aftredend lid als opvolger enkel' iemand
noemde „omtrent wiens richting men geheel in het
onzeker verkeerde" en men een ander, die „niet tot de
linksche richting behoort" te vergeefs had gevraagd,
scheen men zich al op een man van links aangewezen
te achten. Het moet wel eenigsizins bevreemden, dat
men niet verder is gegaan, dat men niet het meest
voor de hand liggende middel heeft aangewend, n. 1.
een vooraanstaand man van orthodoxe richting heeft
verzocht eenige namen van z. i. geschikte personen
>e willen opgeven. Uit de memo-rie is niet gebleken,
dat deze weg, die wel tot oen 'gunstig resultaat had
moeten leiden, is ingeslagen.
Toen de heer Ringer-s in de D-ecember-vergadermg
over de aanbevelingslijst sprak, heeft hij te voren
niet gedaan wat eigenlijk ook al weer van zelf sprak:
hij heeft de zaak niet te voren met.zijn aftredenden
geestverwant besproken. Had- bij dit gedaan, zijn
optreden in den Raad zou stellig een geheel ander
zijn geweest en niet zooveel stof hebben opgeworpen.
Op grond van de couranten-verslagen en wellicht
mondelinge overlevering heeft het college zich ge
griefd gevoeld door de woorden, welke die heer Rin
gers heeft gesproken. Een onder de vergadering
persklaar verslag ia echter geen juiste maatstaf m
een kwestie, waarin teere nuances van beteekenis
kunnen zijn, een enkel woordje te. veel of te weinig
dien zin van het gesprokene kan wij-zigen, terwijl nog
minder waarde te hechten valt aan niet-schriftelijk
vastgelegde mededeelingen. Had het college daarom
niet verstandiger gedaan, indien het zijn oordeel over
de uitlatingen van den heer Ringers had opgescho-rt,
totdat d-e Handelingen waren verschenen? En nu ko
men we tot 'n punt, waarover tot onze groote verba
zing in den Raad niet eens zachtjes is geklaagd', laat
staan nadrukkelijk, 't Laatst verschenen officieel ver
slag is van de vergadering vanOctober. Ziedaar
een toestand, die niet bestendigd mkg worden. Wat
heeft men nu aan een verslag, dat zooveel zijn tijd
ten achter is? Volstrekt niet onredelijk is de eisch,
dat het verslag eener vergadering vöor de volgende is
verschenen. Dan heeft het actueel belang, dan ka-n
het gesproken woord op tijd achterhaald worden.
Zooals de regeling nu is, heeft het verslag alleen
practische beteekenis voor veel later en wordt het
daarvoor niet te duur betaald? Bovendien zal .al-dus
de toch al geringe belangstelling van de burgerij ver
slappen wie leest er nog in extenso na, 't geen liij
maanden en maanden geleden reeds door middel van
de bladen vernomen heeft?
Waar dus de regenten niet precies wisten wat er
gezegd was, was het onvoorzichtig een grief uit de
overgebrachte woorden te vormen. Bovendien gold
het hier niet de uitspraak van den Raad', doch slechts
een meening van één enkel lid. Wat had nu -meer
voor d-e hand gelegen, dan dat het college.zich tot
den Raad had gewend met de boodschap: „gij wenseht.
and-ere aanbevelingen, goed, wij zullen ze .TT geven,
maar alvorens deze vo-or de eene vacature m te die
nen, zouden wij gaarne vernemen of een lid ons beett
beleedigd en of dit met d-e instemming van U w
meerderheid is geschied'; zoolang wij dit niet weten
zullen we ons van aanbeveling onthouden en zoodTa
wij zijn ingelicht, naar bevindi van zaken handelen.
Kn het college dit echter niet gedaan had» en het
te voorzien was, dat er in de eerstvolgende raadsver
gadering nog wel een woordje o-ver die verklaringen
van den heer Ringërs zo-u worden gesproken, had dit
raadslid öf zich kunnen vrijwaren öf het boetekleed
kunnen aantrekken, door bij den voorzitter het steno
gram zijner rede op te vragen, dat toch zeker wel ge
reed is. Ook daardoor zou. Woensdag veel' overbo
dige discussie voorkomen zijn.
Wij geven onmiddellijk toe, dat het gemakkelijker
is achterna een kwestie te ontleden, dan als betrekke-
ne op het juiste oogenblik de juiste gedragslijn te
kiezen. Maar wanneer wij door deze eeni.gsems uit
voerige ontleding hebben mogen duidelijk maken,
waar fo-uten schuilen, dan hebben, wij daardoor te
vens aangeto-ond, hoe deze in het vervolg vermeden
kunnen worden en op welke wijze een onaangenaam
conflict, als zich thans heeft voorgedaan, in de be
komst kan worden voorkomen.
Wat nu de behandeling in den Raad betreft, ge-
looven we, om -met den heer Dorbeck te spreken, dat
er aan beide zijden „ijselijk" overdreven is. Door
den heer Lubbe, die in zijn betoog particuliere brie
ven in het geding bracht en voorlas, welke men in
d-en regel toch niet anders dan met toestemming van
dan afzender openbaar maakt, zoowel als door den
heer Dorbeck, waar deze een strooming tegen het or
thodoxe deel der bevolking ipeende te ontdekken
Het juiste, nuchtere standpunt is o. i. ingenomen
do-OT den heer Verkerk, die betoogde, dat men bij den
huidigen stand van zaken niet buiten de voordracht
om moest benoemen, maar de eerstvolgende vacature
bij voor-baat moest bestemmen voor een ortho-dox lid.
Wij twijfelen geen oogenblik dat het verloop anders
zal zijn. Over het principe heerscht gelukkig geen
versohil van meening, van excluvisme is in dezen ab
soluut geen sprake en zelfs in het onwaarschijnlijke
geval, dat er zich weer complicaties mochten voor
doen, zou er uit het verleden wel zooveel geleerd- zijn,
dat men het niet meer op een conflict liet aankomen.
digd'e eens in den arm nemen en den minister eens
polsen alsof jhr. mr. Van Foreest bijl de behande
ling van de Sta-atsibegrooting van 1914 niet opnieuw
ha<3 gewezen op de onvoldoende verbinding van d©
beide Kanaaloevers alhier en opnieuw op. verbetering
had aangedrongen, als-o-f deze minister niet had her
innerd aan het standpunt van zijn voorganger en had
■opgemerkt, dat de bereidverklaring van Alkmaar, om
de helft der-kosten te betalen, tot dusverre nog met
was ontvangen!
Men wil nu een beroep doen op de buitengemeen
ten alsof dit zoo-den aan den dijk zou zetten!
Men heeft gespro-ken over een goedkoopere brug,
maar die werd niet mogelijk geacht doch in 1892
is er wel degelijk sprake geweest van een vervanging
i lier vlotbrug door een draaibrug, waarvan de koeten
werden, geraamd op 49.000.
De burgemeester merkte op, dat z. i. de provincie
zich te weinig toeschietelijk betoonde. Maar bij. vo-
rige onderhandelingen was immers van een provinci
ale bijdrage heelemaal geen sprake.
Het verschil tusschen wat B. en W. voorstellen te
geven en wat in de huidige omstandigheden zou moe-
ten worden geofferd, bedraagt 15.000. Op zichzelf
natuurlijk een aanzienlijke som. Maar heeft men wel
eens bedacht, dat een annuiteitsleening van J 15.000
vo-or 40 jaar a 4Vi pet. de begrooting verhoogt met
een po-st van 815,10. Zo-u de begrooting voor een zoo
algemeen als hoogst belangrijk erkend werk, die ex
tra-belasting niet kunnen dragen?
In 1900 is er een apenbare vergadering gehouden,
waarin de zaak werd behandeld en een motie werd
aangenomen. Al is d-e spreker van dien avond hiei
niet meer woonachtig, met andere comité-leden is dit
wel het geval. Zouden die heeren nog eens het imti-
I atief willen nemen tot een adres-beweging? Met nog
meerdere zekerheid dan vroeger, kan thans worden
gezegd, dat de vervanging toch komt.. Het is. nu en
kel de vraag of men door een verhooging der jaarlijk-
sche bijdrage van 800 thans reeds van de groote
verbetering zal profiteeren, dan- wel -of men nog ja
ren en jaren in den ellendiigen toestand berusten zal.
Voor waarlijk vooruitstrevende mannen kan do
keuze niet moeilijk zijn!
A
Bij de behandeling van het reglement voor het bur
gerlijk armbestuur werd door den heer er kerk een
wensch uitgesproken, die de algemeene instemming
had. Hij w-enschte de ondersteuning aan de armen
wat menschlievender te doen geschieden, te., breken
met de oude sleur, dat de bedeelden persoonlijk hun
ondersteuning moeten komen halen, deze zoo-
voel mogelijk thuis te doen bezorgen. Voor enkele
„brutaie" armen moge het „beurzen" misschien beko
ring hebben, de „stille," de fatsoenlijke zien. in het
halen, in het wachten een vernedering, terwijl ge
lijk de heeren Ringers en van den Bosch terecht op
merkten de meth-ode vooral vo-or kinderen nog ge
varen opl-evert.
Het cellege van B. en W. had reeds met het ar
mbestuur over deze kwestie gecorrespondeerd, zon
der resultaat evenwel. Vergissen wij ons niet, dan
wil de nieuwe Armenwet de meer humane richting
bevorderen, door bijv. huisbezoekers aan te stellen.
Trouwens in artikel 7 van het Woensdag voorgestelde
reglement wordt aan het Burgerlijk Armbestuur de
bevoegdheid toegekend zich te doen bijstaan door ge
salarieerde ambtenaren. De leden van het burgerlijk
armbestuur behoeven zich dus waarlijk met met de
schampere vraag of ze misschien ook zelf brood en
turf moeten rondbrengen, van deze belangrijke zaak
af te maken.
Het is te hopen, dat het burger! armb. thans zoo
spoedig mogelijk rekening zal gaan houden met de in
den Raad uitgesproken wenschelij-kheid. En mocht
dit onverhoopt niet het geval zijn, dan zal een Raads
lid zeker die uitspraak nog wel eens even in hennne-
I ring brengen!
tegen, om burgemeesters van groote plaatsen hulp
officier van justitie te maken. Hij verzekerde te
willen bevorderen stelselmatige opleiding van rijks
veldwachters; bestreed het. denkbeeld, om politie-in-
specteurs hulpofficier van justitie te maken.
Een proef is aanhangig met een andere gevangenen-
voeding. Salarisverbetering voor de onderwijzers m
de gevangenissen zal overwogen worden 'bij een alge
meene herziening der traktementen van het gevange
nispersoneel.
Gemengd nieuws.
HEIT' OPCENTEN-VOORS TEL.
Is de Haagsche medewerker van de Tel. juist inge
licht, dan wordt in het opcenten-ontwerp van d-en mi
nister van Einanciën voorgesteld te heffen: 20 opcen
ten op de successie-belasting, 20 opcenten op de
bedrijfsbelasting, 25 opcenten op de vermogensbelas
ting, terwijl voor de naamlooze vennootschappen de
belasting zelfs met 50 opcenten zo-u worden bezwaard.
UIT' W IN KEL.
Donderdagavond is door eenige personen een be
spreking gehouden omtrent de wenschelijkheid om
hier ook iets1 te doen voor plaatselijke keuze, waarvan
het resultaat is geweest, dat er is samengesteld een
bezoe'kco-mmissie.
Deze commissie zal in de verschillende afdeelingen
dezer gemeente en Nieuiwe-Nied-o-rp handteekeningen
verzamelen. Vooraf echter zal' huis aau huis een
circulaire „Ons petitionnement" worden bezorgd.
UIT' SINT-PANCRAS.
Ten huize van den heer Jn. Ruys vergaderde giste
ren de vrijzinnige kiesvereeni'ging.
Na opening en lezing der notulen, gaf de penning
meester rekening en verantwoording. Ontvangen was
16.295, uitgegeven 3.63, alzoo een vö-ordeelig saldo
van 12.66s. De rekening werd goedgekeurd. De heer
T. Engel, periodiek-aftredend, werd herko-zen.
Besloten werd een afwachtende houding aan te ne
men inzake toetreding tot den Bond van Vooruitstre
vende Liberale Kiesvereenigingen in N.-Ho'lland, en
wel met 't o-og op stemrecht en contributie.
Hierna sluiting der vergadering.
Wij zouden niet gaarne willen beweren, dat onze
raadsleden in een blijde verwachting verkeeren, maar
een stille hoop koesteren zijl toch wel. Woensdag
heeft de Raad immers verklaard, dat men leeft in de
hoop „dat eenmaal zal worden begrepen, dat het doen
voortbestaan van een rijksbrug, liever nog van twee
rijksbruggen, die niet meer aan de eisehen van het
verkeer voldoen, vroeg of laat to-t onaangenaamheden
zal aanleiding geven, waarvan de verantwoordelijk
heid zal komen te rusten o-p den onderhoudsplichtige,
het rijk, dat dezerzijds herhaaldelijk o-p den onho-ud-
baren toestand is gewezen."
Van welken aard deze onaangenaamheden zullen
zijn, is niet na-der toegelicht. Zo-u het evenwel geen
aanbeveling verdienen, die onaangenaamheden, waar
van natuurlijk altijd stadgeno-oten of omwonenden d-e
dupe zullen wor-den, maar niet af te wachten, doch
do-or flink in de beurs te tasten, ze te voorkomen, wijl
daardo-or tevens de onhoudbare toestand een eindie
neemt?
Het vraagstuk van den Vlotbrug is al oud. Reeds m
1892 vond men den toestand onhoudbaar, desondanks
heeft hij steeds aangehouden en zal hij blijven aan
houdenindien Alkmaar's gemeentebestuur niet
optreedt met een doortastendheid, welke geëvenre-
I digd is aan het groote belang, dat er hij- betrokken is.
Twee-en-twintig jaar geleden sprak men van „een
dringenden eisch des tijds, zoowel voor den handel
als vo-or de industrie en het verkeer te land en te wa
ter." Acht jaar geileden werd betoogd, dat „de be
hoefte aan betere ver-bindingen zich tengevolge van
het drukkere verkeer steeds meer heeft doen gevoe
len." Het vereischt geen nadere toelichting, dat die
behoefte sindsdien nog weer is toegenomen. Trou
wens, er is geen verschil van meening mogelijk
over de hinderlijke belemmering van het verkeer te
water, maar vooral te land en juist bij' een gewichti-
gen verbindingsweg van een welvarende omgeving
naar de markt- en stapelplaats.
Mën vindt blijkbaar alleen, dat men, om de door
allen gewenschte brug te krijgen te veel over de
brug moet komen!
En daarom werd gezegd: laten wij onzen afgevaar-
EEESTEi KAMER.
Gisteren hebben verschillende leden algemeene be
schouwingen over de J ustitiebegrooting ^gehouden.
Zoo o. a. de heer Bergsma (U. L.) Hij klaagde
over de wettenkennis van de rijksveldwachters, over
den geest van sommige vereenigingen van politie
ambtenaren en over de uitrusting.
Spr. is het niet eens met den heer Van d-en Berg,
die den burgemeester to-t hulp-officier van justitie
wilde maken. Er dient echter biji het nieuwe Wetb.
v. Strafv. te worden gedacht aan de vervanging van
den officier van justitie bij- ontstentenisvan dezen
en in de middelgroot® gemeenten moet z. i. het aantal
hulp-officieren worden uitgebreid.
Spr. behandelde nog eenige punten, o.a. de balda
digheid der jeugd. Hij- kwam o-p voor kort en snel
recht, en meende, Jat te veel aandacht wordt gewijd
aan spitsvondigheden.
Voorts noemde spr. de regeling van het, verkeer be
droevend- en wenschta dat aan den po-litie-ambtenaar
wettelijk de macht wordt toegekend, om handelend op
te treden.
Nog pleitte spr. voor meer samenwerking tusschen
de verschillende departementen met betrekking tot de
drankbestrijding.
De heer Van Voorst tot Voorat (R.K.)
achtte de gevangenisvoeding onvoldoende en vroeg
ook verbeteringen van de salarissen der onderwijzers
in de gevangenissen.
De heer vd Maesen de Sombretl U'
K.) bepleitte lotsverbetering van de salarissen der
rijksveldwachters.
De heer v. d. B i e s e n (R. K.) noemde de wet o-p
het onderzoek naar het vaderschap- onvoldoende.
So-ms gebeurt het, dat de winnende partij, die reeds
aan goeden naam heeft verloren, ook nog de kosten
moet betalen.
De heer Van K o 1 (B. D. A. P.) achtte bevorde
ring van spel en sport beter dan straffem Spr. juicht
toe het aanstellen vap vrouwelijks politie-agenten,
vooral bij da zedenpolitie. Ook bij het gevangeniswe
zen kan de vrouw z. i. goede -dienst d-oen.
De minister van Justitie, de heer Ort, was er
UIT HENSB'ROEK.
Onder voorzitterschap van den heer L. Groot hield
het ziekenfonds „Helpt Elkander" gisteravond zijn
halfjaarlijksche vergadering bij' den heer Gunder.
Uit het verslag van den secretaris-penningmeester
bleek dat ook in dit afgeloopen halfjaar het fonds
weer nuttig werkzaam was geweest: gedurende 73 da
gen was aan vier zieken een uitikeering verleend van
80 ct. per dag, in 't geheel dus een bedrag van ruim
58. De totale uitgaven beliepen 76.05, waaronder
6.71 als premie voor herverzekering bij de Philan-
troop te Bolsward. De ontvangsten bedroegen met
het batig saldo van het vorige halfjaar 192 alzo-o in
kas 115 ruim, het totale bezit der vereenigmg is
daardoor gestegen to-t 880, terwijl het aantal leden
thans 63 bedraagt.
Na dit verslag werd herkozen tot voorzitter L.
Groot en benoemd tot le secr. H. Bakker, 2e seer. D.
Stapel, vice-voorz. K. Reinders, lid van den raad v.
toezicht A. Gunder.
Hierna volgden nog eenige besprekingen van meer
huishoudelijken aard, vervolgens sluiting met dank.
UITBERGEN.
De dames J. W. M. Veer, J. M. Verduin en A. W.
Wortel, allen alhier, slaagden gisteren te Utrecht
voor het examen nuttige hand-werken.
KORTE BERICHTEN.
Te 's-Gravenhage is weder een der tengevolge
van oestergdbruik aan typhus lijdende personen over
leden. Het is een leerlinge van de hoogere burger
school voor meisjes.
Er zullen nog wel een paar maanden mede heen
gaan alvorens de slo-oping van Naatje een aanvang
kan nemen, aldus het H-blid.
'tNUT.
Gisteravond vergaderde het departement Alkmaar
der maatschappij tot nut van 't Algemeen in de bo
venzaal van „de Unie." De heer J. Uenn Oushoom
zou spreken over „Muziek en het begrijpen van mu
ziek," terwijl mej. J. Boelmans ter Spill hare welwil
lende medewerking verleende.
De voorzitter van genoemd departement, de heer J.
A. Verkuyl heette namens het bestuur de aanwezigen
welkom op dezen der-den Nutsavond in dit seizoen.
Spr. vond dezen avond merkwaardig, omdat een stad
genoot als spreker zou optreden, hetgeen zelden nog
het geval is geweest, terwijl deze spreker geassisteerd
zou worden do-or een stadgenoote, hetgeen een attrac
tie te meer was. Ook het onderwerp noemde hij bui
tengewoon; het ging immers over muziek. Het moge
waar zijn, vervolgde s-pr., dat da Nederlandsc'he volks
zang niet zoo ho-og staat als in andere landen, het
kunstwerk staat zeker zeer hoog. In ons land wordt
veel aan muziek gedaan. Als leek echter staat men
over muziek betrekkelijk vreemd en een uitlegging nu
kan maken, dat men de muziek beter leert begrijpen.
Vandaar deze avond.
De heer Oushoorn behandelde allereerst de alge
meene muziekleer, betoogende, dat geluid' ontstaat
door het in trilling brengen van een of ander li
chaam en klank bij snelle en regelmatige trilling.
Kaïn men bij een klank in vergelijking van andere
klanken hoogte of laagte waarnemen, dan noemt
men zulk een klank een toon. Hoe sneller de trillin
gen, hoe hooger de toon. De toon die door het dub
bel getal trillingen van een anderen in denzelfden
tijd ontstaat is hooger dan deze en heet daarvan het
octaaf. Da afstand van een toon tot zijn! octaaf is in
12 evenwijdige toonafstanden verdeeld, 7 die men
stamtonen noemt (c, d, e, f, g, a en b) en 5 afgeleide
tonen. Op de piano zijn de eersten door witte, de af
geleide door zwarte toetsen aangeduid. De 7 op el
kander volgende stamtonen vormen een toonladder.
De afstand van da 3de tot den 4e, en van de 7de tot