DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Raleigh. Hl. DE WILD, Boterstraat, Alkmaar. No. 53. Honderd en zestiende Jaargang. 1914. WOENSDAG 4 MAA5RT, Engelsche Brieven. ^)eze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden v^or Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk ft,—. Afzonderlijke nummers 3 Cents. Prijs der gewone advertentiën Per regel f0,!0. Bij groote contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en HandelsdnikkeïiJ v/ho HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9. Het fijnste Engelsche rijwiel. Telefoonnummer 3, STADSNIEUWS. Alleen verkrijgbaar bij DE TWEEDE VRIJE VERGADERING VOOR ARMENZORG. AARSCHE COURANT. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. (Van onzen Londenschen medewerker). (Nadruk verboden.) Door aamenloop van omstandigheden kon ik eerst dezer dagen bet bekende stuk „Within t!he Law" („Binnen cte parken dier wet"), be- en verwerkt naar het. origineel van Eayardi Veiller, gaan_ zien en, voor ik verder schrijf, wil ik elu.' mijner lezeressen, en le zers, die in Londen mocht wezen of komen, aanraden een middag of avond voor het Haymarket Theatre te reserveeren efi. er heen te gaan. Niet, naar aanstonds zal blijken, in de eerste plaats om het stuk, do<ch om het voortreffelijk spel van Edyth Goodall, het geestig acteeren van Mabel Iius sell -en het mooie werk van Frederick Itoss. Deze drie worden, o-p een enkele uitzondering na, bovendien zeer goed gesecondeerd' door hunne collega'». Niet, in de eerste plaats om het stuk, zeil ik, dat, evenals „Mr. Wu." en „The Laud, of Promise," waar van ik later wel eens zal vertellen, te veel melodrama- tiek en te veel onwaarschijnlijks heeft. Dat die twee „te veei's" niet hinderen, is te danken aan het inge togen, welbeheerachte spel der heldin, Margaret Tay lor, door Edyth Goodall uitgebeeld). Margaret, een meisje van goede familie, dlat een goede opvoeding kreeg, is, door dén dood van haar vader, genoopt winkeljuffrouw te worden bij' den schatrijken manufacturer Gilder, door Ross gespeeld. Gilder betaalt veel te lage loonen en er wordt bij hem gestolen. Een der detectives, die de firma in haar dienst heeft, vindt gestolen dingen in Margarets kast em mantelzakken en hoewel ze, in een prachtig gespeelde scène, hartstochtelijk haar onschuld be toogt en Gilder verzekert, dat hij aan stelen door zijn personeel alleen een einde kan malken door dat perso neel zooveel te betalen, dat -de meisjes niet door dief stal of erger in haar onderhoud moeten voorzien, iwordt ze door haar werkgever aan de politie overge leverd. Ze gaat heen, nai hem gezegd te hebben, dat zij alle leed en alle schande, nu door haar geleden, op hem zal wreken. De tegenstelling in spel van mies Goods- all, eerst die bittere, warmgevo-elde, hartstochtelijke klacht, over het leven dat die meisjes moeten leiden en -daarna de sombere, starre wanhoop, waarmee ze haar vloek uitspreekt en met haar wraak dreigt, die tegenstelling is geweldig pakkend en toont miss Goodall al dadelijk als een uitnemende actrice. In het tweede bedrijf is ze bezig 'haar wraakneming uit te voeren. Zij' is, na uit de gevangenis ontslagen te zijn, door 't gekonkel der politie uit iedere betrek king „gewaarschuwd" en nergens door de politie ge legenheid gelaten een eerlijk stuk brood te verdie nen. Ten einde raad vereenigt ze zich met een stel misdadigers, noemt zich Mary Turner 'en verdient nu gold als water. Doch biji alles wat ze doet en laat doen blijft ze binnen de perken der wet, „within the law,." Wij zien haar terug in haar elegant 'salon, keurig modieus gekleed, aantrekkelijk in elk opzicht. Zij heeft kennis gemaakt met Gilder's eenigen zoon Dick, zijn oogappel, zijp alles, een uitstekenden jon gen, die van zijn kant dol veel van zijn vader houdt; en nu trouwt zij, ontslagen uit het tuchthuis, o-plicht- s-ter en falsaris uit nood, trouwt zij- in stilte met den zoon van haar vroegeren patrooh, den grooten koop man, den millionair, den man die honderden pond-en geeft aan liefdadige instellingen eni in Londen een 'heoga positie inneemt, 't Kon wel niet erger en al les word't in 't werk gestéld om Dic'k over te halen 'haar op té geven. Haar schande wordt hem verteld, zij bekent dat ze hem niet liefheeft en hem enkel trouwde om zijn vader -ongelukkig te maken, 't helpt niet: „Als je slecht bent geweest," zegt Dick, „wat ik niet geloof, dan zal ik je goed maken en eerlijk leeren zijn; en als je mij- niet liefhebt, zial ik je lee- ren mij lief te krijgen; malar je opgeven doe ik no-oit, ook niet om mijn vader." In dit heele bedrijf zien w-e E'dyth Goodall' als vrouw van die wereld, koel, onbewogen, rustig, op en kele flitsen van hartstocht na, als de herinnering aan haar onverdiend l'eed bij haar wordt o-pgewekt. Zoo fijn speelt ze dit, dat we Dicks besluit volkomen be grepen, want haar gratiei i-s onweerstaanbaar. In dit bedrijf maken' we kennis met Agnes Lynch, door Mabel Russell vo-orgestéld, eëu meisje, onbe schaafd, ruw, goedhartig, een echt kind) van -de Lon- densche straat, die wegens afdreiging twee jaar kreeg en -ook door de menschlievende politie belet werd eer lijk te worden. Mary Turner heeft op Agnes wat manieren geplakt, ze heeft haar geleerd het geaffec teerd itngelsch te spreken, dat men van sommige dar mes uit de groote wereld hoort en ze beeldt die twee figuren, de straatd'eern en de salondame, door en naas-t elkaar zoó uitstekend uit, met de levendigheid oener volmaakte soubrette, d'a,t ze de groote bewonde ring -en aanhoudende toejuichingen, die ze krijgt, vol komen! verdient. Ze durft vulgair te zijn fen maakt van haar rol zoodoende iets geacheveerds. In t derde bedrijf wordt die laatste wanhopige po ging aangewend om Dick en Mary te scheiden. Haar medeplichtigen worden, tegen haar raadi en wen&ch in, overgehaald in Gildter's huis inbraak te plegen en er wordt zou gemanoeuvreerd' dat zij- zelve er heen g«at, om ter élfdeir ure de inbraak te beletten. Het einde is dat „d© verrader" doodgeschoten wordt en Mnry en Dick die thuis was gékomen door de politie gevondten worden-, met het lijk en het pistool. (Mary, wier zenuwen natuurlijk van streek zijn ge raakt, staart vol afgrijzen op het lijk, ze i-s -op 't punt van flauw vallen. En ze is -bovendien in tweestrijd; de man die naar zijl weet den moord pleegdie, ia haar medeplichtige, ze is te loyaal om hem te verraden Dick - die zelf denkt d'at Mary het s-ch-ot loste heeft de schuld o-p zich -genomen, doch zij wil ook hem niet onschuldig laten lijden. En dan komt er een stuk a-ctie, zo-oals men weinig ziet. Zij weet dat ze haar hoofd niet mag verliezen, ze moet denken, denken, hoe dte beide mannen te redden; en met een ontzettende inspanning, -stoot ze 't er uit, nauwelijks in Btaat tot spréken: „die man was een inbreker en mijn echtgenoot schoot hem neer in zelfverdediging." In 't vierde bedrijf komt alles in orde. De ware moordenaar geeft zichzelf aan, Gild-er SenioT krijgt de bewijzen in banden dat niet zijn schoondochter, do-cb een and'ere winkeljuffrouw den- diefstal gepleegd had', waarvoor eerstgenoemde werd gestraft; en als gordijn valt zien we Dick en Mary die zaligheid- van den eersten ku-s genieten. De heer Ross heeft, al» Gil-der père, een moeilijke rol: de scherpe man van zaken, voor wien zijn perao neel even zoovele machines zijn, doch die, buiten de zaken éen warm hart heeft; een man -die, zonder te vervallen in de ploertigheid van- den nouveau riche -den indruk weet te geven van een „gentleman." Het s-tuk spant en boeit van 't begin tot het einde daar is geen kwestie van ;het zit vol aardige, verras send'e wendingen; -de dialoog is, als naar 't pa» geeft, vlot, geestig of pathetisch, d-o-ch het heeft fouten. De rechts- en wetskennia van de heldin is ongelooflijk, de zelfopofferende edelmoedigheid van den moorde naar o-ok. De advocaten, detectives en politie-beamb- ten overtreffen elkaar in onhandigheid, domheid en verwatenheid; er zijn er zo-owat een half dozijn in het stuk, doch met elkaar schijnen ze geen grein gezond verstand te hebben. De gemakkelijkheid waarmee ■elk zich in het eerste bedrijf neerlegt bij het denk beeld, dat Margaret Taylor de dievegge is, die vijf jaar lang bij de firma diende en, door haar geheele maniér van zijn, iemand met een weinig menschen- kennis had moeten overtuigen, d'at het zeer onwaar schijnlijk was dat ze stal, die gemakkelijkheid is hoogst onwaarschijnlijk. Doch de comble is- het motief dat de „verrader" geeft voor een inbraak bij' Gilder. Hij' maakte de an deren wijs, dat Gilder een gobelin gekocht heeft, die 1200.000 gulden waard is. Als ze dat prachtige stuk hébben, zijn ze van alle verdere zorgen des levens be vrijdden „Mary behoeft nooit méér te werken," vertelt hij zijn lateren moordenaar, den soélérat noible, die ook verliefd is op de heldin. Nu is 't evenwel na tuurlijk glad onmogelijk een gobelin van die waarde van de hand te doenl Zelfs een Amerikaansche mil lionair zou zich wél wachten zoo'n stuk te koopen; men zou even goed kunnen beproeven een Rembrandt te koopen; en de ontvoerder van Mona Lise is het nieuwste bewijs-, hoe 'n gevaarlijk bezit een fortuin in dien vorm is. Do-ch laat mij dezen brief hesluiten met de herha ling van den raad dien ik in 't begin gaf: wie mooi tooneeispel wil zien, zondier dat de literaire fouten hinderen, ga naar „Within the Law." RAPPORTEN INZAKE ARMENZORG. In de 14 November ten stadihuize gehouden vrije vergadering van besturen der instellingen, armenzorg ten doel hebbende, werd aan een tweetal commissies een opdracht gegeven. Wij- ontvingen thans in een sierlij-k omslag met zelfs een zaeht-ro-se lintje de beide rapporten met bij lagen en bjj'behoorende teekeningen, welke in de ver gadering van Dinsdag 17 Maart a. st. zullen worden behandeld. De eerste commissie, bestaande uit de heeren dr. J. Noorduyn, C. Bosman en B. Beekman, had te onder zoeken „hoe in den vervolge een blijvende regeling kan worden getroffen om kinderen -onder dak te 'bren gen, wier o-uders door huishuurschulden of anders zins dakloos geworden zijn, alsmede kinderen, wellke tijdelijk om andere redenen van hunne ouders ge scheiden zijn of moeten worden." Da commissie ontving van diverse instellingen el ders bericht, dat) voor dergelijke doeleinden nog geen regeling getroffen i-s. Zij meent echter dat het ge- wen-scht is in onze gemeente een regeling te treffen en ze -stelt zich vo-or, dat de zaak aldus zal worden ge regeld: „Een woning in te richten vo-or het beoogde doel kan tegen een zeer matige huur, b.v. 1 per week worden verhuurd aan gehuwde lieden, die zich ten allen tijde tegen een nader te regelen vergoeding beschikbaar moeten stellen, de tijdelijk dakloozen en ook anderen in de woning op te nemen." De c-pmmis- sie acht het op den weg van de vereeniging Volks huisvesting te liggen voor het beoogde do-el een pand aan te koopen en dat in te richten, zooais de bouw verordening dat voorschrijft, maar zij- geeft aan die vereeniging, vo-or het geval deze daartoe het besluit zou willen nemen, in overweging een dergelijk pand niet te koopen in de onmiddellijke -omgeving van de plaats waar de woningen van Volkshuisvesting zijn en zullen worden gevestigd. De tweede commissie, samengesteld' uit de heeren P. M. de Wolf, Leo- M. Paleari en P. A. de Lange had te onderzoeken „of in verband met de uitkeerin- gen d-er invaliditeitswet, een téhuis of woningen zijn te stichten voor alleenwonende zeventigjarigen, wel ke niet kunnen of w-enschen te worden opgenomen in een oude mannen- of vrouwenhuis." Uit een overzicht van d© bestaande instellingen trekt de commissie de slotsom, dat deize niet elastisch genoeg zijn, om te voorzien in d-e nood'en van onze zich uitbreidende gemeente. Herhaaldelijk komen, zegt zij, gevallen voor van ouden van dagen, die zich wenden tot de verschillende vereenigingen van ar menzorg, o-m opgenomen te wo-rden in een stichting, doch die wegens plaatsgebrek buiten d-e gemeente be steed moeten wo-rden, terwijl anderen, die daarvoor in de termen zouden vall-en-, opzien tegen opname in een gesfi-cht, waar hun gulden vrijheid te veel aan han den gelegd wordt. Toch weten alle instellingen van armenzorg dat de behoefte bestaat aan goede en go-ed- koope huisvesting van armen en ouden van dagen. Hoe toch is- het leven der armen, diie niet in gestich ten verpleegd', inwonen hij kinderen of vreemden of alleen wonen? H-et is niet no-odig, dit te beschrijven: we weten het allen, aldus d'e commissie. Sommigen hebben het betrekkelijk goed, de meesten ellendig, en wanneer wij de ouden van dagen, dia niet onder steund worden door een armbestuur, de revue laten pas-seeren, dan zien wij voor ons geestesoog menig be kommerd1 gelaat, dat zou opvro-olijken, dat er flinker en gezonder zou uitzien, wanneer de levensomstandig heden, de woning, het voedsel en de dagel'ijksche -om gang met de huisganooten en -buren wat verbeterde. Meer licht -en lucht, -minder afhankelijkheid, zou de zen ouden nog kunnen bezo-rgen wat tevredenheid, wat zonnigheid, na een leven van tobben en werken. Door de invaliditeitswet komt nu geld beschikbaar om deze menschen te helpen. Op instellingen, armen zorg ten doel hebbende, rust de zorg daar aan te vul len waar de wet nog te kort schiet, o-m mede te hel pen datgene wat de wet geeft, zoio voordeelig mo-gelijk te besteden. Na een uitvoerig onderzoek ingesteld te hebben, met name naar de tehuizen, zooals die in Denemar ken zijn opgericht, stelt de commissie zich vo-or een Stichting te maken in den vorm van een hofje (zij vindt dat wij te veel goeds in -ons nationaal hofjeswe zen hebben, dan dat wij zoo in den loop der eeuwen bruikbaar gebleken inrichtingen eenvoudig zouden negeeren), maar daaraan is als 'hoofdgebouw toege voegd een „tehuis" een verplegings-inrichting. Wor den de bewoner» der ho^jeskamertjes -ouder, dan worden zij opgenomen en geheel verpleegd in het hoofdgebouw, dat tevens beschikt o-ver een aantal bedden voor tijdelijk o-p te nemen personen. Een keu ken, een badgelegenheid, een conversatietzaal, voor allen beschikbaar, zullen voorts in dit hoofdgebouw aanwezig zijn. Het Burgerlijk Armbestuur, dat uiter aard een direct belang heeft bij- de woningtoestanden in onze gemeente, welks wenschen bovendien niets anders zijn dan de geformuleerde en uitgesproken wenschen van de ouden van dagen van -alle gezindten, zou zich garant kunnen stellen vo-or den huur der wo ningen, indien deze door „Volkshuisvesting" werden gebouwd. Het dagelijksch bestuur v-an laatstgenoem de vereeniging bleek veel voor dia plannen der -com missie te gevoelen. Ook de inspecteur der volksge zondheid sympathiseerde met het plan-, en hij- zou, wanneer zijn advies zou worden gevraagd, een eventu eel verzoek aan de regeering, die overigens aarzelt aan elke aanvraag te voldoen, om de gelden beschik baar te stellen, gaarne ondersteunen. Indien het rijk de gelden niet verstrekt voor dien houw zo-u men, meent d-e commissie, zich kunnen wenden tot den Ge meenteraad van Alkmaar met het ver-zoek, tegen de zelfde voorwaarden van de gemeente geld terleen te mogen ontvangen tegen rente en aflossing en einde lij ijke overgave der stichting. Op deze wijze zou indi rect een deel der uitgaven van het Burg. Armbestuur in -eigen zak der gemeente terugkomen. De heer Leguit stelde zich desgevraagd belangeloos beschikbaar om de noodige voorloopige ontwerpen en berekeningen voor die stichting te maken. Indien de plannen nu niet w-orden opgenomen in de thans aanhangige plannen van Vo-lksihuistvesiting zal, meent de commissie, het vinden v-an eeni geschikt terrein, van een zoo medewerkend architect en van zoo v-oor- deelige geldverkrijgimg, zo-o niet voer goed verkeken zijn, dan toch zooveel meer moeite en arbeid en geld en tij-d vragen, dat een totstandkoming wordt uitge steld tot o-ver eenige jaren. De plannen zijn berekend) o-p 40 kamers met keuken en 20 enkelg kamers (60 personen, plan A) en op 20 kamers met keuken en 10 enkele kamers (30 perso nen, plan B). Blijkens de -ontworpen etxpl'oitatie-rekening wo-rden voor plan A d-e bouwkosten met grond geraamd op 60.000, da huur en huisvesting per pens-o-on eni per week berekend -op 4.32 en voor plan B. respect. 45.000 en 5.12. Da-ar van Denemarken de groote invloed) van de Ned'erlandsche beweging to-t huisvesting van ouden van dagen is uitgegaan en de -commissie dankbaar is voor de talrijke gegevens, verschaft door Mej. Karen Pedersen uit Kopenhagen, wens-cht zij het gebouwen complex eventueel te noemen dé Karenhuizen. In hpt bestuur der op te richten vereeniging, die rechtspersoonlijkheid mo-et erlangen-, zullen steeds vertegenwoordigd moeten zijn het Burgerlijk Armbe stuur en de Vereeniging voor Volkshuis-vesting, als de meest belanghebbenden, terwijl verder vrouwen- hulp -onmisbaar zal zijn. Rekening en verantwoording zullen elk jaar moe ten gedaan worden aan het Burg. Armbestuur, als zijnde de garant voor de huren, terwijl zij in een of meer couranten, in Alkmaar, verschijnend', zullen wor den -gepubliceerd als verkorte balans en winst- en verliesrekening. De commissie, overtuigd' dat een schooner gelegen heid- om in zeer korten tijd in onze gemeente iets- te do-en voor ouden van- dagen en vo-or -de huisvesting in het algemeen niet licht voorkomt, eindigt met de allerahartelijksten wensch dat doorsamenwarkingvan de instellingen van armenzorg, de vereeniging voor vólkshuisvesting, haar architect, gemeente en rijk, het echo-one doet wordt bereikt en met de verzekering, dat al de personen, die welwillend met inlichtingen en advies terzijde gestaan hébben zelf zullen gevoe len, dat het dankbaar weirk is mede te arbeiden tot heil onzer medemensehen. Op de agenda van de tweede vrije vergadering van de besturen der instellingen armenzorg ten doel héb bende, -op 17 Maart a.st., komt behalve de behande ling van de twee ingekomen rapporten vo-or als punt 3. Ingekomen voorstellen waaruit een keuze van twee zal gedaan worden ter rapporteering o-p de eerst volgende vergadering in Mei 19'14, luidende: -a. Is het wenschelijk aan voorstel III toe te voe gen een plan om het thuis voor tijdelijk dakl-ooze kin deren uit te breiden met een crèche-inrichting? b. Is het wenschelijk een werkinrichting in Alk maar in 't leven ta ro-epen? c. Is het wenschelijk, bepaalde gezinnen, die aan verwaarloozing lijden, o-p een lijst te plaatsen en -ge meenschappelijk tö zorgen, dat een reclassdficeering plaats heeft? 4 Welke praetis-che maatregelen kunnen worden genomen om te komen tot mo-reele opheffing der ar men in Alkmaar? e. Is het wenschelijk een logement te stichten in bescheiden navolging der Rowton-Ho-uses in Londen, teneinde het commensaal-wezen te verminderen? f. Is het wenschelijk een permanent comité te be noemen teneinde de -opleiding der kinderen van ar men te steunen, die zelf daartoe niet in staat zijn? INSTELLINGEN HIER TER STEDE' WAARIN OUDEN VAN DAGEN WORDEN VERPLEEGD. Blijken» de gegevens door de besturen verstrekt aan die commi&sie-daWolf-Paleari-P. A. de Lange (men zie hierboven) bestaan hiertersteda de volgende instellingen ter verpleging en huis-vesting van ouden van dagen. L PIU SSTIOHTING Inrichting vo-or R. O. ouden van dagen. Bevolking dooréén 30 personen, mannelijke en vrou welijke verpleegden. Gehuwden wo-rden niet o-pgenomen. Bestuurd door een gehuwd paar zonder kinderen; als hulp eene dienstbode. Kosten van voeding (vader en moeder inbegrepen) 1910 2500, per persoon 84, per week 1.70. 1911 2460 per persoon 82, per week 1.65. 1912 2870 per persoon 9'0, per week 1.93. Kosten van salarissen, assurantie, watergebruik, gas, brandstof, schoeisel, kleediing, dokter, apotheker en onderhoud -gebouw: 1010 1600, 1011 1688, 1012 1744. Het huis is vrij eigendom van dé Stichting. Als subsidie betaalt het R. C. par. Armbestuur 1400. Inkomsten met renten 1000. Het ontbre kende saldo wordt gevonden' in vrijwillige giften. H. NED. HERV. DIACONIEHUIS Inrichting voor personen van den Gereformeerden Godsdienst. Bevolking dooréén 60 personen; mannelijke en vrouwelijke verpleegden 3® en 19. 20 Kamertjes voor gehuwden beschikbaar. 1 Ziekenzaal voor mannen en 1 ziekenzaal voor vrouwen. Bestuurd door een gehuwd paar zonder kinderen. Kosten van voeding (vader en moeder inbegrepen) 1010 4344 per persoon 90, per week 1.70. 1911 5108 per persoon 105, per week 2. 1912 4654 per persoon 05, per week 1.80. Kleeding 1910 470, 1911 587, 1'912 364. Dooréén 8.50 per persoon voor kleeding per j-aar. Vuur en licht: 1910 5'90, 1911 558, 1912 608. 1 C-onversatiezaaï voor mannen en 1 voor vrouwen. I ersonan kunnen worden besteed tegen 4 per week do-or de armbesturen hier ter stede en 5 -per week yoor personen van buiten. III. WONINGEN VOOR R. O. ARMEN: a. Po-ppenhofje (zijgang van de Hofstraat) bestaat uit 4 woningen voor 1 persoon. eduwen hebben vrije woning zonder meer. b. De drie armenkamersi (zij-gang van het Groot XieuwlandJ)3 woningen voor kleine gezinnen. Al leen vrij wonen. Het fonds waaruit deze woningen gesticht zijn-, is met zoo groot, dat er belangrijke vernieuwingen aan de perceelen gemaakt kunnen worden, zoodiat zij door den tijd wellicht zullen verdwijnen, als er geen finan- tieéle hulp 'komt. IV. PROVENHUIS VAN NTJENIBURG (Dub- belebuurt) Inrichting voor 9 Protestantsche vrouwen. Vrije woning en waterleiding. Bewoonsters moeten een klein inkomen per jaar bezitten. Met Kerstmis ontvangen zij- van het fond» 25 per persoon. V. STICHTING HUIS PALING EN VAN FO RENST: Inrichting voor fatsoenlijke Protestantsche vrou wen. a. Het Hofje aan den Geesthuisvest, 12 personen;

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1914 | | pagina 1