DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
0
No. 62
Honderd en zestiende jaargang.
1914
ZATERDAG
14 MAART.
Rouwen en bouwen.
STRAKKE - SQUIRE
MINERVA
FIAT
Firma Stikkol, Olij en Ten Zeldam,
BINNENLAND.
UIT EQMOND AAN DEN HOEF.
ALKMAAR
COURANT.
Dit nummer bestaat uit 4 bladen.
Veelvuldig leest men den laatsten tijdl in dagbla
den cn maandschriften de klacht, dat vele dlorpen
haar karakter geheel verliezen door die wijze, waarop
er bijgebouwd wordt. Vo-orbeel'den worden aange
haald en door afbeeldingen verduidelijkt om tegen
over leelijke bouwsels, welke er bij den dag verrijzen
onder z.g.n. moderne architectuur te doen uitkomen,
hoe dorpstimmerlieden van weleer eenvoudige, schoo
ns woningen bouwden.
Nu gelooven we, dat men zich ook op dit gebied
in de allereerste plaats voor overdrijving moet hoe
den. Dat menschen van smaak, die zich door dorps
schoonheid aangetrokken gevoelden, zich ergeren aan
smakelioozo gewrochten, welke in die plaatsen hunner
inwoning opdringerig werden neergezet te midden
van landelijk schoon, ligt voor d'e hand. Maarevenzeer
spreekt het o. i. van zelf, dat een dorp, hetwelk „in
trek is", dus vele nieuwe inwoners uit d'e steden
krijgt, die er nieuwe huizen laten zetten, onmogelijk
zijnkarakter ongerept kan handhaven. Een woning
toch, gebouwd voor een stadsmensch, die buiten wil
wonen, heeft aan geheel andere eischenl te voldoen
dan de huizen in de omgeving. Zij moet voorzien
zijn van die gemakken, welke een stadsmensch heeft
leeren waardeeren en welke hem onmisbaar zijn ge
worden, en beantwoorden aan eischen van hygiëne,
welke in het verleden niet werden .gesteld. En ook
de dorpsbewoners zelf hebben natuurlijk andere be
hoeften gekregen. Het ongerept behoud van het
do-rpskarakter is daarom reeds niet mogelijk. MaaT
daarom behoeft de nieuw-bouw niet per sé leel'ijlk te
zijn. Aardig werd dit onlangs geïll'ustreordl in het
weekblad „Buiten", waarin onder „een der schrikwek
kende bouwsels, waarvan er binnenkort vele te Bla-
ricum zullen verrijzen" werd geplaatst een „landhuis
te Blaricum, evenals het monsterhuia voor een matige
som gebouwd, en toch in harmonie met de omge
ving." Beidie foto's toonen overtuigend! aan, dat voor
ongeveer hetzelfde geld evengoed iets moois als iets
lealijks tot stand kan komen. Zij1 bevestigen de al
oude waarheid, dat goedkoop heusch niet altijd! slecht
en het mooie lang niet altijd duur is. Wanneer men
zijn oogen maar eens goed open zet, zal men tal van
keeren ontdekken, dat een woning lteelijk géwordén is
door allerlei smakelooze toevoegingen, die als ver
sierselen werden bedoeld en ook daarvoor werden be
taald. En ook zal men dilkwijls den indruk kunnen
krijgen, dat een, leelijke gevel' mooi had' kunnen zijn,
wanneer niet alleen naar meer eenvoud, maar ook
naar betere verdeeling was gestreefd. In d'e Midldel-
burgsche Courant vonden we dezer dagen een gedach-
tenwisaelin-g over straten, waarbij ook even werd aan
geroerd de schoonheid der huizen. De heer B. von
Bracken Fock maakte zich! tot tolk van de architec
ten, die weder een raamverdeeling toepassen. Hij
betoogde, dat een licht-opening, die niet onderver
deeld is, de harmonie der architectuur verbreekt,
den indruk van een gat-in-dem-muur geeft en mits-
dien storend voor het schoonheidsgevoel werkt. Als
bewijs van zijn stelling, welk een voorname rol de
raamverdeeling in de aesthetiek van eenvoudige wo
ningen speelt, gaf de schrijver een afbeelding van
een huis met spiegelruiten en twee afbeeldingen van
het zelfde huis met een raamverdeeling en andere
raamgToepeering, terwijl hij d'e twee laatste tevens
alle „pronk" was weggelaten. Dank zij- de welwil
lendheid van den heer von Broeken Fock zijn wij in
staat gesteld deze afbeeldingen hier weer te geven.
Het eerste ontwerp is onharmonisch. Al moge de
teekenaar wellicht de spiegelruiten wat al te zwart
hebben gezien, leelijk zijn ze in elk geval. In het
tweede ontwerp, hetzelfde huis, zijn -die spiegelruiten
vervangen door een behoorlijke onderverdeeling. Het
is een harmonisch stijlvol ontwerp, welks schoonheid'
wordt beheerscht dloor een logische verwerking der
constructieve ondierdeelen. Weggelaten zijn de dak
lijsten, de bogen boven die ramen, de witte banden
enz. De derde afbeelding geeft hetzelfde buis met
een andere raamgroepeering. Het is duidelijk, dat
men, op deze wijze voortgaande vani eenzelfden gevel
talrijke variaties kan ma-ken, ter voorkoming v,an te
groote eentonigheid. Zouden dergelijk© eenvoudige
woningen in een dorp niet veel beter indruk maken
dan die leel-ijke en pretentieuze, wel'ke helaas thans
te veel worden gebouwd?
ETger word echter de toestand, wanneer het spook
van de revolutie in, een- dorp doordringt en er zijn
lusten teugelloos bot kan vieren, omdat er niets ge
schiedt, om aan zijn stelsel paal en perk te stellen.
Wat wordt er dan niet op voor vele jaren onherstel
bare wijze verknoeid 1 Maar al te goed' kunnen wij
dat helaas waarnemen in onze eigen omgeving. Hoe
gaat de statigheid van den Heil-oër straatweg verlo
ren en hoe wordt het genot van dezen fraaien wandel
weg vergald door daar gebouwde woningen, waarvan
er een paar ook gerust als schrikwekkend© voorbeel
den van smakeloosheid en d'isbarmo-nie dienst kunnen
doen. Er schijnt daar hoegenaamd' geen toezicht óp
de bebouwing te zijn! uitgeoefend, het is alsof de
grond er maar zond-er eenig stelsel- verkaveld werd en
dat men er maar bouwen mocht, zoo dwaas men maar
wilde. Gelukkig heeft men in deze gemeente inge
zien, dat bet toch wat al te bar werd en er is reden te
veronderstellen, dat zulke buitensporigheden in bet
vervolg niet meer zullen worden toegelaten. Doch wat
is er reed-a bedorven I E!n juist daar, waar voor de
toekomst een mooi© bebouwing zoo bijzonder ge-
wenscht ware geweest 1
In Bergen heeft men beter opgepast. In die ge
meente beeft men zelfs reeds een schoonheidscom
missie gethad, welke bestond uit een architect, een
kunstschilder en een timmerman en tot taak had van
advies te dienen over bouwplannen, teneinde te zor
gen, dat er zooveel mogelijk gebouwd werd overeen
komstig de eischen van het dorpssehoon, dus vooral
oo'k, wat vorm en kleur betreft, in ver-band1 met bet
karakter der omgeving. Helaas hebben de hearen,
die zich bereidwillig beschikbaar hadden gesteld,
het bijltje er bij neergelegd. Wie op dit gebied iets
wil tot standi brengen belt ia onlangs ook te Am
sterdam nog gebleken moet wed! heel erg overtuigd
zijn, dat 'bet meest gewenschte dikwijls moet wijken
voor het bereikbare I
Oo-k in Schoorl beeft men blijkens bet gisteren in
ons blad opgenomen verslag van „Vrëem-delingenver-
Voorgevel.
keer" „een open oog voor 't nages-l-acht," al' is ook in
die gemeente gebleken, dat men dé seboonheid's-
eiscben binnen zekeie grenzen wil' houden.
Natuurlijk kunnen- de besturen in dergelijke ge
meenten veel d-oen, vooral veel voorkomen. Maar
tenslotte is het eenige afdoende middel om verbete
ring te brengen, niet gelegen in een verordening,
maar in den geest, die dé menschen bezield. Hoe
meer de overtuiging ingang vindt, dat er bouwen en
bouwen is, hoe duidelijker en vaker dlit wordt aan
getoond, des te minder zal d-e overheid! hebben op te
treden, des te aangenamer zal heit ook zijn voor de
architecten, dd© dikwijls tegen hun zin woningen
gaan bouwen, welke zij veel schooner hadden ge-
wenscht.
Zou het permanente comité van de vereenigingen
tot bevordering van het vreemdelingenverkeer in de
ze omgeving niet een nuttige propaganda voor dleze
bij uitstek „scboone" zaak kunnen voeren?
DE RIJKSMIDDELEN.
Uit den maandelijkechen staat van de opbrengst
der Rijksmiddelen, 'blijkt, schrijft d-e N.Crt., dat Fe
bruari 1914 bevredigend-e resultaten beeft opgeleverd.
Het bedrag, waarmede 1913 overschreden is, mag er
wezen, vooral wanneer men de vermeerderingen in die
beide voorgaande jaren daarbij in aanmerking neemt.
De schatkist ontving n.l. 12.428.455.51, en d'aar Fe
bruari 1913 bet bedrag van Il.88-5.3i08.94y2 oplever
de, is het accres 643.086.56%. Verleden jaar 'kon
den wij een toeneming van bijna 4 ton coustateeren,
en voorvexleden jaar een vermeerdering van meer dan
een millioen, zoo dat de vermeerdering van dit jaaT,
na zulke goede voorgangers, zeker wel reden tot te
vredenheid o-plevert.
Bij vergelijking met Februari 1913 werd meer
ontvangen uit de grondbelasting 2060, bet personeel
36.066, de bedrijfsibelasiting 37.006, de invoerrech
ten 40.000, den suiker-accijns 21.000, dien op d'en
wijn 3000, dien op het gedistilleerd 152.000, op
bier en azijn 16.000 en op het geslacht 22.000, de
gouden en zilveren- werken 1000, de successierech
ten 193.000, de domeinen 1000, d-e posterijen
93.000, die rijkstelegraaf en telefoon 26.000 en d'e
jacht- en vischakten f 1000.
Minder leverden opde vermogensbelasting
20.000, de zoutaccijns 1000, de zegelrechten
1000, de registratierechten 68.000, de hypotheek
rechten 3000 en de loodsgelden 13.000.
Op den maandstaat wordt nog afzonderlijk vermeld,
dat de suikeraccijns in de laatste drie maanden beeft
opgebracht 6.238.755.96 tegen 6.349.30-8.28 in bet-
zelfde tijdvak van 1912/1013.
Over de eerste twee maanden van 19-14 bedraagt nu
het totaal-generaal 26.971.623.47V2, terwijl d'e eerste
twee maanden van bet vorig jaar 25.729.099.5iy2
opleverden. Dit jaar is dus reeds meer ontvangen:
1.242.532.96.
Gemengd nieuws.
HET CONFLIOT IN HET HOUTBEDRIJF TE!
ZAANDAM.
De bond van werkgevers in bet houtbedrijf te
Zaandam beeft, naar het Hbld. meldt, aan de bestu
ren van den oentralen bond van transport- en haven
arbeiders en der houtbewerkers-vereeniging „Voor
waarts" een schrijven gericht, waarin wordt gezegd
dat bet door die werklieden-combinaties ontworpen
contract op tal van car-dinale punten zeer afwijkt van
diat, hetwelk eerst is aangeboden.
De patroons zijn niet bereid' om het 6 Maart j. 1.
gezonden concept al's grondslag voor een bespreking
te aanvaarden. Wel willen zij onderhandelingen be
ginnen, wanneer als basis daarvoor zullen genomen
worden d'e eerste concepten.
Zij zeggen, nimmer te zullen kunnen meegaan met
een regeling van bet scheidsgerecht, zooals die wordt
voorgesteld, waarbij elk der wex-klieden-vereemigingen
twee leden zal benoemen en de vereeniging van pa
troons in 't geheel slechts twee. Ook zal de taak de
zer co-mmi&sie strikt moeten beperkt zijn tot geschil
len, die ontstaan naar aanleiding van een- der bepalin
gen der collectieve overeenkomst.
ERNSTIGE DIJKDOORBRAAK.
De dijk, welke het dorp Spijk bij Lobith afsluit te
gen bet water van den overlaat, is gisternamid-dag
om- vier uur doorgebroken. Een groot aantal buizen
en, eenige steenfabrieken staan onder water. De bewo
ners d'er ondergeloopen buizen zijn met bun vee en
huisraad, voor zoover dit nog te redden was, naar de
zolders hunner woningen! gevlucht. Velen hebben
zelfs bun toevlucht op heit dak moeten zoeken. Om 7
uur gisteravond seinde men uit Lobith aam de Maas
bode, dat bet geheele dorp één watervlo-ed is. Ook de
Katholieke kerk is ondergeloopen. Zeer veel huisge
zinnen hebben al bun have en goed verloren.
UIT WAARLAND.
De kaasfabriek alhier krijgt met Mei een belangrij
ke achteruitzetting. Werd voorbeen door den direk-
teur de melk van 250 a 300 koeien opgekocht, thans is
door de eigenaren dier koeien besloten de melk met 1
Mei te leveren aan „de Kroon" te Heer-Hugowaard.
UIT SINT-PANCRAS
Eindelijk worden toch betere prijzen besteed' voor
de kool dan in de vorige weken. 2d'e soort roode kool
werd dezer dagen verkocht voor 7.50 per 100 stuks.
Ie soort gelidt reeds 9 a 10 gul-den. Ook dé uien rij
zen: men besteedt op heden 0 a 6y2 gulden per haal
met vluggen handel.
VAN TEXEL.
Het gemeentebestuur beeft gisteren aanbesteed
bet bouwen eener zeevaartschool te den Burg. De
laagste inschrijving was van den beer H. Doom, 't
Zandt (N.-H.) voor 12.200.
UIT OUDKARSPEL.
Ds. A. G. de Leeuw alhier is uitgemoodi-gd op be
roep te preeken in de Nederlandscha gemeente te St.
Petersburg. (N. R. Ot.)
UIT SCHOORL.
Donderdagavond' hield1 in bet café de Roode Leeuw
alhier 't comité van Actie voor Plaatselijke keuze een
propaganda-avond. Allereerst werden eenige mooie
lantaarnplaten vertoond, waardbor de aanwezigen
kennis maakten met Ehgelsche bezienswaardigheden,
waarna als spreker optrad Ds. Boeke.
Na nog eens duidelijk te hebben uiteen gezet, wat
met plaatselijke keuze word! bedoeld, gel'ijk men dit
onlangs van dezen spreker te Groet reeds heeft kun
nen hooren, kon van gedachten-wisseling, gebruik
worden gemaakt. De beer Leurs van Sctoorl'dam
deed! uitkomen, dat bij 't zelfde d'oel wil bevorderen
als de spreker, doch dat zijn manier van bestrijiding
zeer met dien van den 'heer Boeke verschilt. De heer
Boeke diende uitvoerig van- antwoord'.
UIT' W-IERINGERWAARD.
Donderdagavond vergaderden alhier een elftal da
mes en- 2 heeren om voorloo-pige besprekingen te ho-u-
d'en in verhand met een hier op te richten subcomité
van bet Hoefijzerverbomd. Deze bijeenkomst werd ge
leid door Ds. van Linscboitem. Allereerst zou ©en voor-
loopig comité worden samengesteld diait dan verdere
plannen zou uitwerken. Het bestuur bestaat uit 5 le
den t. w. Dr. Folpmers, voorzitter, Da. van Linseho-
ten, vice-voorzitter, Mevr. KosterKaan secretares
se, Mej. M. Kaan-Bakker, pemnimgmeestexesse en
Mej. W. M. KaanEggera
Dit comité is van tijdelijke» aard. Met algemeene
instemming werd besloten een soiree te organiseeren
en deze te doen houden in de tweede helft van April.
Een voorl'oopig programma werd reed's o-pgemaakt
dat, dank zij de verleende medewerking o.a. van de
damesclu-b „Acmarylja" veel goeds belooft.
Een voorstel van dr. Eolpmers om, zoodra de feest
avond voorbij is een vast comité op te richten om
ijverig oontribueerendé medeleden te werven, vond'
algemeene instemming. Hierna sluiting.
HOEFIJZERVERBOND.
Wederom werden een 18-tal sub-comitê's van bet
Hoef ijzer verbond opgericht. Het aantal gemeenten,
waar nu gewerkt wordt voor bet Nederlandiscb Kin
derherstellingsoord' bedraagt 245.
Vannacht ongeveer drie uur ontstond brand in
een dubbel buis, aan de Hoevervaart, waarvan de
eeme helft bewoond door bet gezin van dien schipper
en brandstoffenbandelaar D. Dekker, welk gezin be
staat uit man, vrouw en drie 'kinderen, dé andere door
den pas gehuwden schipper Duinmeij-er.
De brand ontstond in bet door de familie Dekker
bewoonde gedeelte; de bewoners moesten zich in
nachtgewaad gekleed in veiligheid brengen. Van hun
inboedel, die voor 1100 verzekerd was, werd totaal
niets gered.
Van den inboedel van schipper Duimeijer kon nog
een groot deel in veiligheid gebracht wordén. Ook
deze boedel was verzekerd.
De brandspuit hervond zich juist te Egmond Bin
nen, zoodat het geruimen tijd duurde eer; deze ter
plaatse was.
De bewoners wisten echter door het dooven van
Engelands beste wagen, f 5250.—
de beste kleplooze, f 4500.—
de beste en goedkoopste wagen voor H.H. Doktoren
en Zakenmenschen, geheel compleet met
Italiaansche Carrosserie, kap en ruit en lantaarns,
f 4650.—
Kennemer ©arage - Alkmaar.
vonken en bet werpen van water c*p de daken van de
belendende perceelen, die juist in dé windrichting
stonden den brand tot bet brandende gebouw te be
perken-; daarbij later flink door de brandweer bijge
staan. Ook wi-st men een in de nabijheid staande
hooiklamp geheel te behouden.
Te ongeveer zes uur lag het perceel, waarin de
brand wo-edde, geheel tegen den grondL
Het door bet gezin Dekker bewoonde gedeelte was
eigen-dom van schipper J. Kraakman en verzekerd
v-oor 1200, dat door de familie Duimeijer bewoond
werd, was eigendom van den beer D. Belleman en
verzekerd voor 800. Het vorige jaar waren nog be
langrijke herstellingen aan het gebouw aangebracht.
De verzekering was dian ook veel te laag.
De gezinnen zijn in twee leegstaande perceelen van
den beer J. Kraakman ondergebracht.
KORTE BERICHTEN.
H. M. de Koningin gaf gisteravond haar twee
den muziekavond. De zangeressen mevr. A. Noorde-
wier Red'dingius en mevr. P. de HaanManifarges
en de heer A. B. H. Vexhey, piano, traden op.
Het Weekblad voor de Burgerlijke Administra
tie oordeelt, dat de verkiezing van den vijfden Am-
sterdamschen wethouder den eersten Dinsdag van
September moet pl'aats hebben.
De Minister van Marine ontving gistermiddag
in audiëntie den vice-admiraal Tydeman, die zieb
tegen bet einde dezer maand naar Nedter-L-Indië zal
begeven, voor besprekingen in verband met de vloot-
plannen.
De Maas en dte Waal stijgen no-g voortdurend.
Te Nijmegen wees d'e peilschaal gisteren 12.30 M.
N. A. P., d. i. 3.53 M. boven het gemiddelde.
Door een defect aan d-e centrale, kon bet gem.
electrieiteitsbedrij'f te Haarlem gisteren tot 7 uur
geen stroom leveren. Vele winkels waren daardoor in
duisternis gehuld.
De sergeant de G., die in verband! met den kazer-
nebrand te Haarlem gearresteerd was, is uit zijn cel
ontslagen, doch mag de kazerne nog niet verlaten.
