DAGBLAD VOOR .ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Adres: JAC. MET.
io. 121
Honderd en zestiende jaargang.
1914
a •m
ZATERDAG
23 MEI.
Giftvrije Émaille
A. F.
UIT DEN RAAD
Yoor complete
Hollandscb IJzermapzijn,
voorheen BI. de Wild,
JOK nuinmer bestaat uit 4 bladen.
koers van
Daar de heer Boelmans ter Spill door ongesteld
heid reeds eenigen tijd verhinderd is geweest aan de
werkzaamheden van het college van B. en W. deel te
nemen en de verhindering nog eenigen tijd zal kun
nen voortduren, hadden B. en W. den Raad voorge
steld tot de benoeming van een tijdelijken wethouder
over te gaan.
De benoeming, die Woensdag geschiedde, draagt
dus een tijdelijk karakter. Maar de heer Verkerk
maakte daarvan in zijn verklaring vooraf heelemaal
geen gewag en sprak alsof er een blijvend wethouder
moest worden benoemd, en de heer Lubbe zelf roerde
na zijn benoeming de mogelijkheid van een definitief
wethouderschap aan. Had de voorzitter vóór die be
noeming den wensch uitgesproken, dat de heer Boel
mans ter Spill spoedig herstel zou vinden en binnen
niet te langen tijd zijn plaats in het college weer zou
kunnen innemen, dan was daardoor van zelf nog eens
weer meer in den Raad de gedachte, neergelegd in de
bijlage, op den voorgrond gekomen, dat het hier
slechts een tijdelijke benoeming betrof. Trouwens
daamh liet de voorzitter een woord van gelukwensch
en welkom aan den heer Lubbe achterwege. Daar
liet een zoowel als het ander onwillekeurig zal zijn
geschied, zij het geconstateerd zonder meer.
De heer Lubbe deed in zijn toespraak, waarmede hij
de benoeming aanvaardde, uitkomen, dat de vrijzin
nige leden hem gestemd hadden.
De leden der andere partijen waren minder een
stemmig en zij hadden ook geen afspraak gemaakt.
Eigenlijk had het bij de vraag, wie tijdelijk de plaats
van den heer Boelmans ter Spill zou innemen,
zoozeer voor de hand moeten liggen, dat de plaats
vervanger een vrijzinnige diende te zijn, dat zijn be
noeming met algemeene stemmen kon geschieden.
Maar de verhoudingen in den Raad zijn daar niet
naar! Links heeft het er niet naar gemaakt, dat
rechts zoo tegemoetkomend kan zijn wanneer er spra
ke is van een wethoudersbenoeming. De meer
derheid der vrijzinnige raadsleden huldigt ten dezen
aanzien een integraal-vrijzinnige opvatting, voor zoo
ver althans de koppeling van twee woorden, die naar
onze meening zoo weinig mogelijk moeten samengaan,
omdat ze niet samen hooren, geoorloofd is. Wanneer
het komt tot evenredige vertegenwoordiging, ook bij
de verkiezingen voor den gemeenteraad, dan is het te
hopen, dat het stelsel ook op de samenstelling van
het college van B. en W., voor zoover de wethouders
betreft, van toepassing zal zijn.
Wat nu de benoeming van Woensdag aangaat, ge-
looven we, dat de tijdelijke leegte in het college van
B. en W. op uitstekende wijze wordt aangevuld al
achten wij het een bezwaar, dat het juridisch element
in het college voorloopig geheel zal ontbreken. Wei
nige raadsleden zullen echter zooveel tijd en zooveel
lust hebben, om zich voor een poosje in een geheel
nieuwen werkkring in te werken als de heer Lubbe.
En zeker zal het tijdelijke wethouderschap hem vol
doening kunnen geven wanneer hij den politieken
boog maar niet al te strak gaat spannen. Evenals
indertijd voor zijn verkiezing tot lid van den Raad liet
hij zich thans na zijn benoeming nogal voorstaan op
zijn vrijzinnig-democraat-zijn. En hij zinspeelde op
de mogelijkheid, dat hij met zijn politieke beginselen
wel eens niet veel instemming in het college van B. en
W. zou kunnen vinden. En in den Raad ook niet, zou
den wij er aan willen toevoegen. De. Raadsmeerder-
heid toch zal den heer Lubbe niet hebben gekozen,
omdat hij vrijzinnig-democraat is. Misschien komt
men zelfs dichter bij de waarheid als men zegt, dat
de heer Lubbe gekozen is, ondanks dat hij vrijzinnig
democraat is, Hoeveel politieke bondgenooten de
tijdelijke wethouder irj den Raad heeft is ons niet he
kend, hij is, voorzoovet wij weten de eenige dj» zich
openlijk verklaard heeft, maar in elk geval me°nen we
dat de vrijz.-dera. fractie in den Raad te klein '>s. om
zich de verwezenlijking van het V. D. gemeentepro
gram, om zich het voeren van wasch echte V. D. ge
meentepolitiek met kans op succes voor oogèu te kun
nen stellen. Wanneer hij afwijkende inzichten neeft,
geeft de heer Lubbe zich niet gauw gewonnen maar
het kan hem Woensdag gebleken zijn, dat men, indien
er reden is tot dankbaarheid, wat voorzichtig moet
zijn met zijn wensch naar nog meer. En de kracht
van een wethouder ligt niet in zijn isolement!
Een enkel woord nog over de verklaring van den
heer Verkerk. Had dit raadslid misschien ook het pa
pier thuis gelaten, waarop zijn aanteekeningen voor
deze rede stonden? De logica, welke hem anders dik
wijls kenmerkt, leek ons thans afwezig. Hij verklaar
de toch, dat hij geen onderscheid maakte tusschen
links en rechts en dat de leden van links zoo dikwijls
tegen elkaar instemmen, zoodat men verwachten zou,
dat hij net voor een van rechts zou opnemen. Over de
rechterzijde werd echter verder geen woord gerept en
de heer Lubbe bleek de man van den heer Verkerk,
omdat zijn voorstellen door dezen dikwijls werden ge
steund. Maar wanneer de mannen van links eens een
ander dan de heer Lubbe hadden uitverkoren? Toen
bijv. er in September van het vorig jaar een wethou
der moest worden benoemd wegens periodieke aftre
ding als raadslid van den heer Zaadnoordijk, herin
neren wij ons niet dat er op een democratischer lid een
stem werd uitgebracht!
In de bijlage over de geldleening werd door B. en
W. heel deftig tot den Raad gezegd: „Gelijk aan
„Uwe vergadering zal blijken, wordt door ons niet
„voorgesteld eene openbare inschrijving te doen hou-
„den. Daarentegen stellen wij voor gebruik te maken
„van het aanbod der Rotterdamsche Bankvereeniging,
„gedaan mede namens de Amsterdamsche Bank, om
„deze leening in haar geheel, tegen den
„99Via over te nemen."
Woensdag kwam echter uit, dat de Raad B. en W.
de opdracht had gegeven om die leening aan ge
noemde bank te geven. In geheime zitting wel te
verstaan en daarom moest blijkbaar de indruk wor
den gevestigd, alsof de zaak voor den Raad gloed
nieuw was! Overigens bleek ook nu weer, hoe geheel
verschillend er over het verhandelde eener geheime
zitting kan worden gedacht. De een meende, dat men
er zich moreel verbonden had, een ander ging nog
verder en verzekerde, dat men zelfs formeel verbonden
was, een derde wilde van het een noch het ander we
ten en verklaarde, dat men zoo vrij was als een vogel
tje in de lucht. Het is wel eigenaardig, dat telkens
wanneer er iets van de geheime zittingen aan het dag
licht komt, dit getuigt van verwarring! Overigens
gelooven we, dat de heer Ibink Meienbrink den spijker
op den kop sloeg, toen hij betoogde, dat men het aan
bod wel wilde aanvaarden toen de koers van 't geld
hooger was dan thans en het nu dan ook diende te
doen, daar het geld sindsdien evengoed had kunnen
stijgen, zoodat de 1000, waarvoor de Groningsche
firma hooger wilde inschrijven, eigenlijk niet als ver
lies voor de gemeente aan te merken viel.
Enkele opmerkingen tenslotte over de agenda. Het
zal zeker niet dikwijls voorkomen, dat een sociaal-de
mocratisch raadslid in staat gesteld wordt een amen
dement op een voorgestelde loonregeling in te trekken,
omdat B. en W. bij nadere overwegingen zelfs op
sommige punten verder gingen, dan in het amende
ment werd voorgesteld!
De besprekingen werden voor het grootste gedeelte
gevoerd in dialoog-vormen, tusschen een der leden en
den voorzitter. Verwonderde het ons eenigszins, dat
de heer Ringers het enkel bij een bespreking van het
z. g. n. „beunhazen" liet en zijn critiek op het bij de
gemeente bestaande stelsel niet omzette in een voor
stel tot algeheele afschaffing, zoodat het verboden
werd anders dan voor de gemeente te werken, achter
na is ons duidelijk geworden hoe dat zat. In artikel
1 van het collectief contract, gesloten tusschen pa
troons en werklieden-organisaties in het timmervak
staat 0. a. vermeld: „De arbeiders verbinden zich.
„in dienst zijnde of na het eindigen van den dagelijk-
„schen werktijd geen arbeid te verrichten ten hunnen
„voordeele of ten voordeele van een ander, tenzij daar-
„toe schriftelijke vergunning door den patroon is ge-
„geven."
Ook in het particulier bedrijf kan dus nog we! de
gelijk gebeunhaasd worden!
Hoewel de heer Udo het door zijn toelichting den
rechtschen candidaten niet gemakkelijk maakte, om
tegen zijn voorstel inzake de verloren gegane rechten
van den heer Brouwer te stemmen, verklaarden toch
de heeren Glinderman en Meienbrink zich er tegen,
dat de mogelijke toekomstige kinderen van dezen
agent van politie eventueel pensioen zouden krijgen.
Het uitvoerige debat over de vraag of de plantsoen
arbeiders als vaklieden zijn te beschouwen, liep ten
slotte hierop uit, dat slechts drie leden (de heeren
van den Bosch, Verkerk en den Boesterd) deze vraag
bevestigend beantwoordden. De gronden, die hiervoor
werden aangevoerd, klonken dan ook niet erg aanne
melijk
BINNENLAND.
derhouden. H. M. zei trotsch te zijn op de banden
van bloedverwantschap, die de Huizen verbinden,
dankte oprecht voor het brengen van het bezoek en
hoopte, dat dit zou bijdragen tot de goede betrekkin
gen der beide landen.
H. M. dronk op de gezondheid van de Majesteiten,
op die van het Deensdie Koninklijk Huis en op de
welvaart van Denemarken.
Koning Christiaan, die in het Fransch antwoordde,
zei ten zeerste verheugd te zijn zich in Holland te be
vinden, waar hij reeds eerder in gezelschap zijner
oudres een bezoek bracht. De woorden van Hare
Majesteit zullen bij het Deensche volk een luiden
weerklank vinden. De koning herinnerde er aan dat
het dappere Nederlandsche volk in de geschiedbladen
van Denemarken eenige van zijn meest illustre namen
heeft geschreven. Er bestaat tusschen beide volke
ren een oprechte vrienschap en de hartelijke ontvangst
gaf den Koning de zekerheid, dat deze zou voortdu
ren. Hij dronk op alle leden van het Koninklijk Huis
en op den voortdurenden voorspoed van Nederland.
De vertooning der tableaux gisteravond in den
Stadsschouwburg is een groot succes geweest. De
Hooge bezoekers toonden zich zeer ingenomen.
Zeer veel bekijks trokken de geïllumineerde oor
logsschepen in net IJ.
Na een rijtoer door de stad vertrokken de Deensche
gasten, vergezeld van H. M. de Koningin, vanmorgen
om half elf, luide toegejuicht, naar Rotterdam.
OPHEFFING RIJKSWERF TE AMSTERDAM.
Naar aanleiding van de voorgenomen geleidelijke
opheffing van de Rijkswerf te Amsterdam, tengevolge
waarvan een zeer groot aantal werklieden, ruim 600
man, buiten werk zullen komen, is, meldt het Centrum,
door den Minister van Marine aan verschillende ge
meentebesturen verzocht om hunne medewerking te
verleenen, ten einde deze personen boven andere in
aanmerking te brengen ter benoeming in gemeentelij
ke betrekkingen, waarvoor zij, ook uit lichamelijk
oogpunt, geschikt zijn te achten.
ONEERLIJKE CONCURRENTIE.
Aan de Tweede Kamer is, meldt de Maasbode, door
den voorzitter en waarnemend secretaris, namens het
Hoofdbestuur van de „Haarlemsche Hanze", Bond
van Roomsch-Katholieke Vereenigingen voor den
Handeldrijvenden- en Industrieelen Middenstand in
het Bisdom Haarlem, tellende 40 afdeelingen met 4700
leden, een adres gericht waarin zij verklaren, dat zij
met instemming hebben kennis genomen van het wets
ontwerp tot bestrijding der oneerlijke concurrentie,
van Mr. Aalberse, en den wensch uitdrukken, dat dit
ontwerp zoo spoedig mogelijk in behandeling kome
?n aangenomen worde.
EXAMENS KRANKZINNIGENVERPLEGING.
Het examen krankzinnigenverpleging is afgenomen
/an de candidaten van het geesticht Duin en Bosch te
3aatricum.
De uitslag is als volgt:
Eerste gedeelte: 11 candidaten, afgewezen 5, ge
daagd de zusters T. Hartog, E. Korte, T. C. J. Lefe-
oer, H. Peters, J. M. Rinkema en A. de Vries.
Tweede gedeelte. 14 candidaten, afgewezen 4, ge-
Gemengd nieuws.
DE BRANDSTICHTEN! TE DEN HAAG.
Thans is met betrekking tot de vermoedelijke brand
stichting in de woning boven de Union-bioscope aan
het Hofspui, te Den Haag in verband waarmede de
huiseigenaar S. reeds in hechtenis is gesteld, nog een
tweede arrestatie gedaan, n.l. van een electricien al
daar, verdacht van medeplichtigheid aan den lang;
median ischen weg gestichten brand.
De arrestatie geschiedde op last der justiiie. De
aangehoudene is naar het huis van Bewaring overge
bracht.'
Politie en justitie zetten hun onderzoek voort. Nog
steeds wordt gezocht naar een jongmensch, waarmede
verschillende personen den eigenaar van het perceel,
S., in den loop van den dag, waarop 's nachts de
brand ontdekt werd, de bovenwoning zagen verlaten.
EEN KAZERNEBRAND.
Van de groote kazerne Tasj^sjla in de wijk Pera
Constantinopel heeft een brand een der vleugels ver
nield. Verscheidene soldaten zijn gewond.
Een afdeeling van 300 matrozen van den Duitschen
kruiser Goeben heeft bij 't blusschen geholpen. Twee
onderofficieren en drie matrozen hebben daarbij zwa
re brandwonden gekregen. Zij zijn in 't Duitsche zie
kenhuis opgenomen. Hun toestand is ernstig. De
minister van oorlog heeft hun een bezoek gebracht.
De oorzaak van den toestand is waarschijnlijk het
onvoorzichtig omgaan met een petroleumtoestel.
EEN MARKTKWESTIE.
Een zeer eigenaardige marktkwestie is te Zwaag ge
rezen in verband met het huren van de plaatsen. De
leden der Koopmansvereeniging wilden een andere
regeling bij het huren der zitplaatsen, dan het bestuur
der marktvereeniging. Het gevolg is, dat de kooplie
den thans de markt boycotten.
Van de 75 plaatsen zijn er slechts 3 verhuurd. Een
plaats, die verleden jaar 17,50 opbracht, gold nu
slechts 10 cent.
HET BEZOEK VAN HET DEENSCHE
KONINGSPAAR.
Gisteravond zijn ter gelegenheid van de gala-maal
tijd in het Koninklijk Paleis aan den Dam te Amster
dam de traditioneele toespraken gewisseld.
H. M. de Koningin hield in het Fransch een toe
spraak tot Koning Christiaan, waarin Ze hem en zijn
echtgenoote van harte welkom heette in ons land, dat
zooveel trekken van gemeenschap met Denemarken
vertoont en waarmee we zulke goede betrekkingen on
slaagd de zusters A. Heertjes, M. A. Jephanion, J.
L. Massa, G. Oosterbaan, E. Pieters, T. Visser, P. J.
\Vestra en M. A. Willeke en de broeders H. Bookholt
en J. A. Ravenzwaai.
Derde gedeelte: 5 candidaten, geslaagd de zusters
T. Boerema, C. de Jong, G. C. Knegt en H. Pie en
broeder D. J. Smit.
Deze examens worden elders voortgezet.
DE WEESHUISKWESTIE TE ENKHUIZEN.
In de gemeenteraadszitting van Enkhuizen van gis
teravond is, meldt de N. R. Crt., de bekende Weeshuis
kwestie opnieuw aan de orde gekomen.
Zooals bekend is, hadüen Gedeputeerde Staten het
besluit van den gemeenteraad om het gereformeerde
weeshuis niet langer te houden onder het gemeente
bestuur, maar terug te brengen onder het beheer der
Ned. Hervormde gemeente, niet goedgekeurd.
Naar aanleiding van deze beslissing waren in de
vorige raadszitting drie voorstellen ingediend. De
heer G. P. de Vos (chr.-hist.) stelde voor, de regenten
en regentessen te doen benoemen door den kerkeraad.
De burgemeester had het voorstel, deze benoemingen
te doen plaats hebben door gemeentebestuur en ker
keraad samen, terwijl wethouder Quanjer (lib.) alle
zeggingschap in dezen aan den gemeenteraad wensch-
te op te dragen
Doordat toen over het voorstel De Vos de stemmen
staakten, kwam de kwestie van het benoemingsrecht
gisteren opnieuw aan de orde. Genoemd voorstel werd
thans met 7 tegen 6 sternen verworpen.
Bij de behandeling van 't reglement werd na lang
durige bespreking een amendement van den heer
Struik (A.-R.) overgenomen, om de weezen naar die
kerk en school te zenden, die ouders of voogden had
den gewenscht.
Tevens werd in 't reglement vastgelegd, dat de re
genten lid moeten zijn der Herv. Gemeente.
Ten slotte werd genoemd reglement, waarin nog
bepaald was, dat de benoeming der regenten en re
gentessen aan den gemeenteraad zou worden opge
dragen, met 7 tegen 6 stemmen aangenomen.
EEN VERKIEZING IN HET ZUIDEN.
Men meldt aan De Tijd:
In het dorpje Stein bij Sittard zijn twee raadszetels te
bemachtigen. En om die twee plaatsen aan de groene
tafel zullen niet minder dan vijftien candidaten vech
ten. Althans voor 15 verschillende Steiners zijn can-
didatenlijsten ingediend. Rekent men uit hoeveel
handteekeningen hiervoor vereischt worden, dan komt
men tot een getal zoowat even groot als het aantal in
woners van het dorpje, 'n Paar der candidaten hebben
echter reeds verklaard voor de gunst en de recomman
datie te bedanken.
In een blad uit de buurt wordt de raadsstemming
aldus voorbereid:
Holla! Hei! Van geef 'm Peper!
Wie? Wat? Waarheen?
Waar moet hij heen?
Naar Stein-
Stemmen
Op wie dan???
tegen billijk tarief.
CJarroHserlefabrikaut. Telefoon 572.
Wel op:
Chefke van Naartje van Neeskes Tiese op 't
Keereind.
De Oude Kiezers van
't vorige jaar.
Vlak daaronder staat het volgende:
Aan heeren Kiezers der gemeente Stein!
Reeds lang de oude sleur moede, stellen wij onder
staande personen candidaat voor 't lidmaatschap der
gemeente Stein. Van deze personen zijn wij overtuigd,
dat zij de belangen betreffende de gemeente op de
meest onpartijdige wijze zullen behartigen. Trots alle
eigenbelang zullen zij waar het betreft het alge
meen belang de tevredenheid van de ingezetenen
weten te verwerven; wilt U de op hoogte blijven van
de plaatselijke toestanden, stemt dan op
WILLEM SMEETS.
JOS. HERTOG.
KAT EN KONIJN.
Iets zeer zeldzaams in de dierenwereld
kan men
te Blokzijl bij den heer S. Koopman3 zien.
De kat had jongen en een konijn had jongen. Moe
der-konijn stierf, waarom men de 6 kleine langoortjes
bij de beide jonge poesjes in het nest legde. Moeder
poes, anders niet afkeerig van een konijnenboutje ont
fermde zich, tot aller verbazing, over het konijnen
volkje en zoogt en liefkoost haar stiefkinderen zoo
trouw, alsof het haar eigen kroost is.
EEN VEILIGHEIDS-BRIEVENBUS.
Eene vernuftig ,uitgedachte veiligheidsbrievenbus,
is, meldt de Maasb., door de gebroeders N. en M.
Spiers, mechanikers te den Haag, vervaardigd, ge
schikt voor gebruik zoowel voor de posterijen als
voor particulieren in kantoren of woningen. De ver
vaardiging geschiedde, eenigszins gewijzigd, naar het
denkbeeld van een ingezetene van den Haag, die
eenigen tijd geleden getuige was van een brana in een
brievenbus in een der straten aldaar, door baldadige
hand gesticht. De bus, uit verschillende afdeelingen
bestaande, is zóó vervaardigd dat alle brieven, of
stukken van grootere afmeting, waarvoor de bus ook
te gebruiken is, steeds op eene veilige plaats terecht
komen en dat bijvoorbeeld brandende lucifers of
brandend papier of iets dergelijks, door kwaadwilli
gen ingeworpen, daarmede niet in aanraking kunnen
komen. Voorts kan ook geen schade worden toege
bracht aan brieven, enz., door bijv. petroleum of an
der brandbaar vocht in de bus te werpen. Elke bran
dende lucifer of brandend stuk papier, of iets derge
lijks, dat in de bus geworpen wordt, komt in eene an
dere onderafdeeling ervan terecht dan de brieven enz.
en wel in een metalen bak, waar de vlam spoedig is
gedoofd; in sommige gevallen, wordt de bus bij eene
ging om den inhoud ervan te beschadigen, afgesloten;
terwijl eenig vocht, na in den bus te zijn gedaan,
steeds wegloopt langs een weg, waardoor het met
de brieven of drukwerken niet in aanraking komt.
Ook is gezorgd dat het niet mogelijk is een eenmaal
in de bus gestoken brief of drukwerk daaruit te ont
vreemden.
De ontwerper kreeg reeds een aanzoek tot levering
van een bus als hier bedoeld. Door hem en de ver
vaardigers voornoemd is eene octrooiaanvrage er
voor gedaan.
UIT OUDORP.
Gisteren vergaderde de Raad in voltallige zitting.
Mededeeling werd o.m. gedaan van de volgende
ingekomen stukken:
Een schrijven van de Gezondheids-commissie te
Beverwijk, daarbij ter goedkeuring inzendende hare
rekening over 1913. Wordt goedgekeurd. Een
schrijven met de begrooting van bovengenoemde com
missie voor het jaar 1915. Besloten werd met deze
begrooting rekening te houden bij de gemeentebegroo-
ting voor 1915. Een schrijven van G. St. met de me
dedeeling, dat goedgekeurd is het raadsbesluit tot
het aangaan van een geldleening groot 9000. Voor
kennisgeving aangenomen. Een schrijven van G. St.
ter goedkeuring van het raadsbesluit tot onderhand-
sche levering van het electrische kabelnet en van elec-
trische stroom door de Kennemer Electriciteitsmaat-
schappij. Alsvoren. Een schrijven van Ged. St. in
overweging gevende het reglement van orde voor de
vergadering van den Raad te willen herzien, in ver
band met het raadsbesluit van 29 April, waarbij de
Burgemeester tot tijdelijk secretaris werd benoemd.
Hieraan werd voldaan. Sluiting.
UIT SCHAGEN.
In het Heerenbosch te Schagen is door de Land-
bouwwinterschool aldaar een proefveld voor aardap
pelen aangelegd. Niet minder dan 50 variëteiten zijn
uitgeplant. Bij den toenemenden cultuur voor dit
Het adres
is
Laat, over de Boterstraat.
Het beroemde gegarandeerde
onder Rijks-contröle.
x ncvuv ^v-vivviiv. 1 wuiuiucuuiij vxx^v-wvx^vxx
