1
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Inmaakcursus.
Egmond aan Zee.
No. 158
Honderd en zestiende Jaargang.
914
mi
j
ZATEBDAÖ 13 JIJNI.
Geen confectie meer!
Dimanche Ie 14 Juin.
Menu
1>11 nummer be»t»ai uit 4 bladen.
•«sans»'-
Gedurende 3 weken, 2 maal per week,
zullen lessen in inmaak gegeven worden.
Cursusgeld f 6.— Aangifte tot en met 20
JUNI.
Inlichtingen geeft de directrice
J. D. BEUMER.
ALKMAAR, 13 Juni.
Niet alleen aan „een moeder," die daarvan in onB
blad getuigenis heeft afgelegd, maar ook aan veel va
ders, zullen de woorden, welke een tiental hoogleera
ren van de Utrechtschc, Amsterdamsche en Delftsche
I Ioogescholen tot de Tweede Kamer hebben gericht,
uit het hart gegrepen zijn.
Zoolang het middelbaar en het voorbereidend
hoogT onderwijs hebben bestaan, zoolang ongeveei
ook daarover geklaagd. Hoeveel brochures, nota's,
motie., artikelen zijn er in dea loop der jaren niet ver
schenen, hoeveel critiek is er niet geleverd, hovele re
organisatie-voorstellen zijn er niet aan de hand ge
daan! Eindelijk is in 1903 door dr. Kuyper de In
eenschakelings-commissie ingesteld, welke aan den ar
beid is getogen en enkele jaren noodig heeft gehac
voor de samenstelling van haar rapporten, die dikke
boekdoelen vormen. In Juni van het vorig jaar heeft
het ministerie-Heemskerk op grond van de verkregen
adviezen eenige wetsvoorstellen ingediend, welke door
het tegenwoordige kabinet zijn overgenomen en bin
nenkort in de afdeelingen zullen worden onderzocht.
Worden die ontwerpen wet, dan zullen hoogere bur
gerschool en gymnasium verdwijnen, worden opgelost
in een nieuwe inrichting voor voorbereidend hoogei
onderwijs, lyceum genaamd. Dit lyceum krijgt een zes
jarigen cursus. In de beide eerste klassen is de leer
stof voor alle leerlingen dezelfde. Daarna komt er eer
splitsing, de leerlingen kunnen de richting van hei
gymnasium uitgaan door plaat3 te nemen in de afdee
lingen A of B, of die van het tegenwoordige Hoogere
burgerschoolouuurwijs, dat in de afdeeling C word1
gegeven, inslaan.
Op dezen grondslag bestaat er een Bchool in ons
land, n.l. het Lyceum te den Haag, door het particu
lier initiatief gesticht.
De hervormde Hoogere Burgerschool zou dus een
zesjarigen cursus krijgen en de leerlingen, die thans
de Hoogere Burgerscholen bezoeken, zouden dan in de
eerste twee jaar ook Latijn leeren.
In eenige zeer lezenswaardige artikelen, van de
hand der heeren dr. D. Coelingh, directeur der 3d(
gemeentelijke Hoogere Burgerschool te Amsterdam er
prof. dr. R. Sissingh, hoogleeraar aan de Universi
teit aldaar, onlangs in het Handelsblad verschenen,
werd betoogd, dat de Hoogere Burgerschool vijfjarig
moest blijven. De schrijvers wenschten haar echter
te verbeteren en bijv.ook de beginselen dei
hoogere wiskunde doen onderwijzen. Dan toch zou
den o.a. és a. st. technici veel beter voorbereid in Delft
komen.
Het is waar de schepper van ons Middelbaar On
derwijs heeft de Hoogere Burgerschool wel ietwat eer
tw.v? lach tig karakter gegeven, door het dienst te la
tea doen zoowel als voorbereiding voor de Polytechni
sche school (thans Technische Hoogeschool) alsook
ais school ter verschaffing van algemeene ontwikke
ling aan die burgers, die van haar het leven ingaan
Maar het laatste karakter was ook voor hem hoofd
zaak. Thorbecke heeft het zeer duidelijk gezegd, da;
hij het middelbaar onderwijs bestemd achtte voor
„die talrijke burgerij, welke het lager onderwijs te
boven, naar algemeene kermis, beschaving en voorbe
reiding voor de onderscheidene bedrijven der nijvere
maatschappij tracht"
of voor
„allen, die, zonder geleerde vorming te verlang©
zich wensdien voor te bereiden, om in de beschaafde
en steeds voortgaande maatschappij waardig te vei
keeren."
En wat is daarvan in de practijk terecht gekomen?
Teekenend lijkt ons altijd de verklaring van eer
directeur, die er zich op beroemde, dat de jongelieden
die in de eerste tien jaren bij het eindexamen slaag
den, in de chemie niet veel onderdeden voor studen
ten, welke toen het propaedeutisch examen in de Ge
neeskunde aflegden.
Het stekel van Thorbecke was uitermate liberaal.
Er lag een mooie en mime gedachte aan ten grond
slag. Het stekel werd aanvankelijk ook liberaal toe
gepast. De deur voor de Hoogere Burgerschool was
wijd opengezet. Maar langzamerhand is de grond
gedachte meer en meer verloren gegaan. De hoogere
burgerschool is niet vooral voor het leven, maar voor
de 1 uoge- of een hoogere school gaan opleiden. De
leerstof is steeds meer uitgebreid. De school, die
frissche, flinke burgers voor het leven zou afleveren,
heeft heele groote geleerden voortgebracht, maar velen
dergenen, voor wie ze in de allereerste plaats bestemd
was, öf van zich afgestooten öf het leeren niet tot
vreugde gemaakt. De veelzijdig begaafden zijn ei
uitstekend op hun plaats. Ook nog degenen, die, zij
het dan ook met moeite, alles in zich kunnen opnemen
en verwerken. Maar wee degenen, die uitmunten in
bepaalde vakken, doch andere met den besten wil niet
onder den knie kunnen krijgen, die doordat ze slecht
teekenen, doordat hun het voorstellingsvermogen, noo
dig voor beschrijvende meetkunde, ontbreekt, slecht ge-
gehandicapt zijn. Voor dezulken khn de hoogere Bur
gerschool een kwelling zijn. Hoe goed ze in andere
vakken ook mogen wezen, omdat ze slecht zijn in vak
ken, welke hun in hun later leven evenmin van nut zijn
als de speentjes uit hun prilste jeugd, gaan ze met
angst en beving naar het eindexamen, dat hen in hun
later leven wellicht nog dikwijls in benauwende droo-
men zal bezig houden. Zij leeren tenslotte niet voor
het leven en niet voor de school maar voor het pa
pieren diploma. Vaak hebben wij, die van meer nabij
dan ons lief was, den toestand van een dergelijken
leerling hebben kunnen waarnemen, gedacht, welk een
ontzettende verbetering het zou zijn, indien het oude
liberale stelsel van Thorbecke weer in toepassing werd
gebracht, met dien verstande, dat het eind-examen zich
niet zou uitstrekken tot alle zijn het er geen 21?
vakken, maar dat men een diploma zou kunnen
krijgen voor bepaalde groepen.
En ziedaar nu hoogleeraren, die inderdaad moed
voor tien hebben, personen uit een categorie, welke
veelal de schuld wordt gegeven van de overlading bij
het voorbereidend Hooger Onderwijs, die uitroepen:
„Het wordt waarlijk hoog tijd dat ons voortgezet
onderwijs ophoude een groot aan tul jongelieden vroeg
tijdig overwerkt, gejaagd en nerveus af te leveren.
Ook zij, die voor het schoolsche leeren minder aanleg
bezitten, hebben recht op ontwikkeling zonder daarbij
phyaiek en geestelijk benadeeld te worden."
Ziedaar dan terzake kundigen, die terecht het In de
beperking gaan zoeken, die aan den te schoolschen
dwang aan de vaak noodlottige jacht op het volledige
diploma een einde willen maken, die aan meergevor
derde leerlingen vrijheid willen geven een zeker aan
tal vakken uit te kiezen, opdat een harmonische ont
wikkeling van lichaam, verstand, gemoed naar ieders
aanleg te bereiken valt.
Thorbecke's geest willen ze in dit onderwijs terug
brengen, die er aan ontnomen werd in een periode,
toen de tijden daarvoor ook nog wel niet rijp zullen
zijn geweest.
Zij vragen adhesie voor hun adres aan de Tweede
Kamer, hetwelk is te beschouwen als een teeken van
onzen tijd.
De „moeders van Alkmaar" zijn reeds aangespoord
om poste restante aan prof. J. F. Niermeyer te Utrecht
haar naamkaartje te zenden.
Wij raden onzen lezers, die belang hebben bij of
belang stellen in H. B. S. of gymnasium want al
hebben wij uiteraard vooral over de eerste instelling
i gesproken, voor de tweede gelden ook vele da- be
zwaren, zij het misschien niet in dezelfde mate
desgelijks te doen,
Hoe grooter toch het deel van het Nederlandsche
volk is, dat zijn instemming betuigt met de bedenkin-
gen tegen de voorgestelde onderwijsregeling, des te
j grooter ook de kans, dat het voorbereidend Hooger
Onderwijs in nieuwe banen zal worden geleld, dat,
met name in de Hoogere Burgerschool het verouderde
knellendë confectie-onderwijs zal worden afgeschaft en
vervangen door wat meer up-to-date, goed aansluitend
onderwijs naar maat.
BINNENLAND.
TWEEDE KAMER.
Gister werd de artikelsgewijze behandeling van de
Stuwadoorswet voortgezet
Aan de orde was art. 12, dat bepaalt aan welke
voorwaarden een ondernemer heeft te voldoen bij het
lossen en laden van zeeschepen, voorwaarden met be
trekking tot het toegang verschaffen aan ambtenaren,
het in acht nemen van wat bij algemeenen maatregel
van bestuur is voorgeschreven en wat het districtshoofd
bepaalt met beroep op den minister.
Aangenomen werd een amendement van den heer v.
I d s i n g a (C. H. Bodegraven) om het hooger beroep
in plaats van bij den minister bij een ingezetene, daar
toe door den minister aangewezen, te brengen, met
hooger beroep weer van deze beslissing op den minis
ter.
Bij art. 19, regelende de samenstelling van de ha
vencommissies, verdedigde de heer Spiekman (S.
D. A. P., Rotterdam II) een amendement, om de ar
beidersleden en de patroonsleden te doen verkiezen
door hen, die zij vertegenwoordigen en niet te doen
aanwijzen door de Kroon.
De heer Nierstrasz verdedigde een amende
ment, om naast den onpartijdigen voorzitter nog twee
leden te doen aanwijzen, die noch arbeider, noch werk
gever zijn.
De heer Duynstee wees nog op de noodzake
lijkheid van een wijziging, in overeenstemming mei
de wijziging van art. 17.
De heer D r i o n (V. L., Ridderkerk) bestreed het
amendement-Spiekman in den ingedienden vorm. Spr.
zou er geen bezwaar tegen hebben, wanneer alleen zij
zouden medestemmen, die eenigen tijd in het bezit van
een arbeidskaart zijn.
De heerv. Nispen t. Sevenaer (Nijmegen)
bestreed het amendement-Spiekman en het amende-
ment-Nierstrasz.
De minister ging met de bestrijding van het
laatste amendement accoord. Den heer Spiekman
geeft spr. in overweging aan den wcnsch van den heer
Drion gevolg te geven en te bepalen, dat men 6 maan
den in het vak geweest moet zijn.
liet artikel werd aangenomen, nadat de minis
ter eenige door den heer Rutgers (A.-R.,Hil
versum) ingegeven wijzigingen heeft overgenomen.
Men ging dan na eenige discussie over tot de stem
ming over het aangehouden amendement-Spiekman,
dat gewijzigd werd aangenomen met 41 tegen 39 st.
Het amendement-Nierstrasz werd door den voorstel
ler ingetrokken.
Volgde stemming over het aangehouden amende
ment-Van der Voort van Zijp op art. 10. Het werd
verworpen met 50 tegen 30 stemmen.
De behandeling van de Bootwerkerswet werd daar
op ten einde gebracht.
De eindstemming beeft plaats op nader te bepalen
tijdstip.
Een groot aantal wetsontwerpen, waaronder dat no
pens het bouwfonds voor Binnenlandsche Zaken, werd
zonder beraadslaging of stemming aangenomen.
HET NIEUWE TWEEDE-KAMER-GEBOUW.
Aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal is door
een reeks op kunstgebied bekende personen een adres
verzonden, waarin zij zeggen:
Niet zonder bevreemding en ongerustheid hebben
wij vernomen, dat voor het nieuwe gebouw reeds ont
werpen zijn gemaakt door het bureau van den rijks
bouwmeester.
Zij zijn van meening, dat waar het hier betreft wel
licht het meest belangrijke monumentale bouwwerk
hetwelk in dezen tijd kan worden gezet, het ambtelij
ke bureau, naar de ondervinding overtuigend heeft
aangetoond, voor deze ontwerpen in geen geval zon
der eenige mededinging aangewezen kan en mag wor
den, en dater, zoo ooit, nu aanleiding is om aan de
Nederlandsche bouwkunstenaars de gelegenheid te
geven een Nederlandsch monument te scheppen.
Met den meest sterken aandrang verzoeken zij hei
daarheen te leiden, dat de bouw van het nieuwe Par
lement aan een der beste Nederlandsche bouwmeesters
worde opgedragen.
KAMERVERKIEZING KATWIJK.
Bij de gisteren in het district Katwijk gehouden
stemming voor een lid der Tweede Kamer (vac. baron
Van Waswilder vsn Catwijck) wvrden uitgebracht
7374 geldige stemmen, (volstrekte meerderheid 3688).
Hiervan verkregen de heeren mr. H. W. J. C. ae
Jong (U.-L.) 956, S. Rodrigues de Miranda (S. D.
A. P.) 232 en dr. J. Th. de Visser 6186. Zoodat ge
kozen is dr. J. Th. de Visser.
(Bij de periodieke verkiezing verleden jaar werden
uitgebracht 8183 geldige stemmen. Daarvan veree-
nigden op zich de heeren Van Wassenaer (C.-H.)
6663, mr. J. C. Kielstra (V.-L.) 1158, De Miranda
(S. D. A. P.) 227 en dr. P. J. Muller (Prot.) 135).
DE NIEUWE VLOOT.
Naar „De Fakkel" uit goede bron verneemt, zal
binnenkort door de regeering bij de Staten-Generaal
een voorstel aanhangig worden gemaakt om over te
gaan tot den bouw van 4 slagschepen, elk groot 24000
ton met een snelheid van 22 mijl, en voorts tot den
aanbouw van de noodige torpedobooten, torpedojagers
en onderzeeërs De bedoeling zou dan voorzitten om
van dit materiaal een geheel te maken als eskader en
later met den aanbouw van een tweede eskader de
nieuwe vloot te voltooien.
Uit het Indische mijnwezen meent men de kosten
grootendeels te kunnen putten.
DE „KOK 1 EN ALK" IN AlEXlUÜ.
De Wasiiingtonscüe correspondent van het Han
delsblad schrijft:
Uit Tampico hoor ik uit de allerbeste bron het vol
gende: de „Korteuaer" heeft hier uitstekend werk
gedaan en indien men kon hooreu wat de Amerikanen,
uie nog hier ter plaatse zijn, en de Engelschen en
Duitschers en de Mexicanen zeiven daarover te zeg
gen hebben, dan zou men weten, dat ieder den Hol
iandschen gezant te Washington dankbaar is, dat hij
onmiddellijk de voorzorg genomen heeft de „Korte
uaer" naar iawpico te laten vertrekken. Men ver-
üeugt er zich over dat met ai het geschrijf over, vooi
eu tegen de vloot, de marine zich weinig bekommer
om die disputen, maar kalmweg doorgaat haar plich.
te doen en onzen goeden naam hoog te houden. Niet
alleen hebben de werktuigkundigen van het Holland-
sche schip, nadat de machinisten van de Hollandscht
petroleumbronnen gevlucht waren, de machines en
uaardoor de bronnen voor vernieling beveiligd (in ci
viel en met volkomen goedvinden van de Mexicaan
sciie autoriteiten) maar ook hebben zij gedurende de
belegering aan allen die ze noodig hadden hunne
üieusten üewezen en op het oogenblik dat ik dit
scurijf, heeft de dokter van het Hollandsche schip nog
een goede vijftig Mexicaansche gewonden onder be
handeling.
Evenais in den Balkanoorlog de „Gollandets" zich
bij alie partijen grooien eerbied verwierf voor zijn
rustig en sober werk op het gebied der humaniteit,
zoo wordt ook in Tampico onder de Mexicanen be^
kend dat de „Holandesa" een vriendelijke man is, die
zonder sabelgerinkel en oorlogsgedruisch kalm zijn
weg gaat en ondertusschen doet wat zijn hand te
doen vindt
Hors d'Oeuvres variés.
Potage Londonderry.
Tranches de Turbot
p. de Malthe. Sse. Hollandaise.
Chateau briand h la Vichy.
p. Parissiënnes.
Roti de Poulet de grain.
Compote ou Salade.
Glace h 1'Ananas.
Fruits et Fromage.
Gemengd nieuws.
DE VOORZIENING DER BEVOLKING VAN
AMSTERDAM MET VERSCHE LEVENSMID
DELEN.
Onder bovenstaanden titel is het rapport versche
nen van de Commissie welke een onderzoek instelde
naar het marktwezen in de hoofdstad.
De Commissie bestond uit de heeren dr. N. M. Jo-
sephus Jitta, wethouder voor de openbare gezond-
heir, voorzitter; J. ter Haar Jr. en F. M. Wibaut, le
den van den gemeenteraad; Ed. Gerzon, en H. de
Vries Robbé, leden van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken, en mr. dr. J. H. van Zanten, hoofdcommies
der afdeeling openbare gezondheid ter secretarie, se
cretaris.
Na haar uitvoerig onderzoek komt de commissie
tot de conclusie, dat Amsterdam in de moderne ont
wikkeling van den groothandel in groente, fruit, wild
en gevogelte veel te weinig heeft deelgenomen en als
gevolg daarvan is ten achter gebleven. Het speelt,
doordat het buitenland zich op de veilingen ter plaat
se van productie een overwegende plaats heeft weten
te veroveren, aldaar geen rol. Een geregelde aanvoer
van de eerste kwaliteiten, van sommige artikelen zelfs
een geregelde aanvoer in overeenstemming met de be
hoefte in het algemeen is niet gewaarborgd. Door het
ontbreken van een voldoende verkooporganisatie, die
zich toelegt op het bereiken van zooveel mogelijk
consumenten, verslindt de distributie te groote kosten
en worden de prijzen voor de verbruikers hooger dan
bij een goede regeling noodig is te achten.
Het ligt voor de hand, dat deze toestand, indien
niet wordt ingegrepen, tot groot nadeel voor de con
sumenten in de toekomst steeds slechter zal worden.
Niet alleen toch neemt het buitenland op zichzelf in
steeds meerdere mate deel aan de veilingen, maar deze
weinig kostbare en tevens voordeelige wijze van af
zet hunner producten zal ook de telers, wien het on
verschillig is, waarheen die producten ten slotte wor
den gezonden, steeds meer in aanraking met het bui
tenland brengen, hen aldaar Bteeds vastere connecties
doen aanknoopen en aldus de grootere Nederlandsche
steden meer op den achtergrond brengen.
Vergelijkt men in het bijzonder den toestand van het
marktwezen te Amsterdam met andere Europeesche
hoofdsteden, dan blijkt, dat er drie voorname zaken
ontbreken, welke noodig zijn om in den handel in
staat te Btellen met goed resultaat met het buitenland
te kunnen concurreeren
lo. Een gelegenheid voor de telera en de kooplie
den om hun producten ten verkoop te zenden onder
waarborgen, dat zij, zonder dat zij zelf tegenwoordig
behoeven te zijn, een juiste en prompte afrekening tot
de werkelijke marktprijzen ontvangen van de op
brengst van het door hen gezondene en van de op den
verkoop gevallen onkosten.
2o. Een inrichting van de marktplaats, waardoor de
handel tegen waardevermindering van het goed is ge
waarborgd, doordat dit niet aan weer en wind is
blootgesteld, en behoorlijk kan worden opgeborgen,
als het onverkocht blijft, en welke ook aan de bezoe
kers bij slecht weer een behoorlijke bescherming aan
biedt.
3o. Een inrichting der marktplaats, die door goede
aansluiting zoowel aan den spoorweg als aan het wa
ter waarborgen biedt voor een gemakkelijken aan- en
afvoer der producten naar en van het binnen- en bui
tenland.
De Commissie geeft daarom in overweging, behalve
de markthal voor den groothandel, ook bij wijze van
proef in een der dicht bevolkte buurten een markthal
voor den kleinhandel op te richten.
De Commissie heeft zich voorts afgevraagd, of ook
hier tot de oprichting van een markthal voor den
groothandel, in plaats van de bestaande groente- en
fruitmarkt moet worden overgegaan.
Deze vraag heeft zij zonder eenig voorbehoud be
vestigend beantwoord.
Door de Commissie werd tot den Wethouder van
Publieke Werken het verzoek gericht den directeur
van dezen tak van dienst uit te noodigen een doelma
tig terrein te zoeken, waarop door dezen directeur de
aandacht der commissie werd gevestigd op een terrein
dat haar bij uitstek geschikt voorkomt.
Het is dat, gelegen tusschen de Kostverloren vaart
en den Haarlemmerweg, waarop zich aan de Zuidzij
de de Belt, welke binnen betrekkelijk korten tijd zal
worden opgeheven, en aan de Noordzijde het voorma
lige centraalstation van „Electra", waarover de ge
meente de vrije beschikking heeft, bevindt.
VOGRBEREIDINO VAN WETEGEVINO.
Het plan van den-Minister van Justitie, zich voor
de voorbereiding van wetgeving de blijvende mede
werking te verzekeren van hoogstaande mannen en
rechtsgeleerden ook buiten zijn departement, zal wel
dra zijn beslag krijgen.
Daartoe wordt eerlang verwacht de instelling eener
Commissie van Advies over de vraag, welke wetsvoor-
zieningen telkens door het maatschappelijk verkeer
worden geëischt en naar mate de practische behoef
ten der gemeenschap dadelijke bewerking behoeven.
VOORWAARDELIJKE STRAFOPSCHORTING.
Verschenen is het rapport der commissie benoemd
door het hoofdbestuur van het Nederlandsch Genoot
schap tot Zedelijke Verbetering der Gevangenen om
trent het wetsontwerp tot „Vaststelling van nadere
strafrechtelijke voorzieningen betreffende de voor
waardelijke strafopschorting, de betaling van geld
boeten en de voorwaardelijke invrijheidstelling.
(De commissie bestaat uit de heeren: mr. J. Lim
burg, voorzitter, mr. G. A. M. de Bruyn, J. R. Snoeck
Henkemans, mr. G. T. de Jongh, mr. R. B. Ledeboer,
mr. Ernst Polak, Secretaris.)
Wij ontleenen aan dat stuk het volgende:
Wat de vraag betreft, bij welke delicten en tot wel
ke strafmaximum de voorwaardelijke strafopschorting
toegelaten zal zijn, is de commissie eenparig van ge
voelen, dat het maximum in art 14bis van het ont
werp (zes maanden gevangenis of hechtenis) moet
worden verhoogd tot een jaar. Omtrent de vraag,
of het maximum nog hooger gesteld moet worden dan
één jaar, is de commissie in twee gelijke deelen ver
deeld.
Ten aanzien der recidive meent de commissie met
het wetsontwerp, dat de V. S. daarbij niet uitgesloten
moet worden. Wel gelooft zij dat het noodig zal zijn,
den rechter op te dragen om de toepassing der V. S.
te motiveeren in zijn vonnis.
Ook bij geldboete V. S.? In afwijking van het
ontwerp meent een minderheid der Commissie dat het
instituut ook daartoe uitgebreid moet worden. Waar
om zal men zoo betoogde zij o.a. den rechter in
de gevallen, waarin het feit met vrijheidsstraf of met
boete kan worden gestraft, in verzoeking brengen,
teneinde de V. S. mogelijk te maken, een vrijheidsstraf
te kiezen?
Indien de proeftijd van drie jaren, bij het wetsont
werp voorzien, alleen vergezeld gaat van de beide
j
