DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
[giiriil-
5
fl
11« a!0lj-Stl
ra AÉimollelen te kw.
Adres: JAC. MET.
No. 177
Honderd en zestiende jaargang.
1914
WOENSDAG
29 JULI.
van 5-10112 nur.
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0t80; franco door het geheele Rijk fl,
Afzonderlijke nummers 3 Cents.
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan. de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
A>
Telefoonnummer 3.
Dit nummer bestaat nlt 8 bladen.
ALKMAAR, 29 Juli.
Hei begin ia er.
Oostenrijk heeft ServiB den oorlog verklaard.
Het heette wel, dat dit niet noodig waa, omdat Ser
vië zich niet bij de tweede Haagsche conventie heeft
aangesloten, maar het ia dan toch geschied. Let wel
nadat Oostenrijk zich het voordeel van het eerste
optreden had verzekerd. In vroegere tijden was het
gewoonte, dat eerst de oorlog werd verklaard en
daarna tot vijandelijkheden werd overgegaan. Nu
keert men de zaken om, slaat, men eerst zijn slag en
is dan zoo beleefd aan te kondigen dat men verder
slaan zal.
De mobilisatie van de acht Oostenrijk-Hongaar-
sche armeekorpsen is vlot tot stand gekomen, terwijl
de regeering van plan moet zijn, ook de overige acht
legerkorpsen op mobiele sterkte te brengen. In kor
ten tijd kunnen vierhonderd duizend man tegenover
de Serviërs staan.
Ziehier een kort overzicht van de sterkte der beide
leger, in sterk afgeronde cijfers:
Oostenrijk-Hongarije: Staand leger 400.000, Re-
serven 500.000, Landweer 1ste ban 330.000, Land
weer 2de ban 500.000, Aanvullingsreserven 500.000,
tezamen 2.330.000.
Servië: Staand leger 30.000, 1ste ban 190.000,
2de ban 103.000, 3de ban 82.000, tezamen 405.000.
Kleine Oostenrijksche troepen-afdeelingen hebben
Mitrovitch aan de Dina het schetskaartje hierbo
ven kan den lezer goede diensten bewijzen bezet,
blijkbaar om den weg voor de groote Oostenrijksche
strijdmacht vrij te houden, met name om den over
gang over die rivier te verzekeren door opstelling
langs den Servisch en oever.
Verwacht mag worden, dat de Oostenrijksche troe
pen binnen zeer korten tijd Donau en Save zullen
overtrekken.
Servië concentreert blijkbaar zijn troepen in den
Morawahoek tusschen Kragajevac en Kroesjewatz
aan de Orientlijn (BelgradoNisj). Ook wordt
er hard gewerkt aan de stellingen in Novibazar
in de buurt van Montenegro dus. Zeer plaatselijk
wil Servië blijkbaar de Donau verdedigen wij
vinden althans melding gemaakt van Servische troe
pen bij de Ralja-rivier, dicht bij de Orientlijn. Het
Servische hoofdkwartier is reeds van Valjevo naar
Nisj verplaatst. Oostenrijk zal allereerst trachten de
gewichtigste strategische punten te bezetten. Van
Servië mag een inval in Bosnië worden verwacht;
overigens zal het weinig anders kunnen doen dan
een verdedigende houding in te nemen en te traohten
de Oostenrijksche troepen door het afsnijden van de
verbindingslijnen te bestoken. Belgrado hebben de
Serviërs verlaten boven de stad waait reeds de
witte vlag. Van zeer veel gewicht lijkt ons de op
blazing van de Save-brug. Die brug toch zou uitne-
meide diensten kunnen bewijzen bij de Oostenrijksche
operaties. Thans zal alles moeten worden aangevoerd
over de gewone wegen, die heel slecht zijn.
HetMontenegrijnsche leger 30.000 man be
dreigt uitnemend het front en de achterwaartsche
verbindingen der Oostenrijksche troepen in Bosnië.
Niet onmogelijk dat Oostenrijk hier offensief gaat
optreden.
Ziehier In het kort de stand van zaken op dit
oogenblik weergegeven. Wij zullen er op deze plaats
zooveel mogelijk naar streven overeenkomstig de
laatste gegevens beknopt den toestand samen te vat
ten, maar moeten natuurlijk het voorbehoud maken,
dat daarbij geen rekening kan worden gehouden met
de op het allerlaatste oogenblik ingekomen telegram
men.
De strijd is thans begonnen.
„Wij staan voor de schrikkelijkste ramp, die ooit
£et geheele land van Europa getroffen heeft," zoo
sprak dezer dagen de heer Orey.
Zal die ramp kunnen worden afgewend?
Men zal o. L goed doen bij de beantwoording van
die vraag niet al te optimistisch te wezen. Oostenrijk
heeft wel is waar verklaard, dat het alleen een tuch
tiging beoogt en geen politieke voordeelen c. q.
land wil. Het heeft dit te St.-Petersburg laten we
ten. Maar niemand minder dan de heer Orey stelt
Oostenrijk en Rusland als de beide parijen voor. Eén
militair dreigement van Rusland en Oostenrijks pres
tige eischt dat de actie ook buiten Servië wordt ge
voerd. Rusland heeft vroeger, voordat het program
van Mürzsteg tot stand kwam en tijdens de Bosni
sche crisis veel gedreigd, doet het dit thans weer,
dan heeft zulk een bedreiging onder de tegenwoordi
ge omstandigheden veel ernstiger beteekenis.
En men bouvve toch vooral zijn hoop niet op mo
menten als het Humbert-rapport, dat de desorganisa
tie van de Fransche armee aantoont, als de sociale
revolutie in Rusland. Wij zouden in de tegenwoordi
ge omstandigheden aan deze factoren heel weinig
gewicht willen toekennen. Er is immers hoegenaamd
geen waarborg, dat èn in Rusland èn in Frankrijk
betere toestanden zullen intreden, veeleer is de kans
groot, dat later de omstandigheden voor het voeren
van een oorlog nog veel ongunstiger zijn. Het komt
ons voor dat het gestook van de Fransche pers tegen
Duitschland ook in de overweging zijn oorsprong
vindt. Duitschlands houding inzake het Grey-sche
voorstel is overigens wel begrijpelijk. Duitschland wil
te Berlijn en niet te Londen laten beslissen, omdat het
dan beter voeling kan houden met Oostenrijk.
Uit de tijdens het schrijven van dit artikel ingeko
men telegrammen mag worden afgeleid, dat Rusland
met de wapens Servië te hulp zal komen. Bevestiging
dient echter afgewacht.
Nederland en de toestand.
Waar allerlei alarmeerende berichten de Neder-
iandsche gemoederen in beweging brengen is het ze
ker niet overbodig even een kalmeerend woordje te
schrijven.
De militaire maatregelen die genomen zijn, blijven
vooralsnog geheim. Maar de veronderstelling mag
worden uitgesproken, dat zij hun oorzaak vinden in
de omstandigheid dat Nederland een doortochtland
gaat worden, wanneer de groote mogendheden wa
pengeweld plegen.
Gaan onze buurlui vechten dan moeten wij althans
een poging doen om onze deuren te sluiten.
Langs de Oostgrens loopen tal van spoorlijnen van
de voornaamste West-Duitsche garnizoenen naar en
over de Nederlandsche grenzen. Duitschland zal
(hoogstwaarschijnlijk), hls 't iets doet, daarbij niets
kwaads in den zin hebben voor Nederland, maar al
leen bedoelen zoo snel mogelijk positie te nemen aan
de Noordzee tegenover Engeland. De te kiezen bes
te steunpunten daarvoor zijn Rotterdam en Vlissin-
gen. Alle lijnen die door Limburg loopen, ook de
lijnen III (van Munster over Wesel Goch naar Box
tel) evenals IV en V voeren direct naar die voor
Duitschland, In geval van oorlog met Engeland,
gewenschte steunpunten. Er liggen echter spoorbrug
gen in die lijnen en wel in III bi] Gennep over de
Maas, in IV (Crefeld-Kempen-Kalden-Kirchen-Ven-
lo) bij Venlo over de Maas en in V (Dusseldorf-
Gladbach-Roermond) even voor Weert, over de Maas.
Die bruggen dienen dus bewaakt en desnoods, als
't spant en moet, vernietigd te worden. Of men dan
den Duitschen doortoch kan tegenhouden blijft de
vraag, maar er is dan tenminste een bewijs van goe
den wil gegeven tegenoverEngeland, den West-
buur.
Er zijn Noord-Oostelijker nog meer spoorbruggen.
De belangrijke spoorlijn Keulen—Emmerik—Arnhem
heeft de brug bij Westervoort over de Rijn, en over
den IJsei liggen bij Zutphen en Deventer ook groote
spoorbruggen. Op de route Emden-Delfzijl-Neder
land schijnt vooralsnog geen acht geslagen te wor
den. Emden is sterker als men denkt, maar is be
langrijker voor de Marine met Borkum achter zich.
Als er iets gebeurt zijn de Limburgsche lijnen echter
de kritiekste „deuren" naar ons land eu nu kunnen
soldaten geen treinen tegenhouden, maar dynamiet-
patronen in de brugkokers, die bijtijds springen, kun
nen wel den rivierovergang verbreken. Daarom en
omdat de absolute neutraliteit, d. w. z. handhaving
van een onzijdig grondgebied tegenover alle buren
die aan 't vechten gaan, moet in acht genomen wor
den, heeft Nederland de handen vol met de gevolgen
der Oostenrijksch-Servische kwestie, zonder dat dit
echter behoeft te verontrusten.
De oorlog verklaard. Oostenrijk-Hongarije heeft
Servië den oorlog verklaard.
Een bizondere uitgave van het Staatsblad bevat
daaromtrent de volgende verklaring:
Op grond van een besluit des keizers van den 28ste
Juli is heden aan de Servische regeering in de Fran
sche taal de volgende oorlogsverklaring gericht:
Aangezien de koninklijke Servische regeering niet
op bevredigende wijze antwoord heeft gegeven op de
nota, haar den 23sten Juli door den Oostenrijksch-
Hongaarschen gezant te Belgrado overhandigd, be
vindt zich de keizerlijke en koninklijke regeering in de
noodzakelijkheid om tot handhaving van haar rech
ten en belangen haar toevlucht tot de wapenen te
nemen.
Oostenrijk-Hangarije beschouwt zich derhalve van
dit oogenblik af in oorlog met Servië.
w.g. De minister van buitenlandsche zaken
graaf BERCHTOLD.
De eerste krijgsverrichtingen. Op bovenstaand
kaartje is de militaire situatie van gisteravond weer
gegeven. De strijd is aan de Drina, de zijtak van
ae Save, die de natuurlijke Servisch-Bosnische
grens vormt, begonnen. Oostenrijksche troepen zijn
over de Servische grens getrokken en hebben Mitro-
witz op het kaartje Mitrovich geheeten bereikt.
Deze inval men houde echter in het oog, dat zij
slechts door kleine troepen-afdeelingen is volbracht
kan voor de Serviërs zeer noodlottig worden daar
dit westelijke deel van het land ongeveer een Achil
lespees van Servië is. Vooreerst is het niet bereik
baar per spoor. Een smal spoorbaantje in dien uit
hoek van het land loopt slechts van Sabac (aan de
Save) naar Losnica men raadplege het kaartje.
Het dient vooral, voor transport van de groote hoe
veelheden vruchten (pruimen) en ook granen waar
van genoemde plaatsen de hoofdmarkten zijn. Valje-
bi'
grr
dat aan de hoofdlijn Belgrado-Sofia ligt, een smalle
vo is de dicht bijgelegen plaats bereikbaar per spoor
van uit Belgrado. Echter begint bij Kadenovatsh,
spoorbaan via Arandjlovatch, hetgeen dus voor aan
zienlijk troepenvervoer met spoed ook een bezwaar is.
Mitrovica in Oostenrijk ligt aan de spoorlijn Zagrab-
Szabadka-Budapest.
Het Servische Mikovischa, aan de overkant der
van zeer groot belang maar dicht bezaaid met zeer
Morgen, Donderdag
Thé Compléte.
kleine dorpjes. Aan de Drinazijde, dus aan de West
grens vah Servië ligt Bosnië. De bewoners daarvan
zijn feitelijk ook Slavisch. De vraag blijft hoe zij zich
zullen houden. Helpen zij de Oostenrijkers dan is
elke doorgezetten inval bij Mitrovitcha vooral daarom
voor Servië noodlottig omdat het dan niet alleen met
den vijand uit 't Noorden krijgt te doen, doch ook
kans loopt uit het Westen in den rug aangevallen te
worden 1
Over 'f spoorlijntje Sabac-L.osnica kan die Inval
dan een algeheele invasie worden. Beneden Losnica
en Valjevo begint echter het gebergte en daarin zijn
de Serviërs goed thuis.
i roepenbewegingen. De samenwerking van de
Montenegrijnsche strijdkrachten vindt in verschillen
de groepen plaats langs de westelijke grens van het
koninkrijk Servië.
Uit Belgrado wordt aan de Lokal-Anzeiger ge
seind dat de bevelen in verband met de mobilisatie in
Belgrado een gtedrukte stemming wekken. De weinige
geestdrift, die in den eersten tijd van de mobilisatie
nog merkbaar was, is volkomen verdwenen.
De Hongaarsche regeering heeft een oproeping tot
de natie gericht, waarin zij in hooggestemde woorden
een ieder opwekt, zijn plicht te doen.
Uit Praag wordt aan het Berliner Tageblatt ge
seind: De mobilisatie gaat hier zonder eenige moei
lijkheid in zijn werk. De Tsjechen zijn natuurlijk
niet buitengewoon geestdriftig gestemd en ook uit
Duitsch Bohemen wordt geen groote geestdrift, ge
meld. Duitschers en Tsjechen komen echter voltallig
op
Servische vrijwilligers hebben op verschillende pun
ten van de rivier geschoten. De Oostenrijksche
grenstroepen beantwoordden het vuur. De Serviërs
beschoten een hunner eigen transportschepen en
hadden veel dooden en gewonden. De Oostenrijksche
troepen werden in vaartuigen over de rivier gezt en
daarbij door een monitor en twee patrouillebooten der
Donau-flottilje gedekt. Servische troepen lieten zich
niet zien. Toer; de eerste soldaten voet op Servisch
gebied zetten, hieven zij een daverend gejuich aan.
De compagnieën bleven aan den Donau-oever binnen
het bereik van het geschut der monitoren in stelling.
De bevolking der naburige Servische dorpen werd op
het bericht van den Oostenrïjkschen troepenovergang
door een paniek aangegrepen en ging op de vlucht."
Uit Boedapest wordt aan de „Deutscher Ku-
rier" gemeld: „Gisterochtend vroeg, om 4 uur, wil
de een aantal Hongaarsche en Oostenrijksche vluch
telingen in drie booten over den Donau varen. Servi
sche soldaten beschoten de booten, waarin zij zaten.
Een boot, waarin 26 personen zaten, sloeg om, door
dat de vluchtelingen te dicht aan de kanten zaten.
Slechts twee personen konden worden gered, de ove
rigen verdronken. Vluchtelingen vertellen, dat in den
nacht onbekende daders in het gezantschapsgebouw
te Belgrado hebben ingebroken en verschillende, maar
onbelangrijke documenten hebben medegenomen."
Uit Weenen wordt verder geseind, dat het ministe
rie van buitenlandsche zaken, 't welk eerst ontkende,
dat de brug bij Semlin in de lucht gesprongen was en
dat er een aanval had plaats gehad op Oostenrijksche
schepen, gisteren deze berichten bevestigd heeft.
De bemiddeling. Alvorens den stand van de be
middelingspogingen na te gaan willen we even de
conventie ter vreedzame oplossing van internationale
geschillen vermelden, welke in den Haag werd getee-
;end door de gevolmachtigden der vorsten, vertegen
woordigd op de eerste vredesconferentie (1899)
In de eerste alinea's der overwegingen, welke
de
overeenkomst inleiden, wordt gezegd:
„Bezield met den vasten wil om mede te werken aan
de handhaving van den algemeenen vrede;
Besloten om meta 1 hunne pogingen de minnelijke
schikking der internationale conflicten te begunsti-
gen;
„Erkennende de solidariteit, die de leden der maat
schappij van beschaafde natiën vereenigt;
„Willende uitbreiden het rijk van het recht en
versterken het gevoel van de internationale rechtvaar
digheid; enz. enz. enz.
En dan volgt onmiddellijk na de opsomming der
gevolmachtigden de vastgestelde en onderteekende
tekst der overeenkomst:
Titel I.
Over de handhaving van den algemeene vrede.
Artikel I.
Teneinde zooveel mogelijk te voorkomen, dat in de
tegen billijk tarief.
tlarrosseriefabrlkant. Telefoon 57».
j o J- ««wit noo ui
