DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
«Épi
mm1
■SHIT;!
IN I ill
t.
No. 204
Honderd en zestiende jaargang.
1914.
ZATERDAG 29 AUGUSTUS.
DUITSCHLAND.
FRANKRIJK.
BELGIË.
ENGELAND.
i I I :i«
ALKMAAR, 29 Augustus.
„Dat ia niets" zeide Alva toen den Briel was geval
len, maar later leerde hij, dat de val van deze vesting
wel wat was geweest.
„Dat i3 niets" zeiden de Franschen, toen de Duit-
schers de vorige week hun grenzen overtrokken, doch
thans hebben ze moeten inzien, dat het iets heel, héél
ernstigs is geweest.
Als een olievlek verspreidt zich de Duitsche leger'
macht over het noorden van Frankrijk.
Of neen, het beeld is veel te zwak, als een banjir,
als een machtige stortvloed van het gebergte komt het
Germaansche gevaar aangestuwd.
De korte, precieze berichten van den Duitschen ge-
neralen staf geven een beeld van hetgeen er de afge
loopen week aan de lange Fransche grens is ge
schied. Ze zijn overweldigend voor den Duitscher,
verpletterend voor den Franschman, huiveringwek
kend voor den buitenstaander. Aan alle kanten van
het reusachtige front is heftig gevochten en ondanks
den heldhaftigsten tegenstand, behaalden de Duit
sche troepen alom de zegepraal. Het Duitsche offen
sief is overal veel krachtiger en veel machtiger ge
weest, dan het Fransch-Engelsch-Belgische defensief.
De positie van de eene partij was de klappen te geven,
die der andere ze af te weren, doch de Duitschers
sloegen zoo hard en zoo raak, dat er geen afslaan
mogelijk was en de Franschen ten slotte in ontloopen
hun heil moesten zoeken. In het Noorden werden
Westelijk van Maubeuge door het leger van generaal
von Kluck de Engelschen met eenige Fransche land
weer-divisies totaal verslagen en tot een terugtocht
genoopt tot Saint Quentin, 125 K.M. van Parijs, om
dat de pas om naar het Noorden te wijken hun afge^
sneden was. De legers van de generaals von Bülow
en von Hanzen drongen een legermacht van 350.000
man terug uit den driehoek tusschen Sambre- Namen-
Maas. De armee van hertog Albrecht von Wurtem-
burg joeg de verbondenen terug over de Semois, ter-
terwijl ten slotte langs de grenzen van Elzas-Lotha-
ringen reeds het sterkste sperfort der Franschen, naar
Reuter meldt Manonvlllers maar vermoedelijk Ba-
donviller, 5 uur Z. O. van Luneville in de handen der
Duitschers is gevallen.
Zoo is dus, nadat eerst het Fransche offensief tot
staan is gebracht, ook het Fransche defensief reeds
gebroken. De Franschen weten op dit oogenblik, dat
zij voor een verloren zaak vechten. Hun taak is niet
meer, den vaderlandschen bodem te verdedigen, doch
slechts om onder groote opofferingen den Duitschers
aanzienlijke verliezen toe te brengen en hen bezig te
houden, in de hoop, dat de vijand, wanneer hij straks
zal moeten optreden tegen de Russen, voldoende ver
zwakt zal zijn om daar in het Oosten den ondergang
te ontmoeten.
Maar aan den anderen kant drijft deze Fransche tac
tiek den Duitscher tot nog meer spoed. En we zien
het gebeuren, dat zij op den herdenkdag van Sedan
inderdaad staan voor de poorten van Parijs. Ze heb
ben nog maar enkele dagen, doch ze zullen ze benut
ten 1
Zondagsrust zal er morgen niet heerschen. Trou
wens Zondagsheiliging en Zondagsrust kent men niet
op het slagveld. Verleden Zondag werd er gevoehten
bij Neufchateau en bij Longwy en in vroegere oorlo
gen kwamen ook herhaaldelijk Zondagsche gevechten
voor: 29 Augustus 1813 bij Kulm, 18 Juni 1815 bjj
Waterloo, en in den oorlog van '70'71 14 Augustus
Colombey-Nouilly, 18 September Bicêtre, 30 October
Le Bourget, 27 November Amiens, 4 December Orlé-
ans, 18 December Nuits, 15 Januari Lisaine.
Juist dat de herdenking van Sedan en de hoofdstad
Parijs zoo dicht bij zijn, zal den Duitschers tot den
meest mogelijken spoed aandrijven.
En de Parijzenaars maken zich op de algeheele af
sluiting van hun mooie hoofdstad gereed en leggen
loopgraven aan en werpen verschansingen op.
Het is nu zeker nog niet de tijd, om na te gaan, hoe
het mogelijk is dat de Franschen, ondanks hun zeer
groote dapperheid, hun élan, hun heel wat betere
aanvoerders dan de vergulde generaals van '70 zoo
snel hebben moeten wijken voor de Duitschers. Toch
willen we even op enkele factoren de aandacht vesti
gen.
Wanneer men de laatste jaren boeken en artikelen
las over den grooten toekomst-oorlog, dan werd al
tijd de stellige verwachting uitgesproken, dat het slag
veld een groote leegte zou vertoonen. Voorbij heette
de tijd, waarin de dichtgesloten linies der oprukkende
infanterie onder de signalen van het attaqueeren op
den vijand afgingen. De troepen zouden enkel in ge
dekte stellingen liggen en op grooten afstand vuren.
Het blijkt thans reeds duidelijk, dat deze voorspel
ling gefaald heeft. De tot dusverre geleverde gevech
ten hebben getoond, dat er nog wel degelijk op zeer
korten afstand gestreden wordt. Geen sprake is er
van, dat de krijg door alle strijdenden, van den gene
raal af tot den gewonen soldaat toe wordt beschouwd
als een rekensommetje, dat in koelen bloede wordt be
cijferd. De persoonlijkheid van den soldaat komt als
belangrijke factor voor den dag. Storm-aanvaUen met
de bajonet zelfs met de kolf worden herhaaldelijk be
schreven. Voet- en paardenvolk staat voortdurend als
man tegenover man in het gevecht op leven en dood.
En voortdurend blijkt, dat Duitschland op het juis
te oogenblik en op de juiste plaats een overmacht be
zit, zoodat de manmoedigste tegenstand ten slotte
niet meer baten kan. Niet alleen echter zijn de levende
strijdmachten in uitnemenden staat, maar ook in an
der opzicht toont Duitschland, dat het Keizerwoord
van het scherp gehouden zwaard en droog gehouden
kruit geen holle klank is geweest. Superieur is het
zware geschut en het heeft een ongedachte bewegings
vrijheid. De verplegingsdienst is uitmuntend gere
geld het is in den Balkan-oorlog opnieuw geble
ken, dat oorlogvoeren met hongerlijdende troepen niet
mogelijk is. Wanneer men het gewicht van deze fac
toren op de dappere Fransche troepen beseft, dan zal
men begrijpen, dat de geweldige overmacht, die uit
Rusland op komt zetten, voor de Duitschers niet on
overwinlijk behoeft te zijn. Immers in de Franschen
hadden de Duitschers tegenover zich een leger van
hooge gevechtswaarde wanneer de verliezen in
cijfers gepubliceerd worden, zal men ontzet zijn over
de moorddadigheid van het vechten van deze wéék
een leger, waarvan de operaties onder tactische lei
ding stonden. De Russen zijn echter lang geen
Franschen. En hoe talrijk een legermacht ook moge
zijn, wanneer goedgedisciplineerde troepen, uitstekend
geleid, met een prachtigen verplegingsdienst, er in
slagen ze te omsingelen of ze van hun retraite-linies
af te snijden, dan is ze ten slotte toch reddeloos ver
loren. En men cijfere toch vooral niet weg, dat de
Duitschers, vechtend tegen de Russen, alle voordeelen
van het strijden op eigen grondgebied zullen kunnen
benutten.
Terwijl wij dit schrijven komt een belangrijk over-
winningsbericht uit Berlijn, volgens hetwelk 250.000
Russen met 3 cavalerie-divisies in een driedaagschen
slag in de buurt van Gilgenburg en Ortelsburg ver
slagen zouden zijn en tot over de grenzen zouden
zijn vervolgd
Wij hebben nog eens geïnformeerd en het blijkt,
dat ook dit bericht afkomstig is van den Duitschen ge-
neralen staf en dus vertrouwen verdient. Wel was de
Duitsche tactiek er op gericht om eerst aan de Oderli-
nie emstigen tegenstand te bieden, maar de laatste da
gen zijn er tallooze treinen met militairen naar dit ge
bied vertrokken, terwijl er daar nog voor 't eind der
maand gebeurtenissen van beslissende beteekenis zou
den plaatsvinden naar gemeld werd. Het gerucht, dat
Allenstein gevallen is, achten we van geenerlei betee
kenis. Immers Ortelsburg en Gilgenburg liggen Z.-0.
zuid-west van Allenstein, op een 25 30 K.M. af
stand. In het nummer van Maandag zal er wel stof
zijn, om deze actie in het oosten nader te beschouwen.
Gaat het te land voor de Duitschers voorspoedig,
op zee hebben ze echter er weer wat van langs gekre
gen. De Duitsche vloot blijkt bij al die kleine tegen
slagen voorloopig toch wel de wonde plek van het
Duitsche rijk te zijn. Bij de actie in de baai van Hel
goland heeft een Engelsch eskader van lichte schepen
in samenwerking met onderzegbooten een Duitsch be-
wakings-eskader getroffen. Bij de schermutseling
gingen de „Mainz" en nog een andere Duitsche krui
ser verloren, terwijl geen enkel Engelsch schip ern
stige schade beliep.
De „Mainz" is een der 43 kleine kruisers van
Duitschland. Zij liep in 1909 van stapel evenals de
„Cöln" en de in het begin van den oorlog genoemde
„Augsburg". Deze onbeschermde kruisers hebben een
bemanning van ongeveer 250 koppen.
Wij mogen dit overzicht niet eindigen zonder een
bewogen woord van deelneming te hebben gebracht
aan onze zuidelijke buren, die bij al de zware beproe
vingen nu ook nog de vernieling van de schoone, eer
biedwaardige stad Leuven hebben moeten aanvaarden.
ONDERSCHEIDINGEN VOOR KEIZER
WILHELM EN GENERAAL v. MOLTKE.
Keizer Frans Joseph van Oostenrijk zond Keizer
Wilhelm het volgende telegram:
„De schitterende, verpletterende overwinningen,
welke het Duitsche leger onder uw opperste leiding
heeft behaald, vinden haar oorzaak in den ijzeren wil,
waarmede gij het machtige zwaard scherpte en zwaai
de. Aan den lauwerkrans, die u als overwinnaar
tooit, wil ik het hoogste militaire eerbewijs dat wij
bezitten toevoegen. Ik verzoek u, het grootkruis van
de Maria Theresia-orde als teeken mijner hooge waar
deering van onze trouwe wapenbroederschap aan te
willen nemen. De insignes zullen u door een bijzon
deren afgezant worden gebracht zoodra u dit gelegen
komt. Wetend, hoezeer gij en uw leger den genialen
arbeid van den generaal Von Moltke weten te waar-
deeren, verleen ik dezen het commandeurskruis van
de Maria Theresia-orde."
EEN PROTEST UIT HET HOOFDKWARTIER.
De groote generale staf meldt uit 't hoofdkwartier:
iet Duitsche legerbestuur protesteert tegen de door
onze tegenstanders verspreide berichten over de wree-
d( wijze, waarop de Duitschers den oorlog zouden
voeren. Indien harde, strenge maatregelen noodig
zijn geworden, dan zijn deze uitgelokt door het deel
nemen der burgerbevolking, waaronder vrouwen, aan
verraderlijk overvallen van onze troepen, en door de
beestachtige wreedheden, op gewonden gepleegd. Ver
antwoordelijk voor de gestrengheid van ons optreden,
zijn alleen de regeering en de overheden van 't door
ons bezette land, die aan de burgers wapenen ver
schaffen, om hen zoodoende op te hitsen tot deelne
ming aan den oorlog. Overal waar de bevolking zich
onthield van vijandelijkheden tegen onze troepen,
werd noch menschen leed gedaan, noch goederen
schade toegebracht:
De Duitsche soldaat is geen moordenaar, brand
stichter of plunderaar. Hij voert slechts oorlog tegen
een vijandelijk leger.
De berichten in de buitenlandsche pers, dat de
Duitschers in de gevechten de bevolking van het lanc
voor zich uitdreven, is een leugen, waaruit 't lage,
moreele gehalte van dengene, die dit bericht in de
wereld zond, blijkt. Ieder, die de hooge cultuuront
wikkeling van ons volk kent, zal dit moeten toestem
men.
VON MOLTKE.
DE LEVENSMIDDELENVOORRAAD.
Op het oogenblik is er In Duitschland een over
vloedige hoeveelheid voedingsmiddelen, zegt een
bericht uit Berlijn.
De officieele statistieken der laatste jaren wijzen
een meerdere invoerwaarde (d. i. het bedrag waar
mede de invoeren de uitvoeren overtreft) aan van
ongeveer 200 milioen gulden.
Duitschland zendt jaarlijks voor 50 millioen gul
den rogge naar het buitenland.
Geen land ter wereld heeft grooter reserve-voor
raad aan levensmiddelen dan Duitschland.
HET GEBRUIK VAN DUMDUM-KOGELS.
Blijkens Duitsche dienstrapporten zijn in de tas-
schen van gewonde Engelsche en Fransche soldaten
groote hoeveelheden dum-dum-kogels gevonden. De
Duitsche autoriteiten zullen genoodzaakt zijn, de
allerscherpste maatregelen te nemen tegen het gebruik
van deze kogels, wat in strijd is met het volkenrecht.
PARIJS MAAKT ZICH GEREED.
Het schijnt, aldus wordt aan de „Tel." uit Parijs
geseind, dat de Fransche generale staf binnen eenige
dagen de totale afsluiting van Parijs verwacht. De
verbinding met Londen wordt op het oogenblik nog
via Boulogne onderhouden. Ook de verbinding met
Nederland vindt thans nog via Boulogne en Folkes
tone plaats, maar men meent uit het resultaat der
Duitsche operaties in Noord-Frankrijk te mogen at-
ieiden, dat al zeer spoedig deze weg afgesloten zal
worden door de oprukkende Duitsche troepen. Zij,
die in den toestand zijn ingewijd, weten, dat 't hoogst
kritiek kan worden. z.oodra de Duitschers tot Amiens
zijn genaderd, is de afsluiting van Parijs aan de
noordzijde een voldongen feit.
Fe Parijs zelf is het volmaakt rustig. De bladen
verbloemen het ernstige van den toestand en doen het
voorkomen, alsof aan het voortrukken der Duitschers
geen ai te groote beteekenis moet worden gehecht uit
een strategisch oogpunt. De officieele communiques
luiden ook onveranderd zeer geruststellend, maar in
stilte is men bezig Parijs voor te bereiden op een be-,
leg. Zooveel mogelijk worden de armlastige bewo
ners in staat gesteld, zuidelijker te trekken. De con
suls der bevriende mogendheden stellen alles in het
werk, om hun landgenooten te doen vertrekken. Men
vergemakkelijkt de formaliteiten, geeft desverlangd
zelfs vrije reisbiljetten, indien men zijn heengaan maar
bespoedigt. De Nederlandsche consul deelde mede,
dat uiterlijk Zaterdag de laatste gelegenheid werd ge
boden, om naar Boulogne te gaan. Men moest er op
rekenen, dat plotseling de dienst onderbroken kon
worden.
Er wordt druk gewerkt aan de verdedigingswerken
van Parijs. Loopgraven zijn aangelegd en verschan
singen worden opgeworpen. Parijs is zoo weerbaar
mogelijk gemaakt en zal, indien het beleg plaats
vindt, het zeer lang kunnen uithouden. Naar men
hoopt, lang genoeg om de Russen intusschen hun op-
marsch te doen voltooien.
Zooals gezegd, Parijs weet nog niet, dat het gevaar
zoo nabij is. Men weet er nog niet te lezen tusschen
de regelen van de niets zeggende mededeelingen, dié
de pers verstrekt worden. Te wreeder zal het voor de
Parijzenaars zijn als zij aanstonds plotseling voor het
droeve feit gesteld worden, dat hun fraaie stad be
dreigd wordt en die dag is meer nabij dan menigeen
daar wel vermoedt
EEN SCHRIJVEN VAN MINISTER
MILLERAND.
De minister van oorlog heeft aan den opperbevel
hebber, generaal Joffre, het volgende schrijven gezon
den: „Waarde generaal. Op het oogenblik dat ik
weder de leiding op mij neem van het ministerie van
oorlog, wensch ik dat mijn eerste daad zij het zenden
aan de troepen, die onder uwe bevelen strijden en
aan hun chefs, van een betuiging van bewondering en
vertrouwen van de regeering der republiek en van het
land. Frankrijk is verzekerd van de overwinning, om
dat het vast besloten is dien te behalen; naar uw
voorbeeld en dat van uw legers zal het tot het einde
toe vol kalmte en zelfbeheersching zijn, die voorwaar
den zijn voor welslagen.
Onderworpen aan een ijzeren discipline, die de wet
is en de kracht der legers, is het geheele volk opge
staan voor de verdediging van zijn land en zijne vrij
heden. Van te voren heeft het vastberaden alle be
proevingen, zelfs de wreedste, aanvaard. Geduldig,
vasthoudend, sterk in zijn recht en met een vasten wil
zal het volk stand houden. Ik omhels u."
(geteekend) A. Millerand.
KOLONEL MAHON.
Kolonel Mahon, de militaire medewerker van de
„Temps", is in den Elzas bij een gevecht den 24sten
Augustus, naar een bericht uit Parijs aan het „Hbld.",
gedood.
UITVOER UIT NEDERLAND NAAR BELQIE.
De militaire gouverneur van Antwerpen brengt,
naar de „Tel." verneemt, de volgende maatregelen ter
kennis van belanghebbenden, welke den invoer van
Nederlandsch vee in België kunnen bevorderen:
lo. de heffing van invoerrechten wordt opgeheven;
2o. de invoer in België zal vrij kunnen geschieden
op alle punten van de grenzen:
3o. de gezondheidsmaatregelen, tot nu toe van
kracht, worden opgeheven.
DE TOESTAND IN BRUSSEL.
De Vlaamsche „Nieuwe Gazet" schrijft over den
toestand in Brussel:
De stad is in volstrekten zin in staat van beleg.
De dagbladen mogen niet verschijnen en het is ver
boden er binnen de stad te brengen. Men begint vol
komen beroofd te zijn van melk, eieren, boter en
groenten.
In het Volkshuis eischten de Duitschers 80.000
brooden op. Er zouden gedurende vijf dagen 600.000
Duitschers door en langs Brussel gepasseerd zijn.
Dit getal lijkt echter overdreven, vooral met het oog
op de schatting der Engelsche correspondenten.
In de buitenwijken plunderden de soldaten de vil
la's en begaan er allerlei ongeregeldheden.
De wijnkelders waren welhaast geledigd. De Bel
gische vlag werd verscheurd. Bij een hoenderkwee-
ker stal men 600 kuikens enz.
Aan den kant van T ervueren werden verscheidene
wielrijders die waarschijnlijk niet gehoord hadden
dat zij moesten stilhouden, beschoten. Twee van hen
werden gedood.
Personen van beider geslacht, dragers van den
armband van het Roode Krüis, werden officieel ge
dwongen dienst te doen in den Duitschen ambulance
dienst.
Iedereen heeft diepe bewondering voor den moed
en de waardigheid, waarmede de burgemeester in alle
omstandigheden weet te handelen, voor de kalmte en
orde, waarmede hij waakt over het goed bestuur der
stad.
Bij de eerste ontmoeting tusschen den generaal von
Amim en den heer Max, stak de eerste den burge
meester de hand toe. Deze wees de eer af met de
woorden: Verontschuldig mij, mijn generaal. Ik kan
u niet als vriend behandelen.
EEN BELGISCHE MEDEDEELING.
Officieel werd door de Belgische regeering gisteren
aan de pers medegedeeld:
„Donderdag 27 Aug. De DuitscherB bombardee
ren, in strijd met de oorlogswetten, de open en on
verdedigde plaats Mechelen. De vijand bombardeer
de eveneens Heyst-op-Den-Berg, op tien kilometer af
stand van Lier, een open plaats, welke niet door mili
tairen was bezet.
Deze twee krijgsbedrijven kunnen uit geen enkele
krijgskundige reden worden verklaard en hebben geen
ander doel dan de burgerlijke bevolking schrik aan te
jagen en ze te doen wijken naar Antwerpen. De leger-
afdeeling, welke de forten en tusschenruimten van Na
men bezette, is in goede orde teruggetrokken op de
Fransche linie, gebruik makende van de te Luik ont
vangen les, waar zij bekennen 40,000 man verloren te
hebben, zijnde de sterkte van een legerkorps.
IN BADKOETSJES ONDERGEBRACHT.
Op het strand bij Ostende zijn, volgens het „Antw.
Hbld.", meer dan vijfhonderd vluchtelingen onderge
bracht in de badkoetsjes, waarin stroo gelegd is. El-
ken dag wordt het noodige voedsel uit de stad aange
voerd. Men verzamelt geld om dezen dakloozen te
hulp te komen
HET ENGELSCHE LEGER.
De Engelsche eerste minister Asquith las in het La
gerhuis het volgende telegram voor van den Engel
schen opperbevelhebber Sir John. French: „In het
gevecht van Woensdag j.l. werden de Britsche troepen
aangevallen door vijf Duitsche legercorpsen, twee ca
valerie-divisies, een reserve-korps garde cavalerie en
en twee cavalerie-divisies. Een gedeelte van ons
leger had zwaar te lijden onder den cavalerie-aanval,
een ander van onze legerkorpsen, dat op den rechter-
i lank werd aangevallen, bracht den vijand zware ver
liezen toe. De houding der Britsche troepen was in
alle opzichten bewonderenswaardig en de Fransche
legerbevelhebber Joffre heeft ons telegrafisch zijn ge-
lukwenschen aangeboden en hartelijken dank gebracht
voor onzen krachtigen steun aan den Franschen."
De mededeeling werd met luide toejuichingen be
groet.
EEN SCHRIJVEN VAN MINISTER ASQUITH.
Minister Asquith schreef, naar de „Tel." verneemt,
aan de Lord-mayors van Londen, Dublin, Cardiff en
Edinburg het volgende:
„De tijd is gekomen, om de publieke opinie te orga-
niseeren, het is de grootste Btrijd, waarin ons volk
ooit betrokken was. Ik stel voor, dat er onmiddellijk
meetings moeten belegd worden in alle districten van
het Vereenigd Koninkrijk, waarin men de rechtvaar
digheid van onze zaak zal uiteenzetten, en er op ge
wezen zal worden, dat iedereen zijn plicht moet doen.
Ik zelf ben gereed, voor zoover de algemeene belan
gen het veroorlooven, zoodanig bijstand te verleenen,
als noodig zal zijn. Het zal mij een genoegen zijn,
mijn medeburgers in uw steden toe te spreken. Ik kan
aannemen, dat ik nog rekenen mag op de medewer
king der leiders van iedere fractie der politieke par
tijen." F
BELGISCHE VLUCHTELINGEN IN ENGELAND.
Een reusachtige volksmenigte wachtte te Folkesto
ne de aankomst af der Belgische vluchtelingen, onder
wie zich ongeveer tachtig soldaten bevonden, die uit
Namen hadden weten te ontkomen, meldt het „Hbld."
Men is te Londen nog steeds in afwachting van de
lijst der Engelsche verliezen in den slag bij Bergen.
VERDACHTE PERSONEN GEARRESTEERD.
Een patrouille arresteerde in Londen twee Duit
schers, die in het bezit waren van dynamiet.
É!i u}
l il li
ill
ALKMAARSCIE COURANT.
ïflUi I
IJ!
Ml
