DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
No. 207
Honderd en zestiende jaargang.
1914
MM
WOENSDAG
2 SEPTEMBER.
BELGIË.
DUITSCHLAND.
ENGELAND.
OOSTENRIJK.
RUSLAND.
Duitschland en de verbondenen.
Duitschland en Japan.
De Oostenrijkers en de Serviërs.
VARIA.
j*
ALKMAAR, 2 September.
St. Petersburg heeft opgehouden te bestaan.
De lezer verontruste zich echter niet al te zeer
Zeppelins nóch 42 cM. kanonnen hebben deze vernie
tiging veroorzaakt, maar de Tsaar aller Ruslanden
heeft met het oog op de tijdsomstandigheden de
hoofdstad omgedoopt en van het Duitsch- klinkende
„burg" het Russische „grad" gemaakt, zoodat men
voortaan wordt verzocht te spreken en te schrijven
St. Petersgrad.
De Duitschers zullen het misschien niet gelooven,
immers die hechten alleen waaide aan de berichten
van den „General- Quartiermeister" en zeggen: „de
Russische berichten zijn van leugens gemaakt, de
Duitschevon Stein."
Toch valt er vandaag eene overeenkomst op te mer
ken tusschen een Russisch beridit zooals het kön lui
den en een Duitsch bericht, zooals het er werkelijk
uitziet.
Het eerste is een door een grappenmaker .verzonnen
telegram uit St. Petersburg, dat de onware Russische
berichten over de mobilisatie aardig persifleert en er
aldus uitziet:
„De mobilisatie van 2 millioen Russische soldaten
„is bijna geëindigd; binnen 6 dagen zullen deze 3
„millioen zich op de vijandelijke grenzen werpen.
„Men meent, dat Duitschland den aanval der 6 milli-
„oen niet zal doorstaan, daar het op Oostenrijk niet
„kan rekenen, dat niet over de middelen beschikt om
„ömillioen op te houden van den Tsaar, die gisteren
„de 9 y3 millioen reservisten, die ten strijde trokken de
„revue liet passeeren. Het was wezenlijk een plechtig
„tooneel, 18 millioen gewapenden, die knielend den
„zegen van hun Keizer ontvingen."
Het Duitsche bericht dat we bedoelen, heeft be
trekking op het aantal Russen, dat de Duitschers in
den slag tusschen Gilgenburg en Ortelsburg ge
vangen genomen hebben.
Eerst was het 30.000, toen werd het 60.000, en
gisteravond werd het 70.000!
Hoe dichter de Sedan-dag naderde, des te meer het
aantal Russische gevangenen bij de 100.000 Fran-
schen kwam, die den lsten September 1870 de wa
pens neerlegden.
Mocht het aantal Russen, dat gevangen ge
nomen is of zich gevangen gegeven heeft in
derdaad zeventig maal duizend zijn, dan zullen de
Duitschers zich tenslotte niet al te veel van zulke
overwinningen moeten toewenschen. De oorlog zal
lang duren, wordt algemeen gedacht, en dan maan
denlang zooveel krijgsgevangenen te moeten voeden
Russen bovendien het is voor een krijgvoerend
land geen kleinigheid! Misschien zouden de Russen
het Duitsche rijk nog wel het ergst benarren, en in de
kaart van Engeland en Frankrijk spelen, wanneer ze
niet vochten, zich niet lieten doodschieten of wegdrij
ven, doch zich zoo gauw mogelijk allen gevangen
lieten nemen!
Evenwel er wordt gevochten en al mag eens
eventjes een vroolijker noot worden aangeslagen, ernst
dient toch de grondtoon van het overzicht te zijn.
Daar in het Oosten wordt men kan er van verze
kerd zijn niet minder hardnekkig en moorddadig
gevochten dan in het het Westen.
Gelijk men weet, bestaat het Russische veldtochtplan
tegen Duitschland en Oostenrijk uit twee operatieplan
nen: terwijl op het noordelijk operatie-terrein aan
vallend werd opgetreden in Oost-Pruisen, werd in het
Zuiden een verdedigende houding aangenomen. De
plannen der beide oorlogvoerende partijen dekken
zich hier veel beter dan op het Westelijk oorlogster
rein, waar de Franschen met het Duitsche plan de
campagne om door de het minst beschermde noord
grens het vijandelijk land binnen te dringen, in den
aanvang niet voldoende rekening hebben gehouden.
De Oostenrijkers rukten vlak ten Oosten van den
Weichsel op en de Serviërs in den steek latend vielen
ze 5 Russische legerkorpsen met 6 h 7 korpsen aan.
Dit geschiedde tusschen Krakau en Lemberg, dus
tusschen de rivieren Weichsel en Boeg. Volgens de
Chronicle staat de Oostenrijksche actie hier geheel
onder Duitsche leiding. Allereerst werd een over
winning bevochten bij Krasnik, daarna rukten de
Oostenrijkers op naar het Oostelijker gelegen Lublin,
een plaats welke ongeveer 70 K.M. ten N.O. van de
plaats ligt, waar de Weichsel Oostenrijk verlaat.
Doel van deze actie is natuurlijk de Russisch-Pool-
sche hoofdstad Warschau.
Nog verder in het Oosten staat een Russisch leger
onder generaal Rennenkampf, dat offensief optreedt
tegen Lemberg, de hoofdstad van Oostenrijksch Ga-
licië.
Er wordt nu al sinds den 26sten Augustus over het
geheele front gevochten, dat zich uitstrekt van Oost-
Galicië tot Russisch Polen en aan deze reuzen-worste
ling, waarvan wij met zekerheid ongeveer niets weten,
moeten een paar millioen strijders deelnemen!
Wat nu Oost-Pruisen betreft, deelden we reeds meer
dan eens mede, dat de Russen langs twee wegen naar
Berlijn zijn opgerukt, cl liever op tweeërlei wijze heb
ben getracht Berlijn te bereiken, in het zuiden en in
het noorden. De eerstgenoemde opmarsch werd bij
Hohenstein (tusschen Gilgenburg en Ortelsburg) tot
staan gebracht. En nu verzekerde gisteren het Duit
sche hoofdkwartier ook, dat de Russische troepen,
die nog in het noorden stonden (Koningsbergen, Til
sit) den terugtocht hebben aanvaard. Men vergete
echter niet, dat een paar dagen geleden er 14 Russi
sche legerkorpsen (pl. m. 700.000 man) in Oost-Prui
sen stonden, waartegenover de Duitschers slechts 6
legerkorpsen hadden te stellen, wel zijn er sindsdien
troepen aangevoerd, maar het is niet aan te nemen, dat
de Duitsche zegepraal, waarover de Russen het diep
ste stilzwijgen bewaren, zóó volkomen zou zijn, als
de Duitsche groote generale staf gisteren te kennen
gaf.
In het Westen wordt eveneens over het geheele
front nog verwoed gestreden om de toegangswegen
naar Parijs. Vooral het leger van den hertog von
Wurtemberg is op. groote dapperheid gestooten. Hij
was reeds, geheel of gedeeltelijk, de Maas overgetrok
ken, doch werd over de rivier teruggedreven. Later
slaagde hij echter er in weer over de Maas te komen
en naar de Aisne op te rukken, evenals van den ande
ren kant generaal von Hausen en generaal von Bü-
lów. De Franschen hebben voordeelen behaald in
Lotharingen, maar niet onwaarschijnlijk trachten de
Duitschers de daar staande Fransche troepen af te
snijden van hun terugtochtsweg naar Parijs. Een
groote slag is thans zeker aan de Aisne aan den
gang. Maar westelijker opereert het leger van gene
raal von Kluck en wij blijven nog steeds dit leger het
eerst bestemd achten voor Parijs, omdat aan weerszij
den van de Aisne o. m. Laon en Reims liggen, terwijl
generaal von Kluck geen vestingen op zijn weg ont
moet. Givet, dat de Duitschers genomen hebben, ligt
in den noord-oostelijken grenstop en heette de bosch-
rijke omgeving te kunnen bestrijken.
Ten slotte wordt heden gemeld, dat Turkije mobi
liseert. Gaat Turkije meevechten, dan komen de Bal
kan-poppen weer aan het dansen.
De Porte is verbitterd op de Engelsche regeering,
omdat zij beslag gelegd heeft op de oorlogsschepen,
die voor Turksche rekening in Engeland zijn ge
bouwd. En de Porte is altijd op de hand der coalitie,
geweest.
Maar kiest Turkije den Duitschen kant, dan gaat
Griekenland dadelijk aan de andere zijde staan en
dan vechten weer de kleintjes, met echter de grooten
en heele grooten naast zich.
We hebben nu reeds in het geheel dertien oorlogs
verklaringen de Balkan schijnt de wereld van dit
ongeluksgetal af te willen brengen!
Maar waar moet zóó het einde zijn?
IN MECHELEN.
Mechelen is Maandag, naar de Tel. meldt, opnieuw
door de Duitschers beschoten. De schade is erger
dan den vorigen keer. Verschillende huizen in de
Statiestraat zijn leelijk gehavend, maar het ergst heeft
de Onze Lieve Vrouwekerk geleden. Verschillende
bommen zijn dwars door het dak van het kerkschip
gevallen en hebben schromelijke verwoestingen aan
gericht. Schier al de geschilderde ramen werden
verbrijzeld. De beroemde triptiek van Rubens, „De
wonderbare Vischvangst", is op verscheiden plaatsen
door scherven van schrapnells gescheurd. Het bom
bardement gebeurde op zeer grooten afstand, uit de
richting van Vilvoorde.
D|e Onze Lieve-Vrouwekerk dateert uit de 13e eeuw
en is in de 15e en 17e eeuw in Gothischen stijl op
nieuw opgetrokken en eenige jaren geleden gerestau
reerd. In de kapel achter het hoogaltaar bevindt zich
Rubens' beroemde „Vischvangst", een schitterend
meesterwerk. Rubens schilderde het in 1618 voor het
visschersgilde en ontving er 1600 florijnen voor. Op
een der vleugels staan afgebeeld Tobias en de engel,
op den anderen Petrus, het geldstuk in de bek van een
visch vindend.
Behalve dit schoone kunstwerk bevatte de kerk het
bekende schilderij van Com. Huysmans: „Christus te
Emmaus", de „Bezoeking van den H. Antonius", een
relief van de kruisiging, van Faid'herbe, het „Laatste
Avondmaal" van Quellin en enkele andere kunstwer
ken.
De Duitschers zijn niet vooruitgedrongen en te Me
chelen zijn er geene te zien. Tusschen Mechelen en
Gent hebben zij echter weer veel schade aangericht op
de spoorbaan. De rails tusschen Londerzeel en Rams-
donck hebben ze opgeblazen en ook tusschen Boom en
Dendermonde moet het niet meer veilig zijn, want
gisterochtend om half zeven werd het treinenverkeer
tusschen Antwerpen en Gent over Boom en Dender
monde gestaakt. De gemeenschap met Gent wordt
nog over de lijn van het land van Waes Sint Niklaas
en Lokeren onderhouden.
DE TOESTAND IN BRUSSEL.
De Duitschers voeren het bevel in de Brusselsche
magazijnen. Van de torens moet de Duitsche vlag
worden geheschen. De bevolking moet aan de Duit
sche soldaten in de stad de levensmiddelen verschaf
fen. Zoo moet de voorstad St. Gilles dagelijks 400
flesschen wijn leveren, Cureghem 40.000 pond vleesch
en Brussel 70.000 pond brood.
Er begint overal gebrek te heerschen, 38.000 huis
houdens hebben geen eten. De gemeenteraad verga
derde Donderdagmiddag, ten einde middelen te zoe
ken, om hieraan een einde te maken.
Een roerende ovatie werd aan burgemeester Max
gebracht, die zijn tranen niet kon weerhouden. Ook
zal door een raadslid een onderzoek gedaan worden
aangaande het verbreken of doorsnijden van een Duit
sche telefoondraad. Het raadslid meende, dat de draad
slecht vastgemaakt was en daardoor van zelf is ge
broken.
Te Ruysbroeck heeft men een soldaat gezien, die
oiyst
zelf de draad verbrak en er de personen van beschul
digde, welke in zijne nabijheid waren. Allen werden
in het station opgesloten, in afwachting dat zij onder
zocht zouden worden. De pastoor is toen tusschen-
beide gekomen en heeft de strafuitvoering verhinderd.
De Duitsche overheid wilde zoo zegt de Tel., de
Brusselsche dagbladen terug zien verschijnen. Zij
vroeg aan burgemeester Max te willen tusschenbeide
komen. Deze antwoordde, dat de dagbladen private
ondernemingen waren, waarop hij niet den minsten
invloed had.
Men verzekert, dat de Duitschers aan den anderen
kant van den Rijn zoogezegde Belgische bladen uit
deden, onder andere de „Etoile".
De Duitschers leggen het er op aan, het spoorweg
verkeer ten -hunnen voordeele te doen loopen. Zij la
ten de arbeiders van het arsenaal van Leuven voortdu
rend werken onder hunne dreigende geweerloopen.
Vrijdag gedurende heel den morgen heeft men
vruchteloos gepoogd, de locomotieven in gang te zet
ten op de ringbaan. De Duitschers kunnen zich ook
niet bedienen van het signalentoestel. Twee locomo
tieven, die zij met groote moeite hadden gesteld, wer
den onbruikbaar tengevolge van eene botsing.
De Duitschers versterken de omstreken van Brus
sel, het kerkhof is in een klein fort herschapen.
In Brussel is een nieuw regiment Duitsch voet
volk aangekomen van den landstorm. Er zijn er bij
met langen witten baard. Zij komen denkt men, de
jonge soldaten van het garnizoen van Brussel ver
vangen, dat ongeveer 10.000 man sterk is.
De burgemeester en de schepenen van Luik zijn
naar Brussel gekomen om te trachten eene leening
van 18 millioen gulden te sluiten; onnoodig te zeg
gen, dat dit niet lukte.
Een zending, samengesteld uit de heeren Carten
de Wiart, De Sadeleer, Hymamns en Vandervelde,
staatsministers, is naar Londen vertrokken.
De 4 rijkste Belgen, de heer Solvay, baron Lam
bert, Waroque en baron Empain, hebben de betaling
van de Duitsche oorlogsschatting van Brussel ten be
drage van 100 millioen gulden, gewaarborgd.
DE KONINGIN IN ANTWERPEN TERUG.
De Belgische Koningin is Zondag, na hare kinde
ren naar Engeland te hebben weggebracht, in Antwer
pen teruggekeerd.
BELOONDE HELDEN.
De Koning heeft aan militairen en burgers, die zich
moed en beleid hebben getoond, een onderscheiding
gegeven. Daartoe behooren ook twee vrouwelijke te
lefonisten te Leuven, die bij de nadering van den
vijand hun post niet hebben verlaten.
EEN DUITSCH ONDERZOEK NAAR
DE VERWOESTING VAN LEUVEN.
Officieel wordt te Berlijn bekend gemaakt, dat de
Duitsche militaire autoriteiten een volledig onderzoek
voorbereiden omtrent het gebeurde te Leuven. Het
resultaat van dit onderzoek zal in zijn vollen omvang
worden bekend gemaakt.
DE DUITSCHE KATHOLIEKEN.
Een aantal aanzienlijke Duitsche Katholieken heeft
een memorandum gezonden aan de kardinalen, die
zich voor het conclave te Rome bevinden. Het me
morandum, dat na de beëindiging van het conclave
aan de kardinalen zal worden ter hand gesteld, zegt,
dat de gevaarlijkste aanval op Duitschland van de
orthodoxe Moskoviten uitgaat. Een overwinning van
Rusland zal een ernstig nadeel voor het Katholicisme
beteekenen. Daarom betreuren de Katholieken in
Duitschland het ten zeerste, dat hun Belgische en
Fransche gelpofsgenooten aan de zijde van het Tsa
risme staan.
BEGENADIGING VAN DESERTEURS.
De keizer onderteekende een besluit betreffende be
genadiging van wegens desertie enz. veroordeelde
personen.
TE VEEL VRIJWILLIGERS.
Wegens het groote aantal vrijwilligers, dat zich
voor den krijgsdienst heeft aangemeld, is de inschrij
ving van vrijwilligers gesloten, zegt een telegram uit
Berlijn aan het „N. v. d. D." Er zijn thans in Duitsch
land bijna iy2 millioen vrijwilligers.
TRANSPORT VAN DEN LANDSTORM.
Volgens een bekendmaking van de directie der
Duitsche spoorwegen is het personenvervoer in ver
band met het vervoer van den landstorm eenige da
gen geschorst.
DE GEZONDHEIDSTOESTAND VAN HET
LEGER.
De Chef van het gezondheidswezen in het Duit
sche leger zegt, dat de gezondheidstoestand der te
velde staande legers goed is, en er geen besmette
lijke ziekten zijn voorgekomen.
De inenting tegen pokken wordt streng doorge
voerd, tot zelfs onder de onderworpen bevolking.
De wonden genezen" over het algemeen goed en
de Duitsche verbandinrichting is goed in orde. Het
grootste deel der naar huis gezonden gewonden is
reeds genezen en verlangt naar het front terug te
keeren.
HET TWEEDE EXPEDITIELEGER.
Naar de N. Rott. Crt. uit Londen verneemt is er in
de laatste dagen een groote toeloop geweest voor
dienstneming in lord Kitchener's tweede leger van
100,000 man. Gisteren zijn er naar schatting alleen
in Londen 6000 onder de wapenen gekomen. Er zijn
te weinig doktoren voor de keuring.
AMERIKAANSCHE STEUN AAN ENGELAND.
De Engelsche regeering heeft met erkentelijkheid
het aanbod van de bevolking van Alberta (Canada)
aanvaard, dat een half millioen schepels haver be
schikbaar stelt voor de Engelsche strijdmacht. De re
geering neemt ook het aanbod van het bestuur van
Quebec aan, dat vier millioen pond kaas geeft ter
ondersteuning van de armen.
De COMMISSARIS VAN POLITIE
HP te ALKMAAR maakt houders van trek-
honden er op attent, dat het, ingevolge
artikel 1 sub. 3° van het Koninklijk Besluit van den
6en Februari 1911 (St.bl. 45) zooals dit is gewijzigd
bij Koninklijk Besluit van 12 Juni 1911 (St.bl. 143),
verboden 1», dat bonden met een geringere
schouderhoogte dan zestig centimeter VOOR
de har worden gespannen.
Alkmaar, 1 September 1914.
De Commissaris van Politie voornoemd,
W. Th. VAN GRIETHUIJSEN.
SAMENWERKING VAN BOEREN
EN ENGELSCHEN.
Generaal Beyers, de operbevelhebber der Zuid-
Afrikaansche hulptroepen, heeft te Johannesburg in
een toespraak tot de manschappen gewezen op het
thans weer duidelijk blijkende nut van discipline en
praktische leiding. Hij vertrouwde, dat zijn troepen
den naam van de Zuid-Afrikaanders als strijders
zouden ophouden. Onder geestdriftig gejuich her
haalde hij wat hij steeds gezegd had sedert hij het
bevel over de troepen kreeg, dat wanneer ooit het
land bedreigd werd, Boer en Brit tot den Iaatsten
man naast elkander zouden vechten.
WERKLOOSHEID IN WEENEN,
Het vraagstuk der werkloosheid is in deze dagen te
Weenen, naar van daar aan de „Vossische Ztng."
wordt gemeldt, een der ernstige problemen. Verschei
dene industrieden stellen pogingen Ln het werk, om
een deel van hun bedrijf in stand te houden. In vele
gevallen heerscht gebrek aan grondstoffen. Wan
neer de fabrieken willen blijven werken dan moeten zij
kolen, erts, katoen, wol, jute enz., aangevoerd krijgen.
Daaraan ontbrak het en daarom moesten vele fabrie
ken sluiten.
De toestand is iets beter geworden, daar de spoor
wegen weer kolen vervoeren.
Erts is er voorloopig voldoende in voorraad. Met
de katoenindustrie staat het slecht en hangt geheel
af van den Duitschen invoer. Men hoopt op ophef
fing van het verbod van uitvoer naar Duitschland.
PETERSBURG HERDOOPT.
Ingevolge keizerlijk bevel zal St. Petersburg voor
taan Petrograd genoemd worden.
DUITSCHE WREEDHEDEN.
Volgens de „Indépendance Beige" zijn een dertigtal
venters van dagbladen, waarin Duitsche wreedheden
vermeld stonden, op karren gebonden, naar Brussel
gevoerd en eerst losgelaten dank zij de tusschenkomst
van een Nederlandsch burger.
De Duitsche gouverneur van Brussel heeft de uit
zetting binnen een etmaal van de te Brussel woonach
tige Engelschen bevolen. Dezen hebben een protest
ingediend bij den Amerikaanschen gezant.
VOORZORGSMAATREGELEN.
De militaire gouverneur van Parijs heeft Zondag
bevel gegeven, om binnen vier dagen de omgeving
der Parijsche forten op te ruimen. Alle gebouwen,
enz. binnen de kringen moeten worden neergehaald
en met den grond gelijk gemaakt.
DE STRIJD OM KIAUTSJAU.
Een Reutertelegram uit Peking meldt, dat, volgens
aldaar ontvangen berichten, de Japanners Tachien
bezetten, een eilandje in de Baai van Kiautsjau.
De Duitschers te Tsingtau waagden zich buiten de
verdedigingslinie en zijn nu, volgens de Engelsche
„Evening News" met de Japansche belegeraars in
contact gekomen. Zware regens bemoeilijken het
vervoer van het belegeringsgeschut.
HERNIEUWING VAN DEN STRIJD.
In Nisj gelooft men, dat de Oostenrijkers niet meer
zooveel troepen voor de Russische grens terugtrek
ken, en zich gereed maken om aan het Servische offen
sief het hoofd te bieden. Van beide zijden worden toe
bereidselen gemaakt, om de respectieve oevers der
Drina zoo krachtig mogelijk te verdedigen. De vijan
delijkheden blijven beperkt tot eenige schermutselin
gen aan de noordelijke grens.
De Oostenrijkers hebben Topcider, bi] Belgrado en
Semendria aan den Donau zwak gebombardeerd De
Serviërs hebben Priboj, in Novi Basar, aan de Oos-
tenrijksch-Servische grens, hernomen.
VAN LINKS NAAR RECHTS.
Zooals men weet heeft de sociaal-democratische
afgevaardigde naar den Duitschen Rijksdag, dr. Frank,
uit Mannheim, als vrijwilliger in het Duitsche leger
dienst genomen. Toen dezer dagen bij de exercities
van zijn afdeeling de richting niet geheel klopte,
riep zijn kapitein hem onder homerisch gelach toe i
„Frank, maar richting naar rechts nemen!"
ENGELSCHE EN DUITSCHE
SAMENWERKING.
Door een gewond Engelsch soldaat, die te Belfast
was aangekomen werd aan de Engelsche bladen ver
teld, dat hij gedurende drie uren in een kring van
Duitsche dooden en gewonden lag, toen de Engelsche
en Duitsche ambulance gelijktijdig de plek naderden,
waar hij lag. De Duitsche en Engelsche officieren
van het Roode Kruis salueerden en begonnen te za-
men hun werk, bestaande uit het verzorgen en bijstaan
der gewonden. Een Engelsch dokter amputeerde den
voet van een gewond Duitsch soldaat, die door een
Duitsch dokter gechloroformeerd was.
ALBANIË
DE AFZETTING VAN DEN MBRET.
Een Wolffbericht zegt, dat tusschen de mohamme-
daansche opstandelingen en de bevolking van Walo-
na een overeenkomst tot stand is gebracht. De Al-
baneesche vlag werd geheschen. Gisteren zouden de
opstandelingen als vrienden de stad binnentrekken,
M;
j' 1
AARS
li
COURANT.
I ,m'
V
