DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Ambachtsschool,
Gemeentelijke
Burgeravondschool
Avondschool voor Handwerkslieden,
Luit AitoiibislM It hoor.
No, m
AVONDCURSUSSEN
Inschrijving yan Leerlingen
JAC. MET, CarrossertefabrlkanL
1P
HoMord en zestiende jaargang.
1914
ZATERDAG
12 SEPTEMBER.
BELGIË.
ALKMAAR.
Telefoon 572. Alkmaar.
DUITSCHLAND.
I ij
te
ALKMAAR, 12 September.
Het belangrijke krijgsbedrijf van het groote oor'
logsdrama, dat sinds Zondag speelt op het Westelijk
tooneel, tusschen Parijs en Verdun is nog steeds niet
beslist. Wij wachten. Wij weten, dat het bedrijf van
het allergrootste gewicht kan zijn voor het verdere
verloop van de tragedie, voor de toekomst van Frank
rijk of Duitschland, voor die van Europa. En dat
juist maakt het uitblijven van houvast biedende be
richten zoo pijnlijk, doet de spanning van dag tot dag
stijgen.
Waar het thans gaat, niet slechts om lauweren
te behalen, maar om een overwinning, welke, mis
schien niet van overheerschende, maar zeker wel van
vérstrekkende beteekenis moet worden geacht, daar
licht het voor de hand, dat beide partijen geen kamp
geven, maar volhouden tot het uiterste.
„Attaquer et anéantir", aanvallen en vernietigen, is
thans aan de beide fronten de leuze.
Het tempo van den strijd is tot dusverre buitenge
woon snel geweest en ook deze omstandigheid brengt
mee, dat de couranten lezers en -schrijvers ongedul
dig worden en naar de eindbeslissing van den strijd,
die al een week aan den gang is en eigenlijk moeielijk
meer een veldslag kan worden genoemd, verlangen.
Er wordt gevochten over een front van 250 K.M,
tusschen Verdun en Parijs. Natuurlijk kan buiten de
leidende legeraanvoerders niemand zich een beeld van
een dergelijken strijd vormen. Wij moeten ons echter
niet voorstellen, alsof de soldaten mannetje aan man
netje staan, alsof de geheele linie bestond uit een on
afgebroken keten van militaire afdeelingen. Het zijn
groote groepen, welke tegenover elkaar staan en waar
van het onderling verband alleen in de hoofden en op
de kaarten der aanvoerders bestaat. Vandaar ook,
dat auto's in dezen oorlog zoo grooten rol spelen. Zij
kunnen officieren van den generalen staf met afzon
derlijke bevelen snel op verafgelegen plaatsen brengen
zij kunnen munitie en proviand" en zelfs kanonnen
van de eene plaats naar de andere brengen en wel
licht kan daardoor een gevaarlijke situatie, welke in
vroegere tijden als verloren gold, thans nog worden
gered ook dit maakt, dat de slag van thans zoo
veel dagen als vroeger uren duurt.
Wat de algemeene toestand van heden betreft, heb
ben wij aan het gisteren geschrevene weinig toe te
voegen. Het succes der verbondenen aan den Duit-
schen rechtervleugel wordt bevestigd, de Duitschers
zijn daar een 75 K.M. moeten terugtrekken. En al
blijkt niet veel van ernstige verliezen, zij verliezen bij
den dag meer een gewichtig bondgenoot: de Tijd.
Met schier ongelooflijke snelheid zijn ze opgerukt, zij
gunden zichzelven nöch den vijand eenige rust, de
Franschen waren zelfs de Daily Chronicle geeft dit
heden toe en verbaast zich er over, dat de Franschen
niet beter geïnformeerd waren en veronderstelt voorts
dat de Fransche mobilisatie niet zoo vlot van stapel
is geloopen, als werd verwacht slecht ingelicht over
hun plannen, maar veel van het in de afgeloopen we
ken behaalde voordeel kan door het uitblijven van een
beslissing ten deele verloren gaan. Een terugdrijven
van hun rechtervleugel kan den Duitschers noodzaken
hun opmarsch in het oentrum en in het Oosten te
vertragen, eventueel zelfs te staken. Het is mogelijk,
dat hierop van toepassing is het „reculer pour mieux
sauter," maar tot dusverre is er geen enkele aanwij
zing, dat het leger van generaal von Kluck achter
uitgetrokken is om beter te kunnen springen, om dus
in gunstiger positie een nieuwen uitval te doen, doch
uitsluiten zouden we deze mogelijkheid niet. Even
zeer is het mogelijk, dat het terugtrekken van dezen
vleugel beoogt de aandacht van den vijand van de
hoofdactie, welke wij nog altijd veel verder Oostelijker
zoeken, af te leiden. Komt geen van deze mogelijke
gevallen met de werkelijkheid overeen is de terug
tocht van den vleugel alleen door den nood geboden
en wordt hij verder over de linie voortgezet, dan zal
de Duitsche legermacht zoo geducht geslagen kunnen
worden, dat alle voorafgaande operaties daarbij in
het niet verzinken. Tenminste als de verbondenen in
staat zijn de zege voldoende te benutten door de te
rugtrekkende Duitschers achter na te zitten. De aan
voerders moeten in een dergelijk geval hard zijn en
geen.medelijden kennen weekhartige personen be
reiken de hoogste rangen niet! wat niet mee kan
blijft maar liggen, als de rest den geslagen vijand
maar vooruit jaagt, naar het recept van Napoleon en
von Moltke. Dat de Duitschers in een hun zoo vij
andig mogelijk gebied onder dergelijke omstandighe
den ontzettende verliezen kunnen lijden, laat zich
denken.
Winnen echter de Duitschers dan zullen zij natuur
lijk precies hetzelfde doen en staat het leger der ver
bondenen, dat wel gunstiger factoren in zijn voordeel,
maar ook minder goede in zijn nadeel heeft, ongeveer
aan hetzelfde lot bloot.
Het veldleger te vernietigen is het voornaamste
doel van den oorlog, dat de beslissing brengt. De
beteekenis van de groote worsteling, welke thans
plaats heeft, ligt dus niet in de allereerste plaats in
de overwinning zelve, uan wel in de verliezen, welke
den vijand worden toegebracht. Een nederlaag of
een overwinning, welke beslissend schijnt, kan dan
ook tactisch wel een onbeslisten slag blijven, en dit is
het geval, wanneer den vijand geen onherstelbare
verliezen zijn toegebracht en den vijandelijken troepen
niet de gelegenheid is ontnomen zich opnieuw te for
meer en.
Waar het niet onmogelijk is, dat de uitslag van
den strijd tusschen Parijs en Verdun vóór het volgen
de nummer van ons blad verschijnt, bekend is, meen
den we goed te doen op verschillende mogelijkheden
en gevolgen de aandacht te vestigen.
De strijd, welke thans wordt geleverd is zeer be
langrijk, de uitslag legt stellig veel gewicht in den
schaal, maar een nederlaag zal wel voor geen der
partijen zwaar genoeg kunnen zijn, dat zij haar
dwingt, de wapens neer te leggen. Men make zich
daaromtrent geen illusies!
Maar ook hechte men niet veel aan een verklaring
van den militairen medewerker van de Times, die be
toogt, dat Engeland eerst over vijf jaar een indruk
wekkend leger op de been zal hébben en dat het tact
loos van Duitschland is om over den vrede te spreken,
terwijl Engeland zulk een langen tijd noodig heeft
om zijn geheele macht te ontwikkelen.
Hoe de vrede, wanneer hij gesloten is, de kaart van
Europa, wellicht van de wereld zal wijzigen, is niet
te voorspellen. Maar dat hij geen vijf jaar kan uit
blijven, nu, daar is wel een weddenschap op aan te
gaanDochc daarover valt later nog wel eens iets te
zeggen.
DE GEVECHTEN IN BELGIë.
Donderdag had een gevecht plaats in den omtrek
van Oudenarde, Kortrijk en Ronaix, tusschen Duit
schers en Belgen. De Duitschers zoeken een gevecht
te vermijden en trachten in allerijl de Fransche grens
te bereiken.
Dendermonde is weer door het Belgische leger be
zet.
Wareghem, ten noord-oosten van Kortrijk, werd ge
durende 30 minuten gebombardeerd. Eenige huizen
zijn beschadigd. Menschenlevens zijn niet te betreu
ren. De Duitschers bombardeeren het plaatsje alleen
om de bevolking schrik aan te jagen.
Volgens de „Nieuwe Gazet" is bijna gansch het
Vlaamsche gedeelte van het land van Duitschers ge
zuiverd. De Belgische troepen hebben Aerschot her
overd. Te Aerschot hebben bij een vijfhonderd man
gevangen genomen en groote hoeveelheden oorlogs-
voorraad buitgemaakt.
De Belgische soldaten hebben Aerschot totaal ver
woest gevonden. In de kerk hebben een hondertal
burgers drie weken gevangen gezeten. De burgemees
ter, zijn zoon en verscheidene notabelen zijn gefusil
leerd en alle weerbare mannen naar Duitschland weg
gevoerd. Heele straten liggen in puin.
Een officieel communiqué van de Belgische regee
ring meldt: De provincies Antwerpen en Limburg
zijn geheel ontruimd, hetzelfde geldt voor bijna de ge
heele provincie Oost-Vlaanderen. Onze troepen heb
ben Dendermonde hernomen. Gisteren heeft in de
omgeving dezer stad een laatste slag plaats gehad,
die aan den vijand belangrijke verliezen heeft gekost
en zijn volkomen nederlaag tengevolge had.
De Duitsche colonne, die zich van Melle over de
Ruyen had begeven, heeft dezen nacht een terugkee-
rende beweging beproefd naar het noorden. Deze be
weging is onderbroken op de hoogte van Eename en
eenige uren later zijn deze troepen tëruggetogen naar
het zuiden. De beweging door ons veldleger onder
nomen tegen de Duitsche troepen, welke de versterkte
stelling van Antwerpen maskeerden, en waarvan het
eerste gevolg is geweest de herneming van Aerschot,
is met methode en goed gevolg voortgezet.
Onze troepen hebben niet opgehouden vooruit te
gaan en zij hebben den tegenstander belangrijke ver
liezen toegebracht. Deze verliezen zijn hoofdzakelijk
toegebracht door de werking der artillerie en bijzon
der door het in -werking stellen van veldgeschut van
zwaar kaliber, waarvan het effect beslissend schijnt te
zullen worden.
EEN PROTEST.
De Belgische legatie te 's-Gravenhage meldt:
Om zich te verdedigen tegen de leugenachtige be
weringen van het Wolff-bureau te Berlijn stelt de Bel
gische regeering er prijs op, haar vroegere verklarin
gen te herhalen
„Bij den aanvang van den Duitschen inval op 4
Augustus heeft de regeering tot alle burgemeesters
van het land een circulaire gericht omtrent de bepa
lingen, welke de non-combattanten verbieden gebruik
te maken van de wapenen tegenover de indringers.
Aanplakbiljetten hebben deze ter kennis van het pu
bliek gebracht, de bladen hebben ze voortdurend her
haald. De regeering heeft te dezen aanzien, evenals
op de andere punten, volkomen haar plicht gedaan.
Overigens stellen talrijke en geloofwaardige getuige
nissen haar in staat te verzekeren, dat de burgerbevol
king de wapenen tegen de Duitschers nooit heeft ge
bruikt. De tegenovergestelde beweringen van
Duitschland worden waarschijnlijk alleen verspreid,
om op Blgië en de Belgische regeering de verant
woordelijkheid terug te werpen voor de wreedheden
zonder weerga, welke Duitschland begaat.
De wijze, waarop Duitschland in België het voeren
van den oorlog opvat, het opleggen van ruïneerende
oorlogsschattingen, het in brandsteken van boerde
rijen, dorpen en zelfs steden, het vermoorden van on
schuldige leiders, hebben noodzakelijkerwijze de le
vendige verontwaardiging gewekt der beschaafde we
reld."
HOE NAMEN GEVALLEN IS.
De Belgische legatie deelt het volgende mede:
De val van Namen heeft verwondering gewekt in
sommige kringen, waar men er op rekende, dat deze
3 laats een minstens even langdurigen weerstand zou
bieden als Luik.
Onder deze omstandigheden is het nuttig eenige
nadere bijzonderheden mede te deelen omtrent de
krijgsgebeurtenissen, welke van 23 tot 25 Augustus j.l.
zijn voorgevallen rondom de versterkte stelling van
Namen. Deze nadere bijzonderheden rectificeeren de
onwelwillende geruchten, die in het buitenland geloo
pen hebben omtrent de werkzaamheid van het garni
zoen van deze stad.
Volgens de inlichtingen, ingekomen bij het ministe
rie van oorlog te Antwerpen, en bevestigd door het
rapport van luitenant-generaal Michel, commandant
Van ue vierde divisie van het Belgische leger, heeft de
versterkte stelling van Namen een systematisch bom
bardement Van 3 dagen en 2 nachten ondergaan.
Een verbijsterende hoeveelheid projectielen is ge
worpen niet alleen op de forten, maar ook tegen de
ti.sschenruimten daarvan. Van den aanvang af ge
bruikten de Duitschers de groote stukken van 28 een
timeter, die de werken hebben vernield. Het vuur was
zoo aanhoudend, dat geen herstelling van de tus-
schenwerken kon worden beproefd. Het fort van
Suarlée is van Zondag 23 Augustus af in den morgen
gebombardeerd; het is den 25sten om 5 uur des na
middags bezweken, na den 23sten door 800 schoten,
den 24sten door 1300 schoten en den 25sten door on
geveer 1400 schoten van drie Duitsche batterijen van
groote stukken met projectielen van 350 kilo's te zijn
getroffen. Toen het fort viel, was het geheele beweeg
bare middengedeelte vernield; er bied geen hoop op
tegenstand meer over.
Aan den anderen kant werd het fort van Marchove-
lette, uit hoofde van zijn ligging in het uiterste Noor
den van de stelling, het eerste en ernstig aangevallen.
Toch waren niet minder dan drie dagen en drie nach
ten noodig om zijn artillerie tot zwijgen te brengen,
nadat zijn koepels bedekt waren met een hagel van
projectielen. Daarna waren twee dagen noodig om
het fort tot capitulatie te dwingen. Deze forten zijn
dus niet met 3 of 4 schoten uit groote stukken geschut
tot zwijgen gebracht. Men moet zich ook herinneren,
dat de forten van Namen, evenals die van Luik, 30 ja
ren oud zijnhet zijn derhalve geen geduchte moderne
fortificatiën.
Deze weinige inlichtingen zijn voldoende om te
kpnnen verzekeren, dat de buiten gevechtstelling van
cfc forten te Namen en de terugtocht van de vierde di
visie uitnemend verklaarbaar zijn, zonder dat men
zi-lks behoeft toe te schrijven aan zwakheid van het
garnizoen.
Waar Namen het niet kon houden tegenover zoo
veel sterker Duitsche strijdkrachten, werd de terug
tocht van het leger bevolen en ordelijk uitgevoerd.
vierde divisie kwam, na zich door de vijandelijke
liniën een weg te hebben gebaand, in Frankrijk,
voortdurend vechtende.
Men weet, dat dit leger, in Havre ingescheept, te
Ostende is ontscheept en thans te Antwerpen uitrust.
NIEUWE VERRICHTINGEN VAN
HET BELGISCH LEGER?
Een der oorlogscorrespondenten van de „N. Rott.
Crt." meldt uit Temeuzen:
Zoo even komt mij van iemand, die in Belgische
militaire kringen uitstekend bekend is, een nieuw
tje ter oore. De man had een telegram uit Antwer
pen ontvangen, volgens hetwelk de Belgische gene
rale staf uit de stad naar elders overgebracht is.
Waarheen, was nog niet officieel bekend Die ver
plaatsing zou, altijd volgens mijn zegsman, hiermede
in verband staan, dat uit de stelling van Antwer
pen, waar op het oogenblik 150,000 man troepen
liggen, (en wel in zekeren zin werkeloos), een groot
gedeelte zal uittrekken o mtegen de Duitschers, die
nog in België zijn, op te rukken.
Volgens de geruchten die er in omloop zijn. zou
den er op heto ogenblik maar honderdduizend man
Duitsche troepen in België zijn, en dan nog meeren-
deels landstormmannen.
Volgens andere geruchten, zou er een sterke Rus
sische troepenmacht te Oostende aan land gezet wor
den, om de Belgen te helpen. Hun landing daar zou,
zoo heet het, slechts nog een kwestie van vier-en
twintig uur zijn.
i ea opzichte van deze berichten en geruchten maak
ik natuurlijk het noodige voorbehoud. Ik geef ze
echter weer om ook de stemming hier, die nog geens
zins moedeloos is, te teekenen.
Voor mij staat intusschen vast, dat er in Belgische
militaire kringen iets gaande is, want reeds zijn
sterke troepenafdeelingen Belgen opgerukt in de rich-
tin St. Nicolaas en Lokeren.
Het zou ook kunnen zijn, dat de Duitschers de tak-
tiek volgen, om al de plaateen rond Antwerpen te
verontrusten, om den beer uit zijn hol te lokken en
dat de oprukkende beweging der Belgen hun niet on
gelegen komt. Maar dan zouden er uit België niet te
veel troepen naar het Noorden van Frankrijk gezon
den moeten worden.
Hoewel de Duitschers uit allerlei plaatsen in de
buurt van Antwerpen de bevolking verdreven hebben,
hebben zij nog geen kans gezien, dezelfde taktiek ook
langs den waterkant toe te passen. Aan den kant van
de Schelde zouden zij onvermijdelijk in de vuurlinie
van de geweldige Scheldeforten komen niet alleen,
maar ook onder het geweervuur van de groote troe
penmacht, die rondom die forten samengetrokken is.
De openbare meening in België is ook voor een
aanvallende beweging tegen de Duitschers. Velen
vragen reeds lang, waarom de rest van de troepen, die
allen in de stelling Antwerpen ondergebracht zijn,
daar werkeloos blijven wachten tot de vijand nadert,
terwijl deze de naburige plaatsen teistert.
Al de Belgische vluchtelingen die hier in Temeuzen
inkomen, waren in de wolken toen vorengenoemde
Belg zijn telegram voorlas. Men was een en al geest
drift en de blijdschap straalde uit ieders blik. Men
omarmde elkander en iedereen was üitgelaten. Wij
zullen spoedig weten, wat er van aan is.
Met cfeze aankondiging van nieuwe krijgsverrichtin
gen van het Belgische leger kloppen de telegrammen
van gisteren over een geslaagden uitval der Belgen
uit Antwerpen zeer goed, teekent de Redactie hierbij
aan.
in het Schoenmaken. Behangen
en Stoffeeren en voor Gezellen in
het Kleedermakersvak.
De inschrijving van leerlingen en gezellen, ook
die van den vorigen cursus, in bovengenoemde
vakken, zal geschieden op Woensdag 23 September
a.s., des avonds van 7—9 uren en op Donderdag
24 September a.s., des namiddags van 24 uren
in het gebouw der school aan den Bergerweg
De Directeur,
FL VAN DER HEIJ.
met daaraan verbonden
ieder met 2-jarigen cursus
te ALKMAAR.
aan bovengenoemde inrichtingen voor den cursus
1914/1915 zal plaats hebben op Maandag 21 Sep
tember voor leerlingen van den vorigen cursus
en op Dinsdag 22 September voor hen, die de
school voor het eerst wenschen te bezoeken, tel
kens des avonds van 7—9 uren, in het geöouw
der Burgeravondschool aan den Bergerweg.
Zij, die een bewijs kunnen overleggen van met
vrucht het lager onderwijs aan een openbare of
bijzondere school genoten te hebben, worden van
het vereischte toelatingsexamen vrijgesteld.
Het schoolgeld bedraagt 5 per leerling,
j 2.50 voor wien dit te bezwarend is en geheel
vrij voor hen, die geen schoolgeld betalen kun
nen, ter beoordeeling van Burgemeester en Wet
houders. Voor zoover er plaatsruimte is, kunnen
oud-leerlingen, die aan het einde van den vorigen
cursus het diploma ontvingen, en leerlingen uit
omliggende gemeenten de laatsten tegen het
hoogste schoolgeld worden aangenomen.
Tevens wordt nog medegedeeld, dat zij die
meer dan tweemaal in de maand zonder noodzaak
de lessen verzuimen, van de inrichtingen kunnen
worden verwijderd.
Ouders en voogden gelieven hiervan goede nota
te nemen.
De Directeur,
H. VAN DER HEIJ.
BILLIJK TARIEF.
DE DUITSCHE VLOOT.
De Duitsche vloot in de Oostzee zorgt, dat de Duit
sche kustscheepvaart rustig kan worden voortgezet
De Duitsche vloot dringt tot in de Botnische Golf
'door. Daar heeft ze in 't gezicht van de vijandelijke
vloot een Russisch koopvaardijschip in den grond ge
schoten. Passagiers en bemanning waren te voren
aan boord van een oorlogsschip opgenomen en zQn
naar een Duitsche haven gebracht.
DE DOOD VAN Dr. FRANK.
De minister van Bingenlandsche 7.akpn van de
staat Baden, de heer Bodmann, heeft, in opdracht van
het staatsministerie, zijn sympathie betuigd in ver
band met den dood van den sociaal-democraat dr.
Frank. De heer Bodmann noemde Frank's dood een
ernstig verlies voor de sociaal-democratie en voor het
vaderland, daar Frank bij de na den oorlog noodza
kelijk geworden reorganisatie der verhouding, nog
veel buitengewoons had kunnen presteeren. Frank's
stoffelijk overschot is naar Mannheim overgebracht.
Onder den titel „Parijs, Verdun, Namen" schrijft de
gepensionneerde majoor Morath in het „Bel. Tage-
blatt": Dat wij met onze zeven legers op het Weste
lijke oorlogstooneel voor den beslissenden slag staan
wordt overal in Duitschland bemerkt.
Maar om te zegevieren is het medeweten van het
Duitsche volk niet noodzakelijk. De tijd der voor-
f II
AARSCHE COURANT,
P li
