DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Moitderd on zeptie^d© jaargang.
1914
MAANDAG
14 SEPTEMBER.
No. 217
Dnitschland en de verbondenen.
De Oostenrijkers en de Russen.
De Duitscliers en de Russen.
ALKMAAR, 14 September.
De tooneelen, waarop de groote krijgsbedrijven
worden afgespeeld, hebben een belangrijke verande
ring ondergaan, de toestand, zooals die uit de sinds
Zaterdag ingekomen berichten kan worden beoor
deeld, heeft zich aanzienlijk gewijzigd.
Met één enkelen blik Europa van het Westen naar
het Oosten overspannend, zien we:
dat in Noord-Frankrijk de verbondenen een be
langrijke overwinning hebben behaald en de Duit-
schers hebben gedwongen zich over de geheele linie
terug te trekken op aanzienlijken afstand;
dat in OaliciS het Oostenrijksche leger totaal is
verslagen, zoodat de Russen mooi op weg zijn naar
Krakau, d.w.z. halfweg Weenen, en
a) dat de Rassen uit Oost-Pruisen zijn verdreven,
zoodat Daitsckland geen vijand meer op zijn grond
gebied heeft.
Na deze algemeene beschouwing willen wij de drie
verschillende krijgstooneelen nader bekijken. Wij heb
ben daarvoor merkwaardigerwijze uitsluitend berich
ten van één zijde ter beschikking. Parijs en Londen
weten enkel de zegepraal der Fransch-Engelsche wa
pens te melden, Berlijn laat enkel een overwinnings-
bericht uit Oost-Pruisen los, Petrograd laat alleen
maar een victoriekreet uit Galicië hooren en Weenen
piept even na met een zwak juichtoontje over een
overwinning van lageren rang, die nog niet eens vol
tooid kon worden. Onlangs schreven we, dat zoodra
het Duitsche hoofdkwartier begon te zwijgen, de be
trouwbaarheid ineens ophield, zoodat het zwijgen op
zichzelf reeds als een verdacht teeken dient te worden
beschouwd. Aan het zwijgen der andere generale sta
ven kennen wij geen andere beteekenls toe. Wij zullen
dus af en toe ook voor hetgeen verzwegen wordt, wel
even de aandacht moeten vragen.
De eerste berichten over den Duitschen terugtocht
hebben wij wel met eenig wantrouwen gelezen. Het
Londensche persbureau sprak van een terugtrekken
in wanorde, neen in groote wanorde, van den heelen
Duitschen rechtervleugel, van demoralisatie en dron
kenschap onder de Duitsche troepen, terwijl het
Parijsche officieele bericht al te zeer middeltjes (door
den vijand achtergelaten dagorders) bezigde teneinde
stemming te maken, om er onvoorwaardelijk ver
trouwen aan te schenken. Soberder berichten zijn
echter komen bevestigen dat de Franschen en Engel
schen 'n belangrijke overwinning hebben behaald. De
gematigde generaal Joffre heeft bijv. in een waardig
gestelde legerorder verklaard: „De veldslag, die
„gedurende vijf dagen werd geleverd, Is op een onbe
„twistbare overwinning uitgeloopen." En in zijn
telegram aan de regeering heeft de opperbevelhebber
geseind:
„Onze overwinning blijkt meer en meer compleet te
„zijn. De vijand is overal op den terugtocht, ge
vangenen, gewonden en materieel in den steek latend."
De terugtocht is begonnen bij den rechtervleugel,
waar de generaals von Kluck en von Bülow tegen een
overmacht van Engelschen en Franschen niet slechts
niet bestand bleken, maar bovendien alles in het werk
moesten stelle nom ten slotte te voorkomen, dat
de vleugel door de verbondenen werd omgetrokken en
afgesneden. Honderd kilometer werd teruggetrokken
en zelfs Amiens, van zooveel belang omdat het bezit
van deze stadl het Somme-dal In Duitsche handen val
len deed, de vorming van noorderlegers, gelijk in '70
ontstonden om Parijs te ontzetten, onmogelijk maakte
en bovendien den opmarsch van Engelsche landings
legers zou kunnen belemmeren, werd weer prijs gege
ven.
Waar de vleugel zoover moest terugtrekken, diende
het centrum (een deel van het leger van generaal von
Bülow, het leger van von Hausen, en een deel van het
leger van Alb. van Wurtemberg) wel te volgen, daar
anders het troepenverband zou worden verscheurd.
Deze legermacht, van misschien wel 250.000
300.000 man, zou het hoofdwerk moeten doen, n.l.
door het Fransche front breken. Eenerzijds ge
dwongen door de vleugelbeweging en aan den ande
ren kant door een tegen-aanval, heeft ook zij haar
positie moeten verlaten. En nu komt er ineens een
gaping in de Fransche en Engelsche berichten. Ver
dun, de kop van de stelling Verdun-Toul, wordt
heelemaal vergeten. Natuurlijk is het niet onopzette
lijk, dat omtrent de spil der Duitsche operaties het
Btilzwijgen wordt bewaard. Daar hapert iets aan de
„overwinning over de geheele linie", doch de beteeke-
nis van dit hiaat valt op het oogenblik niet te beoor-
deelen als het iets belangrijks was zou Berlijn het
trouwens wel hebben geseind. Maar dan komen in
eens de besliste overwinningen van Pont a Mousson,
tot SL Die, waar verscheidene door Duitschera geno
men plaatsen (oa. Lunéville) door de Franschen zijn
hernomen, waaruit dan duidelijk blijkt, dat de meer
afzonderlijk staande legers van den kroonprins van
Beieren, dat voor Nancy stond, en van den oud-minis
ter von Heeringen, dat voor de stelling Epinal-Belfort
opereerde, hun ingenomen posities hebben moeten
prijsgegeven.
De ingenomen posities hebben moeten prijsgeven
dat is dunkt ons de voornaamste beteekenls van
den Duitschen terugtocht. De Duitsche legers
zijn niet verslagen, nog veel minder van Fransch
grondgebied verdreven. Maar de plannen
van den Ehiitschen generalen staf zijn voorloopig ver
ijdeld, Parijs heeft vooreerst een ijzeren omarming
niet te duchten. Men denke er aan, dat het de eerste
faze van den grooten strijd is. De voordeelen, welke
Duitschland aanvankelijk behaalde maar nu weer
verloren zag gaan, kunnen opnieuw worden bevoch
ten 't grondgebied, dat Duitschland bezette, doch nu
weer kwijtgeraakt is, kan opnieuw worden veroverd,
daar de geleden verliezen immers weer kunnen wor
den aangevuld. Maar onherroepelijk verloren ge
gaan Is de Tijd. En tijd Is voor het Duiische rijk
méér dan geld. Alles was er op gezet om tijd te win
nen. Groote troepenafdeelingen werden maar gauw
naar Oost-Pruisen getransporteerd, ondanks de ver
zwakking van het leger door de onttrekking van man
schappen voor de bewaking van de verbindings
lijnen, in ijlmarschen werden de troepen naar Noord-
Frankrijk gezonden, om daar maar zoo vlug mogelijk
te gaan vechten. Door al die gauwigheid hébben
echter de Duitsche legers aan slagvaardigheid inge
boet. „Wie zacht een duin beklimt, genaeckt allengs
het spits", zegt Vondel. Duitschland heeft echter al
te snel den berg des triumfs willen bestijgen en is
daarbij komen te vallen.
Voor de Duitschere geldt thans een ander woord
van Vondel: „Men kent des tijds waardy, wanneer
„hg ons ontglijd", terwijl voor hun vijanden meer van
toepassing kunnen worden gebracht deze regelen van
denzelfden dichter: „Dickwijls keert de tïjt ten langen
„leste door zijn verandering de zaecken noch ten bes
te."
Hoe het „ten langen leste" zal afloopen, weet men
niet, maar voor het oogenblik kunnen de verbondenen
te velde verscheidene plaatsen nemen en krijgsgevan
genen bij tienduizenden maken, mogen zij, die thuis
bleven, vlaggen uit- en lichtjes aansteken, terwijl de
Parijzenaars, herademend, in staat zijn zich buiten de
poorten van hun bedreigde vesting te begeven en daar
de slagvelden te bezoeken, waar voor deez' keer een
naderende ramp voor hun schoone stad werd afge
wend.
En terwijl de Duitschera op Franschen bodem te
genslag ontmoetten, begonnen ook weer de Belgen
nieuwen moed te scheppen en nieuwe activiteit te ont
plooien. Het Belgische veldleger uit de stelling van
Antwerpen is tot den aanval overgegaan en volgens
de Belgische berichten niet zonder succes, fn elk ge
val blijkt, dat Duitschland genoodzaakt is hier een
aanzienlijke troepenmacht te immobiliseeren, terwijl
het deze in Frankrijk zoo hoog noodig heeft!
Een enkel woord ten slotte over Oost-Pruisen en
Galicië. Uit een telegram in dit nummer blijkt, dat
Rusland de Duitsche methode heeft gevolgd van troe
pen te verplaatsen. De Russische generale staf geeft
te kennen, dat uit Oost-Pruisen troepen naar Galicië
zijn gezonden. Nadat de Russen eerst hun hoofdaan
vallen hadden gericht op den zwakkeren Oostenrijk-
schen rechtervleugel, hebben ze, na versterkingen te
hebben gekregen, het centrum en den linkervleugel
aangevallen, zoodat het geheele Oostenrijksche leger
op den terugtocht is.
Het succes van generaal von Hindenburg, „maar
schalk voorwaarts" zeggen de Duitsche bladen, wordt
door de Russen tot een feit van geringe beteekenis te
ruggebracht Wij gelooven ten onrechte en zijn van
meening, dat de Russen hier gevoelig klop hebben ge
leden en dat de aanvankelijk behaalde voordeelen hier
geheel te loor zijn gegaan. In elk geval behoeven de
Duitschera bij hun groote teleurstelling over het ge
beurde bij Parijs niet de vrees te dragen, dat Berlijn
spoedig door de Russen zal worden bezet!
DE TERUGTOCHT DER DUITSCHERS.
Een officieel Fransch communiqué van Zaterdag
avond meldt:
Aan onzen linkervleugel duurt de algemeene terug
tocht voort der Duitschera voor de Engelsch-Fransche
strijdkrachten, die reeds den benedenloop van de Ais-
ne hebben bereikt Ook in het centrum blijven de
Duitsche legers terugwijken. Wij zijn de Mame tus-
schen Epemay en Vitry le Francois overgetrokken.
Aan onzen rechtervleugel begon de vijand heden
ook een terugwijkende beweging en werd de streek
om Nancy ontruimd. Wij hebben Lunéville weder be
zet. Ondanks de vermoeienissen van een vijfdaagsch
gevecht, vervolgen onze troepen den vijand krachtig.
De terugtocht van den vijand schijnt sneller te gaan
dan de opmarsch was. Zij was op sommige punten
zoo overhaast, dat onze troepen in de hoofdkwartie
ren, in het bijzonder te Montmirail, kaarten, docu
menten, persoonlijke schrifturen vonden, die door den
vijand waren achtergelaten, benevens pakken brieven
die ontvangen waren of voor verzending gereed la
gen. Overal, en in het bijzonder in de streek van Fro-
mentières, liet de vijand batterijen, houwitsers en tal
van caissons achter. De gevangenen wekken den in
druk van gebrek, afmatting en ontmoediging. Vooral
ook de paarden zijn uitgeput.
Men vond o. m. te Vitry le Francois een door den
Duitschen luitenant-generaal Tuff von TBcheppe und
Werderabach onderteekende dagorder van den vol
genden inhoud:
„Vitry le Frangois, 7 September, 10 u. 30 m. Het
doel van onze lange, moeilijke marschen is bereikt.
De voornaamste Fransche strijdkrachten hebben den
strijd moeten aanvaarden na zich aanhoudend te heb
ben teruggetrokken. De groote beslissing is ophan
den. Morgen zal dus de geheele Duitsche strijdmacht,
waaronder ons legercorps, over de geheele linie van
Parijs tot Verdun slag leveren. Voor de eer en den
voorspoed van het Duitsche rijk verwacht ik van el
ken officier en soldaat, dat hij, in weerwil van de he
vige en heldhaftige gevechten van de laatste dagen,
geheel zijn plicht zal doen en tot zijn laatsten adem
tocht Alles hangt van het resultaat van den dag van
morgen af."
Den 6 September vaardigde de Fransche opperbe
velhebber, generaal Joffre, den volgenden dagorder
uit:
„Op het oogenblik, dat de veldslag begint, waar
van het lot van het land afhangt, moet ik er allen aan
herinneren, dat de tijd van achterom zien voorbij is.
Alle pogingen moeten ten doel hebben den vijand aan
te vallen en terug te werpen. Een troep, die niet meer
kan oprukken, moet ten koste wat het wil stand hou
den op het veroverde terrein en zich eerder op haar
plaats laten dooden dan terugtrekken. In de huidige
omstandigheden kan geen zwakheid worden geduld."
Uit deze twee dagorders blijkt wel, dat beide par
tijen zeer veel beteekenis hechten aan den uitslag van
den strijd aan de Mame.
Een gistermiddag uitgegeven Fransch communiqué
meldt, dat de terugtocht der Duitschera op den Fran
schen linkervleugel nog steeds voortduurt.
Zij ontruimden Amiens en retireerden in Oostelijke
richting. Tusschen Soissons en Reims trokken de
Duitschera zich ten Noorden van de Vesle terug, ter
wijl zij de Mame ten Zuid-Oosten van Reims niet ver
dedigd hebben. De Fransche troepen bezetten Sois
sons,
In het centrum handhaaft de vijand, die Revigny
en Brabant-le-Roi verloor, zich nog in het Zuiden van
het Argonne-woud.
Op onzen rechtervleugel gaan de vijandelijke strijd
machten, die zich aan de Meurthe bevonden, tot den
terugtocht over. Behalve St. Dié en Lunéville hebben
wij Raon-l'Etape, Baccarat, Remereville, Nomeny en
Pont-è-Mousson opnieuw bezet,
De Fransche opperbevelhebber Joffre gaf de vol
gende dagorder uit:
„De slag, die sedert v^f dagen gaande was, is ge
ëindigd met een onbetwistbare overwinning. Voor
onzen linkervleugel en het centrum trekken de Duit
sche eerste, tweede en derde legers steeds meer terug.
Het vierde vijandelijke leger begint te wijken naar
benoorden Vitry en Sermaix.
De vijand laat overal talrijke gewonden en groote
hoeveelheden munitie op het slagveld achter. Overal
worden krijgsgevangenen gemaakt.
Onze troepen zien, terwijl zij terrein winnen, overal
de sporen van de hevigheid van den strijd en van de
buitengewone inspanning, die de Duitschera zich heb
ben getroost om te trachten weerstand te bieden aan
ons élan.
De krachtige hervatting van het offensief heeft ons
succes verzekerd.
Officieren, onderofficieren en manschappen, gij
hebt allen gehoor gegeven aan mijn oproep en u ver
dienstelijk gemaakt jegens het vaderland."
Omtrent den strijd zelf wordt gemeld, dat de Duit
schera eerst opgerukt waren tot de linie Coulommiere
(50 K.M. ten O. van Parijs, aan de Grand Morin)
Provius (43 K.M. ten Z. O. van deze plaats).
Deze beweging werd gedekt door een sterke mach
aan de flank ten westen van Ourq (een zijrivier van de
Seine), welke de Parijsche versterkingen bewaakte,
waardoor de rechtervleugel der Duitschera in een ge
vaarlijke positie geraakte.
De Verbondenen vielen dezen vleugel aan. Dc
hoofdmacht werd door de Engelschen aangevallen er
door een Fransch corps op de lijn CrecyCoudom-
mieraSezanne (ten oosten van Parijs). De Duitsche
buitenflank werd tot de Ourq teruggedrongen. Daar
hield ze krachtig stand en deed verschillende hevige
tegenaanvallen, maar zij was niet in staat den Fran
schen opmarsch terug te dringen. De hoofdmacht van
den Duitschen rechtervleugel trachtte tevergeefs de
linie van de Grand Morin en vervolgens die van de
Petit Morin te houden. Zij werd over beide rivieren
teruggedrongen. Daar de linkervleugel der bondge-
nöoten de dekkingsmacht der Duitschera had versla
gen, moest de Duitsche rechtervleugel op 10 Septem
ber over de Mame terugtrekken. Het Engelsche leger
trok met een deel der Fransche troepen aan den lin
kervleugel over de Mame beneden Chateau Thierry.
Door deze terugtrekkende beweging was ook het
Duitsche centrum genoodzaakt te wijken, omdat an
ders de verbindingen zouden worden verbroken.
Volgens Engelsche berichten hebben de eerste en
tweede divisie van het Britsche leger, te samen met de
derlijl
K.M. te N. O. van Parijs de Duitschera overwonnen,
Fransche cavalerie bijeen afzonderlijke beweging 60
waarbij 6000 gevangenen en 15 kanonnen in hun
handen vielen.
Het slagveld was bezaaid met menschelfjke over
blijfselen. De Duitschera verbrandden hun gesneu
velden op groote brandstapels.
Terwijl de Diiitsche rechtervleugel aldus werd te
ruggedreven en in wanorde gebracht, waren de Fran
sche legers verder Oostelijk in hevige strijd gewikkeld
met het Duitsche centrum, hetwelk tot Vitry was door
drongen. Van Dinsdag tot Donderdag waren
mdgenooten niet in staat om ten Westen van Vitry
veel voordeel te behalen. Dit gedeelte van het Duit
sche leger begon Vrijdag te wijken en gaf ten slotte
Vitry prijs.
De Franschen vervolgden den vijand en dreven
een gedeelte van zijn strijdkrachten naar het Noorden
in de richting van het woud van Argonne. Het aan
tal kanonnen, dat het derde Fransche leger heeft buit
gemaakt bedraagt waarschijnlijk 160.
Generaal Pau, dien de Fransche soldaten Soixante-
dix noemen heeft met zijn cavalerie bij Crépy, ten Z.
van Compiègne een Duitsche ammunitie-colone van
bijna 5 mijlen lengten vermeesterd en Het den voor
raad springen.
De Duitschera zullen waarschijnlijk die ammunitie
spoedig hard noodig hebben.
In de nabijheid van Meaux (a. d. Mame, ten N.-O.
van Parijs) werd sedert omstreeks Vrijdag Bporadisch
doch hevig gevochten. De streek ziet er nu ver van
aanlokkelijk uit. In de straten van elk dorp raakten
Fransche afdeelingen, voornamelijk zouaven en Alge
rijnen, handgemeen mei Pruisen in verwoede gevech
ten. De huizen liggen in puin en in de straten gruwt
men van het gezicht en den stank der cadavers, waar
op de aasvogels zich gezet hebben.
Te Bregy, dat door de Duitschera bezet was, onder
namen de Fransche Afrikaansche troepen een van hun
woeste aanvallen, de geweren afvurende, terwijl zij
met de bajonet stormliepen, zooals hun gewoonte is.
Zouaven werden ter hunner versterking afgezonden,
doch toen zij ter plaatse kwamen, lagen hoopen Duit
sche dooden in het dorp en waren de Afrikanen bezig
de Duitschera er uit te jagen.
De overwinning aan de Mame wordt door de ver
bondenen van groote beteekenis geacht De Duitsche
troepen zijn totaal gedemoraliseerd.
De Duitschera leden groote verliezen toen zij de
Mame overataken in de nabijheid van Meaux, waar
de Franschen de bruggen hadden vernield. De Duit
schera trachtten schipbruggen te leggen, die door de
Fransche artillerie onmiddellijk werden Btuk gescho
ten.
DE DUM-DUM-KOGELS.
De kroonprins heeft, zooals bekend is bij de inna
me van Longwy den commandant van de dappere ver
dediging van zijn stelling zijn degen laten behouden.
Nu is hem zijn degen opnieuw afgenomen, omdat
vastgesteld is geworden, dat bij de verdediging van
Longwy dum-dum-kogels zijn gebruikt.
De commandant beweert, dat hg niets van dum-
dum-kogels afweet.
De president der Fransche republiek heeft het
volgende telegram gericht aan den President der Ver
een igde Staten:
„Mijnheer de President: Ik héb vernomen dat de
Duitsche regeering getracht heeft U.Exc. de overtui
ging te schenken, dat dum-dum-kogels in werkplaat
sen van de Fransche regeering waren vervaardigd en
door onze soldaten zouden zijn gebruikt. Deze laster
is een brutale poging om de rollen om te keeren.
Duitschland heeft sedert het begin van den oorlog
dum-dum-kogels gebruikt en hiermede het volkeren
recht geschonden. Sedert den 18en Augustus hebben
wg gelegenheid gehad deze daden bg U. Exc. en de
mogendheden, die de conventie van den Haag hébben
geteekend te signaleeren. Duitschland, dat met onze
protesten bekend is, zoekt daaraan thans een wending
te geven en zich van leugenachtige voorwendsels te
bedienen om zich opnieuw aan barbaarache hande
lingen over te geven. Uit naam van het geschonden
recht en van de gehoonde beschaving zend ik U. Exc.
een-verontwaardigd protest. (W.G.) Raymond Poin-
caré."
DE GEVECHTEN IN GALICIS.
Een bericht uit Petrograd meldt, dat Duitsche
troepen zich bevinden in het gebied van Grodék,
westelijk van Lemberg. De operaties van de Russische
troepen op de beide vleugels en achter het Oostenrijk
sche leger in het westen zijn gunstig voor de Russi
sche wapenen. Bg Rawaroeska ontwilskelt zich de
Russische omtrekkende beweging tegen de Oostenrijk
sche flank met succes.
Bij de vervolging van het Oostenrgksche leger zfin
de Russische troepen genaderd tot de San, een zijri
vier van de Weichsel.
m Westen en ten Noord-Westen van Lemberg
namen de Russen meer dan 200 officieren en ongeveer
30.000 man gevangen j bovendien maakten zij vele ka
nonnen, mitrailleurs en munitie buit
Een bericht van het Oostenrgksch gezantschap te
's-Gravenhage meldt echter:
Volgens officieele berichten, duurt de strijd !n de
streek van Lemberg voort. De Oostenrfiksch-Hon-
gaarsche troepen hebben veld gewonnen.
Ze maakten 10.000 gevangenen en veroverden talrij
ke stukken geschut. Door den Oostenrijkschen gena-
ralen staf werd echter gezegd, dat van dit succes niet
voldoende partij getrokken kon worden, daar de noor
delijke vleugel bij Rawa-Russka door een groote over
macht bedreigd is. Bovendien rukten nieuwe Russi
sche strijdkrachten op, zoowel tegen het leger onder
generaal Dankl, als in de Btreek gelegen tusschen dit
leger en het slagveld van Lemberg. Met het oog op
de aanzienlijke overmacht van de Russen was het
noodzakelijk de reeds sedert drie weken bijna onafge
broken heldhaftig strijdende Oostenrijksche legers, in
een gunstige positie bijeen te trekken, om hpp voor
verdere operaties gereed te houden.
De Russische successen, die volgens berichten uit
Petrograd zouden behaald zijn te Lublin, Tomaschow
en Rawa-Roeska zijn zuivere verzinsels.
Keizer Frans Joseph heeft dien generaals Auffen-
berg en Dankl, ter gelegenheid van de te Komarow
en te Krasnik behaalde overwinningen, het Grootkruis
van de Leopoldsorde.
DE RUSSEN OVER DE GRENS GEJAAGD.
£en communiqué van het Duitsche erooïe hoofd-
kwartier meldt:
üeneraal-majoor von Hindenburg heeft het Rus
sische leger in Oost-Pruisen met een hardnekkigen
strijd van eenige dagen, totaal verslagen. De terug
tocht der Russen is in een vlucht overgegaan. Gene
raal von Hindenberg heeft bij het vervolgen de
grenzen van Rusland overschreden en meldt, dat hij
meer dan 10.000 ongewonde Russische soldaten
krijgsgevangen en 80 kanonnen, benevens machine
geweren en vliegtuigen van allerlei soort buitge
maakt heeft.
RUSSISCHE WREEDHEDEN?
volgens den oorlogscorrespondent der „Voss. Zei-
tung", bedrijven de Russen op het oostelijk oorlogs-
terrein onmenschelijke wreedheden. Zoo zou de Rus
sische generaal Rennenkampf bevel hebben gegeven
ALKMAARSCHE COURANT,
