DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Ambachtsschool,
Gemeentelijke
Burgeravondschool
Avondschool voor Handwerkslieden,
No, m
AVONDCURSUSSEN
Inschrijving van Leerlingen
Honderd en zestiende jaargang.
1914
ZATERDAG
19 SEPTEMBER.
Duitschland en de verbondenen.
De Oostenrijkers en de Rassen.
De Duitschers en de Russen.
BELGIË.
ENGELAND.
DUITSCHLAND.
Andere Mogendheden.
VARIA.
ALKMAAR, 19 September.
19 September heden voor 44 jaar begon een be
langrijke épisode uit den Fransch-Duitschen oorlog
van 1870/1871het beleg van Parijs. Den 19den Sep
tember, op welken dag de koning van Pruisen bij Ver
sailles zijn intrek nam in het met Oostersche pracht
getooide kasteel Ferrières van de familie Rothschild,
werd de insluiting van de Fransche hoofdstad vol
tooid, was de stad geheel aan haar eigen lot overge
laten, van iedere verbinding met de buitenwereld af
gesloten. Alle toegangen waren versperd, niemand
kon in- of uitgelaten worden, levensmiddelen konden
niet meer worden Ingevoerd, zoodat de twee millioen
inwoners het met de aanwezige voorraden moesten
uithouden. Het bezettingsleger bestond uit 300.000
man het was compleet geworden toen op dezen
dag het leger van den kroonprins van Saksen zich met
de insluitende legermacht kon vereenigen.
Wat de Parijsche bevolking geleden heeft is door
een Fransch dichter, wiens woorden wij hier vertaald
laten volgen, aldus weergegeven:
„Toen eindelijk de golven der geketende Seine niet
„langer de gewone schatting der omliggende plaatsen
„naar dat uitgebreide menschenverblijf voerden, toei
„de bleeke en wreedaardige honger binnen Parijs bt
„gon rond te waren, door den akeligen dood op zijn
„hielen gevolgd, toen werden er afschuwelijke kreten
„gehoord. Dat trotsche Parijs was vol ongelukkigen,
„wier sidderende handen, wier zwakke stem te ver
geefs om levensonderhoud smeekten, terwijl de rijke
„zelfs na tevergeefsche inspanningen, ten slotte te
„midden van zijn schatten door den hongersnood
„werd gekweld."
Het scheen drie weken geleden, alsof een hernieuwd
beleg van Parijs aanstaande was. Maar terwijl de
Parijzenaars van 1870 niet aan de mogelijkheid van
een belegering hadden geloofd en onverwacht d?
zware beproeving moesten ondergaan, waren de Pa
rijzenaars van 1914 voorbereid op de dingen, die ko
men konden en nog niet gekomen zijn.
Op een kanonschot afstand hebben de Duitschers
in het begin dezer maand voor Parijs gestaan. Toen
is er echter een keerpunt in de operatiën gekomen. De
krijgskans is voor de poorten van Parijs gekeerd en
het met ontzettende snelheid opgerukte leger van ge
neraal von Kluck heeft weer van de hoofdstad moeten
afwijken om te toonen, dat het even vlug .kon te
rugtrekken als voortstormen. Wanneer later betrouw
bare gegevens ter beschikking staan, zal moeten blij
ken in hoeverre de thans het meest voor de hand lig
gende veronderstelling, dat het leger veel te snel op
gemarcheerd is, zich te ver van zijn operatie-basis
heeft verwijderd en dus niet in staat was den onver
wacht te voorschijn komenden Engelschen generaal
sir John French voldoenden tegenstand te bieden,
juist is.
Maar in elk geval zullen latere inlichtingen het
feit niet kunnen wegredeneeren, dat op het oogenblik,
waarop ieder dacht, dat het voor Parijs zou gaan
spannen, een ontspanning intrad. Intusschen lijkt
het ons voorbarig te meenen, dat Parijs nu voor goed
buiten schot blijft en dat de Fransche regeering, wel
ke haar zetel naar Bordeaux had overgebracht, nu
wel spoedig weer haar koffers zal pakken, haar ge
ïmproviseerde apartementen Kamer en Senaat ver
gaderen in de Oaronne-stad ln specialiteiten-theaters,
de eerste minister zit in het stadhuis, enz. zal ver
laten, om zich weer ln de Seine-stad te vestigen.
Het gevaar, om het lot van '70 andermaal te moeten
ondergaan, is voorshands van Parijs afgewend, maar
dit wil nog niet zeggen, dat een belegering in 1914
geheel uitgesloten is.
De groote slag tusschen Oise en Mame „staat" nog,
d. w. z. geen der partijen heeft tot dusverre een be
slissend voordeel behaald. De Duitsche groote gene
rale staf rekende er Donderdag op, dat gisteren de
definitieve beslissing ten gunste van 't Duitsche leger
zou vallen, doch die rekening is blijkbaar een misre
kening geweest. Trouwens de Duitsche generale staf
is de laatste dagen erg van de kook. Na geruimen
tijd het zwijgen als methode te hebben aanvaard, be
ijvert die staf zich thans vlijtig weinig-zeggende be
richtjes te zenden, en nadat eerst de feiten werden
vervangen door beschouwingen, worden er nu ook al
veronderstellingen wereldkundig gemaakt.
Intusschen de staf heeft gisteravond toch nog
een voordeel kunnen melden. Twee Fransche leger
korpsen, zegt hij, zijn bij Noyon op beslissende wijze
geslagen, bij Chateau-Briamont zijn 2500 man gevan
gen genomen en dan zijn er nog zooveel kanonnen
veroverd, dat het aantal nog niet te schatten is.
Wanneer de Duitscher, die dit bericht van het
hoofdkwartier leest, er een'kaart op nahoudt zal hij
raar op zijn neus kijken. De man is natuurlijk nog
steeds in de verbeelding, dat er aan de Mame gevoch
ten wordt, en wanneer hij ziet, dat Noyon een 60 h 70
kilometer noordelijker ligt, dan zal het hem plotseling
duidelijk moeten worden, dat de Duitschers te velde
een heel stuk zijn teruggetrokken zonder dat de Duit
schers in het rijk daarvan iets hebben vernomen, ter
wijl hij zich heelemaal niet zal kunnen voorstellen,
hoe de Duitschers het noordelijk fort van Reims (Cha-
teau-Brimout) plotseling gaan bestormen, terwijl de
stad reeds 4 September, „zonder slag of stoot" door de
Duitschers werd bezet.
Niet onwaarschijnlijk dus, dat men in Duitschland
toen er vele dagen achtereen gezwegen werd toch wel
heel wat te zeggen zou zijn geweest als men de
minder aangename waarheid maar niet achter had
willen houden. En misschien, dat het in Duitschland
nu ook wel duidelijk wordt, waarom men dagen ach
tereen tevergeefs heeft gewacht op de inneming van
Nancy, van Verdun
Wanneer het Duitsche overwlnningsbericht juist
uit (het overwinningsbericht van den staf leert, dat er,
blijkt, dan moge het slechts slaan op een gedeeltelijk
misschien zelfs tijdelijk voordeel, maar dan lijkt hei
ons toch van belang vooral om hetgeen er niet ii
gezegd wordt, doch er in opgesloten ligt.
Men weet, dat het aan de Mame ook al voortdurend
ging om den Duitschen rechtervleugel, waar generaal
von Kluck stond. Door dien vleugel weg te drukken
slaagden de verbondenen er ln, het geheele Duitsch
front te noodzaken achteruit te gaan. Onze lezers we
ten, dat generaal von Kluck zich in een gevaarlijke po
sitie bevond. Heeft hij thans de overwinning kunnen
behalen, die de staf hem toeschrijft, en die door
nadere Fransche berichten wordt bevestigd, dm:
blijkt hieruit, dat hij een meester in 't terugtrekken is
Hij heeft dan toch onder moeielijke omstandigheden
een goede positie ingenomen en den vijand van daar
uit met succes weerstaan. Evenwel 'n ernstig drei
gement van den Duitschen rechtervleugel komt meer
uit 't westen, vanwaar uit wel 'n poging zal worden
gedaan om de belangrijke spoorlijn La FèreLaon,
de voornaamste Duitsche communicatie-lijn af te snij
den, door het 6de Fransche legerkorps, dat var
Amiens uit schijnt te opereeren.
Evenwel het komt ook nu meer aan op hd:
centrum en den Duitschen linkervleugel. In het eer
trum worden wel aanvallen en tegenaanvallen gedaan,
maar heel veel schiet daar geen der partijen op. De
Duitschers zeggen, dat de vijandelijke aanvallen op
Duitsche front zijn mislukt, de Franschen, dat er een
driemaal herhaalde aanval der Duitschers tegen de
Engelschen is mislukt en dat verder oostwaarts de
Franschen nachtelijke tegenaanvallen der Duitschers
hebben afgeslagen. En aan den Duitschen linkervleu
gel schrijven de Duitschers zich eenig succes toe, ter
wijl de Franschen enkel zeggen, dat de Duitschers
daar bij de grens verdedigende stellingen innemen,
zoodat zij zich dus hier goed hebben kunnen handha
ven.
Over het geheel is de indruk wel, dat de Duitschers
er op het oogenblik heel wat gunstiger voorstaat
dan de vorige week Het Fransche telegram, volgen.
hetwelk het gevecht verflauwt, wijst op uitputting.
En wie aan het einde de gunstigste posities inneemt,
is er het best aan toe.
Wij deden hierboven uitkomen, dat plaatsnamen
van groote beteekenis kunnen zijn en heel wat meer
te verstaan geven, dan wel de bedoeling is geweest.
De Russische generale staf vermijdt ook in zijn laat
ste communiqué zorgvuldig een plaatsaanduiding te
geven. Hij zegt, dat de troepen van generaal Rennen-
kampf het offensief der Duitschers tot staan hebben
gebracht, maar zwijgt zorgvuldig over de hoofdzaal
dat n.l. de Duitsche troepen al een aardig eindje Li
Rusland staan en er zelfs al een eigen goevememetr
hebben ingesteld.
Ten slotte wijzen we nog even op een telegram u:t
St. Petersburg, volgens hetwelk de Duitschers vei
sterkingen hebben aangebracht in Galicië.
HET DUÏTSCHE COMMUNIQUé.
Officieel wordt uit het groote hoofdkwartier ge
meld:
Het 13de en 14de Fransche legercorps, alsmede af-
deelingen van een andere divisie werden gisteren ten
zuiden van Noyon beslissend geslagen. De vijand
heeft verscheidene batterijen verloren.
De vijandelijke aanvallen tegen verscheidene pun
ten van ons front zijn na bloedige gevechten afgesla-
gen.
Ook is een aanval der Fransche Alpenjagers op den
kam der Vogeezen bij het Breuschtal mislukt.
Bij de bestorming van Chateau Brimont nabij
Reims zijn 2500 gevangenen gemaakt.
Ook op andere plaatsen, waar het gevecht In open
veld plaats had, werden gevangenen gemaakt en stuk
ken geschut veroverd, in welk aantal is nog niet t
overzien.
HET FRANSCHE COMMUNIQUé.
Het officieel communiqué meldt:
De slag duurde op 17 September langs het geheele
iront van de Oise en het Woevregebied voort, zonde-
noemenswaardige wijzigingen op eenig punt.
De Duitschers ondernamen tot driemaal toe een
tegenaanval op het Engelsche leger, die telkenmale
mislukte.
Op enkele punten drongen wij eenigszins vooruit,
op de hoogten ten Noorden van de Aisne.
Wij sloegen eenige heftige nachtelijke tegenaanval
len tusschen Craonne en Reims af, benevens een po
ging om offensief tegen Reims op te rukken.
Van Reims tot het Argonner Woud legden wij aan
zienlijke versterkingsweiken aan, en namen daar een
zuiver defensieve houding aan. In Lotharingen eri
de Vogeezen bezetten wij eveneens defensieve posities
in de buurt van de grens. De toestand in het Argon
ner Woud en in Woevre is ongewijzigd.
GEVECHTEN IN DEN ELZAS.
Naar de Köln. Ztg. verneemt hebben Badensche
en Wurtembergsche landweertroepen bij Sennheim
in gevechten, die verscheidene dagen duurden, een
beslissende overwinning behaald. De in getal sterkere
reservebezetting van Belfort Is verslagen en over
Guebvillers gevlucht.
De Franschen hebben groote verliezen geleden.
Da gevechten, die in de afgeloopen week op het
front ReiningenZweighausenSennheim zijn ge
leverd, waren tegen de bezetting van Belfort ge
richt, welke een krachtdadigen uitval had gedaan.
Enkele dorpen in de Sundgau hebben het van de
Franschen hard te verantwoorden gehad. Dezen
hebben ook weer een aantal mensehen meegenomen.
DE STRIJD IN GALICIë.
Een Russisch communiqué meldt, dat op het Oos
tenrijksche front de achtervolging van den vijand
voortduurt. De Russische troepen naderden de de
fensieve stellingen van Siniawa, Jarolslaw en Pre-
mysl, alle drie gelegen aan de rivier de San.
DE GEVECHTEN AAN DE
DUITSCH-RUSS1SCHE GRENS.
Een communiqué van den Russisch en generalen
staf meldt:
Op het Oost-Pruisische front hebben de troepen
van generaal Rennenkampf den 17den dezer het offen
sief der Duitschers definitief tot staan gebracht. Op
verscheidene punten trokken de Duitschers terug, oi
voerden troepenverplaatsingen uit.
Het officieele Duitsche bericht zegt, dat het ooste
lijke leger de operaties in het gouvernement Soewals-
ki voortzet. Afdeelingen rukken aan op de vesting
Osowiec, aan de Bobr, een rechterzijrivier van de Na
rew.
Uit Petrograd wordt aan de „Times" gemeld, dat
de twee divisies, die den terugtocht van generaal
Rennenkampf's leger in Oost-Pruisen dekten, heldhaf
tig hebben gevochten. Zij trokken eerst terug toea
de hoofdmacht in de stelling achter de Goldop geko
men was.
DE VERNIELZUCHT DER RUSSEN.
De commandant van het vijftiende Russische leger
corps, generaal Martos, die bevel gegeven had alle
Oost-Pruisische plaatsen binnen het bereik van zijn
Loepen te verbranden, alle mannelijke inwoners dood
te schieten, ook als zij niet aan den strijd hadden deel
genomen en zij levensmiddelen enz. vrijwillig afston
den, werd geboeid naar Hollesaale gebracht en zal
voor den Duitschen krijgsraad terecht staan.
De burgemeester van de Oost-Pruisische stad Nei-
denburg verzoekt in de bladen hulp voor de inwo
ners. Den 22sten Augustus trokken kozakken door de
onbezette stad, beschoten de vensters, verwondden de
inwoners en bombardeerden de stad drie uur lang,
zoodat zij grootendeels afbrandde. De helft van cl,
inwoners is dakloos. In de overige huizen vernielden
de binnenrukkende Russen meubelen en kleeren. D,
inwoners bezitten slechts de kleeren, die zij aan heb
ben.
KONING ALBERT EN KONING GEORGE.
Koning Albert seinde gisteren aan Koning George:
„Ik wensch u van harte geluk met de uitnemende ver
richtingen van de Engelsche troepen in den slag aan
de Mame. In naam van het geheele Belgische volk
spreek ik mijn diepste bewondering uit voor den hel
denmoed van officieren en soldaten van uw leger.
God zal ongetwijfeld onze legers helpen de wreedhe
den te wreken, welke gepleegd zijn tegen vredelieven
de burgers en tegen een land, welks eenige misdaad
was dat het weigerde zijn verplichtingen niet na tt
komen."
Koning George antwoordde:
„Ik dank u hartelijk voor uw telegram en de daarin
geuite waardeering voor onze troepen. Innig hoop ik,
dat de gecombineerde operaties der bondgenooten in
samenwerking met uw dapper leger, welks houding
boven allen lof verheven is, zullen leiden tot een be
sliste overwinning, zoodat uw land bevrijd wordt, dat
zooveel van den indringer heeft moeten hjden."
LONDEN EN DE DUITSCHE LUCHTSCHEPEN.
Met het oog op de Zeppelins, wordt voorshands
de vermindering van de verlichting van straten en
winkels te Londen gehandhaafd. Een Engelsch lucht
schip zal zich nu eenige nachten boven Londen bewe
gen om zich te vergewissen in hoeverre het licht nog
aanwijzingen geeft, maar bij het verschil in duisternis
van de avonden zal de proef een tijd duren. Men
hoopt na die proef zekere beperkingen van verlichting
te kunnen intrekken.
VAN MEENING VERANDERD.
De sociaal-democratische Rijksdagafgevaardigde
Wendel, die eenige maanden geleden een door hem
in den Rijksdag gehouden redevoering eindigde mee
de woorden: „Vive la France!", schrijft, volgens de
„Vorwarts", o. a.:
„Nadat ik mij eerst in net algemeen ter beschikking
stelde van het legerbestuur, trad ik midden Augustus
als vrijwilliger in dienst bij he landstormbataljon te
Frankfort am Main. Ik wilde niet bij de kachel blij
ven zitten, terwijl het geheele volk gewikkeld is in een
strijd om zijn bestaan."
AMERIKA EN DE VREDE.
President Wilson heeft van den Duitschen Rijkskan
selier een ontwijkend antwoord ontvangen op zijn
vraag of de Keizer geneigd zou zijn in besprekingen
over den vrede te treden.
De Amerikaansche ambassadeur te Berlijn heeft aan
president Wilson geseind, dat de rijkskanselier von
Sn het Schoenmaken Behangen
en Stoffeeren en voor Gezellen in
het Kleedói makersvak.
De inschrijving van leerlingen en gezellen, ook
die van den vorigen cursus, in bovengenoemde
vakken, zal geschieden op Woensdag 23 September
a.s., des avonds van 7—9 uren en op Donderdag
24 September a.s., des namiddags van 24 uren
in het gebouw der school aan den Bergerweg
De Directeur,
H. VAN DER HEIJ.
met daaraan verbonden
ieder met 2-jarigen cursus
te ALKMAAR.
aan bovengenoemde inrichtingen voor den cursus
1914/1915 zal plaats hebben op Maandag 21 Sep
tember voor leerlingen van den vorigen cursus
en op Dinsdag 22 September voor hen, die de
school voor het eerst wenschen te bezoeken, tel
kens des avonds van 7—9 uren, in het gebouw
der Burgeravondschool aan den Bergerweg.
Zij, die een bewijs kunnen overleggen van met
vrucht het lager onderwijs aan een openbare of
bijzondere school genoten te hebben, worden van
het vereischte toelatingsexamen vrijgesteld.
Het schoolgeld bedraagt 5 per leerling,
2.50 voor wien dit te bezwarend is en geheel
vrij voor hen, die geen schoolgeld betalen kun
nen, ter beoordeeling van Burgemeester en Wet
houders. Voor zoover er plaatsruimte is, kunnen
oud-leerlingen, die aan het einde van den vorigen
cursüs het diploma ontvingen, en leerlingen uit
omliggende gemeenten de laatsten tegen het
hoogste schoolgeld worden aangenomen.
Tevens wordt nog medegedeeld, dat zij die
meer dan tweemaal in de maand zonder noodzaak
de lessen verzuimen, van de inrichtingen kunnen
worden verwijderd.
Ouders en voogden gelieven hiervan goede nota
te nemen.
De Directeur,
H. VAN DER HEIJ.
Bethmann Hollweg het verzoek van den president, of
de Keizer van gedachten wilde wisselen over den vre
de, met hem besproken had. De rijkskanselier had ge
zegd, dat aangezien de bondgenooten overeen waren
gekomen de vijandelijkheden niet afzonderlijk te sta
ken, de Vereenigde Staten zich tot het verkrijgen van
vredesvoorstellen tot de bondgenooten moesten wen
den.
IERSCHE DAPPERHEID.
De Daily Chron. bevat het volgende staaltje van
dapperheid
Een Iersch soldaat had onder hevig geweervuur
een gewonden vriend naar een boerderij gebracht.
Toen de Engelschen zich moesten terugtrekken bleef
hij achter en werd daar gevonden door een Duitsche
patrouille. De leren waren slechts met hun beide
terwijl de een nog gewond was bovendien
tegen een dozijn uhlanen.
Achter een barrière van allerlei meubelen namen
ze de Duitschers onder vuur, de helft van hen doo-
dend of wondend. De Duitschers stelde toen een
machinegeweer op en dreigden het huls te verwoeste.
De twee soldaten wilden den eigenaar der boerderij
deze schade niet berokkenen en liever dan hem of
het dorp te benadeelen deden ze een uitval met het
doel het machinegeweer te vermeesteren.
Vlak voor den drempel der deur vielen ze belden
doodelijk getroffen neer.
UIT EEN OORLOGSDAGBOEK.
De „Köln. Ztg." geeft een vertaling van een zak
boekje, dat gevonden werd op het slagveld in Lotha
ringen en vermoedelijk heeft toebehoord nan een ge
sneuvelden Franschen korporaal, die van dag tot dag
daarin aanteekeningen heeft gemaakt.
Het begint met 1 Augustus, de mobilisatie, vertelt
van de treinreis en van den eersten opmarsch.
Achter 8 Augustus staat o. a.„Den heelen dag
hebben wij rust. Ik visch 's namiddags in den Moe
zel en vang twee kleine vischjes. Plotseling houdt het
lste bataljon een man aan, die water en melk vergif
tigd moet hebben Een dozijn vrijwilligers schiet
hem dadelijk dood. Rechtvaardigheid moet er zijn.
Dinsdag 11 Augustus vertelt de schrijver, dat men
zich in een bedauwd veld te ruste heeft gelegd: de
aarde als matras, de sterrenhemel als deken en de ran
sel ais Hoofdkussen.
Zaterdag 15 Augustus: Om vier uur zijn we opge
staan en na een half uurtje marcheeren schiet het ons
te binnen, dat vandaag de jacht geopend wordt en wij
nu jacht moeten maken op menschen. Hij vertelt dan
van mislukte pogingen om een vliegtuig neer te schie
ten. Men ontmoet dan twee totaal uiigeputte solda-
COURANT,
i
