DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Honderd en zest'eMe Jaarsa^s
1914
ZATERDAG
26 SEPTEMBER.
Duitschland en de verbondenen.
De Oostenrijkers en de Russen.
De Duitschers en de Russen.
De Duitschers en de Engelschen.
Oostenrij k-Servië.
BELGIE.
DUITSCHLAND.
ENGELAND.
VARIA.
DSt nummer bestaat uit 2 bladert
Peronne
St. Qucntin
Ham
La Fère
Noyon
Laon
I Compiègne
Soissons
I Maubeuge
Rethel
Reims
ALKMAAR, 26 September.
De slag aan de Aisne duurt nu al twaalf dagen
dat is ongeveer zoo lang als de slag van LiaoYang er.
de helft van den tijd van den slag van Moekden,
waaraan tegenwoordig nog al eens wordt herinnerd.
Natuurlijk <s het onmogelijk, zich een goed denkbeeld
van dezen slag te vormen. Een medewerker van de
Daily Telegraph doet dit aardig uitkomen, wanneer
hij seint, dat geen mensch den slag kan overzien, wijl
een goed looper minstens 14 dagen noodig zou heb
ben cm van het eene eind van het front naar het ande
re te komen 1
Beide partijen hechten natuurlijk groot waarde aan
de overwinning, welke, naar algemeen wordt aange
nomen, slechts kan worden behaald door middel van
een frontdoorbraak of wel door een omtrekkende be
weging aan een der vleugels.
Uit den Japansch—Russischen oorlog, herinnert
men zich misschien wel, hoeveel moeite het den aan
voerders kostte een dergelijke beweging uit te voeren,
voordat deze kon worden ontdekt en afgeweerd. De
moeielijkheden moeten tegenwoordig veel grooter zijn
dan vroeger, omdat de legermachten zooveel sterker,
de afstanden zooveel grooter en de Inlichtingsdiensten
door de vliegmachines zooveel beter zijn, hetgeen ten
gevolge heeft, dat het uiterst lastig wordt, ook zelfs
ver achter het front bewegingen uit te voeren, welke
voor den tegenstander verborgen werden. Het Fran-
sche communiqué van gisteren geeft daarvan een
staaltje, waar wordt medegedeeld, dat de Duitschers
tusscken de Somme en de Oise versterkingen hebben
verkregen, die zijn onttrokken aan het centrum, uit
Lotharingen en de Vogezen en die langs Kamerijk,
Luik en Valenciennes zijn aangevoerd. Wanneer de
eene partij dergelijke maatregelen van den tegenstan
der verneemt, zal hij natuurlijk al 't mogelijke in het
werk stellen om tegen-maatregelen te nemen. De aan
voerders zijn dus als 't ware twee schakers, die de be
wegingen van de stukken van den tegenspeler even
goed kunnen waarnemen als die van hun eigen. Wan
neer men dit bedenkt, dan begrijpt men ook, dat, waar
het Fransche communiqué van Donderdagavond
sprak over een slag, die zich ontwikkelde aan den
Franschen linker vleugel, het nogal voor de hand lag,
dat de Duitschers, zoo ze daartoe maar in staat waren
versterkingen aanvoerden. De slag, zoo hooren wij
dan verder, vindt plaats tusschen de Somme en de
Oise. Wanneer men zich herinnert, dat de Oise langs
Noyon en tusschen Ham en La Fère loopt en weet, dat
de Somme ten Zuiden van Ham Oost-West stroomt
dan komt men vanzelf tot de slotsom, dat er thans ge-
vochten wordt ten Westen van la Fère. Het pas ont
vangen Fransche communiqué geeft nog nader aan,
dat er gevochten wordt ten noord-westen van Noyon.
En Péronne dan? vraagt men misschien. Men moet
echter bedenken, dat de vleugel der Duitschers, dien
de Franschen willen omtrekken, opgesteld is van Si.
Quentin tot la Fère. Die vleugel staat bijna loodrecht
op de hoofdstelling aan de Aisne en uit het commu
niqué volgt, dat het gevecht thans geleverd wordt op
het zuidelijke uiteinde van den Duitschen uitersten
rechtervleugel, die steunt op de forten van la Fère.
Het Fransche offensief vindt hier voor den beoog
den flank-aanval een krachtig defensief tegenover zich,
zooals uit het bovenstaande gebleken is. Het offensief
werd zelfs even gestaakt, maar spoedig hernomen. De
ontwikkeling van den slag hier zal dan ook wel niet
zoo spoedig gaan als in den Mame-slag aan de Ourcq
toen de Franschen een verrassend snel resultaat bi
reikten. Misschien gaat er nog wel een dag of tien
heen, voordat kan worden vastgesteld, of deze flank-
aanval al of niet is gelukt.
Aan de hoofdstelling, tusschen Aisne en Oise ge
schiedt thans niets belangrijks, daar hebben de par
tijen zich „ingegraven". De stellingen, aldus de straks
reeds aangehaalde oorlogscorrespondent van de Dai
ly Telegraph, die de Duitschers thans bezet houden,
zijn ten minste drie weken geleden voor hen in ge
reedheid gebracht om het leger te redden voor het ge
val het mocht worden verslagen aan de Mame. Daar
zijn op de eerste linie emplacementen gelegd voor het
belegeringsgeschut, die zijn afgerasterd met prikkel
draadversperringen. De hardnekkige pogingen om
deze stellingen te bestormen, zijn tot dusverre niet ge
lukt. De genoemde correspondent zegt dat Fransche
en ook Algerijnsche troepen, welke laatste zich door
niets laten terughouden, wanneer zij bloed hebben ge
zien, tevergeefs over het open terrein de Duitsche
loopgraven van den vijand bestormden. Zijn conclu
sie is: „Slechts hard en langdurig volhouden zal
hier terrein winnen."
Hadden de Duitschers, toen ze nog aan de Mame
stonden, reeds eenige weken te voren stellingen In
gereedheid gebracht met het "oog op een mogelijken
terugtocht, ook thans nemen zij maatregelen voor he:
geval, dat zij weer opgedrongen worden.
Aan de Sambre worden versterkingen gemaakt en
alles wordt in gereedheid gebracht om op Bergen en
Namen terug te kunnen trekken, terwijl op de Belgi
sche verbindingslijnen stellingen moeten zijn klaarge
maakt. In dit verband zij gewezen op de berichten uit
België, waarin veel overdrevens zit, maar waarin
stellig ook wel iets waars kan schuilen. Steeds wee
opnieuw wordt er gewag gemaakt van pogingen on
aanvallend op te treden, ten einde öf de Duitscher
weg te dringen naar hun eigen gebied, öf de verbin
dingen met dat gebied af te snijden. Deze pogingei
zouden niet enkel door Belgische troepen uit en om
Antwerpen worden ondernomen, maar gesteund woi-
den door Fransche en Engelsche en Russische expt
ditiaire machten. Aan den anderen kant duiken, ui:
Engelsche bron, berichten op over groote kanonner
die in letterlijken zin zouden zijn gesleept van Mar
beuge in de richting van Antwerpen, hetgeen geens
zins onmogelijk zou zijn en er eventueel op zou wi;,
zen, dat een nauwere insluiting van Antwerpen door
het Duitsche legerbestuur van belang werd geach
ook misschien met het oog op een mogelijken terug
tocht uit Frankrijk.
Etaln
I Verdun
ITroyon
Domèvres
I St. Mihiel
I Metz
Chateau
Salins
Toul «Nancy
Wij volgen het Fransche communiqué van gister
avond elf uur verder en komen nu in de buurt van
Verdun, waar de Duitschers een omtrekkende bewe
ging beproeven, die evenzeer kans op succes biedt al?
de zooeven besproken Fransche poging en evenzeer
noodlottig voor den tegenstander kan worden luk
te zij, dan zou een strategische nederlaag voor de ver
bondenen over de heele linie evenzeer het gevolg zijn
als een dergelijke nederlaag den Duitschers ten deel
zou vallen door een overwinning in het Aisne-Som-
megebied.
In het Fransche communiqué wordt gezegd, dat de
Duitschers op de Maasheuvels terrein winnen, in de
richting van St. Michiel is voortgerukt en twee forte!
(Parodies en Camp des Romains) hebben beschoten, 't
zooeven ontvangen Duitsche communiqué zegt, drt
het fort Camp des Romains bij St. Michiel (ongevet
halfweg ToulVerdun) als eerste der sperforten zu
delijk Verdun gevallen is. Nu moeten we allereers i
even opmerken, dat het gevallen fort niet behoort tc t
die van het geretrancheerde kamp Verdun, maar tot d
kringforten, welke Toul met Verdun verbinden. Wax -
neer evenwel ook de andere forten aan de Maas te
zuiden van Verdun tot zwijgen zouden kunnen woi-
den gebracht, dan komt Verdun zelf in een moeielijk
positie. Doch die forten behooren tot den „Noorder-
dijk" en wanneer zij allen vallen, komt er een rech
streeksche, vrije gemeenschap tusschen de legers, die
op Duitsch en die op Fransch grondgebied staai
daar zij al de wegen en de dalen in deze streek tn
heerschen, terwijl bovendien door den val der forten
de Duitsche verschansingen op de vlakte van Woevre
in het zqiden waarvan de Duitschers thans terrein
verloren niet langer zouden worden bestreken
door het zware Maas-geschutvuur. Vandaar dat di
42 c.M. mortieren nu wel spoedig zullen trachten d
andere forten onder vuur te nemen. En vandaar ooi
dat de Duitschers trachten over de Maas te komen,
hetgeen hun tot dusverre nog niet is gelukt.
Resumeerende mogen we dus zeggen: dat er twee
vleugelbewegingen worden beproefd, welke beide
kans van succes bieden,
dat de Duitschers aan hun uitersten rechtervleugel
tijdig versterkingen hebben laten aanrukken, ei
dientengevolge eenig terrein hebben gewonnen, hei-
geen echter, wijl ook de Franschen versterkt zijn, wel
van zeer tijdelijken aard kan zijn,
dat de Franschen in Zuid-Woevre eenig terrein heb
ben gewonnen,
dat de Ehiitschers het fort St Michiel hebben geno
men, hetgeen het begin van een belangrijk succes kan
worden, doch dat ze er voorshands nog niet In ge
slaagd zijn de Maas over te trekken.
DUITSCHLAND EN DB VERBONDENEN.
DE SLAO AAN DE AISNE.
Het officieele Fransche communiqué luidt:
„Tusschen de Somme en de Oise is een zeer hevig
algemeen treffen gaande met de Duitschers, die, na
versterkingen te hebben gekregen, die zijn onttrok
ken aan zijn centrum, uit Lotharingen en de Voge
zen en die langs Kamerijk, Luik en Valenciennes zijn
aangevoerd, in de streek van Tergnier (ten zuiden van
St. Quentin bij La Fère) en St. Quentin staan.
Onze troepen zijn ten oosten van Reims naar Berru
Moronvillers (5 K.M. ten oosten van Reims) vooruit
gedrongen.
Op den rechteroever der Maas is de vijand er in ge
slaagd vasten voet te krijgen op de Maasheuvels en
het voorgebergte van Hattonchatelhij is in de rich
ting van St. Midi (aan de Maas, 10 K.M. ten zui
den) voortgerukt en heeft twee forten, Paroches en
Camp des Romains, beschoten.
Wij blijven daarentegen de baas ten zuiden van
Verdun en rukken van Toul op naar Beaumont (10 K.
M. ten N.O. van Qironville).
Op den rechtervleugel hebben wij aanvallen op No-
meny afgeslagen. Ten oosten van Lunéville heeft de
vijand enkele schijnaanvallen ondergenomen op de
lijn VezouseBlette.
De toestand blijft dus bevredigend, daor de beslis
sende krijgsverrichtingen thans op den linkervleugel
geschieden."
DE KATHEDRAAL VAN REIMS WEER
BESCHOTEN.
De Duitschers begonnen Donderdag de kathedraal
van Reims opnieuw te bombardeeren zoo meldt een
Havasbericht.
DE STRIJD IN GALICIë.
Het officieele Russische bericht meldt, dat in West
Galicië niet gestreden werd. Het Oostenrijksche le
ger, dat bij Khyrow teruggeslagen werd, retireert nog
steeds.
De Russische troepen hebben de versterkte stelling
van Falstijn, Chirew en Ustrzyki genomen, daardoor
de nadering van de versterkte plaats Przemysl van de
zuidzijde dekkende. Aan de noordzijde zijn eveneens
genomen de forten in de streek van Radimo, met het
geschut, waarmede zij bewapend waren. Het garni
zoen van Przemysl heeft Médica in zijn oostelijken
sector ontruimd en is op de fortenlinie teruggedron
gen.
DE STRIJD AAN DE OOST-PRUISISCHE
GRENS.
Het communiqué van den Russischen generalen
staf, dato 23 September, luidt:
De Russen beletten de poging van de Duitsche
voorhoede, om in het gouvernement Soewalki vooit
te rukken.
In het gebied van Schtschutschin en Wincenta (aan
de Oost-Pruisische grens) hadden verschillende voor
postengevechten plaats, die voor de Russen gunstig
afliepen.
DE HOOFDSTAD VAN DUITSCH
NIEUW-GUINEA BEZET.
De Engelsche admiraliteit heeft een telgram ont
vangen van vice-admiraal Patey, meldende dat de
hoofdstad van Duitsch Nieuw-Guinea door Australi
sche troepen zonder tegenstand is bezet. De vijande
lijke macht was saamgetrokken te Herbertshöhe. Daar
werd zij vernietigd. In de hoofdstad is een Australi
sche bezetting gelegd.
DE OPEN STAD DARESSALAM VERWOEST.
Het bericht van Duitsche zijde, dat de Engelsche
kruiser Pegasus Daressalam heeft verwoest, is van
Engelsche zijde bevestigd. De Pegasus is later, naar
men weet, door den Duitschen kruiser Königsberg
vernield.
Aangezien Daressalam een onversterkte stad was,
heeft Engeland tegen den volkenrecht gehandeld zegt
een Duitsch blad.
Het Berliner Tageblatt merkt dienaangaande op:
„Men zal ons niet verwijten, dat wij een open en
vreedzame stad gebombardeerd hebben. Wel mogen
wij vragen of de Engelsche hoofdstad nu nog langei
ontzien hoeft te worden. Worden bij gelegenheid
bommen in Londen geworpen, dan zullen wij twij
felen er geen oogenblik aan weer in de heele buiten-
landsche pers de gebruikelijke protesten tegen de roe
keloosheid van de Duitschers worden verheven. Maar
dan zullen wij herinneren aan de verwoesting van de
open stad Daressalam door een Engelschen kruiser en
de aanklagers op goeden grond antwoorden, dat En
geland het niet anders heeft gewild."
VERSLAGENHEID IN SERVIë.
Naar men te Weenen verneemt, zouden de gebeur
tenissen op het Oostenrijksch-Servisch oorlogstooneel
in alle Servische kringen de grootste ontsteltenis
wekken. Het mislukken van het Servisch aanvallend
optreden tegen de monarchie heeft aan alle hoop op
een gunstigen afloop van den oorlog, die men nog
koesterde, den bodem ingeslagen.
Na de vernietiging van de Timok-divisie heeft ook
de Sehumadia-divisie, die tegen de Oostenrijkers was
uitgezonden, zeer zware verliezen geleden.
WIJKEN DE DUITSCHE TROEPEN?
Naar de „Tel." uit Antwerpen verneemt, werd daar
gisteren medegedeeld, dat generaal von Kluck te Ber
gen zou zijn aangekomen en dat te Namen toebereid
selen gemaakt zouden worden om den generalen staf
van den kroonprins te ontvangen. Een Duitsche staff,
die uit Frankrijk kwam, heeft zich n.l. komen vesti
gen te Hal, ten zuiden van Brussel. Hij heeft de lo
kalen van het station voor zijn gebruik in beslag ge
nomen en er den stationsoverste uit doen verhuizen,
In ieder geval schijnt het zekerj zoo wordt verder ge
meld, dat de aankomst van een zeer serke Duitsche
legermacht, die uit Frankrijk wijkt, in België nakend
is. Op gansdi hun verbindingslijn door België heb
ben de Duitschers verdedigende stellingen klaarge
maakt.
DE DUITSCHERS IN BELGIë.
Den 22sten dezer is, naar het schijnt, een uitgebrei
de actie van het garnizoen van Antwerpen in Zuid-
Oostelijjke richting begonnen, gericht tegen de ver
bindingen van de Duitsche legers over Luik meldt de
N. R. Crt. Den 23sten zijn tusschen Mechelen en
Aersohot ongeveer 2000 man Duitsche landstorm bui
ten gevecht gesteld. Alle (1800) krijgsgevangenen,
buiten de officieren, worden dadelijk naar Engeland
vervoerd. De meeste officieren trouwens, die in den
huidigen oorlog gevangen genomen zijn, zijn niet
doorgevoerd, doch te Antwerpen geïnterneerd. Tegen
hem, in wiens bezit gestolen voorwerpen gevonden
zijn, of tegen wien Bterke vermoedens bestaan, dat zij
de gruwelen in Aerschot, Leuven enz. hebben bevolen,
wordt veer den krijgsrrmd rechtsingang verleend.
In den omtrek van Ninove heeft een Engelsche vlie
ger jacht gemaakt op een Duitsche „Taube" op zeer
groote hoogte en deze neergeschoten. De vlieger werd
gedood.
Mevrouw Knight, uit Amsterdam, is te Antwerpen
aangekomen met 5,000 eerste storting van het Ned.
Steuncomité voor weduwen en weezen van Belgische
soldaten.
Al de vrouwen van Belgische staatsbeambten, die
nog te Brussel waren, zijn door den Duitschen gou
verneur uitgedreven. Zij ontvingen een paspoort voor
de bestemming, die zij-zelven aanduidden.
In Antwerpen werd bericht ontvangen, dat vele ge
vangen genomen burgers van Aerschot en omliggende
plaatsen overgebracht zijn naar Soltau, een dorp na
bij Bremen.
HET PROTEST VAN DEN PAUS TEGEN DE
VERWOESTING VAN DE KATHEDRAAL TE
REIMS.
De Paus heeft zich door den Pruisischen gezant
over de ware toedracht van de verwoesting der kathe
draal te Reims laten inlichten en zich over de ophel
dering voldaan betoond
DE VELDPOST.
De pakketpost naar het Duitsche leger heeft veel te
lijden onder den gebrekkigen dienst en tallooze pak
jes, van huis naar den strijdenden soldaat gezonden,
kunnen niet aan den geadresseerde worden afgegeven.
Nu het met pakketten niet gaat, tracht ieder zijn be
trekkingen te velde nog zooveel mogelijk door middel
van brieven toe te sturen. Een brief mag tot een half
pond wegen. In een brief van dit gewicht kan vrou
welijke vindingrijkheid heel wat inprakkizeeren. In de
winkels in Duitschland zag men reeds van de eerste
dagen van den oorlog afgepaste en als brief ingerich
te pakjes met sigaretten, sigaren, chocolade en allerlei
andere aangename dingen, waar het adres slechts op
hoefde ingevuld te worden. Zeer begeerd bij de
troepen, vooral in het Oosten, zijn zijden hemden,
omdat zij, naar het heet, beschermen tegen ongedierte.
Ook die waren zeer geschikt voor verpakking in een
brief. Het gevolg hiervan was, dat de post overladen
werd met als brieven vermomde pakketten. Men heeft
geconstateerd, dat aan één soldaat op één dag door
één persoon 70 van deze brieven uit Berlijn verzon
den zijn. In het geheel bedraagt de dagelijksche post
uit de hoofdstad met zijn voorsteden voor het leger
300,000 stuks. In de eerste weken, toen er nog in 't
geheel geen sprake kon zijn van verzending heeft deze
post zich opgehoopt, zoodat er later geen doorko
men meer aan was. Gewonden, die vier weken bij de
troepen hebben gestaan, vertellen dan ook, dat zij
geen enkelen brief of briefkaart hebben gekregen, of
schoon hun verwanten hun voortdurend geschreven
hadden.
DE GEDRAGSLIJN DER SCHEPEN BIJ
ZEERAMPEN.
De Engelsche admiraliteit heeft naar aanleiding
van de ramp, die de drie kruisers „Aboukir", „Ho-
gue" en „Cressy" heeft getroffen, verklaard, dat het
noodzakelijk is voor de toekomst de volgende ge
dragslijn voor Britsche oorlogsschepen vast te stel
len: Wanneer een schip averij krijgt door een mijn of
bloot staat aan een onderzeeschen aanval, moet het
ontredderde schip op zijn eigen hulpmiddelen zijn
aangewezen, ten minste als het groote oorlogsbodems
betreft.
HULP UIT DE KOLONIëN.
De Indische vorst Ranjitsinghje heeft aangeboden
aan Engeland te leveren 1000 man infanterie, 2 eska
drons landers, 200 paarden en 15 auto's.
De kleine kolonie Gambia (Westkust van Afrika)
droeg 120.000 bij in het Engelsche Nationale On
dersteuningsfonds.
DE NOBELPRIJS VOOR DEN VREDE 1
Een professor aan de universiteit te Christiania,
Agathon Aal, stelt voor om dit jaar den prijs voor
den vrede aan niemand toe te kennen. Het geld zou
dan kunnen besteed worden om een groote internatio
nale beweging te verwekken o min de toekomst een
oorlog slechts na een algemeene volksstemming te
kunnen verklaren.
TIEN GEBODEN.
Van de hand van Geh. Medlzinalrat Professor A.
Eulenberg bevat het Berl. Tageblatt tien geboden
in dezen tijd voor degenen, die niet aan den oorlog
deelnemen.
Leef In oorlogstijd, zooals ge In tijd van vrede
zoudt moeten hebben geleefd, luidt het eerste gebod.
Uit de geboden blijkt verder o.m., dat men in tijd
van oorlog moet werken als In tijd van vrede, zoo
mogelijk nog meer. Stel voor lederen dag een arbeids-
program vast en voer dit nauwkeurig uit. Lees van
de oorlogsberichten alleen de officieële - of geloof
tenminste deze alleen. Wees op uw hoede voor
salon- en koffiehuis-oorlogspraatjes. Blijf ver verwij
derd van de optimisten, maar nog veel verder van
de onverbeterlijke pessimisten. Bedoel u ook in
oorlogstijd, en meer dan gewoonlijk met alles wat
u anders dierbaar is, met kunst, wetenschap, phflo-
sofie, godsdienst. Streef naar een rustige, gelijkmatige
vroolijkheid van gemoed, die ook over het zwaarste
heen komt.
EEN TORPEDO-PACIFIST.
De leider der Engelsche Arbeiderspartij Mac-Do-
nald, die zich zoolang tegen den oorlog verzet heeft,
en nu al het mogelijke doet, om den vrede weer zoo
