DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. m
Honderd en zestiende Jaargang.
1914.
VRIJDAG
9 OCTOBER.
Broodvoorziening.
De Duitschers en de Belgen.
Duitschland en de verbondenen.
De Oostenrijkers en deRnssen.
De Oostenrijkers en de Russen.
De Duitschers en de Engelschen.
DUITSCHLAND.
ENGELAND.
YARIA.
NEDERLAND.
I jze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon en
Fe» 'dagen uitgegeven. Abonnementsprijs p^r 3 maanden
voor Alkmaar f0.80; tranco door het geheele Rijk f 1.
Mzonderlijke nummers 3 Cents
TRlefonnnummBr 3
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/ti HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
ALKMAAR, 9 October.
Het vemietingswerk aan den breeden Scheldestroom
gaat zijn gang. Vluchtelingen doen ook thans
hier ter stede aangrijpende verhalen over de ver
woestingen, welke het zware geschut reeds in Antwer
pen heeft aangericht en op Nederlandsch grondgebied
bij Putte, kon men gisteravond de courant lezen bij het
licht van den vuurgloed boven de gebombardeerde
vesting
„De Koningin der Schelde" wordt opgeofferd. Oeeft
men de stad prijs, omdat men de stelling hoopt te
houden, of omdat men denkt, dat door standhouden
hier de tans om in Noord-Frankrijk te winnen wordt
verbeterd? Het zijn de eenige verklaringen, welke aan
vaard kunnen worden, indien men uitgaat van het ver
trouwen, dat Belglë's bondgenooten inderdaad Bel-
gië's heil beoogen.
De Daily Chronicle betoogt, dat de Belgen niet
sterk genoeg waren om de buitenste forten-linie te
verdedigen, maar daarom is er, meent het blad, geen
reden om aan te nemen, dat zij, voor een meer beperk
te Mak gesteld, er niet in kunnen slagen om den vij
and evenals aan de Aisne is geschied, schaakmat te
zetten. De Duitschers hebben alreeds hevige verliezen
geleden, zij zullen er nog meerdere krijgen en zij kun
nen wel geen troepen genoeg afzonderen voor een
geheele belegering. De einduitslag hangt deels er van
af, met hoeveel schade de stad kan standhouden, deels
hiervan, hoeveel soldaten de Keizer wil verspillen.
Men ziet het het Engelsche blad weet ook al
niets in te brengen, dat den Belgen tot troost zou kun
nen strekken.
Men weet, dat de Engelschen thans de leiding van
de verdediging hebben genomen. Maar het is een
raadsel op welken grond zij meenen, de Duitschers
weer uit hun gunstige stellingen te kunnen verdrijven.
Zelfs al was de Duitsche infanterie niet zoo sterk als
wordt vermoed, hoe zal het Belgische veldleger, ver
meerderd met de Engelsche troepen, wier aantal nog
steeds op zeer uiteenloopende wijze wordt opgegeven,
een krachtigen tegenstand kunnen bieden in het open
veld tusschen de buitenste en de binnenste forten-li
nie? Die ruimte zal toch wel veel te klein voor een
leger van zeg 125.000 man zijn, om zich behoorlijk
te kunnen ontplooien en bewegen. En dan zou het
artillerievuur van het Duitsche zware geschut, binnen
welks bereik het leger zich dan zal bevinden, spoedig
den tegenstand moeten breken.
Wij zien geen andere mogelijkheid, dan dat Ant
werpen spoedig zal vallen en zooals wij gisteren reeds
gezegd hebben, hoe eerder hoe beter.
Men weet, dat de regeering reeds naar Ostende is
overgeplaatst en men zal misschien vragen, wat er
dan eigenlijk te regeeren valt als schier het heele
land en de beide grootste steden zich in 's vijand
hand bevinden. Maar men moet den Kongo niet
vergetenSlagen de Duitschers erin de Belgische re
geering ook uit Ostende te verdrijven, dan zal zij ze
ker wel in Frankrijk, of nog waarschijnlijker, in Enge
land worden gevestigd. Het moge vreemd klinken,
maar het is wel vaker voorgekomen, dat de zetel eener
regeering naar het buitenland werd verplaatst. Ve
len zullen zich wellicht nog wel herinneren, dat in den
Boerenoorlog de regeering van Oranje-Vrijstaat haar
toevlucht in de Transvaal zocht.
De aanwezigheid van den koning te Salzaete, vlak
bij Sas van Gent, wijst er op, dat men zoolang moge
lijk de verbinding van Antwerpen met Ostende en
Duinkerken in stand wil houden. Duitsche cavalerie is
reeds aan de kust gesignaleerd en vermoed mag wor
den, dat achter deze verkenners en wegbereiders spoe
dig Duitsche infanterie en artillerie zullen volgen om
de verbindingslijnen te verbreken. Het is duidelijk,
dat er dan ook daar zeer dicht aan onze grens zal
worden gevochten, misschien wordt in die streek zelfs
nog een groote slag geleverd.
Terwijl het bovenstaande reeds geschreven was,
kwamen telegrammen in, die gewaagden van Duitsche
troepen (20.000 man) van Luik naar Antwerpen en
van het trekken van het Belgische veldleger naar het
land van Waes, waardoor de veronderstelling over
een slag in deze streek nog wordt versterkt.
Wanneer wij van den stand der krijgsverrichtingen
in Noord-Frankrijk spraken, dan onderscheidden we
altijd een vleugel en een hoofdstelling. De vleugel is
echter door het steeds noordelijker uithalen der om
trekkende beweging der Franschen en het daardoor
geboden noordwaarts oprukken der Duitschers zoo
zeer uitgerekt, dat men thans gerust mag spreken van
een nieuw, naar het Westen gericht Duitsch front,
loopend over de lijn RijselArrasBapaume Al-
bert—Roye en rechthoekig staande op het oude Aisne
front. Er zijn dus in de vier weken, welke de slag
aan de Aisne thans duurt, twee geheel verschillende
slagfronten gevormd, die in de buurt van Roye samen
komen, waar, blijkens het laatste Fransche communi
qué nog steeds hevig wordt gevochten. Scheen eerst
'n Duitsche poging om daar door te breken, te geluk
ken, sindsdien hebben echter de Franschen de Duit
schers teruggeworpen en 't verloren terrein herwon
nen. Beide partijen zullen hier wel voortdurend ver
sterkingen laten aanrukken en 't is dan ook in deze
streek, dat 't hevigst wordt gevochte. Een dergelijke
troepenverschuiving kan tot verrassingen leiden: Het
is b.v. mogelijk, dat de eene partij 'n zwakke plaats in
de linie der tegenpartij weet te ontdekken en daar gaat
aanvallen op een oogenblik, waarop de kans schoon is
en versterkingen moeilijk aangevoerd kunnen worden.
Men kan dus nimmer met zekerheid zeggen, waar het
belangrijkste treffen is, maar voor het oogenblik zal
dit wel zijn in het Noord-Westen.
Terwijl de Duitschsrs en de Russen nog steeds be
zig zijn de wereld duidelijk te maken, dat zij bij Soe-
walki hebben gewonnen, komt nu een Duitsch
communiqué verzekeren, dat een Russische colonne
Lyck heeft bereikt. Dat zegt niets omtrent Soewalki,
maar dat zegt overigens genoeg, dat zegt immers, dat
de Russen weer op Duitsch grondgebied staan. En
wanneer men zich herinnert, hoe trotsch de Duit
schers waren, dat ze den vijand over hun grenzen had
den verdreven, dan zal men ook beseffen, dat de Rus
sen hun thans een gevoeligen klap hebben gegeven,
zoowel in strategisch als in moreel opzicht.
HEI BOMBARDEMENT VAN ANTWERPEN.
In den nacht van Woensdag op Donderdag hebben
de Duitschers de stad geweldig beschoten en vele hui
zen werden door de shrapnells vernield, terwijl de
stad op verscheidene plaatse in brand stond. Aan de
verschillende stations staan reusachtige menschenmas-
sa's, het oogenblik afwachtend waarop ze in de ge
reedstaande tremen naar Nederland worden gebracht.
Zonder dat eenige betaling wordt geëisch, worden ze
daarmee naar Esschen en Koozendaal gebracht.
De forten om Antwerpen zijn versterkt met een En
gelsche troepenmacht van 40.000 50.000 fhan, ter
wijl men Fransche hulptroepen verwacht. De verdedi
gers zijn besloten al het mogelijke te doen om Ant
werpen te behouden.
Naar de „Tel." verneemt heeft het Belgische leger,
waarbij de Koning zich bevindt, zich teruggetrokken
tot over de Schelde. Het zou, volgens verhalen van
vluchtelingen, trachten westwaarts te trekken.
De correspondent van de „Daily Chron." zegt, dat
de Duitschers bij de beschieting der Antwerpsche for
ten hun 42 c.M. kanonnen steeds op slechts één fort
tegelijk richten.
DE BELEGERAAR VAN ANTWERPEN.
Naar „de Tijd" verneemt is de belegeraar van Ant
werpen, generaal von Beseier, een uiterst bekwaam
krijgskundige, die reeds 64 jaar oud is. Hij werd in
1850 geboren, bracht zijn jeugd te Berlijn door en
trad op 18-jarigen leeftijd in het leger. Hij maakte
twee jaren later den veldtocht van 1870 mede en ont
ving toen het ijzeren kruis. Hij nam deel aan het be
leg van Metz en Parijs.
Na den oorlog werd hij leeraar aan de militaire
academie en later zag hij zich in den generalen staf
opgenomen. Hij is ook in 1893 afdeelingschef gewor
den in het ministerie van oorlog. In September 1904
werd hij benoemd tot chef van het ingenieurs- en pio
nierskorps en tot generaal-inspecteur der vestingen.
Vooral op het gebied van vestingbouw is hij een des
kundige, en vandaar waarschijnlijk, dat hem het beleg
van Antwerpen is toevertrouwd.
In 1907 werd hij tot generaal benoemd en in 1909
was hij opperscheidsrechter bij de groote manoeuvres.
In 1912 werd hij op non-activiteit gesteld. Maar, even
als von Hindenburg, bood hij bij het uitbreken van
den krijg zijne diensten weer aan het vaderland aan.
DE BELGISCHE LEGERMACHT.
In de meeste gemeenten hebben de Duitschers
zoo verneemt de Matin d'Anvers", de registers van
den burgerlijken stand opgeëischt en daaruit de na
men genoteerd van de jongelieden der lichtingen 1914
en 1915 en van de mannen der lichting 1889 en
1888. Deze werden door de Duitschers belet zich in
het leger te laten opnemen. Sommige jongelieden, die
hadden willen vluchten, zijn zelfs gearresteerd, maar
werden den volgenden dag weer vrijgelaten.
DE STRIJD IN NOORD-FRANKRIJK.
Het communiqué van gisternamiddag 3 uur luidt:
Op onzen linkervleugel in het gebied van het de
partement du Nord is de vijand niet vooruitgerukt,
maar heeft op zekere punten moeten wijken, in het bij
zonder ten noorden van Atrecht (Arras), waar de
operaties zich in voor ons gunstige omstandigheden
ontwikkelen.
De operaties van onze cavalerie en die van den
vijand ontwikkelen zich thans bijna tot aan de Noord
zee.
Tusschen de Somme en Oise, in de streek van Roye,
is de vijand nog steeds talrijk, maar wij hebben het
grootste gedeelte van de posities, die wij hadden moe
ten afstaan, herwonnen.
Ten noorden van de Aisne schijnt de sterkte van de
Duitsche troepen verminderd te zijn
Op de hoogten van de Maas, tusschen Verdun en
St. Mihiel. is de vijand teruggeweken ten noorden van
Hattonchatel.
Hij bezet nog steeds St. Mihiel en eenige posities
ten noorden van St. Mihiel op den rechteroever der
Maas.
In Woevre zijn de hevige aanvallen, die hij ten wes
ten van Aprémont ondernomen heeft, mislukt.
HET DUITSCHE HOOFDKWARTIER.
Het groote Duitsche hoofdkwartier bevindt zich
thans, nadat het eerst in Koblenz en daarna in Luxem
burg gevestigd was in een Fransche stad, op 50 kilo
meter achter het front, meldt een bericht uit Duitsche
bron. De dagkoerierdienst brengt de koeriers in drie
dagen over Luxemburg, Keulen van Berlijn naar het
hoofdkwartier heen en terug.
AAN DE OOST-PRUISISCHE GRENS.
Een Parijsch communiqué meldt, dat aan het front
i" Oost-Pruisen het offensief der Russen voortduurt.
z^eer levendige gevechten worden er geleverd aan
de grens ten westen van Soewalki.
De Russische legatie meldt nog:
Op de Oost-Pruisische grens bieden de Duitschers,
versterkt door troepen van het garnizoen te Konings
bergen en voordeel trekkend van de moerasachtige ter-
teinen en de doorgangen in de meren-streek, heftigen
tegenstand op een front dat zich uitstrekt van Wla-
dislavow naar Lyck.
In het Zuid-Westen van Polen hebben ontmoetingen
plaats gehad tusschen Russische en Duitsche voor
hoeden in de streek tusschen Opatow en Sandomirz,
echter zonder beslissende resultaten.
IN DE KARPATHEN.
In de streek der Karpathen hebben Russische troe-
pen-afdeelingen op de Oostenrijkers artillerieparken
en treinen vermeesterd en gevangenen gemaakt ten
Westen van Sanok in Galicië en ten Oosten van Mun-
cacz, in Hongarije.
DE VERNIELDE DUITSCHE TORPEDOBOOT.
Op 6 October 's namiddags is de torpedoboot „S.
116", die op patrouilledienst was, in de Noordzee
door een torpedoschot van een Engelsche duikboot ge
troffen en gezonken, meldt een Duitsch bericht.
Van de bemanning, die- 60 koppen telde, zijn 9 man
verdronken. De overige werden op Duitsche schepen
gebracht. De boot was in 1902 gebouwd en had 420
ton waterverplaatsing.
VIJANDELIJKE VLIEGERS BOVEN
KEULEN EN DUSSELDORF.
Gistermiddag zag men een vijandelijk vliegtuig bo
ven de loodsen der vliegtuigen „Pickendorff" bij Keu
len. Om het vuur der machinegeweren te ontgaan
vloog het in de richting over de gasfabriek van £h
renfeld. Het wierp daar een bom en vloog verder over
de zuidelijke brug en vandaar naar het fort Deckstein.
Het verdween ten slotte in westelijke richting. De bom
richtte geen schade aan.
Gemeld wordt, dat ook bij Dusseldorf een vliegtuig
schade heeft aangericht door het werpen van een bom
op de loodsen der luchtschepen.
SUIKER OPGEKOCHT.
Volgens Londensche bladen heeft de regeering, ter
voorkoming, dat de suiker uit winstbejag wordt op
gekocht, op Demara, Mauritius en Java 900,000 ton
nen ruwe suiker opgekocht voor 216 millioen gulden.
De regeering zal die suiker h contant aan de raffina
deurs verkoopen, die zich verplichten aan de detail
listen te verkoopen.
DE BRITSCHE HANDEL.
De Engelsche Board of Trade bericht dat de statis
tiek voor September vergeleken met die van Augustus
een toeneming aanwijst in alle takken van den handel.
Deze toeneming valt aan te wijzen bij alle belangrijke
artikelen, waarutt blijkt dat de handel van het land
zich uitstekend heeft hersteld na den eersten schok
tengevolge van den oorlog.
De toeneming sinds Augustus bedraagt in ronde
cijfers: invoeren bijna 36 millioen gulden, uitvoeren
van eigen goederen 30 millioen, uitvoeren van vreem
de en koloniale goederen 9 millioen. Uitgevoerde
voorraden voor vloot en leger zijn hieronder niet be
grepen. 1
NOG EEN OORLOGVOERENDE
MOGENDHEID.
Volgens de „Manchester Guardian" heeft een rijk
Engelschntan een duikboot gekocht en is bezig een be
manning van vrijwilligers te verzamelen. Hij wil in
den Indischen Oceaan gaan kruisen, om daar den
Duitschen kruiser de „Emden" op te zoeken en te ver
nielen.
OORLOG VOORHEEN EN THANS.
De voormalige Italiaansche Minister van Financiën
Luiqi- Luzzatti vraagt zich in de „Corriere della Sera"
af, of de oorlogen thans afschuwelijker en wreeder
Burgemeester en Wethouders van Alkmaar
brengen ter algemeene kennis, dat van Maan
dag 13 October a.s. al tot nader bericht, door
de bakkers ln deze gemeente, ln verband met
de aanwezige voorraden meel, niet anders
zal worden gebakken en afgeleverd dan
brood, samengesteld uit 50 o/0 gebuild tarwe
meel en 50°/q ongebulld tarwemeel, tegen
maximum prijzen als volgt: melkbrood 23
eent en waterbrood 19 cent per K.G. (gaar
gebakken).
B(| uitzondering zal alleen wittebrood
worden gebakken en afgeleverd ten behoeve
van zieken, op geneeskundige verklaring
van een geneesheer.
Alkmaar, 9 October 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
gevoerd worden dan ze in vroeger tijd waren en komt
daarbij tot het resultaat, dat niet alleen de strijd op
de slagvelden er slechts bloediger en vreeselijker op
geworden is, doch dat thans ook het heele oeconomi-
sche leven door den oorlog een gevoeligen knauw
krijgt, iets wat men vroeger in veel geringer mate
kende. Luzzatti rekent daartoe niet alleen het staken
van verschillende betalingen in het internationaal ver
keer, doch ook b.v. een waardeloos-verklaring van
alle patenten, welke toebehooren aan een Staat, waar
mee het zich op voet van oorlog bevindt, zooals door
de Engelsche regeering is voorgesteld. Nog veel
scherper echter is het verschil bij vroeger op de slag
velden, want sedert eeuwen is er geen oorlog geweest,
die te meten is, wat bloed en gruwel betreft, met den
tegenwoordigen. De Balkan-oorlog 19121913 is tot
op zekere hoogte als het voorbeeld te beschouwen,
volgens hetwelk thans de Europeesche legers te werk
gaan. En bij het ontzettende aantal afschuwelijkhe
den, die thans gepleegd worden, kan men zich niet
eens verontschuldigen met de bewering, dat het gaat
om iets van beteekenis, de verdediging van de vlag, of
de vrijheid van den geboortegrond. Waar is een ex
cuus te vinden voor de laaghartige wreedheid, een
gewond soldaat op het sjagveld de oogen uit te ste
ken! Tot de demoraliseering der moderne wijze van
oorlogvoeren rekent Luzzatti ook het aanvoeren vau
Afrikaansche of Aziatische troepen, waardoor het ge
vecht volgens hem een ongeciviliseerd karakter moet
krijgen. Met de Turco's is Luzzatti dus blijkbaar niet
zoo zéér ingenomen als de Parijzenaren. De Italiaan
sche politicus herinnert aan de gevechten, die het
oude Rome met Griekenland heeft gevoerd, en meent,
dat er tusschen dien tijd en den tegenwoordigen een
vergelijking is te treffen, die lang niet ten gunste van
het heden uitvalt: Rome heeft de zeden van het over
wonnen Griekenland aangenomen, zekere volkeren
van Europa zijn echter op weg, zich de zeden van de
door hen overwonnen wilden van Azië en Afrika ei
gen te maken. Nadere weinig aangename gezegden
sluit Luzzatti met de opmerking, dat de moderne
„cultuur" absoluut geen recht heeft, geringschattend
op vroeger tijden terug te zien. In de uiterlijkheden
van het leven waren onze voorvaderen wellicht min-
der geraffineerd dan wij, doch zij hebben een werke
lijke beschaving van den innerlijken mensch bezeten,
die onze veelgeroemde tijdgenooten steeds meer
missen.
KORTE BERICHTEN.
In Duitschland heeft zich een rijks-comité ge
vormd, om te komen tot Duitsche modevor
men en zich los te maken van de Fransche mode.
Het militaire bestuur te Saarburg heeft bevolen
binnen 2 maal 24 uur alle Fransche opschrif-
t e n van huizen, winkels enz. te verwijderen.
Tegen begin October zijn er in het Duitsche le
ger 150 Joden tot officier bevorderd.
Te Weenen verneemt men, dat de naar Spezzia
terugkeerende deelnemers aan den tocht van den ont
voerden onderzeeër gearresteerd werden.
DE ZAANLANDSCHE VERLOTING.
Men meldt ons:
Zóoals bekend is, was oorspronkelijk onder den in
druk van de eerste oorlogsberichten, toen bijna de ge
heele wereld in een angstige spanning verkeerde, door
het Bestuur de Zaanlandsche Verloting afgelast.
Toen echter daarna de algemeene toestand, vooral
in ons land, zich langzamerhand herstelde, ontving
het Bestuur van verschillende zijden het verzoek op
het genomen besluit terug te willen komen.
Men meende, welke meening ook in tal van inge
zonden stukken in de bladen tot uiting kwam, dat de
maatschappij het best gediend werd al3 alle zaken
haar geregelden gang gingen. Een fout werd het ge
acht, dat velen, voor wie dit om financieele redenen
toch niet noodig was, zich van verschillende uitga
ven onthielden, waardoor aan anderen inkomsten
werden onthouden.
Zoo was het ook, meende men, met de Zaanland
sche Verloting. Waarom, zoo werd gevraagd, zou
men hen die daartoe in staat zijn verhinderen een lot
te koopen, waarvan immers zoo velen (leveranciers
wederverkoopers, drukkers, enz.) voordeel trekken?
Voor die betoogen is het Bestuur ten slotte ge
zwicht en heeft het besloten de verloting toch te doen
doorgaan. Alleen werd het gewone aantal van 15000,
dat in normale omstandigheden te klein bleek voor de
groote vraag, teruggebracht tot 10.000.
f
I
ALKMAARSCHE COURANT.
