DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
UITBETALING van VERGOEDINGEN
m
no. m.
Honderd en zestiende Jaargang.
1914.
DONDERDAG
15 OCTOBER.
a
•r
De Duitschers en de Belgen.
LANDWEER en MILITIE.
Duitschland en de verbondenen.
De Duitschers en de Russen.
De Oostenrijkers en de Russen.
Duitschland en Japan.
BELGIE.
DUITSCHLAND.
TURKIJE.
ALKMAAR, 15 October.
De medewerker van de Times te Petrograd meldt,
dat Duitschland al zijn troepen, welke het, zonder
zijn positie te zeer te verzwakken, kon missen, van het
westelijk naar het oostelijk oorlogsterrein heeft ge
zonden. Volgens een matige schatting staan er aan
het oostelijk front thans 1.500.000 man, waarbij niet
in rekening zijn gebracht de Oostenrijksche troepen,
waarvan niet minder dan omstreeks 270.000 man op
het Silezische front opereeren. Het genoemde blad
berekende eenige dagen geleden, dat er zich in Fran
krijk eveneens een Duitsch leger van 1.500.000 man
bevindt en wanneer men bedenkt, dat er nog gelegen
heid was om ook nog troepen voor Antwerpen af te
zonderen, hoewel naar verluidt deze legermacht niet
sterk moet zijn geweest,- dan heeft men een denkbeeld
van de geweldige massa strijders, welke Duitschland
in het veld heeft.
De cijiers doen voorts zien, dat, al mogen de krijgs
verrichtingen in het Oosten feitelijk neven-operaties
zijn, terwijl de hoofdactie op Franschen bodem wordt
gevoerd, Duitschland op beide oorlogstooneelen
evenveel troepen noodig heeft. En al ligt het oostelijk
oorlogsterrein ver weg, al heeft men een neiging om
zich van de gevechten bij allerlei plaatsen met vreem
de, moeielijk uit te spreken namen weinig aan te trek
ken en de dikwijls zoo tegenstrijdige communiqué's
uit Petrograd, Weenen en Berlijn maar over te slaan
of vluchtig in te kijken, toch mag de overzichtschrij
ver niet nalaten ook op den daar gevoerden strijd af
en toe de aandacht te vestigen en de beteekenis van de
daar geleverde gevechten uiteen te zetten.
Nu het reeds weer eenige dagen geleden is, dat wij
de operaties in Oost-Pruisen, Rusland en Oostenrijk
uitvoerig behandelden het laatst geschiedde dit
tien dagen geleden, immers 5 October mogen wij
daarvoor thans wel eens weer eenige belangstelling
vragen.
ISCHIRWINDT
MARIAMPOL
OLITA
SIMNO
LYCK
BIALLA
SJTSJOETSJIN
SOEWALKI
AUGUSTOW
ORODNO
BLOMZO
BROZAN
B POELTOESK
BMODLIN
I WARSCHAU
B1ALYSTOK
Warschau
t*
g.lwangorod
O Kalisch
o Czenstochow
o o Tarnow
Q Q.Jaroslaw
O Krakau
°c
O
O
O
O Medyka
Przemysl
Lemberg
10 Sambor
OOSTENRIJK
Wij hebben de bovenstaande situatie-kaartjes bijge
werkt, zoodat men de plaatsen, welke de laatste dagen
in de telegrammen zijn genoemd en welke hier thans
zullen worden herhaald, daarop zal kunnen vinden.
Eigenlijk doet men het best zich voor te stellen alsof
de strijd wordt gevoerd over een lange lijn loopend
door Oost-Pruisen, Polén en Galicië. Men herinnert
zich vermoedelijk nog wel, dat de Russen oorspronke
lijk aanvallend zijn opgetreden in Oost-Pruisen. Zij
waren al een aardig eindje in het Duitsche gebied
doorgedrongen, toen generaal von Hindenburg hen
door de Masurische meren naar hun eigen grenspalen
terugdreef en hen achtervolgde tot Soelwalki waar
dadelijk een Duitsch goevemement werd ingesteld.
Maar toen de Russen weer wat op verhaal gekomen
waren en versterkingen hadden gekregen traden ze
weer aanvallend op en drongen in een slag bij Soewal-
ki en Augustow, welke van 25 September tot 3 October
duurde, den vijand weer terug. Over dit treffen zijn
de meest uiteenloopende berichten verspreid. Wij
meenen, dat men het dichtst bij de waarheid komt,
wanneer men een vergelijking trekt met hetgeen in
Noord-Frankrijk is geschied, waar de Duitschers te
ruggedreven werden, zonder dat hun vervolgens in
staat waren hen uit elkaar te slaan en te vernietigen.
Het voornaamste resultaat, door de Russen op Duitsch
grondgebied behaald, was de 8 October vermelde be
zetting van Lyck, door een afdeeling uit Lomse, dus
van de Russische Narewlinie. Den 12den October
meldde het Russische communiqué, dat de Duitschers
druk bezig waren langs de spoorwégen versterkingen
voor hun grensstellingen in Oost-Pruisen aan te voe
ren. En het Duitsche communiqué van gisteren deelt
mede, dat Lyck door de Duitschers is bezet (deze stad
is nu al tweemaal Russisch geweest en tweemaal ont
zet, zoodat er vermoedelijk weinig van zal zijn over
gebleven), dat de Duitsche plaats Bialla door de Rus
sen werd ontruimd. Dé toestand is dus hier na twee
en een halve maand oorlogvoeren precies zoo als toen
de wapens werden opgenomen. En langs dezen weg
zijn de Russen voorloopig nog niet te Berlijn.
Doch er is nog een andere weg, die de Russen
naar de Duitsche hoofdstad kan brengen. Hij loopt
door het zuidelijke gedeelte van het Oostelijk oorlogs
terrein, doch ook daar heeft de krijgskans zich thans
weer tegen de Russen gekeerd en ook daar gaat het
tongetje van de schaal om den evenwichtstoestand
heen en weer. De Russen wilden aanvankelijk ver
dedigend optreden in het Zuiden. Maar de Oosten
rijkers behaalden daar overwinningen (Krasnik, Lu
blin), de Russen wisten echter de Oostenrijksche
legermachten terug te drijven. En alweer terwijl
de Russen het voorstelden, alsof de terugtrekkende
Oostenrijksche legers geheel uit elkaar geslagen waren
is dit achterna onjuist gebleken, immers toen de Duit
schers hun bondgenooten te hulp kwamen, hadden ze
in hen goed geformeerde troepen van goede gevechts-
waarde. De Russen hadden o. m. Lemberg en Jaros-
law bezet, Przemysl ingesloten en zij bedreigden Kra
kau. Zij waren daar zeer sterk, zoo sterk, dat zij
meenden wel troepen te kunnen afzonderen om de
Duitschers uit Soewalki te verdrijven. Het doel werd
bereikt de spoorwegen bewijzen in dezen oorlog
goede dienstenMaar aan den anderen kant kan het
voortdurend heen en weer zenden van troepen noodlot
tig worden, omdat de ter versterking weggetranspor-
teerde divisies natuurlijk een verzwakking van de blij
vende legermacht achterlaten. De Duitschers die
oprukken uit Silecië en de Oostenrijkers, die zich
hersteld hadden, gingen samen onder het krachtige
commando van generaal v. Hindenburg en.de
Russen bleken niet meer voldoende troepen ter plaatse
te hebben om den noodigen weerstand te bieden. De
Duitsch-Oostenrijksche legermacht trok van de lijn
KrakauCzenstochowKalisch oostwaarts op. De
Russen moesten al heel spoedig de spoorlijn Tarnow
Jaroslaw prijsgeven en verloren ook verder 't ver
overde terrein. De Oostenrijkers konden zelfs de Rus
sische belegeraars der vesting Przemysl zoodanig met
omvatting bedreigen, dat deze zich ijlings moesten
terugtrekken. De sterke vesting, waarvoor de Russen
geen groote mortieren hadden, werd dus ontzet. Zou
de val der vesting voor Oostenrijk het verlies van Ga-
licië hebben beteekend, nu zij weer in Oostenrijksche
handen is, zal het Rusland moeielijk vallen ook de
rest van Galicië met Lemberg te houden. Voorts is
voor de Russen onmogelijk geworden 't oprukken der
verbondenen in het noorden, in Polen, te verhinderen.
De voorhoede der verbonden legers is dan ook reeds
bij de Weichsel aangekomen, op de hoogte ongeveer
van Iwangorod. Het Duitsche communiqué van giste
ren meldt, dat bij 't terugwerpen der Russische voor
hoede-troepen op Warschau 8000 gevangenen ge
maakt werden.
Nu noemt men dit alles van Russische zijde „stra
tegische bewegingen": men heeft om „strategische"
redenen Przemysl prijsgegeven, men heeft om betere
stellingen te kunnen innemen zich „strategisch" te
ruggetrokken. Doel heet te zijn de Duitschers ver in
Polen te lokken en hen dan slag te leveren op een voor
hen ongunstige linie, hetgeen dus neerkomt op de
methode van generaal Joffre. Niet onwaarschijnlijk
herhaalt zich op het oostelijk oorlogsterrein de loop
der gebeurtenissen van 't westelijk, treedt er ook thans
een toestand in van zich hier vastgraven en elders
vastleggen, van daar verdedigend, ginds aanvallend
optreden, kortom een toestand van niet opschieten
zooals men eigenlijk in het Oosten in twee en een halve
maand heelemaal niet opgeschoten is.
Voor het overige is er weinig nieuws. Wij vestigen
de aandacht op een betoog van de Daily Chronicle,
welke de Belgische vluchtelingen in ons land wil la
ten op kosten van Engeland ongetwijfeld is de be
doeling goed, maar de verwezenlijking van dit denk
beeld voor ons land in meer dan één opzicht onge-
wenscht. Nog altijd weten we niet, wat er van het
Belgische leger geworden is, of er bijv een deel te
Ostende is ingescheept en de rest tracht zich aan te
sluiten bij den linkervleugel der verbondenen. Die
vleugel heeft ttians volgens het laatste Fransche com
muniqué Belgisch grondgebied bereikt, n.l. door de
bezetting van IJperen. Wat dit beteekent, valt op het
oogenblik niet te zeggen. Open plaatsen zijn spoedig
bezet maai ook gauw weer verlaten. Zoo meldt de
Daily Chronicle, dat de Duitschers uit Rijsel verdre
ven waren, terwijl nadien de stad ook al weer door de
Duitschers is bezet. In elk geval wordt er vinnig ge
streden, eenerzijds om terrein te winnen en de zee te
bereiken (Calais), aan den anderen kant om dit te
verhinderen en de vijandelijke troepen noordelijk te
rug te werpen.
Ten opzichte van Antwerpen verdient de volgende
uitlating der Times vermelding: „Wij hebben dikwijls
de wijze van oorlogvoeren der Duitschers veroor
deeld, maar de eerlijkheid gebiedt te erkennen, dat zij
Antwerpen blijkbaar met de grootste verschooning
hebben behandeld."
Uit Londen wordt voorts gemeld, dat commandant
Maritz slechts over 500 aanhangers beschikt, Duit
schers daaronder begrepen, zoodat men aan deze re
bellie niet veel gewicht behoeft te hechten. Generaal
Botha heeft een sterke strijdmacht tegen de malcon
tenten uitgezonden.
DE BELGISCHE TROEPEN.
Het Duitsche groote hoofdkwartier meldt:
De vijand in België, waartoe een deel van de bezet
ting van Antwerpen behoort, bevindt zich in haastige
aftocht van Gent naar het Westen en de kust. Onze
troepen vervolgen hem.
DE TOESTAND IN ANTWERPEN.
De correspondent van de N. Rott. Crt. meldt over
den toestand in Antwerpen nog het volgende: De toe
gang tot Antwerpen is zeer gemakkelijk, doch het
vertrek wordt niet toegestaan, tenzij men van een pas
is voorzien, die zeer moeilijk verkrijgbaar is. Op de
voornaamste punten van de stad hebben de Duitschers
mitrailleuses opgesteld en zandversperringen opge
richt. In Antwerpen bevinden zich thans vrij veel
troepen, meest oudere landweerplichtigen en marine
soldaten. Hun gedrag is onberispelijk.
DE BRUSSELSCHE OORLOGSSCHATTING.
Over den huidigen stand van de kwestie 'der Brus-
selsche oorlogsschatting verneemt het „Hbld." van
Duitsche zijde het volgende:
Die schatting was, zooals men zich herinneren zal
door de het eerst inrukkende leger op 50 millioen
francs vastgesteld.
Hiervan betaalde burgemeester Max allereerst 20
millioen, waarvan 3Vz millioen in contant geld. Voor
de rest gaf hij kasbons af, die hij echter op een gege
ven moment weigerde in te lossen. Van het restant
van nog 30 millioen wilde hij heelemaal niet hooren.
Daarop werd hij, door den militairen gouverneur
van Brussel, in hechtenis genomen en naar Duitsch
land gebracht om in een vesting geïnterneerd te wor
den.
De schepenen losten eerst de vraag der kasbons
tot bei derzij dsche tevredenheid op, en deden daarna
voor de rest van 30 millioen een bod tot de helft dier
som. Nu schijnt het echter wel uitgesloten, dat de
Duitsche regeering voor 't resteerende bedrag tot op
15 millioen zal laten vallen; maar er wordt op dit
moment nog over onderhandeld, en het ontbreekt aan
de eene noch aan de andere zijde aan den emstigen
wil tot een gunstige oplossing van het vraagstuk te
komen.
DE UITWERKING DER 42 cM. KANONNEN.
Uit het dagboek van een Belgischen ingenieur, die
zich in het tot de stelling van Luik behoorende fort
Boucelles bevond gedurende de beschieting door de
Duitsche mortieren van 42 cM., deelt de Times een
en ander mede over de opmerkingen, die betrekking
hebben op den dag voor de overgave van het fort. Na
aanvankelijk heftige aanvallen door de infanterie, wer
den de aanvallen op het fort van den 6 tot den 13
Augustus gestaakt. Op 13 Augustus schrijft de inge
nieur:
„Aankomst der zware Duitsche artillerie, die zoo
danig opgesteld is, dat we ze evenmin zien als be
schieten kunnen.
14 Aug. 6 uur 's morgens: Ons fort wordt twee
uur lang op de vreeselijkste wijze gebombardeerd. On
ze telefoonverbindingen zijn vernietigd. Er komt' be
vel onze koepels te sluiten en verder af te wachten wat
komen zal. A
8 uur 's morgens: Twee Duitsche officieren vragen
ons in het Fransch of wij ons willen overgeven. „Gi;
hebt nu de vreeselijke werking onzer kanonnen kunnen
zien. De vernietiging zal in een oogenblik voltrokken
zijn. Geeft u over!"" Het antwoord onzer officieren
luidt: „Onze eer verbiedt ons over te geven; wij zul
len tot het laatst weerstand bieden." Al onze man
schappen bekrachtigen dat door luid geroep van in
stemming. Een half uur later begint de beschieting
opnieuw, ditmaal van twee kanten. De schoorsteen
van onze machinekamer valt in elkaar, en het vuur
tast het gebouw aan. Het electrisch licht gaat uit
een verstikkende walm vult alle ruimten.
15 AugOm 6 uur 's morgens storten de gewelven
in, waarin onze kanonnen opgesteld zijn. De pantser-
dekken zijn gebroken; van een onzer mannen is een
hand afgerukt, twee andere zijn zwaar gewond. Ver-
De Burgemeester van Alkmaar brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat de 8e uit-
keerlng (loopende over het ttydvak van O
October tot en met 15 October) zal plaats
hebben ten Stadhulze op ZATERDAG 17 DC-
TOB£R a. s. voor zooveel de LAIDWBBR
betreft van 10-11 nnr en voor zooveel de
MILITIE aangaat van 11—13 uur.
Alkmaar, 15 October 1014.
De Burgemeester voornoemd,
O. RIPPING.
dere weerstand schijnt nutteloos. Drie witte vlaggen
worden geheschen. Wij geven ons over, en als we bui
ten komen, kunnen we waarnemen, dat ons fort nog
slechts een puinhoop is."
DE STRIJD IN NOORD-FRANKRIJK.
Een Duitsch legerbericht meldt:
Rijssel is door ons bezet Hier werden 4500 gevan
gen gemaakt. De stedelijke overheid had Rijssel tot
open stad verklaard. Desniettegenstaande schoof de
vijand bij een omvattingspoging van Duitsche troepen
daarheen met de opdracht zich te handhaven tot het
omvattingskorps zou zijn aangekomen. Aangezien dit
niet kwam, was hiervan het natuurlijk gevolg, dat de
doelloos verdedigde stad bij de innpming door onze
troepen werd beschadigd.
Van het front valt niets nieuws te melden.
Geconstateerd is, dat dicht bij de kathedraal van
Reims weer zware Fransche batterijen zijn opgesteld.
Verder werden lichtsignalen van een der torens van
de kathedraal opgemerkt. Natuurlijk zullen al onze
troepen bij dergelijke maatregelen van den vijand op
treden zonder de kathedraal te sparen. De Franschen
dragen dus zoowel thans als vroeger zelf de schuld
als het kerkgebouw verder het offer van den oorlog
wordt.
DE STRIJD AAN DE OOST-PRUISISCHE GRENS.
Het Duitsche groote hoofdkwartier meldt:
De Russen zijn in het gevecht bij Schirwindt terug
geworpen met een verlies van 3000 gevangenen, 26
stukken geschut 12 mitrailleurs.
Lyck is weder in onze handenBialla van vijand ge
zuiverd.
Bij het terugwerpen van de Russischen voorhoede
op Warschau werden 8000 man gevangen genomen en
25 kanonnen veroverd.
DE VERNIELDE KRUISERS IN DE OOSTZEE.
De mededeeling van het officieele Petersburgsche
Telegraafbureau, volgens welke bij de vernietiging
van de Russische kruiser „Pallada" twee Duitsche
onderzeebooten werden in den grond geboord, is,
naar het Berlijnsche Wolfi-bureau meldt, in ieder op
zicht onjuist.
DE STRIJD IN GALICIë.
De Oostenrijksche generale staf deelt mede:
In de linie. StarySamborMedyka werden ver
sterkte stellingen van den vijand door onze troepen
aangevallen. Deze gevechten nemen in uitbreiding toe.
In de Karpathen hebben wij Toronya na een strijd
van vier dagen genomen. Wij vervolgen den vijand
naar Wyskow. Kleinere gevechten, die ons succes
brachten, hadden plaats met de terugtrekkende vijan
delijke afdeelingen ook in het Visso-dal.
ONTRUIMING VAN TSINGTAU DOOR
DE NEUTRALEN.
Uit Tokio wordt uit gezaghebbende bron medege
deeld: _De Duitsche commandant van Tsingtau nam
het voorstel van den Keizer van Japan aan, om de
stad te doen ontruimen door de neutralen, om verlies
van menschen levens tegen te gaan.
De ontruiming zal geschieden over de spoorweglijn
van Sjantoeng.
DE KONINGIN VAN BELGIë.
De „Evening Standard" weet uit zeer betrouwbare
bron mede te deelen, dat de koningin van België niet
naar Engeland gegaan is, maar nog in België verblijf
houdt.
Tijdens de reis van koning Albert, verleden week,
in het Noorden van België, is de koningin geregeld
aan de zijde van haar gemaal gebleven, zeer waar
schijnlijk zal zij dus in België blijven vertoeven, zoo
lang de koning bij zijn leger blijft
DE OOGST.
Volgens de ramingen van deskundigen is de oogst
dit jaar van wintertarwe, winterrogge en haver nog
in geen voorgaand jaar overtroffen. Aan wintertarwe
werd dit jaar 2.182.000 ton geoogst, aan winterrogge
8.401.000 ton, aan haver 5.949.000 ton, aan zomer-
gerst 1.705.000 ton, aan wintergerst 70.000 ton, zo-
mertarwe 360.000 ton, zomerrogge 64.000 ton. De
aardappeloogst is minder goed uitgevallen. Geoogst
werd 32.63 ton, tegen 39.22 ton in 1913.
SPANNING TUSSCHEN TURKIJE EN
RUSLAND?
Volgens berichten in Weensche en Duiische bladen
neemt de spanning tusschen Rusland en Turkije meer
en meer toe. In Konstantinopel voelt men zich erover
bezwaard dat Rusland tegenover Turkije een uiterst
beleedigende taal voert.
y
ALKMAARSCH
ODRANT.
m
H
O
a
O
O
O
O
O
O
O
o O O
O
O O
O O
O O
O
O
i
