DAGBLAD VOOR ALKMaAR EN OMSTREKEN. OOI Van hat oostelijk oorlogsterraio, it No. 253. Honderd en zestiende Jaargang. 1914 MAANDAG 26 OCTOBER, DUITSCHLAND. BELGIE. ENGELAND. OOSTENRIJK. NOORDZEE i Blanken- berghe naar jOstende Brugge Westende^ Middelkerke [•Nieuwpoort «9 3 o Veurne Duinkerken o o M Dixmuiden H o IJser p o o Kortrtjk o BYperen o trijk o a 'o o Wametonpo-Meeneno 0 0' o o o o e Armentières .U/s gRijasel I La Bassée FRANKRIJK I Lens Atrecht ALKMAAR, 26 October. Hij moge een zegepraal en een nederlaag brengen of wel zonder beslissing eindigen, de dramatische, symbolische strijd om de laatste 1000 vierkante kilo meters Belgisch grondgebied is spannend in hooge mate. Zoowel uit krijgskundige als uit andere over wegingen is deze twintigste eeuwsche slag bij Nieuw- poort van veel belang. Hij heeft een feitelijke en een zinnebeeldige beteekenis. Natuurlijk geldt de belang stelling en de spanning, welke hij opwekt, allereerst den afloop. Maar ook afgezien van den uitslag, is er in dezen strijd veel, dat tot de toeschouwers spreekt. De Belgen vechten er met den uitersten strijdlust voor het laatste stukje grondgebied, waarboven de Belgi sche driekleur nog waait. De Duitschers spannen hun krachten in, om dichter bij Calais te komen, d.w.z. dichter bij Engeland, zóó dicht zelfs, dat volgens de fantastische geruchten de nieuwste Kruppkanonnen het „stapje" wel kunnen nemen. De Franschen, op wier noordergebied de strijd tot dusverre grooten- deels wordt gevoerd, stellen zich te weer, om den in dringer van de kuststreek te houden. En de Engel- schen zetten er alles op, om het Duitsche gevaar niet zoo dicht hun altijd veilig gewaande eilandenrijk te doen naderen. En ten slotte is er nog het groote mo ment, dat hier een in haar gevolgen belangrijke beslis sing kan vallen, waarnaar elders voortdurend tever geefs is gestreefd. Zoo zijn dan alle partijen in actie, en zoo is het ook te begrijpen, dat hier nueens letterlijk alle elementen woeden, welke aan den strijd kunnen deelnemen. De slag, die gaande is, overtreft al hetgeen tot heden is geleverd wat de techniek betreft, en geen wonder, dat wij dichterlijke beschouwingen er van krijgen. Wij lezen van een sigaar, (ballon captif), die buiten het bereik van de Fransche en Belgische kannonnen be vallig in de lucht ronddrijft, van een vlieger, die op groote hoogte rondcirkelt als een valk, die zijn prooi tracht te vinden, van machinegeweren, die baardelooze jongens van 17 en 18 jaar bij infanterie-aanvallen wegmaaien, van een vijand, die in groote wanorde over de rivier terugtuimelt, van granaten die op de velden regenen.En dan de rol, die het Engelsche eskader met zijn vèrdragende kanonnen in de Noord zee vervult, die de Duitsche onderzeeërs onder water en zoo aanstonds misschien ook de Duitsche Zeppe lins in de lucht zullen gaan spelen. De dood dreigt niet enkel in 't veld, hij hagelt uit de wolken, hij doemt uit de golven op en dat in één slag. Door Wells en anderen in deze strijd te land, ter zee, onder water en in de lucht beschreven. Wij beleven hem thans, zij het dan ook op betrekkelijk kleine schaal en dus nog wel voor uitbreiding vatbaar het element van de elkaar in de lucht slag te leverende vijanden ontbreekt nog, of komt slechts beperkt voor, zij het dan waar schijnlijk nog slechts héél kortl Men weet, dat deze merkwaardige gevechten plaats hebben op, bij en boven historischen bodem. Maurits leverde hier in 1600 een regelmatigen veldslag tegen de geduchte Spaansche legerbenden. Op den Zondag morgen van den 2den Juli 1600 ving de strijd aan en nog vóór zonsondergang was het pleit ten nadeele van Spanje beslist maar voordeel bracht de over winning niet, immers Duinkerken noch Nieuwpoort werd genomen. Hoeveel er ook in de meer dan drie eeuwen, welke sindsdien verliepen, in de wijze van Krijgvoeren moge zijn gewijzigd, toch zijn er verrassende punten van overeenkomst tusschen de beide slagen van Nieuw poort. Duidelijk blijkt dit uit het da Costa's magis traal gedicht, waarin wel is waar geen beschrijving van den geheelen slag, geen militair rapport in poëti- schen vorm wordt gegeven, maar episoden op dichter lijke wijze worden geschetst. Wij veroorloven ons de volgende aanhalingen, wel ke het karakter van den slag van Nieuwpoort van 1600 aangeven en ter vergelijking kunnen dienen: Wat deinend wisslen van de hoopt Wat overspanning Van woede, ginds en hierl Wat steeds op nieuw vermanning, In duizenderlei vorm, van duizenderlei doodt Wat daavrend moordmuzijkgeknal van karabijnen, Waaronder 't schatgevaart uit zijn ontsloten kelen, Uit zee, van 't strand, op 't veld, begonnen In te spelen, Of dondrend uit het zand, door Maurits kunst bevloerd, Zijn grove basstem mengt. Het krijgstooneel, dat thans aller aandacht vraagt is ook reeds door Frederik de Qroote behandeld, die een plan opmaakte voor het geval dat Engeland, Oostenrijk, Pruisen en Holland zich gezamelijk tegen Frankrijk gingen richten. Hij liet in dit plan het Fransche leger, zich in Vlaanderen, waar het ook nu vecht, verzamelen en dirigeerde de hoofdmacht der verbondenen naar het Belgische gebied, om van Brus sel uit te opereeren en allereerst het Fransche leger te verslaan. Dan zou ze rechts- af buigen om Nieuw poort en Duinkerken te nemen, het doel, dat het Duit sche leger thans ook voor oogen heeft Maar, aldus het Tageblatt, dat aan het plan herinnert, wij willen hier niet enkel een basis tegen-Parijs maken, doch ook tegen Engeland. En generaal v. Bemhardi schreef in 1912 in zijn bekend werk: „De groote grondlijnen van het oorlogvoeren zijn, al veranderen de tijden, de zelfde gebleven. En zoo kan het denkbeeld, waarop dit veldtochtsplan gegrond is, ook thans nog beteekenis hebben." De strijd om het Kanaal, zoo lezen we in een ander Duitsch blad, zal wellicht de grootste verrassingen brengen in dezen oorlog. Want hij speelt zich af aan een kust, die nog zeer weinig voor den oorlog geschikt gemaakt is en hij is gericht tegen een vloot en een vij and, die hun Duitschen tegenstander op deze plaats nog niet vermoed hadden. De kust is strategisch onontgonnen land. Zacht, bijna onmerkbaar, zonder rotsen en steengevaarten, zonder forts en ingebouwde batterijen, dalen de oevers naar de zee. Zandbanken liggen er voor de kust, wel ke geen groot schip in staat stellen, dicht te naderen, zoodat de Engelschen monitors van 2 meter diepgang hebben gezonden. Het steilvuur zal in den strijd om het Kanaal merk waardigerwijs de grootste rol spelen, niet het vuur van het vlakbaan geschut wij teekenen hierbij even aan, dat een vlakbaanvuurmond projectielen wegschiet, die ongeveer in de richting van een horizontale lijn het doel naderen terwijl de projectielen van het steilvuur meer loodrecht naar beneden ploffen. Het zware houwitservuur (dus granaten, die door den schok, wanneer ze ergens tegen aan botsen, uit elkaar springen) heeft ook tegenover de pantsersche pen veel geduchter uitwerking, omdat het deze in hun kwetsbare plek, het dek treffen kan, dat niet zoo sterk gepantserd is als de scheepswanden en dat een aantal openingen heeft, die of niet, zooals schoorsteenen, of niet met zware pantserdeuren kunnen worden afgeslo ten. Een op het dek steil neer ploffend projectiel dringt tot het binnenste van het schip door en kan met zijn ontplofbare stof meer doen dan een vlakbaanpro- jectiel, dat de bepantsering treft. Kuststeilvuurbatte- rijen, die onder gunstige voorwaarden op schepen worden gericht, kunnen door het scheepsgeschut moeielijk worden bereikt en zijn dus allergevaarlijkste strijdmiddelen. Welke artillerie op de Belgische kust zal worden geplaatst, weten we niet, zegt het blad, en als we het wisten, zouden we het toch niet zeggen maar zeker is, dat deze kustoorlog niet lang op zich zal laten wachten. Het wordt tijd, dat wij na bovenstaande historische en perspectivische beschouwingen, nog even de aan dacht vestigen op den actueelen toestand, waarmede wij overigens vandaag al weer gauw klaar kunnen zijn. Een Fransch bericht zegt, dat het leger van ge neraal von Kluck nog steeds aan de Aisne ligt, maar dat de Duitsche legers, die tusschen de Oise en de kust staan, door generaal von Bülow, den Kroonprins van Beieren en den hertog van Wurtemberg, die in Belgié optreedt, worden aangevoerd. Hieruit volgt dus, dat de troepen van den linkérvleugel en uit het centrum naar den rechtervleugel zijn verplaatst. Ook in het Duitsche opperbevel is een wijziging gekomen De minister van oorlog von Falkenhayn neemt de functiën waar van generaal von Moltke, die lijdt aan lever en gal opgemerkt zij, dat generaal von Molt ke tegen zijn zin het oppercommando moet hebben aanvaard en onder den keizerlijken aandrang moet zijn gezwicut i Hoe moorddadig er gevochten wordt, leert een -ransch bericht, volgens hetwelk men voor het front van een enkele divisie tijdens een voorwaartsche be weging op beperkt terrein meer dan 1500 lijken van Duitschers vond! De verbondenen zijn hier thans in verdedigende positie, maar de Duitschers zijn er sinds Zaterdag al weer iets gunstiger voor komen te staan. Ook het Fransche communiqué geeft toe, dat Duitsche strijd krachten tusschen Nieuwpoort en Dyxmuiden de Yser zijn overgetrokken het Duitsche legerbericht zegt, dat het een „sterke troepenmacht" betreft. Tusschen Nieuwpoort en de Lijs is een verbitterd gevecht aan den gang. Het Duitsche bericht zegt, dat de verbonde nen zich hier versterkt hebben. Is de over de Yser tusschen Nieuwpoort en Dix muiden gezette Duitsche legermacht inderdaad „sterk" dan zullen zij den weg naar Veurne kunnen inslaan en daardoor Nieuwpoort doen ontruimen of de troepen daar insluiten. Het „Tageblatt" wijst er echter op, dat er verband bestaat tusschen de operaties hier en die aan de Lys, welk verband eerst later zal kunnen blij ken. Intusschen is het bij de schommelingen, welke wij bijna dagelijks waarnemen, zeer wel mogelijk, dat de verbondenen het verloren terrein vandaag of morgen weer herwinnen. Dat er echter rekening gehouden wordt met een bombardement van Calais in de naaste toekomst, is zeker. En de „Times" kondigt een nieuwe verrassing aan: Duitsche onderzeeërs, welke troepen kunnen transporteeren en welke ook als ponton kun nen worden gebruikt, zoodat aldus de kust kan wor den genaderd en troepen kunnen worden geland. Be vestiging van dit sensationeele nieuwtje dient afge wacht! Teekenen wij ten slotte nog aan, dat een Fransch vliegtuig ten oosten van Amiens een Duitsche Taube naar beneden heeft geschoten, dat een Duitsche vlie ger bommen in Verdun geworpen heeft zonder resul taat te bereiken, dat een ander Duitsch vlieger van de lucht uit ruim honderd inwoners van Warschau op dezelfde wijze heeft gedood, dat de Engelsche torpe dojager Badger volgens een nader bericht was het echter een onderzeeër, hetgeen aan de Engelschen natuurlijk nog veel meer genoegen zal doen een Duitschen onderzeeër bij onze kust tot zinken heeft gebracht en dat men vannacht te Bergen aan Zee kanongebulder heeft ge hoord en geschutvuur heeft gezien, zoodat er op de Noordzee een ontmoeting heeft plaats gehad, waar over wij spoedig wel iets naders zullen vernemen. DE STRIJD IN NOORD-FRANKRIJK EN BELOIë. Het Fransche communiqué van gistermiddag 3 uur meldt: De toestand tusschen de zee en de streek rondom Atrecht is niet veranderd. In Argonne hebben wij ons gehandhaafd in onze positie onder de gisteren vermelde omstandigheden. Op de hoogten langs de Maas heeft onze veldartil lerie drie nieuwe Duitsche batterijen, waaronder een van groot kaliber, vernield. De Duitsche generale staf deelt uit het hoofdkwar tier mede: Het Yser-Yperenkanaal werd tusschen Nieuwpoort en Dixmuyden op 24 October na hevige gevechten door ons met verdere sterke strijdkrachten overschreden. Oostelijk en noordoostelijk van Yperen versterkte zich de vijand. Niettemin slaagden onze troepen er in op verschillende plaatsen voort te ruk ken. Ongeveer 500 Engelschen, onder wie een kolonel en 28 andere officieren, werden gevangen genomen. HOE HET BELGISCHE LEGER ONTKWAM. De correspondent van de „Times" vertelt over den terugtocht van het Belgische leger nog het volgende: Na den aanval van Antwerpen ontkwam het leger aan de vernietiging door een schitterend wapenfeit. Een strijdmacht van enkele duizenden manschappen van alle wapens wist den vervolgenden vijand te Mullem lang genoeg tegen te houden om den terug tocht van het hoofdleger, dat van dichtbij de Neder landsche grens tot aan de zee stond, te dekken. In den slag bij Mullem werd de dappere troep uit eengeslagen, maar het gevolg was de redding van het Belgische leger en misschien nog iets meer. DE STRIJD IN POLEN. Uit het Duitsche hoofdkwartier wordt gemeld: Onze troepen namen het offensief tegen Augustof Ih de streek van Iwangorod strijden onze troepen zi; aan zij met de Oostenrijksche troepen. Zij maakten 1800 gevangenen. BOMMEN OP WARSCHAU OEWORPEN. Uit Duitsche vliegtuigen op Warschau geworpen bommen hebben op één dag 44 menschen gedood, van die waren slechts 9 soldaten. Op een anderen dag zijn 62 menschen gedood, van wie geen enkele soldaat was. Onder de slachtoffers waren veel kinderen, die uit nieuwsgierigheid de straat op waren gegaan. EEN DUITSCHE ONDERZEEëR IN DEN GROND GEBOORD. Volgens een officieel Londensch bericht heeft de Engelsche torpedovemieler „Badger" een Duitschen onderzeeër bij de Nederlandsche kust tot zinken - ge bracht. De boeg van de „Badger" werd eenigszins be schadigd. EEN FRANSCH SCHIP MET GEWONDEN VERGAAN. Volgens een bericht van Lloyds, van het eiland Wight, is het Fransche stoomschip „Marie Henriette" met gewonde Engelsche soldaten aan boord vergaan bij kaap Barfleur. Een ander schip hield zich gereed om aan de „Ma rie Henriette" hulp te bieden. Op het eiland Wight werden dringende draadlooze noodseinen ontvangen. HET VERGAAN VAN DE „GLITRA". Het was de Duitsche „U 9", dezelfde onderzeesche boot die de drie Engelsche kruisers in de Noordzee deed zinken, die op 20 October het Engelsche stoom schip „Glitra" ter hoogte van de Noorsche kust tot zinken bracht Aan kapitein-luitenant Weddigen, de commandant van de „U 9", is de orde „Pour le mérite" toegekend. GENERAAL VON MOLTKE ZIEK. Uit het groote hoofdkwartier wordt bericht, dat generaal von Moltke, de chef van den Duitschen Ge- neralen Staf, aan een lever- en galziekte lijdt, maar dat zijn toestand geen reden gerit tot bezorgdheid. Moltke is onder goede geneeskundige behandeling in het hoofdkwartier en er is reeds aanmerkelijke ver betering in zijn toestand gekomen. Zijn werkzaamheden zijn opgedragen aan den mi nister van oorlog von Falkenhayn. DE SCHADE IN ANTWERPEN. Op initiatief van de directeuren van de Antwerpsche Volksbank is besloten een vereeniging in het leven te roepen- om de door het bombardement getroffen eige naars aan voorschotten te helpen voor den wederop bouw van hunne eigendommen. De uitvoering van dit plan wacht echter op de heropening van de Nationale Bank. Naar het „Hbl." verneemt, worden vooral op krachtig aandringen van den directeur en de Belgische haute finance, alle pogingen in het werk gesteld om daartoe zoo spoedig mogelijk te geraken. Engeland is in de onderhandelingen, welke ter zake gevoerd wor den, betrokken. Op initiatief van het Antwerpsche gemeentebestuur zal een commissie worden samengesteld van 18 bouwkundigen. Deze commissie zal een totale besom ming maken van de schade, door het bombardement veroorzaakt. Deze schatting geschiedt vooral om als titel bij een eventueel op te leggen oorlogsschatting te dienen. Den eigenaars wordt echter uitdrukkelijk aangezegd, dat deze schatting hun geen kans op schadeloosstelling opent. DE SOCIALE WETGEVING. Door het civiele Duitsche bestuur in België wordt overwogen, of, en in hoeverre, gedurende de bezet ting de Duitsche sociale wetgeving, in 't bizonder de arbeidersbescherming, in 't belang van de Belgische arbeiders moet en kan worden ingevoerd. Met 't oog daarop is een deskundige naar Brussel ontboden om de noodige voorbereidingen ter bereiking van dit doel te treffen. DE OPSTAND IN ZUID-AFRIKA. Maritz, wiens legermacht bestaat uit 1000 rebellen en 70 Duitsche kanonniers, heeft getracht zich terug te trekken naar Zuidwest-Afrika, maar zag zich den weg afgesneden door een Hollandsch-Engelsche co lonne Naar men verneemt, heeft Maritz aangeboden zich over te geven, op voorwaarde, dat hem pardon werd beloofd. Van dit aanbod is echter geen notitie geno men. Maritz heeft op 22 October een aanval gedaan op Keimoes tusschen Kakamas en Upington. Het garni zoen dat 150 man bedroeg, was versterkt. De aanval werd afgeslagen en vier officieren werden gevangen genomen. In een officieel, te Londen ontvangen, telegram over het gevecht bij Keimoes. wordt medegedeeld, dat Maritz met zijn geheele krijgsmacht en een detache ment van eenige honderden Duitschers met vier mi trailleuses en acht kanonnen de Engelschen aanviel. Aan Engelsche zijde werden tien man gekwetst! hoeveel verliezen de vijand heeft geleden valt niet na te gaan, daar hij de gewonden heeft meegevoerd. CANADA EN DE OORLOG. De bond van graanbouwers in den Canadeeschen staat Saskatchewan heeft een oproep gericht tot zijn leden om de opbrengst van één acre van den oogst van het komende jaar te bestemmen voor het vader- landsche fonds. Men verwacht, dat zoodoende de oogst van 50.000 acres (gemiddeld 12 bushels van elk) voor het genoemde doel bestemd zal worden. EEN RIVIER-MONITOR VERGAAN. Officieel wordt uit Weenen gemeld: Op den terugtocht van een succesvolle actie op de Save, stiet onze rivier-monitor „Ternes" op een vijan delijke mijn en zonk Van de bemanning worden 33 personen vermist, de overigen werdén gered. KORTE BERICHTEN. De Parijsche „Temps" wenscht het verbod om alkohol, in 't bizonder a b s y n t h, te verkoopen, hetwelk voor Parijs is uitgevaardigd, over heel Fran krijk uit te breiden. „Tegelijkertijd met den kruistocht tegen het barbarisme van buiten, moeten de Fran schen den nationalen kruistocht tegen den alkohol voeren" zegt het regeeringsblad. Volgens te Kopenhagen ontvangen berichten uit Parijs wordt de arbeid aan de verdedigings werken van de Fransche hoofdstad met kracht l:| 1 COURA 0 0" o i I j 'I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1914 | | pagina 1