DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van het westelijk oorlogsterrein.
Vao hot oosteliik oorlogsterrein.
Groote lajaarsfeeoiarkL
ISo. 254
Honderd en zestiende Jaargang.
1914
DINSDAG
27 OCTOBER.
•I
BELGIE.
Maandag 2 November 1914
NEDERLAND.
'I
ALKMAAR, 27 October.
Den 3den Augustus verklaarde Duitschland aan
Frankrijk den oorlog, zoodat het heden de vier-en-
tachtigste dag is en de strijd dus wel geteld 12 weken
heeft geduurd. Heden dat is de herinneringsdag
van de capitulatie van Metz, een der allermerkwaar
digste gebeurtenissen in de krijgsgeschiedenis. 'Den
27sten October 1870 des avonds 10 uur, werden de
voorwaarden geteekend, waarbij het leger van Bazai-
ne en de vesting Metz zich overgaven, zoodat den
Duitschers 150.000 gevangenen, 20.000 gewonden,
drie veldmaarschalken, 70 generaals,, meer dan 4000
officieren, 540 stukken veldgeschut, bij de 800 stukken
vestinggeschut enz. enz. in handen vielen. De oorlog
was 19 Juli begonnen, hij was toen nog wel niet uit,
maar Frankrijk's grootste weerstand was gebroken.
En thans?
Algemeen werd bij het uitbreken van den oorjog
gedacht, dat Duitschland zoo snel mogelijk met
Frankrijk zou afrekenen, om dan met bekwamen spoed
de troepen naar Rusland te zenden, in de hoop, dat
het Tsaren-rijk met zijn mobilisatie nog niet gereed
zou wezen voor de beslissing in Frankrijk was geval
len.
De loop der gebeurtenissen is een heel andere ge
worden. Van een verplettering van Frankrijk is na
12 weken oorlogvoeren nog geen sprake. De Duitsche
opmarscb is aan de Mame tot staan gebracht, het
Duitsche leger werd naar de Aisne teruggedrongen en
nog steeds is op het Westelijk oorlogsveld geen
beslissing gevallen, woedt de oorlog over een
linie van 350 kilometers voort, hier als vesting-, gin
der als positie-, elders weer als bewegingsstrijd. De
groote snelheid, de vernietigende slag, ze zijn uitge
bleven. Geen der beide partijen is sterk genoeg geble
ken om een beslissenden slag te slaan.
En in plaats van zijn troepen naar Rusland te kun
nen zenden, na Frankrijk overwonnen te hebben, heeft
Duitschland gelijktijdig op beide oorlogsterreinen
den strijd moeten aanvaarden. Maar het heeft dit tot
dusverre kunnen doen, het heeft zijn eigen grondge
bied van vijanden kunnen vrijhouden of kunnen zui
veren, wanneer zij, gelijk de Russen in Oost-Pruisen
de grenzen hadden overschreden.
Wat het Duitsche veldtochtsplan is geweest we
zullen het eerst later vernemen. Maar dat een groot
deel van het Duitsche volk door den gang van zaken
teleurgesteld is geworden, omdat het op gunstiger
verloop had gerekend, omdat het had gedacht aan de
Franschen van '70 en dus het krachtige Fransche le
ger met zijn uitnemende leiding veel te licht had ge
teld, omdat het den feitelijken, maar vooral den mo-
reelen steun van Engeland in den landoorlog had
onderschat, omdat het den geduchten tegenstand in
België niet had vermoed, dat is wel zeker!
Alles is trouwens tot dusverre zoo geheel anders
gegaan dan iedereen had vermoed! Vroeger lag men
weken-, maandenlang voor een vesting en thans is de
capitulatie slechts een kwestie van dagen. Nog den
26sten September schreef de „Times", dat de Duit
schers niet dan met een verlies van 100.000 man
dood, en zesmaal zooveel verwond, zich toegang tot
de stad Antwerpen zouden kunnen verschaffen en
met betrekkelijk geringe verliezen werd de stad
Duitsch. Maar omgekeerd terwijl vroeger een veld
slag tusschen zonsop- en ondergang werd beslist,
worstelt men nu al weken en weldra maanden om de
beslissing, die maar niet komen wil, omdat geen der
tegenstanders genoeg uitgeput is om op een belang
rijk punt te bezwijken onder 's vijands aandrang. Men
zoekt het hier, men zoekt het daar, men zendt troepen
langs het lange front her- en derwaarts, men tracht
om te trekken of door te breken, als twee schakers
voor het bord zint men op beslissende petten", men
behaalt tijdelijk even een voordeeltje, dat echter spoe
dig weer te niet gedaan wordt. En de lange linie met
zijn slingeringen biedt een juist beeld van den
gang der krijgsverrichtingen!
„Het is onmogelijk een denkbeeld te geven van den
nu woedenden veldslag zonder groote woorden van
weinig beteekenis te gebruiken. De strijd golft heen
en weer langs de IJser met een verspilling van levens
welke alleen als verschrikkelijk kan worden geken
schetst. Werktuigen des doods in de lucht, op zee en
te land vegen dit afgelegen land verticaal, horizontaal
en transversaal met allerlei soort van mechanisch ver
nietigend vuur schoon en daardoorheen kruipen, gra
ven, loopen en snellen de kleine, tengere menschelijke
oorlogswerktuigen met hun scherputselingen, bestor
mingen en misslagen bij individueele gevechten en
groote worstelingen. Vermoeid en verbijsterd worden
zij dan weer hier, dan weer daar heen gestuurd, sla
pen zij waar zij kunnen, wasschen zij zich nooit, ster
ven zij ongezien. Ik ging een stad uit, welke tweemaal
door de Duitschers, tweemaal door de Franschen en
eenmaal door de Belgen was genomen. Het was niet
mogelijk een uur later te zeggen, wie er zich bevond
en men liep de kans op een bevriende troep te schieten.
Donderdag werden de Duitschers over Yser terugge
dreven. Vrijdag hadden zij opnieuw vasten -voet ge
kregen op onzen oever. Zaterdag werden zij weer te
ruggeslagen. Nu eens is de brug door de eene partij
opgeblazen en hersteld door de andere, dan weer is
zij door de andere partij opgeblazen of als een levens
gevaarlijke val voor den vijand achtergelaten, indien
deze er over heen mocht trekken."
Duidelijker dan een oorlogscorrespondent van de
Daily News 't op bovenstaande wijze deed, kan 't ka
rakter van den strijd, het voortdurend heen en weer
golven van plaatselijke voordeelen en tijdelijke neder
lagen, wel niet worden aangegeven. Onder dergelijke
omstandigheden, terwijl hier iets gewonnen en daar
weer iets verloren wordt, duurt hij nu al voort van
Vrijdag 16 October. Toen deden de Duitschers hun
eersten aanval op Duxmuiden, welke afgeslagen werd.
Den volgenden dag werden zij door de Belgische ar
tillerie achteruitgedreven, maar 's Zondags keerden
ze, dichter bij de kust terug, waar echter het Engel-
sche scheepsgeschut hen tot den terugtocht noopte.
Maandag werd het gevecht alweer hernieuwd, en zoo
ging het maar voort, totdat de Duitschers een voor
deel van eenige beteekenis wisten te behalen, hetwelk
de verbondenen hun tot op dit oogenblik nog niet
weer hebBen kunnen ontnemen. Tusschen Nieuwpoort
en Dixmuiden, welke plaatsen beide nog in handen
der bondgenooten zijn, hebben zij de rivier, waaraan
deze plaatsen gelegen zijn, kunnen oversteken. Maar
het feit, dat de verbondenen in deze beide plaatsen
nog stand houden, is voldoende reden om dit voordeel
niet al te hoog te schatten.
Het laatste Fransche communiqué van gister
avond elf uur zegt dan ook: „de Duitsche aanval
duurt voor op het front NieuwpoortDyxmuiden,
zonder dat, volgens de laatste berichten, eenig resul
taat werd bereikt"
Inmiddels is Nieuwpoort gebombardeerd van
Dixmuiden zal er wel niet veel meer over zijn.
De laatste Engelsche bladen schetsen de hevigheid
van den strijd, die blijkt uit tal van bijzonderheden:
het water van de Yser rood van bloed, Dixmuiden m
een kerkhof voor drieduizend Duitschers veranderd,
Belgische verliezen in negen dagen 10.000 dooden en
gewonden, de Duitsche verliezen zijn veel zwaarder,
de Engelschen hebben in vijf kritieke dagen een kwart
millioen meuschen tegengehouden. En zij vertellen
bovendien, dat de Zikhs en Goerkha's bij La Bassée
den vuurdoop hebben ontvangen en den toestand heb
ben gered, toen een massa Duitschers de loopgraven
overmeesterden en door de Indische troepen met de
bajonet teruggedreven werden.
Wij mogen uit dit alles zeker wel de veronderstel
ling putten, dat er gepoogd wordt in België en
Noord-Frankrijk een beslissing te forceeren.
o
DUITSCH- o
oOSoewalki.
LiKDo
o O Augustow
o
Lyck q o .O Grodno
o
o Ossowiecz
Q Lomsha gBialstok
□.Poeltoesk
Nowo Georgiewsk
O Warschau .Boeg
a
«5
O Lodz o Brest
Litowsk
o Iwangorod
o Sandomlr O. 0 o
Weichsel .San
jjMedyka D Lemberg
O.Przemysl
D Sambor
O Stary Czernowitz
a
008TEIBU JRi.
Sereth
De te Petrograd verschijnende Roeski Invalid is van
oordeel, dat de veldtocht tegen de Duitschers en Oos
tenrijkers den geheelen winter door de Russen zal
worden voortgezet. Wel zal in het koude jaargetijde
de hevigheid van den strijd verminderen, maar bij het
aanbreken van de lente zal deze weer toenemen. Rus
land rekent volgens dit blad op een zeer krachtigen
tegenstand en is overtuigd, dat de geheele veldtocht
niet voor Augustus 1915 zal zijn afgeloopen.
Opmerkelijk is het echter, dat er op het oogenblik
in de gebeurtenissen op het oostelijk oorlogsterrein
meer gang zit, dan in die van het Westen. Doch ook
in Polen Galicië treft men overigens denzelfden toe
stand aan ais in Frankrijk. Het rad van fortuin
schommelt heen en weer. Toen de oorlog uitbrak,
sprak men gaarne van de Russische stoomwals, die
Duitschland zou binnenrollen en niet voor Berlijn
halt zou houden. Maar de wals wordt niet door stoom
voortbewogen en zijn mouvement bestaat tot dusverre
siechts uit wat heen en weer rollen. Op het oogenblik
rolt hij opnieuw vooruit. In den grooten slag aan de
San en Wt .chsel staan de Russen er thans gunstiger
voor dan de Duitschers en Oostenrijkers. Omstreeks
half October traden de vier verbonden legers onder
generaal von Hindenburg aanvallend op naar het
gebied Iwangorod-Sandomir. De Duitsche hoofd
macht naderde Warschau tot op 10 kilometer zij
is thans 50 kilometer verder westelijk in de richting
van Lodz (waar de Duitschers al gauw weer een gou
vernement hebben ingesteld) teruggeworpen. Met be
hulp van 16 bruggen zijn de Russen over den Weich
sel getrokken, zij hebben eerst den Duitsch en vleugel
teruggedrongen, toen moest 't centrum bfj Iwangorod
wel volgen. De Oostenrijkers, die aanvankelijk suc
ces hadden en na de San te hebben overschreden,
doordrongen tot de lijn Stary-Sambor-Medyka, zijn in
Galicië eveneens door de Russen teruggedrongen. De
Oostenrijksche troepen die de Karpathen van Russen
hebben gezuiverd en daarna Czemowitsj hebben bezet
in de hoof) Lemberg te kunnen bevrijden, zijn „samen
getrokken," zoodat er van een bevrijding voorshands
niet veel zal kunnen komen. Het blijft natuurlijk al
tijd mogelijk, dat generaal von Hindenburg een ,.zet"
heeft voorbereid, den Russen een val heeft voorgezet,
zooa's hij in Oost-Pruisen deed, maar het lijkt er veel
meer op, dat de Russen met hun aanvallend optreden
succes hebben en dat in den slag aan Weichsel en San
hun kans gunstig staat. Misschien zijn er Duitschers
en Oostenrijkers naar het Westen overgebracht, doch
dit is slechts een veronderstelling. Bij Augustowo
(ten Oosten van Lyck op Russisch gebied) zouden de
Duitschers met hun offensief vorderingen maken
zij zeggen het zelf, maar over de andere krijgsverrich
tingen zwijgen zij verdacht. De Oostenrijkers ver
bloemen hun tegenslag met gedeeltelijke overwinning
en: bij Ivangorad 8000 Russen gevangen gemaakt,
bij Jaroslaw een Russisch kolonel en 200 man in han
den gekregen. De Russen zenden natuurlijk overwin-
ningsberichten, maar wanneer zij verklaren, dat van
22 tot 25 dezer de Oostenrijksche verliezen in Galicië
hebben bedragen 17 officieren en 4150 man, dan ge
ven deze verliezen niet den indruk van zoo'n buiten
gewoon succes, als waarvan de voorafgaande Russi
sche berichten gesproken hebben.
De Duitsche legatie te 's-Gravenhage deelt mede,
dat de Duitsche onderzeeër, die door een Engelschen
torpedojager werd „geramd", niet tot zinken is ge
bracht, maar behouden en zonder verliezen in de ha
ven teruggekeerd is. Zou het bier misschien slechts
een aanvaring betreffen?
Bij Boulogne is een stoomschip op een mijn ge-
stooten, maar gelukkig zijn slechts weinig passagiers
verdronken.
Uit Londen komt verder het bericht, dat kolonel
Maritz in Zuid-Alrika gewond op Duitsch grondge
bied is gevlucht en dat zijn rebellie totaal mislukt is
wat te verwachten was.
DE STRIJD IN NOORD-FRANKRIJK EN
BELGIë.
Het Fransche communiqué van gistermiddag 3 uur
meldt: Gedurende den dag van gisteren hebben wij
ons front gehandhaafd op de linie NieuwpoortDix-
muyden. De Duitsche troepen, die tusschen deze beide
steden over de Yser zijn getrokken, hebben niet verder
kunnen komen.
In de streek tusschen Yperen en Roesselaere, tus
schen Armentières en Rijssel, ten westen van La Bas
sée en Lens en ten oosten van Atrecht is de linie naar
het zuiden verlengd, zooals reeds in vorige commu-
niqué's werd aangegeven.
De vijand schijnt in de gevechten van de laatste
dagen aanzienlijke verliezen te hebben geleden.
DE DUITSCHE GOUVERNEUR VAN LODZ.
Tot gouverneur van Lodz in Russisch Polen is be
noemd luitenant-generaal von Liebert, die geruimen
tijd gouverneur was van Duitsch Oost-Afrika en tot
1913 Rijksdag-afgevaardigde.
DE KONINGIN.
Roland de Marès wijdt in de Temps bewonderende
woorden aan Koóingin Elizabeth van België, die zelfs
toen de bommen op Antwerpen vielen niet afgeschrikt
werd, maar, na haar kinderen naar Engeland ge
bracht te hebben, terugkeerde aan de zijde van haar
gemaaldaér en nergens anders was haar plaats.
„Thans vertoeft zij met Koning Albert te midden
van de Belgische troepen. Zij gaat van dorp tot dorp,
van kamp'tot kamp, van loopgraaf tot loopgraaf. Zij
brengt troost aan de soldaten, die sterven en geeft den
strijders nieuwen mded. zij glimlacht hen toe en ver
bindt hun wonden. Zij Is een engel van zachtheid en
meegevoel tijdens deze donkere dagen in Vlaanderen.
Zij is niet de gade van den koninklijken krijgsman,
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat ter gele
genheid van de groote najaarsveemarkt op
h«t vee, dat niet per vaartuig naar de markt wordt
gebracht, alleen aangevoerd mag worden langs den
Holdersclieii weg, over de Hellooërbrug, over
de Frieselie brug en langs den Achterweg (met
overgang over de Vlotbrug).
Aanvoer van vee over de Geesterbrug, de
lNleuwlandcrbrug, de Smmabrug en de rustieke
Voetbruggen ls verboden. Het Vee, 't welk over
de Boorapoortsbrug bij het Zeglis de stad binnenkomt,
mag slechts naar de markt vervoerd worden langs
de Voormeer, de Bierkade en den Achterweg.
Bij de Texelsebe-, de Heilooêr-en de Friesehe brug
en den Achterweg zal het aan te voeren vee door
deskundigen worden onderzocht.
Het per vaartuig aan te voeren vee mag alleen
gelost worden aan de Kanaalkade, met uit
zondering van enkele booten, die aan de Bierkade
kunnen lossen, alle op plaatsen door den Haven
meester aan te wijzen.
Qeen vee mag ter markt geplaatst worden zonder
voorafgaand deskundig onderzoek, en in geen geval
vóór des morgens 5 uur.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 26 October 1914.
fier gaande aan zijn zijde bij den intocht in veroverde
steden onder het gedonder van het geschut en het ge
schetter van de trompetten. Het lichtste zwaard zou
te zwaar zijn voor haar teere hand; zij veracht de
praal van de koningsvrouwe, die in uniform aan het
hoofd van haar regiment paradeert. Zij verschijnt als
het kanon zijn werk heeft gedaan. Zonder escorte of
gevolg gaat deze nobelste der edelvrouwen van hospi
taal tot hospitaal en helpt dappere mannen in het
moeilijke stervensuur, zij, de edelste, juist door haar
eenvoud, haar moederlijk gevoel en haar menachplflk-
heid.
Elizabeth, Koningin der Belgen, die thans nog
slechts regeert over de desolate streek, welke zich aan
den duinvoet uitstrekt, draagt de schoonste der kronen.
Zij biedt in een tijd, die twijfelen doet aan het be
staan van alle deugden, het verheven schouwspel van
een zwakke vrouw, die in haar groot karakter den
moed vindt, weerstand te bieden aan het wreedste
noodlot. Verdreven koningin, maar koningin in de
ware beteekenis van het woord, is zij het symbool van
het verminkte vaderland, dat niet sterven wil.
Verre van trotsche residenties en paleizen, begeeft
zij zich tot de soldaten, die vielen onder het vijandelijk
vuur en als zij tusschen hen doorschrijdt, dan heffen
de stervenden nog eenmaal het hoofd op en welt een
laatste traan in het brekend oogde van koorts gloei
ende handen strekken zich naar haar uit met een
smeekende beweging en bleeke lippen murmelen het
woord, dat alle menschelijke teederheid zich in sluit,
het woord, dat alle harten roertmoeder
DE VOEDSELVOORRAAD.
In Herstal, Wandre en andere plaatsjes in de buurt
van Luik is gebrek aan brood en aardappelen. Brood
is de laatste dagen te Maastricht opgekocht In de ge
meente Herstal, een plaats van 22,000 zielen, worden
dagelkijs 14,000 porties soep gratis uitgedeeld.
Een der senatoren van Luik heeft reeds 250,000
voor de armen in de omstreken van Luik geschonken.
VOOR DE NOODLIJDENDEN.
De eerste lading voedingsmiddelen voor de Belgen
zal morgen met het Nederlandsche stoomschip „Co-
blenz" uit Engeland worden verzonden naar Rotter
dam. Het schip bevat 1000 ton levensmiddelen,
de conflicten betrokken zijn, er pressie op zullen uit
oefenen, dat men door arbitrage tot een schikking
komt.
KORTE OORLOGSBERICHTEN.
De Westminster Abdij te Londen is voor een be
drag van 1.800.000 verzekerd tegen beschadi
ging door uit Duitsche luchtvaartuigen geworpen
bommen.*'
Sedert Donderdagavond wordt de Duitsche stad
E m d e n des avonds niet meer verlicht.
De van de Italiaansche werf geschaakte
onderzeeër is terecht. De bemanning is door den
rechter van instructie verhoord, doch de hoofdschul
dige, Belloni, heeft het veiliger geacht, te Ajaccio te
blijven.
Een Duitsch officier heeft verzekerd, dat reeds
drie 5 2 c.M. mortieren in Aken gereed staan.
Volgens Duitsche bladen is Porfirio Diaz, oud
president van Mexico, overleden.
Te San Remo (Italië) is een aardbeving ge
voeld, die 10 seconden duurde. De bevolking werd
uit den slaap gewekt en vluchtte de straat op. Ook te
Turijn werden twee zeer hevige schokken gevoeld.
VERBOD KAASUITVOER.
Een buitengewone Staatscourant bevatte gister
avond een uitvoerverbod van kaas, dat tijdelijk kan
worden opgeheven of waarvan in bijzondere gevallen
ontheffing kan worden verleend.
WATERSTAATSBEGROOTINO 1915.
Bij nota van wijzigingen worden verschillende ver
minderingen voorgesteld, waardoor 't eindcijfer ver
mindert met 179.721. Alle uitgaven voor trakte-
mentsverhooging, die niet op de „officieele regelingen"
berusten, worden teruggenomen, terwijl de post „gra
tificatiën" vrminderd is.
DE BELGISCHE VLUCHTELINGEN.
Dc heeren prof. H Burger en J. Th. Boelen, resp.
lid en een der secretarissen van het Comité voor de
Belgische vluchtelingen, hebben rapport uitgebracht
over hun inspectietocht per auto door België.
Het doel van den tocht was na te gaan in hoever
ALKMAA
COURANT.
O
o i
o CQ
O
O
QC
-
CÖ
o
o
O O
O O o 0 o o o o o
0 O O 0
