DAGBLAD VOOR ALKMaAR EN OMSTREKEN.
r 1 o gr.
Vi bet westelijk oorlogsterreia.
Vao bat zuidelijk oorlogsterreiu.
me nu nosnn
No. 263. Honderd en zestiende Jaargang. 1914
VRIJDAG 6 NOVEMBER.
In de koloniën.
VAN DEN BALKAN.
VARIA.
NEDERLAND.
Abonmntsprils per 3 maanden 10.30, fr.p. post f 1.-. AdTorteotleprlls 10 ct p. rogel, pote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- eo Handelsdrukkerij r.é. HERHs. COSTER iZOON, Tnordam C 0. Telefooonr. 3.
LANDWEER en MILITIE.
ALKMAAR, 6 November.
Na de Engelache is thans de Duitsche vloot aan de
beurt.
De Duitsche vloot is van jongen datum. Zij bezit
geen traditie, want dit is de eerste zee-oorlog, waar
aan zij deelneemt.
Toen Duitschland nog geen koloniën bezat, had het
ook geen behoefte aan een machtige vloot en kon het
volstaan met een kustverdediging. Sinds het Duitsche
rijk echter koloniseerende mogendheid is geworden
en de toekomst op het water is gaan zoeken, diende
het ook een vloot te bezitten, welke zijn belangen op
en over de zee zou kunnen beschermen. Overzeesche
belangen vereischen nu eenmaal een sterke vloot. De
geschiedenis van ons eigen land leert, wat er van deze
belangen terecht komt, wanneer er voor hun bescher
ming onvoldoende is gezorgd. Wij denken bijv. aan
Willem V, die reeds in 1767 op den bouw van oor
logsschepen had aangedrongen en in 1771 schreef
„wij moeten niet wachten, tot Hannibal voor de
poorten is", en wien in 1772, toen de nood aan den
man kwam, toen Engeland met zijn 300 oorlogssche
pen aan ons land met zijn twintigtal den oorlog ver
klaarde, van patriottische zijde werd aangezegd:
„een vloot hadt gij moeten en gij alleen kun
nen bezorgenToen was het echter reeds te laat,
toen kon Engeland doen wat het verkoos en het sloeg
onzen handel lam en nam St. Martin, Saba, de kust
van Guinea, Berbice, Demerary
Duitschland kreeg in 1884 door in-bezit-neming
van Togoland zijn eerste kolonie, Kameroen en
Duitsch-Zuid-West-Afrika en de Carolinen-eilanden
volgden spoedig en dadelijk werd met de uitbreiding
der vloot een aanvang genomen. Men zocht aanvan
kelijk zijn kracht in een torpedovloot van 1884 tot
1888 werden er honderd torpedo-booten gebouwd,
t^jet zoodra kwam Keizer Wilhelm II aan de regee-
rmg of de vloottactiek werd gewijzigd en in plaats
van kleine schepen, van weinig beteekenis voor ge
vechten in volle zee, werden er pantserschepen op
stapel gezet, ten einde de Duitsche marine in gevechts-
waarde de andere groote mogendheden te doen even
aren. Het begon in 1888 met twee pantserdekkrui-
sers, de Prinz Wilhelm en de Irene, schepen van
4300 ton, die nog bestaan, doch tegenwoordig slechts
geringe waarde hebben, hetgeen ook geldt von de
acht gepantserde kustschepen, van 18881895 ge
bouwd. Reeds in 1889 werd besloten tot den aanbouw
van 4 pantserschepen van 10.000 ton, die in 1893 ge
reed kwamen, waarvan er later twee aan Turkije wer
den verkocht, zoodat die thans toch weer aan den
Duitschen kant staan. Nadat in 1898 de eerste vloot
wet tot stand kwam, volgde in 1900 Engelsche
schepen hadden tijdens den Boerenoorlog een paar
Duitsche booten in Zuid-Afrika aangehouden, om te
onderzoeken of er contrabande aan boord was een
tweede, waarbij werd bepaald, dat het eerste en het
tweede eskader de actieve slagvloot, het derde en het
vierde de reserve-slagvloot zouden vormen. Voorloo-
pig zou alleen het eerste eskader voortdurend in
dienst zijn, den kern der slagvloot uitmaken en be
staan uit 8 slagschepen en 5 of meer kruisers. Voor
het buitenland zou er een kruiser-eskader zijn. Het
vlootprogram bevatte den aanbouw van 38 slagsche
pen, 14 groote en 38 kleine kruisers. In 1906 (na de
Marokko-crisis) werden hieraan zes groote kruisers,
welke de Rijksdag van dit program had geschrapt,
toegevoegd en werd tevens besloten de vloot in den
loo£> der jaren met 144 torpedobooten en enkele on
derzeeërs uit te breiden. In 1908 werd vastgesteld, dat
de leeftijdsgrens van slagschepen werd teruggebracht
van 25 tot 20 jaar, waardoor het noodig werd, aan
het program eenige nieuwe slagschepen toe te voegen.
Aanleiding was de samenvoeging van verschillende
Engelsche eskaders tot een Noordzee-vloot. In 1912
nadat Engelhnd opnieuw zijn Noordzee-vloot had uit
gebreid en er het voorafgaande jaar ernstige verwik
kelingen waren geweest (Agadir!), werd de strijd
vaardigheid der Duitsche vloot verhoogd, door het
derde'eskader blijvend in dienst te houden en drie
slagschepen en twee kleine kruisers aan het program
toe te voegen.
Het resultaat van dit alles is geweest, dat Duitsch
land bij het uitbreken van den oorlog een vloot bezat
van 33 slagschepen (7 in aanbouw), 12 gepantserde
kruisers, 41 beschermde kruisers (4 in aanbouw), 4
onbeschermde kruisers, 203 torpedo»booten en 23 on-
zeeërs (15 in aanbouw). Zeventien schepen zijn van
het dreadnought-type, de te Konstantinopel vertoeven
de Göben meegerekend.
In vredestijd zijn de schepen voornamelijk verdeeld
tusschen de Oostzee- en de Noordzeestations. Kiel
(Oostzee) en Wilhelmshaven (Noordzee) zijn de voor
naamste marinewerven, Helgoland (Noordzee), Cux-
haven (Noordzee) en Sonderburg (eiland Alsen bij de
Kleine Belt), Bremershaven (Noordzee), het eiland
Borkum (Noordzee), zijn de marine-bases of de ver
sterkte steunpunten, waar de schepen bescherming
vinden of kolen, munitie en levensmiddelen kunnen
opdoen.
In strategisch opzicht van bijzonder groot belang
is het in Juni j. 1. geheel gereed gekomen Keizer Wil
helm-kanaal, dat Kiel met de Elbe (Cuxhaven), dus
Noord- en Oostzee met elkaar verbindt. Van 1887 tot
1895 werd dit kanaal gegraven. De kosten bedroegen
94 mlllioen gulden. In 1907 werd in verband met het
grooter worden der schepen een aanvang gemaakt met
de verbreeding en de uitdieping van het kanaal, het
geen 132 mlllioen gulden heeft gekost. De feestelijke
heropening werd bijgewoond door.Britsche sche
pen! En de uit- en vergraving had geen ander doel
dan het offensief der Duitsche vloot tegenover de
Britsche te verdubbelen. Immers dit kanaal stelt
de grootste oorlogsschepen in staat in elf uur van
Noord- naar de Oostzee en omgekeerd te stoomen.
Maar bovendien kunnen die schepen op vier plaatsen
keeren, zoodat eigenlijk nooit valt te zeggen, wat de
schepen, die het kanaal ingaan in den zin hebben 1
Natuurlijk zijn de ingangen sterk verdedigd: Helgo
land is een geweldig zwaar bewapend zeefort, de Elbe
mond is zoo krachtig mogelijk versterkt en ook Kiel
biedt de grootste bescherming,
De Duitsche „Hochsee flotte", ook wel „Ausfalls-
flotte" genoemd, bestaat uit 21 slagschepen, 3 kruiser
slagschepen 8 kleine kruisers, 77 torpedobooten en 22
onderzeebooten. Bedenkt men, dat de Britsche „Home-
fleet" samengesteld is uit 42 slagschepen, 8 kruiser
slagschepen, 100 kruisers, 250 torpedobooten en 75
onderzeeërs, dan begrijpt men ook, dat de Duitsche
admiraliteit gaarne den vijand ter zee, om met gene
raal Joffre te spreken, eerst wat afknabbelt!
Natuurlijk kunnen wij niet alle vloten der oorlog
voerende landen zoo uitvoerig behandelen als de
twee voornaamste. Morgen zullen we echter de groe-
'peering der oorlogsschepen in de verschillende zeeën
eens nagaan en dan zal er vanzelf wel gelegenheid
zijn om ook nog wat gegevens van andere vloten te
vermelden.
Er is alweer geen groot nieuws vandaag. Engeland
heeft thans officieel kennis gegeven van de annexatie
van het eiland Cyprus. Deze annexatie bestendigt fei
telijk een bestaanden toestand. Tijdens den Russisch-
Turkschen oorlog wist Engeland, welks politiek door
Disraeli werd geleid, zich door een geheim verdrag
met den Sultan te verzekeren van den afstand van het
eiland Cyprus, in ruil waarvoor het de garantie der
Aziatische bezittingen van Turkije op zich nam. Cy
prus is een eiland ongeveer 4 maal zoo groot als de
provincie Noord-Holland, rijk aan hulpbronnen,
maar voor Engeland vooral van belang als een sterk
punt in de Middellandsche Zee bij Klein-Azië en Ara-
bië. Engeland was er reeds heer en meester (hoofd
van het bestuur en opperbevelhebber was een Britsche
High Commissioner). Veel verandering brengt de an
nexatie echter niet.
Duitschland heeft weer een formulier losgelaten,
dat in grooten getale te Brussel werd gevonden en
waaruit blijkt, dat een Engelschman met medeweten
zijner regeering in België requisites kon gelasten,
hetgeen in verband wordt gebracht met een maatregel
voor mobilisatie, die zonder goedkeuring van de Bel
gische regeering niet denkbaar wordt geacht. Of deze
Duitsche voorstelling juist is, valt natuurlijk niet te
beoordeelen. Men schijnt in elk geval te Brussel erg
slordig met gewichtige papieren te zijn omgegaan. Te
Berlijn moeten er nog heel wat documenten in petto
liggen. Af en toe wordt er eens een gepubliceerd. Het
doel is natuurlijk aan te toonen, dat België met de en-
tente-mogendheden onder één hoedje speelde. Zelfs
wanneer dit bewijs volledig geleverd zou kunnen
worden, kan dit Duitschland's houding ten opzichte
van België nimmer rechtvaardigen, daar deze houding
officieel met een beroep op de militaire noodzakelijk
heid werd gerechtvaardigd en zij bovendien reeds
lang voordat die papieren werden gevonden, was aan
genomen.
Aan Turkije is nu de oorlog verklaard, de Londen-
sche Gazette bevat de formeele oorlogsverklaring aan
dit rijk wie dus bijzonder aan de vormen hecht,
kan zich bevredigd toonen
De Turken hebben nu hun officieele berichten en
natuurlijk verslaan zij de Russen! Zij introduceeren
verder een nieuw element in den oorlog, althans moe
ten zij 100.000 kameelen klaar hebben staan om Sinaï
te doorkruisen. Bevestiging van deze woestijn(oor-
logs)schepen dient afgewacht.
Van meer belang is het Russische communiqué, vol
gens hetwelk de Russen nog steeds terrein winnen aan
het front in Oost-Pruisen, de Duitschers nog maai
altijd terugtrekken evenals de Oostenrijkers en de
Russen de rivier de San overgetrokken zijn.
Het moet wel een geweldige nederlaag zijn ge
weest, die de Russische legers hebben toegebracht. De
Duitschers zullen vrij zeker niet weer tot staan ko
men, voordat de troepen de linie Czentochowa-Ka-
lisch, vlak bij de grens, hebben bereikt en het is zeer
de vraag, of zij voeling met de Oostenrijkers gehou
den hebben, dan wel of de Russen de legermachten
hebben gescheiden.
Op het Westelijk oorlogsveld, ten noorden van de
Lys, in België dus, hebben de operaties geen nieuws
gebracht. De Duitschers zeggen een hevigen aanval
bij Nieuwpoort tusschen de zee en het onder water
gezette gebied, van de Belgen, gesteund door Engel-
schen en Franschen, gemakkelijk teruggeslagen te heb
ben, de Franschen verklaren, dat tusschen Dixmuiden
en de Lys de Duitsche aanvallen opnieuw zijn begon
nen, ofschoon met minder kracht. Groote wijzigingen
zijn er echter hier niet in den toestand gekomen. En
elders evenmin. Natuurlijk weten de Engelsche bladen
weer allerlei successen en precies de dooden van den
vijand te melden, hetgeen .de verbeelding prikkelt,
doch overigens met van belang is.
Teekenen wij ten slotte aan, tut Perzië heeft laten
weten, dat het zijn strikte neutraliteit "handhaaft. Maar
het klink wel eenigszins vreemd, dat het Groot-Brit-
tanje heeft verzocht er toe mede te werken, dat het
Perzische gebied geen oorlogBtooneel wordt Wat dit
te beteekenen heeft, zullen we moeten afwachten. Over
de zeegevechten zijn er merkwaardig genoeg heden
geen nadere bijzonderheden gekomen.
DE STRIJD IN BELGIë EN M.-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag 3 uur
meldt: Op onzen linkervleugel hebben de troepen der
geallieerden eenig terrein gewonnen ten oosten van
Nieuwpoort en op den rechteroever van de IJser.
Gisteren hebben de Duitschers wederom aanvallen
gedaan, hoewel minder hevig, op een aantal punten
van Dixmuiden af tot aan de Lys.
De Fransch-Engelsche linies zijn nergens achteruit
geweken en onze troepen, die tot het offensief zijn
overgegaan, zijn in verschillende richtingen aanmer
kelijk vooruitgekomen.
In de streek van Roye hebben wij ons gehandhaafd
in Quesnoy en San ter re en zijn wij merkbaar vooruit
gegaan in de richting van Audechy.
Aan het centrum zijn de Duitschers weder kracht
dadiger opgetreden, vooral met hun artillerie. De
aanvallen op verschillende punten van ons front zijn
ten slotte afgeslagen na een gevecht, dat den ganschen
dag geduurd heeft.
BOMMEN IN ENGELAND.
De „Köln. Ztg." deelt mede, dat een Duitsch vlieg
tuig der in Noord-Frankrijk staande troepen over het
banaal is gevlogen en ten noorden van Dover twee
bommen heeft geworpen, aldus verneemt de N. Rott.
Crt. uit Keulen.
Na eene tocht van 5y2 uur is het vliegtuig behouden
bij de troepen teruggekeerd.
DE STRIJD IN POLEN EN GALICIë.
Officieel wordt te Weenen bekend gemaakt: Ook
gisteren verliepen dg operaties op het noordelijk oor-
logstooneel geheel en al volgens het opgemaakte plan.
Onze troepen verjoegen den vijand, die zich genes
teld had aan den westoever van de San, uit al zijn
stellingen, namen meer dan duizend man gevangen en
maakten machine-geweren buit.
Ook in het Stryjdal vermocht de vijand onze aan
vallen niet te weerstaan. Hier werden vijfhonderd
Russen gevangen genomen en een machine-geweer en
ander oorlogsmateriaal buitgemaakt.
IN ARMENIë.
Een officieel bericht uit Konstantinopel meldt: De
Russen begonnen hunne posities in de nabijheid van
de grens te versterken, werden echter volkomen terug
geslagen uit het gebied van Kara Kilissa en Iechan.
DE BESCHIETING DER DARDANELLEN.
Een officieel Turksch bericht zegt: Bij de beschie
ting van den ingang der Dardanellen loste de vijan
delijke vloot 240 schoten, zonder echter belangrijke
schade te veroorzaken. Onze forten losten slechts tien
schoten, waarvan een een Engelsch pantserschip trof,
waarop een ontploffing vólgde.
Bij Aivala in Klein-Azië is een Engelsch stoom
schip tot zinken gebracht.
DE OPSTAND IN ZUID-AFRIKA.
Een aan de regeering getrouw gebleven commando
is slaags geweest met opstandelingen in het district
Rustenburg, waarbij het twee man aan gedooden en
vijf aan gewonden verloor. Later nam Botha het be
vel van het commando op zich, dat toen de opstande
lingen uiteenioeg. Op verschillende plaatsen geven
de opstandelingen zich over,, meldt Reuter uit Pre
toria.
HET BOMBARDEMENT VAN TSINGTAU.
Uit Tokio is te Nieuw-York het volgende officieele
bericht ontvangen: Het bombardement van Tsingtau
wordt krachtig voortgezet.
In den nacht van 3 Nov. deden de Duitschers een te
genaanval. De electris^he centrale is vernield.
DE OORLOGSVERKLARING VAN ENGELAND.
Een buitengewone uitgave van de „London Gazet-
te" bevat den tekst van de formeele oorlogsverklaring
aan Turkije.
In Londen is een proclamatie aangeplakt, waarbij
verklaard wordt, dat Engeland in staat van oorlog is
met Turkije. Tegelijkertijd werd afgekondigd de an
nexatie van Cyprus. De proclamatie verklaart, dat het
woord „vijandelijk" ook betrekking heeft op de Turk-
sche bezittingen met uitzondering van Egypte, Cyprus
en alle gebieden, die Engeland of de geallieerden
reeds hebben bezet.
DE HOUDING VAN BULGARIJE.
De leiders der oppositiepartijen zijn gisteren door
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis dat
door hun College vergunning is verleend
aan de Directie van The Condensed Milk
Company of Holland Ltd. te Rotterdam, tot
van een Bouilleur ketel van 72 M' verwarmend opper
vlak door een Lancashire ketel van 100 Ms verwar
mend oppervlak en door het bijplaatsen van een elec
tro-motor van 6 P.K. in het perceel Heldersche weg,
wijk E, kadastraal bekend gemeente Alkmaar Sectie
C. no. 2869.
Alkmaar, den 2 November 1914.
Burgemeester en Wet houders voornoemd:
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
De Burgemeester van Alkmaar brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat de boven
bedoelde nltkeerlngen (loopende over het
HJ dvak van 80 October tot en met O Novem
ber) zullen plaats hebben ten Stadhnlce op
ZATBBDAG 7 ÏOVEMBEB aus. voor zooveel
de LAlfDWEEB betreft van 1011 uur en
voor zooveel de MILITIE aangaat van 11
18 uur.
Alkmaar, 6 November 1914.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPINQ.
minister Radoslawof ontvangen, die hen de positie
van Bulgarije in de tegenwoordige omstandigheden
uiteen zette. Aan het einde van het onderhoud hielden
de leiders een bespreking, waarna ze aan de pers
meedeelden, dat volgens de verklaringen van minister
Radoslawof, Bulgarije in den tegenwoordigen toe
stand besloten is de houding van strikt loyale neutra
liteit te handhaven.
VLAAMSCHE HUMOR.
Bij Antwerpen staat een Duitsche schildwacht.
Daar komt een man met een fiets aan. De schildwacht
roept hem aan, doch de fietser rijdt door. Nu wil de
schildwacht hem achterna, doch het sjouwervolk, dat
in de buurt is, doet alsof het niet begrijpt wat er aan
de hand is. De menschen dringen rond den schild
wacht, om hem de vervulling van zijn plicht te be
moeilijken. „Wat is er toch?" roepen ze.
De schildwacht antwoordt iets van „ein Mann mit
einem Rad."
„Wat? vragen de omstanders ongeloovig
„Is er een rat?", en ze doen, alsof ze een rat op den
grond gaan zoeken.
„Der ist dahin gelaufen" roept de schildwacht.
„O, is de rat weggeloopen" en ze staken het
zoeken, want de fietser is er van door....
KORTE BERICHTEN.
JOFFRE
FRENCH
Al splitst men hun namen in tweeën, de beide op
perbevelhebbers van de Fransche en EngeT
scne troepen grijpen zoo in elkaar, zijn zoo taai, dat
zij zien uesuuods met elkanders helft weer op de been
uetpen, zegt ue N. Ct.
Prins Joachim Albrecht van Pruisen,
zoon van den vroegeren prins-regent van Brunswijk,
is op het Westelijk ooriogstooneei gewond.
Belgische vluchtelinge n, die over
Duitsch grondgebied naar Zwitserland willen
gaan, worden daar te lande alleen toegelaten, indien
zij bewijzen kunnen, dat zij over de noodige middelen
beschikken om gedurende eenigen tijd in hun levens
onderhoud te voorzien.
Bij een oefenvlucht met een tweedekker te Johan-
nisthal zijn twee Duitsche marinevliege rs
gevallen en zoo ernstig verwond, dat zij kort
daarna zijn bezweken.
Het Zwitsersche leger heeft skiloopers-
korpsen, die dezen winter o. a. in de Jura en aan
de Italiaausche grens dienst zullen doen. Er is nu te
Davos ook een vrijwillig skilooperskorps gevormd.
Er was beweerd, dat de E m d e n bij haar aan
val op de Russische en Fransche oorlogsschepen bij
Penang, de Japansche vlag zou hebben ge
voerd, om ongehinderd te kunnen naderen. De Lon-
densche „Morning Post" heeft nu berichten uit parti
culiere bron ontvangen uit Liverpool, die behelzen
dat dit verhaal van de vlag niet waar is.
anuit Aken moeten 200 arbeiders en ingenieurs
in een trein naar Antwerpen zijn vertrokken, om
aldaar een Zepjp el inloods te helpen bouwen.
Zondag zijn 15 Krijgsgevangen burgers van
Visé uit Duitschland teruggekeerd. De oudste van
hen is op de terugreis overleden. Ze hadden allen op
óe ruggen van hun jassen met witte verf geschreven:
Kriegsgefangen Münsterlager.
Gisteren is te Londen het vonnis uitgesproken in
zake de anti- Duitsche betoogingen te Deptford. Drie
man kregen gevangenisstraf resp. van twaalf, zes en
vier maanden. De andere beklaagden moesten waar
den geven, dat zij zich verder aan geen wanorde
lijkheden zouden schuldig maken. Het meerendeel gaf
zich op voor den dienst.
- In een kabinetsorder van den Duitschen keizer
wordt een bedrag van 450 uitgeloofd, voor elk ma
chinegeweer dat op den vijand veroverd wordt.
OORLOGSLEENING OF HEFFING INEENS.
In een artikel in „Vragen des Tijds" heeft dr. Bos
betoogd, dat we het moeten aandurven de oorlogslas
ten in eens te delgen. Dr. Kuyper pleit in de Stan
daard voor een leening op niet te langen termijn. Hij
stelt het tusschen 10 en 20 jaar. Dr. Kuyper acht de
ALKMAARSCHE COURANT.