DAGBLAD VOOR ALKMaAR EN OMSTREKEN.
e O o r 1 o
Van bat westelijk oorlogster».
Van oostelijk oorlogster».
Vao het zuidelijk oorlogsterrein.
Honderd en zestiende Jaargang.
Z ATERIIi (i 7 NOVEMBER.
No. 2f4.
Abonnementsprijs per 3 maanden 10.80, Ir. p. post II.-. Advertentieprijs 10 et. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Orleven Ir. N. V. Boeit- en Handelsdrukkerij v.b. HERflls. COSTER A ZOON, Toordam C 9. Teleloonnr, 3.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
mm
ALKMAAR, 7 November.
In de voorafgaande beschouwingen over de Britsche
en Duitsche vloten is de maritieme toestand in de
Noordzee reeds aangegeven. Groot Brittanje en
Duitschland toch zijn daar de eenige tegenstanders,
wijl Frankrijk in de Noordzee als marine-mögendheid
geen taak heeft te vervullen. Den tweeden Augustus
heeft namelijk Engeland met Frankrijk een bondge
nootschap aangegaan tot bescherming der Fransche
kust door de Engelsche vloot. In no. 148 van de „ge
trouwe en onverkorte vertaling van 't Engelsche wit
boek" vindt men een telegram van den Engelschen
minister van buitenlandsche zaken, Sir Edward Grey
aan Sir Bertie, Engelsch gezant, waarin wordt ge
zegd:
„Ik ben gemachtigd een verzekering te geven dat,
„als de Duitsche vloot komt in het Kanaal of door de
„Noordzee om vijandelijke operaties te ondernemen
„tegen de kusten of de scheepvaart van Frankrijk, de
„Britsche vloot al de bescherming zal geven die In
„haar macht ligt."
Daar de Duitsche troepen in den nacht van 3 op 4
Augustus de Belgische grens overschreden, wijzen
wij er terloops op, dat hieruit onomstootelijk blijkt,
dat niet de schending der Belgische neutraliteit Enge-
lands houding heeft bepaald, doch dat Engeland
reeds te voren in dezen oorlog positie heeft gekozen.
Door deze Engelsche toezegging was Frankrijk in
staat in de Middellandsche zee, waar haar vloot
langen tijd geconcentreerd was geweest, nu het zijn
Noordzeekust niet behoefde te verdedigen, zijn oor
logsschepen te laten.
In de Middellandsche zee is dan ook de leiding der
operatiën overgelaten 'aan de Fransche marine, waar
aan het Engelsche Middellandsche zee-eskader onder
geschikt gemaakt is. Tot voor kort stond hier tegen
over alleen het Oostenrijksche eskader, dat zich in de
Adriatische Zee bevindt, dat bestaat uit 15 slagsche
pen, 2 gepantserde kruisers, 8 kleine kruisers, 53 tor
pedobooten, 33 torpedojagers en 6 onderzeeërs en dat
ongeveer 'n derde der sterkte der Fransch-Engelsche
—vloot uitmaakt. Totdusverre is het eenige krijgsbe
drijf in de oudste Wereldzee, dat den 17den Augus-
tus de kleine Oostenrijksche kruiser Zenta (2300 ton)
in den grond geboord is en er vermoedelijk een paar
kleine torpedobooten verloren gingen. Wanneer men
in de „Revue des deux Mondes" van 15 September in
een artikel van den Franschen vice-admiraal Degouy
leest, dat voor de operatiën in de Adriatische zee
zoo'n beetje was gerekend op de hulp van Italië en dat
de hulp van Griekenland zeer gewenscht wordt ge
acht, dan moet men wel den indruk krijgen, dat de
groote overmacht hier wel eens niet den doorslag zou
kunnen geven. De toestand is sinds dien bovendien
gewijzigd, door Turkije's partij-kiezen. Eensdeels,
omdat Turkije ook tegen het Fransch-Engelsche es
kader kan optreden, anderzijds, omdat dit eskader
misschien genoopt wordt een groot deel der schepen
af te zonderen voor een blokkade der Egeïsche zee.
Mocht echter Italië nog gaan meedoen, dan zou de
positie van Frankrijk en Engeland in de Middelland
sche zee aanzienlijk worden verbeterd.
Omtrent de Zwarte Zee kunnen we kort zijn. Zij
is een gekurkte flesch, waarin een Russisch eskader
en een sterkere Turksche vloot zich bevinden.
De Turken kunnen o.m. in het vuur brengen 2 mo
derne dreadnoughts en de 2 moderne Duitsche krui
sers Breslau en Göben, die groote snelheid hebben en
dus de veel tragere Russiscfog slagschepen en kruisers
naar verkiezing kunnen aanvallen en vermijden.
Alleen indien de Dardanellen geforceerd mochten
worden en de flesch dus zou worden ontkurkt, zou de
toestand anders kunnen worden, vooral indien Rus
land Italië als helper kreeg, wat altijd nog zeer waar
schijnlijk blijft.
Met de Oostzee, waar zich de helft der Russische
slagschepen (4), alle gepantscherde kruisers (6), de
helft der beschermde kruisers (8) en 12 van de 28
onderzeeërs bevinden, hebben wij tot dusverre nog
weinig te maken gehad. Alleen werd den 12den
October de pantserkruiser Pallada (8000 ton) door
een Duitschen onderzeeër vernield.
In den Qrooten Oceaan en in den Indischen zijn
Fransche, Engelsche en Japansche schepen druk doen
de om, zooals de Times het aardig heeft uitgedrukt,
zoowel de holen te stoppen als de vossen na te jagen,
d. w. z. alle Duitsche bezittingen te nemen en de
Duitsche oorlogsschepen te vangen. Het veroveren der
Duitsche bezittingen heeft, op Kiautsjou na, waarom
trent heden uit Tokio wordt gemeld, dat Tsingtau
zich overgaf, niet veel moeite gekost, maar de vossen
jacht heeft tot dusverre geen resultaat opgeleverd en
hoe groot het aantal jagers ook moge zijn, de gepant
serde kruisers Schamhorst en Gneisenau en de lichte
kruisers Leipzig, Einden, Dresden en Nümberg, gaan
over de wateren huns weegs, boren afzonderlijk han
delsschepen in den grond en een aantal hunner heeft
Zondag aan de Chileensche kust een Engelsch eskader
aangevallen, waarbij de pantserkruiser Monmouth
(10.000 ton) 'n den grond geboord en de kruiser Go-
ad Hope (14.300 ton) waarschijnlijk eveneens.
En hiermede hebben wij den toestand in de voor
naamste zeeën, welke in dezen oorlog als operatie-
tooneelen dienst doen, aangegeven. Weinig is er
geschied en veel zal er nog moeten gebeuren; zeesla
gen, die een beslissing brengen moeten overal nog
worden geleverd. Wat er tot dusverre heeft plaats
gehad, zijn slechts geringe schermutselingen, waar
van de uitslagen in materieel opzicht van geen betee-
kenis zijn en die hoegenaamd niets zeggen omtrent
het verdere verloop van den strijd op zee, waarvan
tenslotte bij het opmaken van de eindrekening door de
oorlogvoerenden zooveel zal afhangen 1
Vonden we een vorigen keer in een exemplaar van
het te Kaapstad verschijnend weekblad „Ons Week
blad" enkele aanwijzingen in verband met den op
stand in Zuid-Afrika, de ons thans welwillend toege
zonden exemplaren van 6 en 13 October geven daar
omtrent weinig bijzonderheden. Vermoedelijk staat
ook dit blad onder scherpe censuur. Van belang lijkt
het ons echter er even de aandacht op te vestigen, dat
volgens het Reutertelegram kolonel Maritz van de
regeering garantie vroeg „dat zij de generaals Herzog,
de Wet, Beyers, Kemp en Muller toestond, met hem,
Maritz, in zijn kamp te komen beraadslagen", terwijl
echter in het Kaapsche weekblad staat, dat
de regeering zou toestaan, dat de genoemde generaals
hem zouden ontmoeen op de plek, waar hij was, om
van hen instrukties te krijgen. Het door ons onder
streepte wijst op een heel wat nauwer verband tus-
schen Maritz en de generaals, dan de door Reuter ge
melde lezing doet vermoeden. En men wordt ver
sterkt in de veronderstelling, dat het tenslotte een en
dezelfde beweging is, wanneer men de redactie van
„Uns Weekblad" hoort, die hierover schrijft:
Nu hebben we een geval van gemene zaan ma
ken met de vijand en wel door een bevelvoerende
olticier van de Unie. En in zijn ultimatum aan
de Regeling sleept uij de namen van vijf Boere-
geneiaals in en verklaart dat hij van hen instruk
ties wil Kiijgeu. ilij piaatst hen in een zeer ou-
beuijduare positie en we menen nat het volk ei
/echt op heeft van hen te verwachten dat zij on-
onmiüdelhg een verklaring zullen doen en het
volk waarschuwen om niets met rebellie en op
stand te doen te hebben.
Zulk een verklaring moet nog komen 1
Hoewei er alom „de meest enthousiastiese" verga
deringen worden gehouden, krijgt men toch den in
druk, dat er zich niet voldoende vrijwilligers aanmel-
tren, om zich onder de vanen van generaal Botha te
scharen of zich te voegen bij de Vnjstaaische comman
do's van majoor Brand. Veelzeggend lijkt ons b-v. de
volgende mededeeling:
De kondities in verband met het rekrutering
van manschappen voor het leger van généraal
Botha zijn aanzienlijk veranderd. De autoriteiten
zijn üiaiis gereed mannen aan te nemen die met
voorheen militaire ondervinding hebben gehad.
Een zeer groot aantal personen die geweigerd
werden vanwege onvoldoende militaire ondervin
ding, zullen thans een kans hebben om zich bij
het leger aan te sluiten.
In een ingezonden stuk werden „onaangename in
drukken" gemeld uit Calvania, waar dr. Steenkamp in
een preek in de kerk van Maritz gewaagde als van „de
lieveling van ons volk", terwijl de predikant later zei-
de, dat hij met dezen den hel wel wilde bestormen en
zich onder hem gerust voelde. En toen de leden van
de burgerwacht vertrokken en het Engelsche volks
lied „God save the King" werd aangeheven, ontbloot
ten nóch de predikant Steenkamp noch de hoofdonder
wijzer der openbare school F. Toerein het hoofd
van den laatste zegt de inzender, dat er een onder het
publiek was, „die hem zijn hoed van de kop veegde".
Verschillende predikanten mogen zich verzetten tegen
den opstand van Maritz, hieruit blijkt toch opnieuw,
dat de dominé's het niet eens zijn.
Merkwaardig is het verslag m het blad over een
vergadering, waarin generaal de Wet te Potchefstroom
is opgetreden.
„Nauweliks, zoo lezen we, „waren de verrich
tingen begonnen of werden verrotten eiren, dode
katten en een tal van stenen in de zaal door de
vensters geworpen. Een poging werd gedaan om
de deuren, die van binnen gebarrikadeerd waren,
open te breken. Een of twee deuren bezweken en
voor enige ogenblikken heerschte er de grootste
wanorde. Enige slagen werden gedaan en schielik
gingen al de lichten uit.
Er was geen paniek. Op verzoek van genl. De
Wet verliet het grote gehoor stil de zaal en ging
naar een open ruimte voor de Ned. Gef. Kerk.
Genl. De Wet, een kar tot een platform gebrui
kende, sprak daar een vergadering van omtrent
een duizend mensen toe. Zijn openingsopmerkin
gen bestonden hoofdzakelijk uit een aanval op de
Volksstem", waarna hij de veldtocht tegen Duits
Zuidwest Afrika behandelde.
Verrotten eieren vlogen door de lucht, terwijl
een deel van het gehoor „Rule Brittannia" begon
te zingen. Enigen van de ondersteuners van genl.
De Wet deden een aanval op die menschen en er
ontstond een gevecht.
Genl. De Wet was eindelik in staat om voort te
gaan, doch slechts voor enige minuten, toen hij
weer in de rede gevallen werd, ditmaal door het
roepen om drie juichkreten voor genl. Botha.
Na weer een gevecht, ging genl. De Wet weer
voort, slechts om weer gestoord te worden door
hei zingen van engelse nationale liederen.
Genl. De Wet ging echter voor enige tijd voort,
maar eindigde na een wijl."
Van het actueele nieuws vermelden we allereerst,
dat Tsingtau zich volgens een Japansch bericht heeft
overgegeven. Dit viel te voorzien. Wel is de haven
naar het voorbeeld van Port Arthur versterkt, maar
de verdedigingswerken waren nog niet voltooid en de
bekende generaal von Bemhardi bijv. schatte inder
tijd, dat nog wel honderd millioen markt noodig zou
den zijn om de stad in voldoenden staat van verdedi
ging te stellen. Evenals die van Luik heeft de bezet
ting van Tsingtau zich dapper verdedigd en een be
wonderenswaardig weerstandsvermogen aan den dag
gelegd.
Men weet, dat Japan de Duitsche kolonie Kiautsjau
neemt met de bedoeling haar later aan China terug te
geven. Maar als het daartoe eens geen lust heeft, of
liever, wanneer, gelijk dit dan officieel heet, de om
standigheden het niet mogelijk maken zich terug te
trekken? Tsingtau, de voortreffelijke maritieme basis,
zou nog wel eens een „appeltje van twist" kunnen
worden
Van het Westelijk oorlogstooneel wordt weinig bij
zonders gemeld. Blijkens het Fransche. communiqué
versterken de Duitschers hun reserve-troepen met ac-*
tieve strijdkrachten. Hiervan zal ongetwijfeldeen
verwoede aanval het gevolg zijn. De resultaten,
die de Duitschers de laatste weken hebben bereikt,
zijn hier zoo slecht, dat een hernieuwd offensief voor
hen dringend gewenscht is. Vooral omdat zij er ook
in het Oosten alles behalve mooi voorstaan. Zij zul-
Ier waarschijnlijk voor de Warthe-linie wel niet weer
tot staan komen en de Russen zijn opnieuw Oost-Prui
sen binnengedrongen, terwijl deze op de Oostenrijkers
nieuwe lauweren hebben behaald door de verovering
van Jaroslaf, de noordelijke San-vesting, waardoor
hen hun weer mogelijk wordt, na de vesting Przemsjsl
te hebben genomen of ingesloten, hun opmarsch naar
Krakau te vernieuwen.
De Oostenrijkers moeten zich terugtrekken over
heel Galicië en zullen wel niet eerder halt houden
voordat zij de Btellingen Krakau-Kaiisch hebben be
reikt. De Oostenrijksche berichten noemen dit het ge-
wenscüte verloop der operaties en zeggen dat ze tij
delijk terrein prijs gegeven hebben „in verband met
den algemeeuen toestand"!!
mogen wij de Engelsche Aioimug Post gelooveii,
dan hebben de Duitschers na den terugtocht van War
schau hun beste troepen gauw naar Frankrijk gezon
den, ten einde te pogen, daar de Engelsch-Fransche
troepen te verslaan. Zouden dat wellicht de actieve
troepen zijn, waarvan het Franscüe iegerbericht ge
waagt?
De soldaten worden in dezen oorlog wel wonder
lijk heen en weer gegooid 1
WESTELIJK.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD
FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag 3 uur
meldt
Gisteren heeft op het géheele front geen enkele ver
andering van eenige beteekems plaats gehad.
1 ussehen Dixmuiden en de Lys behoudt de actie
nog steeds hetzelfde karakter.
Een hevige beschieting van de streek ten noorden
van Atrecht en van deze stad zelf heeft voor den vij
and geen resultaat opgeleverd.
De Duitschers zetten hun actie in België en Noord-
Frankrijk voort. Zij schijnen een wijziging te brengen
in de legermacht, die in deze streken opereert en ver
sterken hun onlangs geformeerde reserve-corpsen met
actieve troepen, ten einde een nieuw offensief te begin
nen of zich althans te herstellen van de bloedige sla
gen, die hun tusschen de Oise en de Somme zijn toe
gebracht.
Wij hebben onzen opmarsch naar het dorp Audec-
ky ten westen van Roye met meer kracht doorgezet.
In de buurt van Nampcel (ten noordoosten van het
Aigle-bosch) werd een Duitsche voertuigen-colonne
door onze artillerie vernield.
Bij Berry-au-Bac hebben wij het dorp Sapigneul,
waarvan de Duitschers zich meester hadden gemaakt,
hernomen.
In het Argonnenwoud heeft een verwoed gevecht
plaats gehad en hebben onze troepen de Duitschers
met de bajonet teruggedreven.
In Woëvre zijn nieuwe aanvallen van de vijanden
afgeslagen.
Ten noord-oosten en ten oosten van Grand Cou-
ronne en van Nancy, in de buurt van het Parroy-
bosch en tusschen Baccarat en Blamont zijn onze
voorposten aangevallen door gemengde detachemen
ten, wier bewegingen echter overal mislukt zijn.
Het Belgische communiqué van gistermiddag luidt:
Op het front aan de Yser is de vijand zoo goed als
niet in actie getreden en heeft hij zich bflpaald tot een
zwakke beschieting van onze linies.
Eenige vijandelijke detachementen, die voorzin zijn
van mitrailleuses, houden nog den linkeroever
rivier bezet in de richting van St. George en
Stynekenskerke.
De DuiiBchers hebben langs de
schtn Middelkerke en Zeebrugge een
terijen van Allerlei kaliber opgesteld en int;
posten op het front Dixmuiden-Bixschoote.
De Duitschers hebben hevige aanvallen gedaan in
de richting van Bixschoote, St. Eloy en Wytschaete en
Messines (Meessen).
Het offensief der geallieerden heeft den w^n
die deze plaatsen verbindt.
an de
1 bat-
A
Het Duitsche Groote Hoofdkwartier meldt: Öhzle
offensieve beweging ten N. W. en ten Z. W. van Ype-
ren gaat goed vooruit. Ook bij La Bassée, ten noor
den van Atrecht en in de Argonnen werd terrein ge
wonnen.
Onder zware verliezen van de Franschen werd
door onze troepen een belangrijk steunpunt in het
Bois Brulé veroverd, Zuidwestelijk van St. Mihlel.
DE STRIJD IN POLEN EN GALICIë. J
Uit Lemberg wordt aan Petrograd geseind, dat
daar op den avond van 5 dezer het bericht werd ont
vangen, dat Jaroslaf door de Russen heroverd was en-
dat 5000 man krijgsgevangen waren gemaakt
Naar bericht wordt, hebben de Oostenrijkker
laatsten tijd dag en nacht verwoede aanvallen ge
en hun geschut op vreeselijke wijze laten werken,
het schijnt, een laatste wanhopige poging. De R
hebben echter den vijand krachtig teruggeslagen en
zijn tegenstand gebroken.
De Oostenrijkers trekken thans terug langs
Officieel wordt in Parijs medegedeeld, dat
sen een groote overwinning in Galicië hebben behaald
Officieel wordt te Weenen bekend gemaakt: In het
noorden is niet gestreden.
Zonder dat wij door den vijand gehinderd werden,
hebben de bewegingen van ons leger, zoowel in Rus
sisch Polen als in Galicië, het beoogde verloop gehad.
Dat op enkele punten van het front, niettegenstaan
de den plaatselijk gunstigen toestand, gewonnen ter
rein weder aan de Russen werd overgelaten, is een ge
volg van de algemeene situatie.
Het Groote Duitsche Hoofdkwartier fltejdtOp het
Oostelijk oorlogsterrein zijn geen belangrijke gebeur
tenissen voorgevallen.
DE STRIJD DER TURKEN.
De officieele mededeeling uit het Turksche hoofd
kwartier luidt:
Op onze oostelijke grens hebben onze troepen op
het geheele front voeling met den vijand.
Op de reede van Smyrna zijn drie groote Engelsche
schepen in beslag genomen en een groot aantal kleine
Fransche en Engelsche. De bemanningen zijn krijgs
gevangen gemaakt.
In het Engelsche en het Russische consulaat te Bag
dad zijn de huiszoekingen voortgezet. Behalve de
reeds vroeger in beslag genomen wapens werden nog
16 Manlicher- en Mausergeweren, 32 revolvers, 85Ü
geweerpatronen, 170 revolverpatronen en 15 bajonet
ten gevonden.
Op de Engelsche ambassade en op de Fransche
school alhier zijn toestellen voor draadlooze telegra
fie ontdekt.
DE SLAG BIJ YARMOUTH.
Het groote Duitsche hoofdkwartier meldt:
Op 3 November deden onze groote en kleine krui
sers een aanval op de Engelsche kust bij Yarmouth en
beschoten daar eenige kustversterkingen en kleine
vaartuigen, die in de nabijheid voor anker lagen en
klaarblijkelijk den aanval niet verwachtten.
Een sterke Engelsche strijdmacht ter bescherming
van deze gewichtige haven was niet aanwezig.
Het Engelsche onderzeesche schip „D 5", dat onze
kruisers achtervolgde, is, naar de Engelsche admirali
teit mededeelt, op een mijn geloopen en gezonken.
HET GEVECHT AAN DE CHILEENSCHE KUST.
In een beschouwing over het zeegevecht bij de Chi
leensche kust schrijft de Duitsche „Kreuzzeitung:"
Voor de eerste maal hebben zich nagenoeg even sterke
strijdkrachten van beide vloten met elkaar gemeten en
deze proef is met een schitterende overwinning voor
ons geëindigd.
De „Deutsche Tagesztg.": Dit zeegevecht in een
nieuw schitterend getuigenis niet alleen van de strijd
vaardigheid der Duitsche schepen en hun bemanning
en, maar voor alles ook van het beleid hunner bevel
hebbers, die onder de moeilijkste omstandigheden en
ondanks de reusachtige afstanden zich op het juiste
ooigenblik te rechter plaatse hebben weten te vereeni
gen om gezamenlijk zegevierend den vijand te ver
slaan.
Het „Berl. Tageblatt" zegt dat de overwinning in
druk zal maken op de geheele wereld, die tot het be
wustzijn zal komen dat heerschappij van Engeland in
de verre zeeën een begrip is, dat tot het verleden be
hoort.
DE DUITSCHE KRUISERS IN DE STILLE
ZUIDZEE.
De N Rott. Ct. verneemt uit Nieuw-York: Volgens
een telegram uit Valparaiso gelooft men daar, dat de
kruisers Bremen en Leipzig, die, naar de Duitschers
beweren, achtergelaten zijn om de Glasgow en de
Otranto, die in de haven van Valparaiso liggen, in 't
oog te houden, teruggeroepen zijn om de andere
Duitsche oorlogsschepen bij te staan voor 't geval zij
aangevallen worden.
De scheepvaart op de westkust van Zuid-Amerika is
met zonder gevaar.
t
Dj
«AARS
-fe
