DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
O o r 1 o gr<
Van bat zuldai oorlogstera.
No. 268.
Honderd en zestiende Jaargang.
1914
por
f 0.80, fr. p. post 11. Advertentieprijs 10 ct. p. regel, gioote letters
DONDERDAG
i. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrokknril v.h. HERIHs. COSTER fi ZOON, Voordam C 9. Telefoonnr. 3.
12 NOVEMBER.
IN DE KOLONIËN.
ENGELAND.
LUXEMBURG.
VARIA.
NEDERLAND.
YARIA.
NOORDZEE
Duinkerken
Ostende
Westende
Middelkerke
(jlNieuwpoort
óRamskapelle
o I
o
o Dfxmulden
o Rousselaere W
o >.'1 BS
o g Blxschooten
o IJser
o - |B Yperen
naar
Brugge
9
HollebekeB
o Messinesg o. j -o
o Warneton no'Meeneu o
I Annentières
,LQ$
I La Bassée
F It A It K U IJ H
I Lens
op beslissende momenten weet tegen te houden.
Verder moeten we allereerst vermelden, dat de com-
I man dan t van de Emden ongedeerd gevangengenomen
i Blanken- moet zijn. Het gjsteren door ons uitgesproken vennoe-
berghe den, dat hij wel naar oude zeelieden-traditie liever den
dood zou hebben gezocht dan zich over te geven is
dus niet bevestigd. Onze eigen geschiedenis kent tal
van voorbeelden van scheepsbevelhebbers, die den hel
dendood boven de gevangenschap kozen. Wij herinne
ren aan Douwe Aukus, die in den zeeslag bij Ply
mouth tot de bemanning zeide: „Houdt moed, kinde
ren, houdt moedl Ik zal u den weg wijzen, an als de
vijanden ons te sterk worden, dan zal ik u allen van de
gevangenis door dezen lontstok bevrijden", aan kapi
tein Bentinck die bij Doggersbank doodelp gewond
't bevel overdroeg en zei: „waag liever alles en verga
liever, dan dat g ijstrijkt of vlucht", aan luitenant van
Speyck, die om de eer der vlag te redden, den brand
in het buskruit stak en zoo zijn kanonneerboot in de
lucht liet vliegen. Ook in den Russisch-Japanschen
oorlog is iets dergelijks nog voorgekomen. Comman
dant Stépanoff van de „Jenissei" nam, toen hij zag,
dat het schip verloren was, een revolver en zeide:
„Kijk, zoo moet men sterven als men geen kans meer
heeft."
Commandant v. Müller heeft echter den dood
I gezocht noch gevonden. De Times schreef te hopen,
dat zijn leven was gered. „Ons zeevarend volk, aldus
het Engelsche blad, weet een stoutmoedig en vinding
rijk 7fpman te bewonderen en er zijn in de nieuwe ma
rine-geschiedenis weinig merkwaardiger episodes, dat
de meteoor-achtige loopbaan van de kleine Emden".
De commandant mag als blijk van onderscheiding zijn
degen behouden en de minister van marine heeft bevo
len aan alle overlevenden alle krijgsmanseer te bewij-
Kortr^k
l Rijssel
Atrpcht
ALKMAAR, 12 November.
De Duitschers deelden in hun communiqué van gis
teren mede, dat zij den vorigen dag, dus Dinsdag,
Dixmuiden in een stormaanval hadden genomen en
ook in 't Fransche officieele bericht wordt gezegd, dat
de Duitschers Dixmuiden hebben genomen, doch te
vens, dat de verbondenen nog de buitenwijken vast
houden.
Dixmuiden is in de laatste weken herhaaldelijk ge
noemd. Den 24sten October bijv. werd uit Parijs ge
meld, dat de Duitschers tot ten noorden van deze
plaats gevorderd waren. Men herinnert zich natuur
lijk, dat de Duitschers na Antwerpens val (10 Octo
ber) de lijn Ostende-Thourout-Rousselaere-Meenen be
zetten en vandaar uit den 23sten October verdere ope
raties aanvingen, welke inbezitneming van de ge-
heele Belgische en de Noord-Fransche kust beoogden.
Aanvankelijk hadden deze operaties voor de Duit
schers een gunstig verloop. Zij slaagden er b.v. in,
tusschen Nieuwpoort en Dixmuiden over de gekanali
seerde Yser-rivier troepen te zetten. Maar de bondge
nooten handhaafden zich in de genoemde plaatsen en
het is duidelijk, dat de Duitschers daartusschen niet
verder konden. Den 30sten October gingen de behaal
de voordeelen zelfs weer verloren. De bondgenooten,
die tot dusverre in den strijd reeds van de zee uit ge
steund waren, doordat de Engelsche scheepskanonnen
op de vijandelijke stellingen vuurden, trokken van de
zee opnieuw profijt, door de zeesluizen bij Nieuwpoort
open te zetten. Het zeewater noopte de Duitschers de
behaalde voordeelen weer prijs te geven. Zij zetten de
operaties hierna ten Zuiden van Dixmuiden voort,
maar ook daar bereikten ze tot dusverre weinig resul
taten, ondanks de zware verliezen, welke zij leden. Nu
hebben zij eindelijk Dixmuiden op de buitenwijken na,
En ook ten opzichte van de tweede stad, waarom nu al
weken achtereen gevochten wordt, Yperen, maken
zeer beslist vorderingen, daar ze de stad zoowel van
het Noorden als van het Zuiden uit naderen. Het
Duitsche communiqué meldt dat versche troepen bij
Langemarck, dat ten Zuiden van Bixschooten ligt,
over het Yserkanaal zijn getrokken en dat ten Zuiden
van Yperen de bondgenooten uit SL Eloy zijn verdre
ven. Met de actie om Yperen gaat echter een andere
samen. De Duitschers pogen ook bij Arras (Atrecht)
door de linie van den tegenstander te breken. Slagen
deze beide acties, dan zijn de bondgenooten genood
zaakt zich terug te trekken. Maar de weg naar Ca
lais zou daardoor geenszins voor de Duitschers open
liggen, wijl de bondgenooten nog verschillende goede
stellingen kunnen innemen. Alleen dan zou men van
een groot Duiisch succes kunnen spreken, indien de
Duitsche legers er in slaagden de bondgenooten
een verpletterende nederlaag toe te brengen, hen
danig te verslaan en te achtervolgen, dat
spoedig weer tot staan zouden komen,
zen.
Dat het den Duitschen zeelieden niet aan moed ont
breekt, is ook gebleken door het feit, dat een Duitsche
onderzeeër te Dover is verschenen en daar een kanon
neerboot, de „Niger", die voor anker lag, heeft getor-
pilleerd. Men beweert van Engelsche zijde wel, dat
een kleine kruiser met de Nederlandsche vlag in de
nabijheid van de „Niger" heeft gelegen en dat dit een
Duitsche mijnenlegger is geweest en dat die een mijn
aan de ankerketting van de kanonneerboot heeft beves
tigd, doch dit klinkt in elk opzicht onwaarschijnlijk.
Wij mogen veronderstellen, dat een onderzeeër van
Ostende uit heeft geopereerd. Natuurlijk is dit bezoek
op deze plaats voor Groot-Brittanje alleronaange
naamst. Wel is er ditmaal maar een oude, kleine ka
nonneerboot van '92 getroffen, doch het geval leert,
dat de groote Dreadnoughts toch alles behalve veilig
zijn.
In Zuid-Afrika heeft de regeering laten weten, dat
de opstandelingen, die vóór uiterlijk 21 November zich
overgeven en beloven niet verder te zullen deelnemen
pan den opstand, naar hun haardsteden kunnen te
rugkeer en, terwijl anders de wet in volle strengheid
op hen zal worden toegepast. Het valt bij de weinige
gegevens, waarover we beschikken, niet uit te maken,
of deze houding der Engelsche regeering door zwakte
dan wel door toegeeflijkheid is bepaald.
Verder geen nieuws heden.
geen berichten van beteekenis ontvangen.
Te Weenen wordt officieel bekend gemaakt:
De operaties op het noordoostelijk oorlogsterrein
ontwikkelen zich overeenkomstig het plan zonder sto
ring door den vijand. In het door ons vrijwillig ont
ruimd gebied in Midden-Galicië rukten de Russen op
over de beneden-Fisloka, over Rzeszow en Tisko.
Przemysl is opnieuw ingesloten. In het dal van de
Stryj moest een vijandelijke afdeeling voor het vuur
van een gepantserden trein en verrassend optrecjende
cavalerie ouder groote verliezen vluchten.
DE STRIJD IN DEN KAUKASUS.
Een officieele mededeeling ui* et Tufksche hoofd
kwartier zegt:
In den Kaukasus trokken de Russen terug op de
tweede linie van hun stellingen. Zij hebben groote
verliezen geleden. Wij maakten een aantal gevange
nen. Ons offensief duurt voort.
Onze troepen die de Egyptische grens overschre
den, bezetten de stelling van Scheikzar en het fort El
Arisdh. Wij namen den Engelschen vier veldkanon
nen, een veldtelegraaf en materiaal af.
DE STRIJD IN SERVIë.
Te Weenen werd officieel gemeld: In de morgen
uren van 10 November werden de hoogten van Misar
ten zuiden van Sabac na een strijd van vier dagen,
waarbij zware verliezen werden geleden, bestormd.
Hierdoor werd de vijandelijke rechtervleugel inge
drukt. De Oostenrijkers maakten talrijke gevangenen.
De tegenpartij moest de sterk bevestigde linie Mi-
sar-Car-Planina ontruimen en den terugtocht aanne
men. Sterke vijandelijke achterhoeden bieden in voor
af gereed gemaakte achterwaartsche verdedigingswer
ken opnieuw weerstand.
De opmarsch ten oosten van Loznica en Krupanj
heen een goed verloop, trots den hevigen tegenstand
der vijandelijke achterhoeden. De hoogten ten oosten
van Javlaka zijn reeds in onze handen. Zoover tot
dusver bekend is, werden in de gevechten van 6 en
10 November ongeveer 4300 man gevangen genomen
met 16 machinegeweren en 28 kanonnen, waaronder
een zwaar stuk geschut. Een vaandel, vele munitiewa
gens en zeer veel munitie werd buit gemaakt.
voor het vaderland opkomen. God bescherme ons
dierbaar vaderlandI (Stormachtige toejuichingen).
hier
zoo
deze niet
Dan zouden
ze echter over een ovennacht moeten beschikken, die ze
tot dusverre niet hebben gehad. Want telkens behalen
ze gedeeltelijke overwinningen, maar telkens blijken ze
de noodige overmacht te missen om er de vruchten van
te plukken en telkens stuiten ze op niet voorziene hin
derpalen hetgeen natuurlijk een bewijs is van de
uitnemende legeraanvoering der verbondenen, die
steeds met succes, nu eens door scheepsgeschut, dan
door zeewater, vervolgens door Ghoerki's, den vijand
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Een Fransch communiqué zegt: Een hevig gevecht
had gister plaats tusschen Nieuwpoort en de rivier de
Leie. De geallieerden behielden over 't geheel hun
front. De geallieerden bezetten opnieuw Lombardzijde
en drongen verder door, doch in den namiddag na
men de Duitschers Dixmuiden, schoon de geallieerden
nog de buitenwijken bezet houden.
Op andere punten weinig verandering.
Uit het Duitsche groote hoofdkwartier werd giste
ren gemeldAan de Yser maakten we gisteren goede
vorderingen. Dixmuyden werd bestormd, meer dan
i)00 gevangenen en negen mitrailleurs vielen in onze
handen. Verder zuidelijk drongen onze troepen voor
uit over het kanaal. Westelijk van Langemarck rukten
jonge regimenten onder het zingen van „Deutschland
über Alles" tegen de eerste linië der vijandelijke stel
lingen op. Zij namen ongeveer tweeduizend man van
de Fransche linie-infanterie gevangen en maakten zes
mitrailleurs bult. Zuidelijk van Yperen verdreven wij
den vijand uit St. Eloy, waarom vele dagen verbitterd
was gestreden. Daar maakten we ongeveer duizend
revangenen en veroverden we zes mitrailleurs. On
danks vele heftige tegenaanvallen van de Engelschen
blijven de beheerschende hoogten noordelijk van Ar-
mentières in onze handen. Zuidwestelijk van Rijssel
maakte onze aanval vorderingen.
De Franschen leden groote verliezen bij de poging
om de den omtrek beheerschende hoogte noordelijk van
Vienne-le-Chateau aan den westelijken rand van de
Argonnen te hernemen. Ook in het Argonnewoud,
evenals noordoostelijk en zuidelijk van Verdun, wer
den Fransche aanvallen overal teruggeslagen.
DE OVERLEVENDEN VAN DE „EMDEN."
Uit Londen wordt officieel gemeld: De comman
dant van de „Emden" en prins Franz Joseph van Ho-
hr,r 'ollem zijn beiden gevangen genomen; zij warfen
niet gewond. De verliezen van de „Emden" zijn 200
dooden en 30 gewonden. De minister van marine
heeft order gegeven, om den overlevenden van de „Em
den" alle militaire eer te bewijzen. De commandant
en de officieren mogen hun degens behouden.
EEN JAPANSCHE TORPEDOBOOT
GEZONKEN.
Een Japansche toipedoboot is gisteren te Kiautsjau
gezonken bij het opvisschen van mijnen. Het grootste
deel der bemanning is gered zoo meldt men uit Tokio.
BRAND IN EEN ENGELSCH SCHIP.
Acht honderd paarden, bestemd voor Frankrijk zijn
verbrand n het Engelsche stoomschip „Rembrandt"
meldt Reuter uit Norfolk (Virginië). De gezagvoer
der van dit schip beweert dat Duitsche spionnen den
brand hebben gesticht. Er werden bedreigingen ge
uit voor het schip van Baltimore vertrok. De „Rem
brandt bevond zich 200 mijlen in zee toen het vuur
werd ontdekt. Het schip keerde ter reparatie terug.
DE OPSTAND IN ZUID-AFRIKA.
Reuter meldt officieel uit Pretoria: Luitenant-kolo
nel Van Deventer heeft te Zandfontein bij Warmbad,
64 mijl ten noorden van Pretoria, een ontmoeting ge
had met opstandelingen, waarvan 120) gedood en ge
wond en 25 gevangen genomen zijn. Van Deventer
had 12 dooden en 11 gewonden.
DE TROONREDE.
In de troonrede, waarmede de koning gisteren het
parlement opende, deed de koning uitkomen welke po-
;ingen door Engeland en de geallieerden zijn ge-
laan om tegenover Turkije een vriendschappelijke neu
traliteit te bewaren. Slechte raadgevingen en vreem
de invloeden hebben het Turksche rijk in een agressie
ve en uitdagende politiek gedreven.
DE STRIJD IN OOST-PRUISEN, POLEN
EN GALICIë.
Uit het Duitsche groote hoofdkwartier werd giste
ren gemeld: Van het oostelijk oorlogsterrein zijn
EEN REDE VAN MINISTER ASQUITH.
Minister-president Asqulth zei in een rede in het
Lagerhuis: de oorlog heeft solidariteit gebracht onder
alle partijen en bewijzen van sympathie uit het gehee-
le rijk van alle rassen en landen, welke zonder voor
beeld mogen heeten. De troepen der geallieerden
hebben het eerste plan van den Duitschen keizer abso
luut gedwarsboomd. Werd het Britsche rijk op de
proef gesteld* de ondervinding dezer drie maanden
deed de hoop koesteren dat hoe langer de beproeving
duurt, te schooner Brittannië zal rijzen, kampioen
eener rechtvaardige zaak.
DE TROONREDE.
De groothertogin zei in de troonrede, welke Dins
dag werd uitgesproken:
Onze neutraliteit is geschonden. Wij haastten ons,
ik en de regeering, protest aan te teekenen en brachten
dit protest ter kennis van de mogendheden die onze
onzijdigheid hebben gewaarborgd.
De Kamer heeft onze handelwijze goedgekeurd. Hoe
wel miskend, blijven onze rechten bestaan. Voor het
I ons aangedaan onrecht werd ons schadevergoeding
'beloofd; voor de schade, geleden door den doortocht
der troepen, werd ons reeds schadevergoeding uitbe
taald.
Temidden van de gebeurtenissen, waarbij de legers
der naburige landen wonderen van dapperheid voor
het geluk des vaderlands verrichten, willen ook wij
DE UITVINDER VAN HET BUSKRUIT.
Door wien werd het buskruit uitgevonden? In den
regel weten we, wie het buskruit niet heeft uitgevon
den. Doch wie het wèl deed? De vraag is zeer actu
eel. Ieder weet, dat de beroemde Berthold Schwarz
slechts te beschouwen is als de wederontdekker van
een reeds lang bestaande uitvinding. Hij moet haar
hebben overgenomen van de Arabieren, Indiërs of Chi-
neezen. Wie van .deze drie volkeren echter de twijfel
achtige eer van de helscfae uitvinding te beurt valt, is
inmiddels een kwestie, waarover in den breede is ge
discussieerd door bevoegden en onbevoegden, doch
waarop nooit een afdoend antwoord werd gegeven. In
tegenstelling met een groot aantal geleerden, die den
Cnineezen de prioriteit willen toekennen, komt de
Duitsch Sanskrietkenner prof. Oppert thans voor den
dag met de meening, dat het buskruit van Indischen
oorsprong is. In de Indische literatuur uit vóór-
Christelijken tijd is reeds sprake van vuurwapenen. De
Boeddhistische Koning Asolla spreekt in het jaar
259 voor Christus in zijn vierde edict van vuurwerken
en andere hemelsche schouwbeelden. In de oude In
dische epossen, in de Mahabbaraita, in de Hariwansa
en in de Ramayana is ook herhaaldelijk sprake van
allerlei stoffen, die duidelijk op het bestaan van bus
kruit wijzen. Het eerste dicht is voltooid in de tweede
eeuw na Christus. Nergens in de Chineesche literatuur
en op andere antieke vondsten uit dien tijd heeft men
totnogtoe iets van buskruit gevonden. De Indiërs zijn
hier dus waarschijnlijk zoo snugger geweest.
KORTE BERICHTEN.
Er komen nog steeds choleragevallen
voor onder militairen die van het oorlogstooneel uit
Galicië en Polen In Oostenrijk-Hongarije terugkeeren.
Te Weenen zijn 18 gevallen bacteriologiseh vastge
steld.
- Montenegro heeft een deputatie, onder
leiding van prins Mirko van Montenegro, naar Bor
deaux gezonden om aan Frankrijk finaneiëele en mi
litaire hulp te vragen.
Van de leden van 't Engelsche Lagerhuis
dienen thans 126 bij vloot of leger.
Lord Rothschild te Londen heeft, om in den
eersten nood der aldaar aangekomen joodsche
vluchtelingen uit België te voorzien, f360.000
gegeven.
Volgens een officieel Fransch bericht, hebben de
Fransche troepen onder generaal Aymerich het groot
ste deel van het Kongogebied heroverd, dat Duitsch-
land in 1911 als vergoeding voor zijn aanspraken op
Marokko, werd afgestaan. Het geheele Ubangi-dis-
trict zou definitief in Fransch bezit zijn.
UITVOERVERBOD VAN SPEK.
Nadat door het antwoord van den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, op een vraag van
den heer Schaper, bekend was geworden, dat een uit
voerverbod van spek werd voorbereid, werden groote
partijen spek uitgevoerd. Om dien uitvoer te beletten,
heeft de opperbevelhebber op verzoek van de regee
ring een verbod uitgevaardigd, om gerookt, gedroogd
of gezouten spek uit te voeren. Dit verbod is reals
1.1. Zaterdagavond in werking getreden, in afwachting
van het Koninklijk Besluit, waarbij bedoelde uitvoer
zal worden verboden. Een uitzondering is bij over
gangsbepaling gemaakt voor partijen, waarvoor reeds
contracten waren afgesloten en die reeds ter verzen
ding waren ingeladen.
DE „EMDEN" OP SABANG GEHOLPEN?
In de „Daily Telegraph" wordt door een inzender
de vraag gesteld, op welke wijze de kruiser „Emden"
zoo goal op de hoogte kon zijn van de bewegingen
der Engelsche schepen in den Indischen Oceaan. De
inzender neemt aan, dat alleen het draadlooze station
op het eiland Poeloe Weh (Sabang) in aanmerking
zou kunnen komen. Dit station ligt op Nederlandsch
grondgebied. De inzender vraagt, of de Britsche re
geering bij de Nederlandsche autoriteiten geprotes
teerd heeft.
HET GEMOBILISEERDE POSTPERSONEEL.
Op een verzoek van de administratie der posterijen
en telegrafie aan den opperbevelhebber van land- en
zeemacht, om, in verband met het toenemende ver
keer, gebrek aan geschoolde krachten en de komende
drukte met St. Nicolaas en Nieuwjaar, den landweer
mannen tot het dienstvak behoorende, verlof te ver
strekken, is door den opperbevelhebber afwijzend
geschikt.
Het allernoodzakelijkste personeel zal ter beschik
king worden gesteld, met dien verstande, dat op den
eersten oproep onmiddellijk het personeel terugkeert.
Bovendien zal ieder geval op zichzelf worden be
schouwd.
De Fransche regeering heeft verschillende arti
kelen toegevoegd aan de lijst van absolute en con-
ditioneele contrabands.
Gisterochtend passeerden enkele bataljons van
de in Den Haag gekantonneerde troepen het Huis
ten Bosch aan de achterzijde en defileerden voor
Prinses Juliana, die in den tuin een rijtoertje maakte
in haar ponywagen, vergezeld van een paar kinde
ren en van dames der hofhouding.
De plaatsen in Friesland en Groningen (gele
gen langs Eems en Wadden) zijn in staat van beleg
verklaard, om dezelfde reden waarom dit geschiedt
is met de plaatsen aan de Oostgrens des lands, n.l.
om beter den frauduleuzen uitvoer van producten
enz. tegen te gaan, waaromtrent een uitvoerverbod
is uitgevaardigd.
De auditeur-militair bij den krijgsraad te 's-Gra-
venhage, vorderde 3 maanden militaire detentie tegen
een infanteristdieom aan geld voor borrels te
komen, zijnhem van rijkswege verstrekte borstrok
voor 70 ets. en een paar borrels verkocht.
ALKMAARSCHE COURANT.
m
o*
O"
