No. m
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Oorlog:.
Van bat westelijk oorlogsterrein.
Van het oosteli oorlogsterrein.
Van bat zuidelijk oorlogsterrein.
Honderd en zestiende jaargang.
1914
WOENSDAG
18 NOVEMBER.
DUITSCHLAND.
ENGELAND.
TABLA.
Leze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagenuitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk f1.—
\fzonderlijke nummers 3 Cents,
Prijs der gewone advertentiën
Per regel 0,10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
o Stallupöhnen
o
o
o
o
o
o
o
PRUISEM o
Weichsel
Soldau" o
o MIaeva
Thorn'O 0
o 0 o ^r'oc'awetsi
o° .qPlock
B o Warta
3 -o -O Warschau
o O Koetno
o
3 o oDKalisch
00 o o
°o
.Q Iwangorod
.Weichsel
oqCzenstochow
o Sandomir D 0 0
o 0 Oo
a
Krakau
.San
D.Przemysl
G A li I C I
ALKMAAR, 18 November.
Oeneraal v. Hindenburg heeft, zooals licht te be
grijpen valt, tn Duitschland een heele goede pers. En
dat verdient hij alleszins, want wanneer er In dezen
krijg één zich naam verworven heeft dan is het wel
deze man, die zich bij het uitbreken van den oorlog
onmiddellijk voor den actieven dienst beschikbaar stel
de, die eenige weken te vergeefs op een aanstelling
heeft gewacht en die tenslotte nog bals over kop en
juist bij tijds uit Hannover naar het Oostelijk oorlogs-
tooneel werd overgebracht. Al heel spoedig wist hij
een tweetal Russische legers in Oost-Pruisen te ver
pletteren en den Russischen aanval keerend trad hij,
belast met de algemeene leiding, in Zuid-Polen aan
vallend op. De opmarsch der Duitsch-Oostenrijksche
troepen liep zoo goed van stapel, dat zij diep In het
Russische gebied kwamen te staan, tot nabij Warschau
en verder langs den Weichsel van Ivangorod tot San
domir men vindt al de plaatsen, die we heden zul
len noemen, op het bovenstaande schetskaartje ver
meld. Toen was het hoogtepunt van v. Hindenburgs
aanvallend optreden gekomen. De Weichsel werd de
slagboom het is natuurlijk niet maar toeval, dat,
rivieren, men denke slechts aan Sambre en Maas, Yser
en Lijs, Mame en Alsne, Oise en Somme, Weichsel en
San, zulk een groote rol bij de krijgsverrichtingen spe
len. De Russen wisten achter den Weichsel een sterke
legermacht te formeeren, waarin ook de pas uit Sibe
rië en Turkestan aangekomen troepen waren opgeno
men. Het geweldige aantal sprak 'n beslissend woord
en de Duitsche troepen bij Warschau, de Duitsche en
Oostenrijksche bij Ivangorod en de Oostenrijkers bij
Sandomir moesten terugwijken.
Ziehier hoe het Duitsche hoofdkwartier dit aankon
digde:
Communiqué van 27 October:
„In Polen moesten de Duitsch-Oostenrijksche
„troepen, die uit Iwangorod en Nowo Geor-
„giewsk oprukten, wijken, nadat tot nu toe ver
scheidene dagen lang alle Russische aanvallen
„met succes afgewezen waren. De Russen ver
volgden niet. De terugtocht geschiedde zonder
„moeilijkheden, „onze troepen waren In de gele
genheid zich opnieuw te groepeeren."
Communiqué van 30 October:
„De strijd op het N. O. krijgtooneel heeft nog
Vlet tot een beslissing geleid. Ten W. van War-
„schau vervolgen de Russen onze troepen, die
„zich opnieuw langzaam groepeeren."
Het duurde geruimen tijd, voordat de troepen van
von Hindenburg tot staan kwamen, zij namen geen
tusschenstelling in maar trokken terug op de linie Ka-
lisch-Czenstochowa en Krakau. Over een afstand van
ongeveer 200 kilometer waren ze achteruit gegaan.
Meesterlijk is deze terugtocht volbracht. De Russen
erkennen dit thans zelf, waar zij verklaren, dat alle
Bpoor- en telegraaflijnen, alle bruggen waren vernield,
zoodat de Russische opmarsch belangrijk werd ver
traagd, en de Duitsche terugtocht, prachtig gedekt,
zonder groote verliezen kon geschieden. Wij hebben
hierop reeds 10 November met nadruk gewezen, toen
we betoogden, dat de Russen er niet in geslaagd wa
ren den Duitschers groote massa's manschappen te
ontnemen nöch de vijandelijke legers te verspreiden en
uit elkaar te jagen, en dat het voordeel der Russen
veel grootere politieke dan militaire beteekenis had.
Deze opvatting is thans door de feiten geheel beves
tigd.
De Russen konden de Duitsch-Oostenrijksche troe
pen niet naar het Zuiden volgen, doch trokken deels
langs den Weichsel naar het Noord-Westen in de
richting van Thorn en verder langs de spoorlijn War
schau-Mlawa het noorden in naar Oost-Pruisen. Zij
verloren daardoor natuurlijk de groote voordeelen, die
de steunpunten aan den Weichsel hun boden (War
schau, Ivangorod enz.) Hoe verder zij zich van deze
operatiebasis verwijderden, des te grooter werd de
kans, dat de invloed van het verschil in getalsterkte
werd verkleind door die van het verschil in positie.
M.a.w. de Russische legers waren talrijker, de Duitsch
Oostenrijksche stonden er gunstiger voor. Hierbij
dient te worden opgemerkt, dat Oostenrijk zich de
zwaarste offers moest getroosten: om groote Russi
sche troepenmachten bezig te houden en te voorkomen,
dat de Russen misschien toch nog aanvallend zouden
kunnen optreden voordat v. Hindenburg gereed was,
moesten zij veel gewonnen terrein prijs geven en zich
langzaam terugtrekken op Krakau.
En inmiddels had v. Hindenburg gelegenheid een
mooi front te formeeren. Van het zuiden kon hij achter
de grens per spoor troepen naar het Noorden brengen,
en-bovendien nieuwe strijdkrachten uit de garnizoenen
halen. Zoo werd hij slagvaardig en Zondag het
is opmerkelijk, dat belangrijke krijgsverrichtingen
meestal op den rustdag plaats hébben heeft hij op
nieuw getoond, hoe juist zijn operaties zijn geweest.
En weer heeft de Weichsel een rol gespeeld. Ten Zui
den van deze rivier toch hebben de Russen geducht
klop gehad. Een Russisch leger werd zoowat 50 ki
lometer, van Wloclawetsj tot op Koetno teruggejaagd
en 23000 gevangenen werden gemaakt. Een ander
Russisch leger werd ten Noorden van den Weichsel
over even grooten afstand teruggeworpen.
Het succes is voor de Duitsche wapens heel mooi,
maar het is lang niet volledig. Wij hebben gisteren
reeds gewezen op de ernstige bedreiging, die het Rus
sische Mlawa-leger voor Oost-Pruisen vormt. De
Duitschers kunnen dit dreigement alleen onschadelijk
maken, in dien zij den vijand niet in Plock laten staan,
doch hem nazetten en hem uit die vesting jagen. Lukt
dit,, kunnen dus de Duitschers langs den Weichsel
verder oprukken, dan kan v. Hindenburg groote vruch
ten van zijn overwinning plukken. Het Mlawaleger
in het Noorden wordt bedreigd In zijn verbindings
lijnen, die immers de spieren van een leger vormen,
en doorgesneden de sterkste legermacht krachteloos
maken. Maar er is meer. Ook het Russische leger
ten Zuiden van den Weichsel loopt hard kans zijn ba
sis (Warschau) niet meer te kunnen bereiken.
En v. Hindenburg is er de veldheer naar om zijn
overwinning volledig te maken. Mislukt hem dit, dan
is het succes, waaraan de Duitsche bladen nu zulke
hoera-artikelen wijden, mooi, maar zeker niet meer.
Lukt het hem echter, brengt hij hier den Russen zulke
verpletterende nederlagen toe als in Oost-Pruisen,
dan is zijn optreden van zeer groote beteekenis ge
weest, zooals dan wel zal blijken. Voor heden is er
geen ander nieuws, dan dat volgens* het Russische
communiqué de strijd tusschen Warthe en Weichsel
nog voortduurt.
In verband met het bovenstaande is het duidelijk,
dat er in dezen strijd belangrijke dingen kunnen ge
beuren.... of uitblijven! In elk geval verdient dit oor
logsterrein bijzonder de aandacht. En de belangstel
ling kan er bijzonder aan gewijd worden, wanneer er,
zooals heden, elders niets gebeurd, dat belangrijk
moet worden geacht.
DE STRIJD IN BELOIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Officieel wordt uit het Duitsche groote hoofdkwar
tier gemeld: Ook Maandag verliep op het Westelijk
oorlogsterrein over het algemeen kalm.
Ten zuiden van Verdun en ten noord-oosten van
Circy deden de Franschen aanvallen, doch zonder
GEVECHTEN IN BELGIS.
Het Londensche Persbureau geeft een beschrijving
over het terugslaan van de Pru^ische garde op 11
November bij Yperen door de sgelsche troepen, zoo
meldt de N. Rott. Crt.
„Bij het aanbreken van den dag openden de Duit
schers op de Engelsche schansen een verwoed ge
schutvuur en eenige uren later volgde een stormaan
val van de infanterie. Ze werd ontvangen door het
vuur van de Engelsche frontlinie. Ondanks de hevige
verliezen, die aan de Duitschers werde ntoegebracht,
wisten ze toch op drie plaatsen door de Engelsche li
nie heen te breken. Ze drongen over eenigen afstand
het bosch binnen achter de Engelsche verschansin
gen, doch werden daar opnieuw aangevallen en terug
gedreven. Toch wisten zex ondanks alle pogingen der
Engelschen om hen eruit te verjagen, eenige verschan
singen te behouden.
Een Duitsche aanval, welke gelijktijdig iets zuide
lijker werd ondernomen, mislukte geheel. Toen de
aanvallende infanterie het bosch achter de Engelsche
stellingen was binnengetrokken, openden de Engel
sche kanonnen zulk een hevig vuur op de Duitschers,
dat ze hun aanval niet konden voortzetten.
Verspreide afdeelingen,, die het bosch waren binnen
gedrongen, konden voor- noch achterwaarts en wer
den bijna alle gedood of gevangen genomen.
DE STRIJD AAN HET OOSTERFRONT
Officieel wordt uit Petrograd gemeld: In Oost-
Pruisen trekt de vijand terug naar het front Gumbin-
nenAngerburg. Een hevige slag woedt op het front
Weichsel—Warta.
Officieel wordt door het Duitsche groote hoofd
kwartier gemeld: De operaties op het oostelijke ge
vechtsterrein hebben verder ook een gunstig verloop.
Verdere berichten zijn niet ontvangen.
Uit Ween en bericht men officieel: Onze troepen,
die oprukten uit den omtrek van Krakau, namen giste
ren de voorste versterkingslinies van den vijand ten
noorden van de rijksgrens.
In den omtrek van Wolbrom en Piliza (Russisch-
Polen) kwamen de Russen slechts onder het bereik
van ons artillerievuur. Waar de vijandelijke infanterie
een aanval deed, werd zij teruggeslagen.
Een van onze regimenten nam 500 man gevangen
en maakte twee machinegeweer-afdeelingen buit.
De overwinning der Duitschers bij Koetno doet
hare uitwerking op den algemeenen toestand reeds ge
voelen.
DE GOUVERNEUR VAN WARSCHAU
GEVANGEN GENOMEN.
Van Duitsche zijde meldt men: Onder degenen, die
in den slag bij Koetno gevangen genomen werden,
behoort de gouverneur Korff van Warschau met zijn
staf.
DE STRIJD IN SERVIË.
Uit Weenen meldt men officieel: Op het zuidelijk
oorlogstooneel zijn onze troepen gisteren doorge
drongen tot aan de Koloebara. Gedeelten van het le
ger zijn reeds over de rivier getrokken, ofschoon de
vijand alle bruggen had vernield.
Te Valjewo, waar reeds een hooger geplaatst bevel
hebber is aangekomen, zijn orde en rust snel hersteld.
De stad heeft van de Servische troepen veel te lijden
gehad.
Een klein cavalerie-detachement heeft gisteren 300
man krijgsgevangen gemaakt.
De oorlogscorrespondent van de Weensche
„Neue Freie Presse" meldt, dat de Serviërs na den val
van Valjewo tien kilometers verder in de richting van
Kragoejevatsj terugtrokken. Om deze nieuwe positie
wordt nu opnieuw gevochten.
DE STRIJD IN DE KAUKASUS.
Een communiqué van den generalen staf van het
Russische leger in Kaukasië meldt
De opmarsch van onze voorposten in de richting
van Erzeroem is afgeloopen. Deze opmarsch was
niet ondernomen met het doel een gevecht te leveren,
maar werd volbracht met het oogmerk, de taak te vol
voeren. aan de voorhoede opgedragen.
In deze zelfde richting viel een van onze colonnes
een gedeelte van den Turkschen linkervleugel aan, en
bracht die in verwarring. Een andere Russische colon
ne werd bij Achweran(?) in een gevecht gewikkeld,
dat in haar voordeel eindigde.
In de Oltychai-vallei zijn bewegingen van Turksche
troepen waargenomen.
De Koerden hebbên zich bij Dajar verzameld.
Vier van hun regimenten werden door onze cavalerie
uiteengejaagd.
De Russische troepen die voorbij den pas Klitsjka-
doek en dicht bij Kamoer opereeren hebben een vol
komen nederlaag toegebracht aan de Turksche strijd
krachten en talrijke Koerden-benden.
Onze voorhoede heeft de Koerden uit het dorp Tsja-
banagag verdreven, dat gelegen is ten zuiden der tob
Taparis, aan den weg van Bagazid naar Van.
In Azerbeidsjan is de toestand onveranderd.
Aan de kusten der Zwarte Zee is de poging der
Turken om aanvallend op te treden aan den kustweg
bij Liman mislukt. De Turken werden in den rug en
op de flanken beschoten door de Russische oorlogsbat-
terijenzij leden zware verliezen en hun reservetroe
pen werden vernietigd.
EEN NIEUWE „EMDEN".
Op een telegram van deelneming van het gemeente
bestuur van Emden aan keizer Wilhelm naar aanlei
ding van den ondergang van de „Emden", heeft de
keizer uit het hoofdkwartier het volgende telegram
verzonden
„Hartelijk dank voor het telegram van deelneming
naar aanleiding vaif het droevige maar heldhaftige
einde van mijn kruiser „Emden", het dappere schip,
dat nog in het laatste gevecht tegen een overmachti-
geb vijand lauweren heeft behaald.
Een nieuwe sterkere „Emden" zal ontstaan, aan
wier boeg het ijzeren kruis zal worden aangebracht
als herinnering aan den roem van de oude „Emden"!
In de zitting van het gemeentebestuur is verder tot
het houden van een collecte voor de nagelaten betrek
kingen van de manschappen van de „Emden' 'beslo
ten. De stad heeft 600 bijgedragen; voorts hoopt
men aan den nieuwen eereburger, dén commandant
van de „Emden", von Müller, een model van het schip
aan tebieden en voor de bemanning in de stad Emden
uit de overblijfselen van het wrak een gedenkteeken op
te richten.
DE OORLOGSLEENINO.
Minister Lloyd George deed gitseren in het Lager
huis uitvoerige mededeelingen over de rijksfinanciën
en verklaarde daarbij, dat een som van 6,420 mil-
lioen beschikbaar moet zijn uiterlijk 31 Maart, waar
van 4,074,900,000 voor oorlogsuitgaven. Hij stelde
vermeerderingen voor van de inkomstenbelasting,
waardoor deze zoo goed als verdubbeld wordt, en dit
jaar 150.000.000 meer zal worden verkregen van de
belasting op bier, die 24.600.000 zal opbrengen, een
extra-belasting van 15 eent per pond thee, die
11.400.000 zal opbrengen, gedeeltelijke schorsing
van het amortisatiefonds, waardoor een bedrag vrij
komt van 33,000.000, zoodat er nog 3.855.900 bij
eengebracht zal moeten worden.
„Er zijn", zeide hij, „zwaarwichtige redenen om
een som bijeen te brengen, die ons in staat zal stellen
den oorlog meer dan krachtig te voeren. Wij stellen
daarom voor de uitgifte van een 3% procents leening
tegen den koers van 95 procent, aflosbaar h pari in
1928. Daardoor zouden wij voldoende middelen heb
ben tot Juli."
Minister Lloyd George deelde mede, dat de regee
ring reeds een aanbod van 1200 millioen gulden had
ontvangen.
Hij verklaarde verder, dat de leening een uitsteken
de belegging was, daar het Britsche krediet nog het
beste ter wereld is.
Het Huis nam de voorstellen van Lloyd George aan.
TETANUS OF KLEM.
Ook op de slagvelden van den huidigen oorlog
wordt het percentage dooden onder de gewonden be
langrijk verhoogd door het optreden van de vreese-
lijke besmettelijke wondziekte tetanus of klem. Men
zegt, dat 9,33 pet. van alle gewonde soldaten met te
tanus zijn geïnfecteerd. Aanvankelijk schreef men dit
hooge cijfer toe aan het gebrekkige transport. Allengs
heeft men echter begrepen, dat, terwijl de wijze, waar
op de gewonden van het slagveld thans vervoerd wor
den, ontzettend veel is vooruitgegaan vergeleken bij
vroeger, het optreden van tetanus eerder had moeten
af- dan toenemen. Op het oogenblik gelooft men dan
ook, dat de moderne wijze van vechten, het leven in
de loopgraven schuld heeft De tetanus-bacil bevindt
zich voornamelijk in gemeste aarde en groeit alleen
daar, waar absoluut geen lucht kan toetreden. In het
dagelijksch leven komt tetanus alleen dan voor, wan
neer men b.v. met gewonden handen in de aarde heeft
gewoeld of wanneer men op de kegelbaan een splinter
in den vinger heeft gekregen.
De soldaat in het veld, die vaak met de handen den
grond raakt, wiens kleeren bijna voortdurend in aan
raking zijn met de vuile aarde, en die daarbij het mik
punt is van de vijandelijke shrapnells, die eerst vuile
kleeren en daarna het lichaam doorboren, die soldaat
moet wel op de een of andere wijze met tetanus wor
den aangestoken. Bovendien komen in paardemest
bijna altijd sporen van tetanus voor. Een bekend na
tuuronderzoeker vond hiervoor eens een percentage
van 94!
Dat de gewonden vaak tijdens het transport tetanus
oploopen, is een gevolg van het transport in onge-
reinigde goederen- of beestenwagens, waarin kort
voor dien tijd paarden zijn vervoerd.
In de derde plaats draagt niet-steriel verband schuld
en wel voornamelijk de z.g. bloedstelpende watten.
Als zoodanig worden vaak de vezels van Indische va
ren gebruikt, bekend onder den naam Pengawar
Djambi. Een Duitsch bacterioloog vond in 3 van de
7 proeven met Pengawar Djambi sporen van tetanus.
Veilig kan men aannemen, dat zulks ook het geval Is
met ijzer-chloride-watten.
Tetanus is een vreeselijke ziekte. De eerste sympto
men zijn keel- en halspijn, die de patiënt als rheuma-
tiek voelt. Al spoedig wordt de hals heelemaal stijf,
de mondspieren eveneens en de mond is niet meer te
openen. De verstijving der spieren gaat langzamer
hand over op borstkas en middenrif en meestal ein
digt de patiënt zijn leven met een typische, aandoen
lijke glimlach op het gelaat.
Het tetanus-sterftedjfer is in de diverse landen nog
al verschillend. In Italië bedraagt het 20 tot 30 pet.,
AARSCHB COURANT.
O O N T-
O
WOO
«00
M
*5
O
-
o o
o o o
o o o
O O
O O O O O
SUCCES
