DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De O ogx-Klgo gr.
Van bat waste! oorlogstarrain.
NIARKTPOLIÏIE,
Van het zuidelijk oorlogsterrein,
1
Honderd en zestiende Jaargang,
1914
VRIJDAG
27 NOVEMBER.
ie/t Courant wordt eiken avond, behalve op 7<<n
sstdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl.—
Afzondetiijke nummers 3 Cents
Prijs der gewone advertentiën
Pei regrel f 0.10. Bii eroote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
VARIA.
NEDERLAND.
Telefoonnummer 3
ALKMAAR, 27 November.
Op het Westelijk oorlogsterrein is geen enkele be
langrijke gebeurtenis voorgevallen. Men weet, dat de
Duitschers versche troepen hebben aangevoerd er is
gesproken van 100.000 man en in verband daarme
de werd verwacht, dat men nu weieens spoedig het
een of ander zou hooren. Maar niet vergeten moet
worden, dat versterkingen lang niet altijd wijzigingen
in den toestand behoeven te brengen. Het is immers
best mogelijk, dat versterkingen worden aangevoerd,
om 'n positie, die gevaarlijk dreigt te worden, te hand
haven, zoodat zij niet dienen om belangrijke verande
ringen te bewerken, maar om den bes taanden toestand
te behouden. En dan heeft deze oorlog voldoende ge
leerd, dat wanneer de eene partij zijn pogingen ver
dubbelt, de andere in staat is hetzelfde te doen, zoo
dat ondanks de versterkingen de toestand aan zich zelf
gelijk blijft.
Intucschen is er heden een aanwijzing, dat belang
rijke gebeurtenissen in de naaste toekomst niet onmo
gelijk zijn.
De Berliner Lokal Anzciger meldt, dat de voortge
zette pogingen van de Franschen om de Duitsche ge
nie-troepen bij de voorbereiding eener actie op groote
schaal te storen, weder zonder gevolg bleven. Hier
wordt dus te verstaan gegeven, dat er een actie op
groote schaal wordt voorbereid en wel door de genie
troepen.
De genie moet de bijzondere technische werkzaam
heden doen, welke niet door de infanterie kunnen wor
den volbracht Zij kan afbreken (spoor- en straatwe
gen, telegraaflijnen en andere verbindingsmiddelen
van den vijand vernielen) maar ook opbouwen (rivie
ren overbruggen, stellingen in staat van verdediging
brengen) Nu gelooven we niet, dat er op het oogen-
blik eenige aanleiding is om te veronderstellen, dat de
Duitsche genie in West-Vlaanderen voor een groote
vemielingsactie zou worden gebezigd. Waarschijn
lijker is het, dat zij de infanterie zal moeten steunen.
Het is nu alleen maar de vraag of er veldpionniersar-
beid zal worden verricht, dan wel pontonnierswerk. In
het eerste geval kan het bericht over de „actie op groo
te schaal" beteekenen, dat er met grooten ijver en met
talrijke manschappen gedekte schuilplaatsen worden
gebouwd en veldstellingen worden gegraven en dan
moet dit wel geschieden om een nieuwe faze voor te
bereiden: om voor de Duitsche troepen winterkwar
tieren in te richten. In het tweede geval echter is het
doel niet om te blijven waar men is, maar vooruit te
komen door de moeielijkheden te overwinnen, waarvoor
men tot dusverre is blijven staan.
De pontonniers toch hebben tot taak terrein-afschei
dingen te overbruggen of wel troepen, paarden en ka
nonnen over te zetten. Zij doen dit met behulp der
pontons, de verzinkt ijzeren vaartuigen, die per as
worden aangebracht. Het zou geen wonder zijn, wan
neer de'Duitschers na al den tegenslag, die het kanaal
en de inundatie hun heeft gebracht, na alle vergeef-
Bche infanterie-pogingen, het thans eens op groote
wHi.nal gingen probeer en met de hulp van het vierde
wapen, de genie. Maar dat dit alles niet ongehinderd
zal geschieden, dat de tegenstander zijn uiterste best
zal doen om het nieuwe plan te verijdelen, gelijk hij
met de vooropgaande heeft gedaan, behoeft geen be
toog.
Men houde echter zijn aandacht op die streek ge
vestigd.
De Engelsche vloot heeft een verlies geleden: op
nog niet geheel opgehelderde wijze (als reden wordt
enkel opgegeven ontploffing in het munitiemagazijn)
is het pantserschip Bulwark bij Sheemess in de lucht
gevlogen. In het Lagerhuis heeft de marine-minister,
de heer Churchill verklaard, dat het schip (van 1902)
geen groot verlies was, maar wel het aantal omgeko
men menschenlevens van de 700 k 800 man zijn er
Blechts 14 gered.
Soortgelijke rampen komen ook in vredestijd voor
Wij herinneren er bijv. aan, hoe in September 1911 het
Fransche oorlogsschip „Liberté" verging, waarbij bij
na 400 personen om het leven kwamen. Elke marine is
trouwens wel door zulke noodlottige rampen geslagen.
Maar in vredestijd was er altijd groot rouwbetoon. De
staatshoofden zonden telegrammen van deelneming
nu eens was het de Duitsche Keizer die zijn medege
voelen uitte, dan weer de Fransche President of de
Engelsche Koning in de parlementen werden woor
den van medelijden uitgesproken en de couranten lieten
niet na het getroffen volk in het bijzonder en de
menschheid in het algemeen te beklagen met het ver
lies van zooveel menschenlevens.
En nu?
De vraag stellen beteekent reeds constateeren hoe de
oorlog de menschheid teistert en den individueelen
mensch verruwt. Waar dagelijks zooveel menschenle
vens worden vernietigd, daar staat men niet uitvoerig
en weemoedig stil bij de zeshonderd, die bij een ramp
zijn omgekomen. En wat ia normale tijden een schok
zou hebben gegeven, brengt thans ter nauwemood een
trilling te weeg.
Er i9 heden geen bijzondere aanleiding om over de
gebeurtenissen in het Oosten te spreken. Een beslis
sing is nog niet gevallen en de toestand blijft onzeker
en onduidelijk.
De deskundigen van de beide landen beweren thans
precies het tegenovergestelde. De Rus acht een ver
pletterende nederlaag van de Duitschers onvermijde
lijk, ziet ze reeds van alle kanten ingesloten en afge
sneden, de Duitscher ziet door de verliezen het weer
standsvermogen van de Russen gebroken, ondanks
hun groote getalsterkte, en verwacht weldra een gun
stige beslissing.
Putten wij uit beider oordeel dezen indruk, dat een
beslissing vermoedelijk spoedig zal vallen. Maar
daarmee is natuurlijk geenszins gezegd, dat de over
wonnene dan voorgoed in de put zit. Veeleer is het
waarschijnlijk dat zich hier de heen en weer gaande
bewegingen nog geruimen tijd herhalen.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag luidt:
De dag van 25 November kenmerkte zich door geen
enkel feit van belang. In de streek om Atrecht wordt
het bombardement van de stad en de buitenwijken
voortgezet
Aan de Aisne heeft de vijand een aanval beproefd
op het dorp Messy. Deze is volkomen mislukt. De
Duitschers leden ernstige verliezen. Wij maakten
eenige vorderingen in de streek ten westen van Souain.
Er is overvloedig sneeuw gevallen, vooral in de hoo-
gere gedeelten der Vogezen.
heeft veroorzaakt. Er wordt nog gemeld, dat juist
was een
van 18
knoopenen een bemanning van 750 koppen. De bewa
pening bestond uit 4 kanonnen 30.5 c.M., 12 van
15 C.M., 18 van 7.6 c.M. 6 snelvuurkanonnen en twee
buizen voor 't lanceeren van torpedo's.
KORTE BERICHTEN.
Een Turksche mijnenlegger stootte in de Bospo
rus op een mijn en zonk.
Het Engelsche blad Punch drijft den spot met de
wervingspropaganda voor Kitchener's leger en teekent
het ongunstigste type in 't dorp, die door de inwoners
herhaaldelijk is aangespoord om te teekenen,,'k Ben
een boon als 'k geloof dat 'r oorlog is. Ze probeeren
met z'n allen me uit 't dorp weg te krijgen."
De voormalige bevelhebber van het derde Duit
sche legerkorps, generaal-veldmaarschalk baron von
Hausen, bevindt zich thans te Partenkirchen. Hij lijdt
aan overspanning van zenuwen en is bedlegerig.
Eenvaartuig voor de haringvangst uit Yarmouth
is met 9 man vergaan. Het schijnt op een mijn te zijn
IN POLEN EN GALICIë.
Het Russische groote hoofdkwartier deelt mede: In
den slag bij Lodz, die voortgaat zich te ontwikkelen,
blijft het voordeel bij onze troepen. De pogingen der
Duitschers hebben tot doel den terugtocht hunner
troepen te vergemakkelijken, die, doorgedrongen in de
richting van Breziny, thans tracht te retireeren naar
de streek van Strykoff onder voor hen zeer ongunstige
omstandigheden.
Aan het Oostenrijksche front wordt onze actie met
succes voortgezet.
In de gevechten van 25 November maakten wij tot
8000 gewonden, twee regimenten met bevelhebbers en
officieren inbegrepen.
DE STRIJD IN SERVIë.
Van het Zuidelijk oorlogstooneel wordt officieel
uit Weenen gemeld:'
In de gevechten aan de Koloebara zijn sinds Woens
dag positieve resultaten bereikt. Het centrum van het
vijandelijke front, dat bij Lazartoch een sterke stelling
bezet hield, werd door de om hun élan met roem be
kende regimenten 11, 73 en 102 bestormd. Hierbij zijn
8 officieren en 1200 man gevangen genomen, drie
stukken geschut, vier munitiewagens, drie machine
geweren buit gemaakt.
'Ook ten Zuiden van het plaatsje Sjig gelukte het
ons de aan de Oostzijde van het gelijknamig riviertje
gelegen hoogte te nemen, waarbij 300 gevangenen
werden gemaakt.
De uit Valjevo naar het Zuiden gerukte kolonnes
staan voor Kozjevici.
EEN ENGELSCH SLAGSCHIP ONTPLOFT.
Reuter meldt uit Londen: In het Lagerhuis deelde
minister Churchill mede, dat het slagschip „Bulwark"
Woensdagmorgen te Sheemess in de lucht is gevlogen.
Tusschen 700 en 800 menschenlevens gingen verloren.
Marine-autoriteiten zijn van meening, dat een ontplof
fing van het kruitmagazijn de .oorzaak moet zijn ge
weest. Er was geen opzwieping van het water en het
schip was reeds verdwenen toen de rook opklaarde.
Het verlies van dit schip heeft geen belangrijke ver
mindering ten gevolge van de gevechtssterkte der vloot
doch het verlies aan menschenlevens is ernstig. Slechts
twaalf opvarenden werden gered.
De ontploffing die de „Bulwark" te gronde deed
gaan, werd mijlenver gehoord. Sommige wrakstukken
werden zes mijlen ver langs de kust van Essex geslin
gerd. De uitbarsting werd gevolgd door een opstijging
van dichte rookwolken en vlammen. Het schip ging in
drie minuten onder. Alle officieren en manschappen
kwamen om, enkele drenkelingen die uit het water wer
den opgepikt waren vreeselijk verminkt.
Andere oorlogschepen in de omgeving lieten de tor-
pedonetten neer, maar het is zeker dat een ongeval, niet
in verband staande met een torpedo-aanval, de ramp
Het crediet van 200,000,000 lire voor de Italiaan-
sche marine zal voornamelijk dienen ter bestrijding
van de kosten der inlijving van 10.000 marine-reser
visten en voor het bouwen van nieuwe onderzeebooten
van verschillend type.
De Zweedsche regeering zal trachten het besluit
van Duitschland om alle hout, bewerkt en onbewerkt,
als voorwaardelijke kontrabande te beschouwen te doen
herroepen. Er ligt nu in Zweden voor een 15 a 20
millioen kronen aan hout, gereed om te worden uitge
voerd.
Bij het Berlijnsche ontvangkantoor zijn verleden
week dagelijks gemiddeld D/s millioen veldpostzen
dingen behandeld, voor de soldaten op het slagveld.
Het Amerikaansche stoomschip Jason is te Ply
mouth met een lading Kerstgeschenken, om kinderen in
de oorlogvoerende landen, aangekomen.
DE RÖNTGENOLOGIE IN DEN OORLOG.
Reeds onmiddellijk nadat Röntgens uitvinding in
de practijk een succes bleek, begrepen ook de mili
taire artsen, dat ook zij van deze nieuwe vinding
profijt konden trekken en breidde men in verschil
lende legers het materiaal van den gezondheids
dienst uit met een of meer veld-Röntgenswagens,
De eerste keer, dat de methode van Röntgen voor
oorlogsdoeleinden werd toegepast, was in den Abes-
sinischen veldtocht der Italianen in 1896. Het jaar
daarop, in den Turksch-Griekschen oorlog, stichtten
Dr. Kiittner in het Yildis-hospitaal te Constantinope;
en Dr. Abbott in Phalerus, dus aan Grieksche zijde,
Röntgenlaboratoriasedert heeft men in volgende
oorlogen de methode toegepast en haar met de op
gedane ondervinding verbeterd. In den Balkan-oorlog
kende men reeds het modernste type veld-Röntgen-
wagen, welke thans alom in gebruik zijn.
Een veld-Röntgenapparaat is een zeer gecompli
ceerde inrichting. Voor zijn vervoer is dus een groote
wagen noodig. De groote moeilijkheid van het trans'
port zit echter in de centrale, die de benoodigde
stroom kan leveren. Gelegenheid, het Röntgen-appa-
raat hier of daar aan te koppelen, is er op het slag
veld in den regel niet. Men is daarom verplicht in
een dynamo in lilliput-formaat mee te vervoeren
die door een benzine-motor wordt gedreven. De
Franschen hebben, omdat er nn toch altijd een
motor noodig is, de heele Röntgenwagen als auto
mobiel ingericht. Bij de Duitschers wordt de, Rönt
genwagen echter door paarden getrokkenmen
vreesde dat een automobiel in den vyinter niet altijd
bruikbaar zou zijn.
De ervaringen, in vroegere oorlogen opgedaan
hebben geleerd dat de Röntgen-methode alleen dan
toe te passen is, wanneer men alle medische maat
regelen kan treffen. Het is eenvoudig ondoenbaar
met het Röntgen-apparaat te werken, in een atmos
feer van mitrailleuse-gedreunkanongebulder, ge
wonden-transport en troepenbevel. Er dient rust te
heerschen. De oorlog moet zich op e enigen afstanc
afspelen. Het spreekt vanzelf, dat de Röntgen-tech
niek onmogelijk onder den blooten hemelzonder
donkere kamer enz., toe te passen is.
De diagnostische beteekenis van het radiologisch
onderzoek dient in de eerste plaats voor het opsporen
van eventueel achtergebleven kogelsverder voor
ontstekingen in de beoordeeling van schedelwonden
EEN STRATEGISCH GELUKSPEL.
Door een Engelsch speelgoedfabrikant is in den
handel gebracht het nieuwste strategische gelukspel
Feitelijk is het niet veel meer dan een soort patience-
spel, en bij het beoefenen ervan moet men evenveel
krijgskundige kennis aan den dag leggen als bij de
poging, een pikzwartnegergezicht van een rij helder
witte tanden te voorzien, of wat er nog meer op dit ge
bied werd uitgevonden, een gebied, waarmee kinderen
in den regel meer vertrouwd zijn dan de groote men
schen. Het bewuste strategisch balanceerspel eischt
echter nog speciale spelregels. De ronde plaat, die
overigens niet grooter is dan een bazarzakspiegel, ter
wijl het heele speeltuig veel overeenstemming met dit
artikel vertoont, geeft een geografische voorstelling
van Europa. Rusland is wit, Duitschland en Oosten
rijk rose, Frankrijk groen, Engeland violet. Servië
oranje. Op de plaatsen, waar Berlijn, Weenen, Parijs
Londen, Petrograd en Belgrado liggen, zijn kleine
deukjes in het metaal aangebracht, evenals voor Elzas-
Lotharingen en Kielbovendien bevindt er zich in den
linkerbenedenhoek een heel klein deukjedit stelt St
Helena voor. Vijf erwtjes, als speldeknoppen zoo
groot, moeten nu in bepaalde volgorde in de respectie
velijke deukjes worden geschud, hetgeen natuurlijk een
Jobsgeduld eischt, dat zich niet als ieder gewoon
mensch als door een Tantaluskwelling gemarteld voelt,
wanneer de onbereikbare erwtjes niet willen zooals de
speler wil. De erwtjes zijn wit, rose, groen, violet en
oranje, en stellen niets meer of minder dan de strijden
de legers voor. Alle strategie, die het spel nu bevat,
komt hierop neer, dat de groene erwten, voorstellende
het Fransche leger, zich met Elzas-Lotharingen bezig
houdt, dat violette erwten voorst, de Britsche vloot,
zich met Kiel bezighoudt, dat witte erwten voorst, het
Russische leger zich met Berlijn bezigh., dat oranje
erwten voorst, het Servische leger zich met Weenen be
zigh., dat rose erwten voorst, dat de Keizer zich met
St. Helena bezigh.
INLIJVING LICHTING 1915.
De minister van Oorlog heeft bepaald, dat in de op
15 Dec. a.s. te houden inlijving van de lichting 1915,
niet behooren te worden begrepen zij, van wie, op
grond van het door hen genoten onderwijs, kan wor
den verwacht, dat zij de geschiktheid bezitten, om in
opleiding te worden genomen tot officier.
Alleen om zeer gewichtige redenen waaronder in
dezen studiebelangen kunnen worden gerekend kan
aan dienstplichtigen, bij deze inlijving betrokken, uit
stel van eerste oefening worden verleend, indien zij
daartoe alsnog ten spoedigste zelf hun verlangen aan
den minister van Oorlog te kennen geven, met overleg
ging van een deugdelijk bewijsstuk omtrent het werke
lijk bestaan van de reden der aanvrage. Zij zullen
echter rekening moeten houden met de mogelijkheid,
dat het uitstel wordt ingetrokken, zoodra de omstan
digheden daartoe aanleiding mochten geven.
ALS SPION GEVANGEN OENOMEN.
De heer S., koopman te Rotterdam heeft de N. R.
Crt. bijzonderheden meegedeeld over onaangename on
dervindingen op zijn reis naar Duitschland opgedaan.
Hij was Donderdag 12 dezer van Rotterdam ver
trokken en ongeveer 's avonds 8 uur (Duitschen tijd)
te Bentheim aangekomen, waar naar gewoonte de pas
sen worden nagezien.
Hier werd hij gevankelijk naar de gevangenis over
gebracht later naar die te Munster. In de gevangenis
ontving hij allesbehalve een behandeling met onder
scheiding, de eenige concessie, die men hem deed was
dat op zijn kosten eten uit een hotel mocht komen.
Zelfs mocht hij niet naar huis telegrafeeren.
Herhaald verzoek om vlug verhoor haalde weinig
uit. Pas na 6 dagen, Woensdagmorgens tegen 10
uur werd den heer S. meegedeeld, dat hij zou worden
verhoord en hij was van meening dat hij naar het
Orosze Kommando gevoerd zou worden, om daar
voor bevoegde autoriteiten gebracht te worden.
Tot zijn groote verbazing werd hij echter op de Poli-
zei-Wache voor een civiel ambtenaar van de crimineele
politie gebracht, die volgens zijn zeggen belast was,
hem te verhooren. Nadat deze ambtenaar zijn papie
ren, die hem afgenomen waren (brieven enz.) had
doorgelezen en daarna zijn koffers had nagezien, be
gon het verhoor.
De eenige vraag, die den heer S. gesteld werd, was,
of hij goed bekend was met den Engelschen consul te
Rotterdam, waarop hij antwoordde dat hij zelf consul-
zijnde en lid van de „Union amicale des Consuls" met
alle consuls goed bekend was. Andere vragen werden
niet gesteld en het bleek, dat genoemde ambtenaar
overtuigd was van zijn onschuld.
Hij heeft zich toen telefonisch in verbinding gesteld
met zijn chef en hem op de hoogte van de zaak ge
bracht, waarna hij opdracht kreeg den heer S. in vrij
heid te stellen.
De heer S. heeft toen zijn handelsreis niet voortge
zet, maar is teruggekeerd en heeft zich tot den minis
ter van buitenlandsche zaken gewend met verzoek bij
de Duitsche regeering te protesteeren en, indien er ter
men aanwezig zijn, een eisch tot schadevergoeding in
te stellen.
DRUKTE AAN BUITENLANDSCHE ZAKEN.
Het departement van buitenlandsche zaken heeft van
1 Augustus tot 1 November 13,867 stukken behandeld.
Het vorige jaar bedroeg het aantal behandelde stuk
ken in dat tijdvak 6756.
KONINKLIJK NATIONAAL STEUNCOMITé.
Volgens de veertiende lijst van 1521 November,
is bij den penningmeester van het Koninklijk Natio
naal Steuncomité 1914, ingekomen: 153,555,92Vi,
totaal met de vorige lijsten 904,694,53y2.
Onder deze bijdragen waren o. a. 30,000 van de
Factory Maatschappij te Batavia, Javasche Bank, Am
sterdam 50,000.
jifcvli
AARSCHE COURANT.
'3-
Burgemeester en Wethouders der gemeente
ALKMAAR, brengen ter algemeene kennis, dat van
Zaterdag 28 November a.9. af tot nadere aankondi
ging geen Vee ter markt mag worden gevoerd dan
angs de Houttil, Oostzijde, waar het zal worden
,onderzocht door een deskundige.
De aanvoer mag niet geschieden des Maandags
vóór des morgens 6 uur en des Zaterdags vóór
des morgens 7 uur.
Alkmaar, den 26 November 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
