DAGBLAD VOOR ALKMaAR EN OMSTREKEN.
De Oo
r 1 o gr.
Van bot westelijk ooilogsterrein.
Van bat oostelijk oorlogsterrein.
Van hat zuidelijk oorlogste™.
Honderd en zestiende jaargang.
191
MAANDAG
30 NOVEMBER,
Ter zee.
VARIA.
NEDERLAND.
Leze, Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
voor Alkmaar f0,80; franco door het geheele Rijk fl.—
Mzonderlijke nummers 3 Cents
Prijs der gewone advertentiën
Per regel f 0,10. Bij groote contracten rabat, öroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Wo Dit numrcor bestaat uil 2 bladen.
Telefoonnummer 3.
ALKMAAR, 30 November.
De generale staven van Duitschland en Rusland
zijn gelukkig gaan Inzien, dat het al te mal begon te
worden. In beide landen toch werd de toestand op
het Oostelijk oorlogstooneel in beeld gebracht op een
wijze, die met de werkelijkheid geheel in strijd was en
de Engelsche bladen kleurden zulke mooie prenten
van den slag tusschen Weichsel en Warthe, dat de of-
ficieele tempermessen er aan te pas zijn gekomen, om
te beletten, dat men door die overdreven voorstellin
gen geen overdreven denkbeelden omtrent den waren
stand van zaken zou krijgen. De Russische generale
staf waarschuwt nadrukkelijk, dat de geruchten over
de afmetingen van de Russische overwinning tusschen
de Weichsel en de Warthe op geen feitelijken grond
slag berusten en in een legerorde van v. Hindenburg
wordt verklaard, dat de Russen nog lang niet versla
gen zijn. Het was hard noodig, dat in beide landen 'n
koude officiëele douche de overdreven geestdrift wat
deed bekoelen, maar in het bijzonder was voor de En
gelsche bladen zulk een kalmeerend stortbad een ware
weldaad en het is een kranig stukje van den Russi-
schen generalen staf, dat hij er niet tegen op gezien
heeft om dit toe te dienen. Wel is die staf over het ge
heel zeer sober en waar, wel zijn z'n communiqué's
niet overmatig uitbundig, maar wat hij nu deed is
daarom zoo ongemeen, omdat al dat Engelsche ge
juich over een Napoleons overwinning vermoedelijk
geen andere bedoeling heeft de Engelsche geldmarkt
graag te maken voor de Russische leening.
Maar ook als men die Engelsche hoera- berichten
uiet ernstig neemt wij hebben dat trouwens geen
oogenblik gedaan is het nog steeds niet mogelijk
zich in bijzonderheden een beeld te vormen van den
stand van zaken in Polen. Het gevechtsterrein is zoo
groot en in tegenstelling met hetgeen in het Westen
geschiedt, waar af en toe slechts op enkele punten
meerdere actie plaats heeft, worden hier gelijktijdig
een reeks groote gevechten geleverd, waarvan men
uoch de afzonderlijke beteekenis noch het onderling
verband kan vaststellen. Men kan slechts een globa-
ten indruk krijgen en nog steeds beschouwen we den
slag bij Lodz als de hoofdzaak van de verwikkelingen.
De laatste communiqué's luiden gunstig voor de
Duitschers: zij hebben, na eerst door de Russische
overmacht te zijn gedwongen tot het defensief over te
gaan, hier weer het offensief kunnen hernemen. Men
vergete echter niet, dat de Russen de getalsterkte in
hun voordeel hebben, zoodat de Duitschers enkel door
hun innerlijke militaire eigenschappen, zich in den op
nieuw begonnen slag sterker kunnen toonen.
En op de andere deelen van het front staan de Rus
sen er beter voor, dan de Duitschers en Oostenrijkers.
Vooral de onderdanen van den Keizer- Koning Frans
Jozef moeten het loodje leggen. In de Karpathen
krijgen, ze klop, en in de buurt van Krakau hebben ze
er geducht van langs gehad het Russische legerbe-
richt zegt kort maar krachtig: „Wij hebben het Oos-
tenrijksche leger onder den voet geloopen." Als Kra
kau gevaar loopt, is dat zeker een leelijk ding voor de
Oostenrijkers maar vooral niet minder voor de Duit
schers, die dan weldra gedwongen zullen zijn niet
meer op het vijandelijk gebied maar binnen de eigen
grenspalen him defensieve kracht te toonen, wat ze na
tuurlijk liefst zoolang mogelijk vermijden.
Was er tot dusverre enkel sprake van maarschalk
French er is nu ook een maarschalk v. Hindenburg
de Keizer, die naar het front in het Oosten is ver
trokken heeft den knappen veldheer deze onderschei
ding verleend. Het is met het woord „maarschalk"
een eigenaardig geval. Een schalk is een oolijke be
drieger, maar vroeger werd het woord gebruikt voor
knecht, terwijl maar (merrie) paard beteekent, zoodat
een maarschalk oorspronkelijk een stalknecht was.
Maar zooals de kastelein, oorspronkelijk een adellijk
kasteelheer, in beteekenis is gedaald, zoo is de maar
schalk gestegen: hij werd eerst een staloverste, toen
een bevelhebber der ruiterij, vervolgens een zelfstandig
aanvoerder van een legerkorps en tegenwoordig be
kleedt hij met den titel veldmaarschalk de hoogste mi
litaire waardigheid in alle groote legers. De chef van
dien staf van den nieuwen Dultschen veldmaarschalk,
generaal- majoor von Ludendorf Is plotseling tot lui
tenant-generaal benoemd en er wordt vermoed, dat hij
naar het Westen zal gaan om daar v. Moltkes plaats
in te nemen. De gouverneur van België, von der
Goltz, die het Turksche leger heeft gedrild zal aan
Turksche zijde den oorlog bijwonen m. a. w. de leiding
op zich nemen, zoodat Duitschland de operaties op
alle oorlogstooneelen leidt.
Maarschalk French heeft ook eens weer wat van
zich laten hooren. Hij heeft belangrijke retrospectieve
beschouwingen gegeven over het gebeurde Op het Wes
telijk oorlogsfront van 19 October tot 20 November.
Hij doet daarin uitkomen, dat aan de uitnemende ver
standhouding tusschen het Fransche en het Britsche
lejer en de dappetfieid van het Belgische de goede
uitkomsten zijn te danken.
Den 19den October werd de toestand bij Yperen
critiek. De vijand had een groote overmacht aan de
Lys staan en vier Britsche korpsen hielden een veel
uitgebreider front bezet dan met het oog op hun sterk
te wenschelijk was. Bovendien kwamen uit het oosten
groote Duitsche versterkingen aan en de Belgen ver
keerden na den harden strijd, dien zij gevoerd hadden,
niet in een toestand, om den aanval zonder hulp te
doorstaan. Daarom was het duidelijk, dat Indien aan
de Duitsche omtrekkende beweging geen krachtigen
tegenstand geboden werd, de vleugels der boncigenoo-
ten zouden worden omgetrokken en de havens aan het
Kanaal voor den vijand open zouden liggen. De
veldmaarschalk was van meening, dat een geslaagde
beweging van dien aard van Duitsche zijde zulke
rampspoedige gevolgen zou hebben, dat hij het gevaar
van een optreden met een uitgebreid front voor zijn
verantwoording nam.
Hij bracht daarom het 1ste legerkorps naar het
noorden van Yperen, terwijl nog andere opstellingen
van de troepen plaats hadden om de plannen van den
vijand te verijdelen. Inmiddels bood het Belgische le
ger zooveel hulp als 't vermocht, door zich aan 't ka
naal van Yperen en de Yser in te graven. Hoewel het
in het laatste stadium van uitputting verkeerde, hand
haafde het zich moedig in zijn stellingen, kracht put
tend uit de hoop op bijstand van de Britsche en Fran
sche troepen.
Maarschalk French herinnert er voorts aan, dat de
Britsche strijdmacht haar doel bereikte, nadat zij voor
een moeilijker taak had gestaan dan ooit te voren.
Hij wijst nog op het door de bondgenooten Bereikte
strategische succes. Zeer betreurt hij de ernstige ver
liezen, doch de strijd was zeer wanhopig geweest en de
bondgenooten werden aangevallen door een groote
overmacht. Er was echter alle reden voor de veronder
stelling, dat de vijand driemaal zooveel manschappen
had verloren dan de bondgenooten.
Volgens de berichten van heden treden thans de
bondgenooten in de buurt van Yperen weer aanval
lend op, maar belangrijke veranderingen heeft dit tot
dusverre nog niet gebracht De Duitsche pers maant
haar lezers nog eens aan niet "bezorgd te zijn. En zij
komt op tegen de voorstellingen in het buitenland,
alsof Duitschland gaarne vrede zou willen sluiten.
Zoo doet de generaal der infanterie von Blume uitko
men, dat men behalve op enkele punten van de Voge
zen en in Oost-Pruisen geen vijand op zijn grondge
bied heeft, dat de kleine koloniën door den vijand ge
nomen zijn, maar dat de grootste, Oost-Afrika en
Zuid-West-Afrika, nog Duitsch bezit zijn, dat Oosten
rijk wei is waar een deel van Galicië aan de Russen
heeft moeten overlaten, doch dat het meester is van het
grootste deel van Servië, dat de Duitschers België be-
heerschen met uitzondering van enkele vierkante kilo
meters en bovendien het Fransche grensgebied, dat
even groot is als België. Tevergeefs wordt tot dusver
re getracht de Duitschers terug te dringen. Verbitterd
wordt er gevochten, aan beide kanten met groote dap
perheid en aan beide zijden ook met groote verliezen,
maar de Duitschers wijken niet en kunnen hun verlie
zen beter dragen dan hun tegenstanders. Duitschland
beschikt nog over millioenen krachtige mannen en al
le middelen om er slagvaardige troepen van te maken.
In Frankrijk echter is de reserve uitgeput, het Engel
sche staande leger heelt zich een vijand bewezen, die
achting verdient, maar het nieuwe Engelsche leger zal
in alzienbaren tijd niet voldoende gevormd kunnen
worden. Ook het Russische leger wordt ondanks zijn
aantal niet gevreesd, terwijl men zich evenmin bang
maakt voor de economische kneveling, die de vijanden
beoogen. Aldus de generaal v. Blume.
Ook de bondgenooten kunnen op degelijke gronden
aanvoeren, dat zij op dit oogenblik allerminst vrede
behoeven te sluiten. Men hope daarom ook niet op
een spoedigen vrede, hechte geen geloof aan desbe
treffende geruchten, die herhaaldelijk opduiken en doe
niet mee aan nu nog nuttelooze pogingen, om den
vrede te verhaasten.
DES TRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gisteren meldt:
De artillerie-gevechten van gisteren zijn overal
gunstig voor ons verloopen.
De infanterie der geallieerden heeft verschillende
steunpunten ten noorden en ten zuiden van Yperen
genomen.
De geallieerden hebben aanvallen der Duitschers
ten noorden van Atrecht en in de Vogezen afgeslagen
en bij Vailly een groep mitrailleuses en een koepel
voor stukken van 30 c.M. vernield.
Het Duitsche groote hoofdkwartier berichtte giste
ren:
Over het Westen valt van gisteren slechts te melden,
dat aanvallen van den vijand zuidoostelijk van Ype
ren en westelijk van Lens, mislukten.
DE STRIJD AAN HET OOSTERFRONT.
De Russische groote generale stal bericht: Tusschen
de Weichsel en de Warta handhaafde de vijand zich in
de door hem versterkte stellingen: Strykom-Zgerz-Sja-
dek-Zdoenska-Volia. In de buurt van Strykow en
Zgerz hebben zeer hardnekkige gevechten plaats ge
had. Wij hebben daar kanonnen en mitrailleuses ver
overd en eenige honderden krijgsgevangenen gemaakt.
Onze troepen zijn een geveert begonnen aan het
front Glowo-Bieliawy.
Langs den linkeroever van de Weichsel zijn de
Duitschers tot een tegen-aanval overgegaan.
Volgens de krijgsgevangenen hebben de Duitschers
zware verliezen geleden en zijn er bataljons, die to
taal geen officieren meer hebgen. De sterkte der com
pagnieën is verminderd tot op 60 en 80 man.
Aan het front Tsjenstochof-Krakau hebben geen be
langrijke gevechten plaats gehad.
Het Oostenrijksche leger, dat de toegangen tot het
oosten van Krakau aan de Sjreniava Raba verdedigde,
is op 26 dezer verslagen en teruggeslagen tot in de
buurt van de vesting.
In de Karpathen hebben wij tot 27 November 1200
Oostenrijkers gevangen genomen.
In de Boekowina trekken de vijandelijke troepen zich
met groote snelheid terug. Wij hebben Czemowitz
heroverd.
In de streek der Mazurische meren en de Angerop
hebben onze troepen in verschillende districten ae
Duitschers verdrongen uit hun versterkte posities.
Het Duitsche legerbericht meldt:
De toestand op den rechter Weichseloever is niet
veranderd.
Een opdringen van de Russen bij Lodz is afgesla
gen; de daarop ingezette tegenaanval had succes.
Uit Zuid-Polen is niets van belang te vermelden.
Officieel werd gisteren uit Weenen gemeld:
De dag van gisteren verliep aan ons geheele front
in Russisch-Polen en West-Galicië zeer rustig.
In de Karpathen werden de naar Homonno voort-
gerukte troepen verslagen en teruggedrongen. Onze
troepen maakten 1500 krijgsgevangenen.
DE DUITSCHE KEIZER AAN HET
OOSTELIJK FRONT.
Uit het Duitsche groote hoofdkwartier wordt be
richt, dat de Keizer zich op het oostelijk oorlogstoo
neel bevindt.
DE STRIJD IN SERVIë.
Officieel werd gisteren te Weenen medegedeeld:
De vijand biedt wanhopige tegenstand en tracht
door hevige tegenaanvalTen, die dikwijls overgaan in
bajonetgevechten, onzen opmarsch tegen te houden.
Onze aan den oostelijken oever van de Koloebara
staande troepen hebben op eenige plaatsen weder ter
rein gewonnen.
De over Waljewo en ten zuiden van die plaats op
gerukte colonnes hebben in het algemeende hoogten
ten oosten van de Ljig en de linie Soevobor-wegen-
driehoek ten oosten van Uzice bereikt
Gisteren zijn in het geheel twee regiments-comman-
danten, 19 officieren en 1245 man krijgsgevangen ge
maakt
IN DEN KAUKASUS.
Uit het Turksche hoofdkwartier wordt medege
deeld:
Onze troepen in het Tschorokh-dal sloegen een uit
val der Russen in de streek van de riviermonding af.
Door de versterkte stelling van Batoem werd aan het
gevecht zonder succes deelgenomen. Onze troepen
drongen in de streek van Atschara, 10 K.M. ten zuid
oosten van Batoem, door. De Russen beweren in hun
officieele mededeelingen, dat onze troepen in den Kau-
kasus overwonnen en op Erzeroem teruggetrokken
zijn. Deze mededeelingen zijn geheel onjuist. Onze
troepen zijn tot het offensief tegen den vijand gereed,
die geen operatie verricht buiten de versterkte stellin
gen. Na den strijd in het open veld maakt hij ruim
baan voor onze zegevierende troepen en wijkt steeds
terug.
MIJNENLEGGERS ONDER NEUTRALE VLAO.
Zaterdagmiddag werden de stoomtrawler „Nestor",
die de Noorsche vlag voerde, en verschillende andere
trawlers onder neutrale vlag verrast bij het leggen
van mijnen aan de kust van Noord-Ierland. De „Nes
tor" werd in beslag genomen. Dit baarde groot op
zien te Fleetwood, daar de „Nestor" deze plaats tot
uitgangspunt voor haar vischtochten had gekozen.
OORLOOSHONDEN.
In de oudheid bediende men zich gedurende de oor
logen wel van een soort bloedhonden, die afgericht wa
ren, den vijand aan te vliegen. Zij hebben meermalen
in de vijandelijke legers verwarring gesticht, en meni
ge krijgsman is in den strijd gebleven door een beet
van zoo'n hond.
Maar onze moderne reuen en teefjes laten zich hier
niet meer voor gebruiken. Het zijn ware pacifisten, en
alleen op bevel van den mensch natuurlijk heb
ben zij zich voor een mitralleuse laten spannen. Dan
doen ze, wat men hun gebiedt Zij hebben hun leven
veil voor het behoud van het vaderland. Maar dit
werk verrichten zij met tegenzin, en hun hondentalen
ten zullen zij liever in dienst van den vrede stellen.
De Engelsche majoor Richardson heeft de honden
wereld in de gelegenheid gesteld, bij het Roode Kruis
nuttigen arbeid te verrichten. Hij heeft een groot hon
dencorps gevormd, en geniale dieren zijn door hem af
gericht, gewonden te zoeken. Het zijn honden van al
lerlei soort, groote, kleine. St. Bernards, pinchers, en
ook meer oroinaire rassen. Om den buik en rug dra
gen de honden een gordel, die ze ten eerste beschermt
tegen de kou, maar waar bovendien rechts en links
twee vierkante witte lappen op genaaid zijn, waarop
een rood kruis is aangebracht. Zoo kan de vijand zien,
dat op deze honden niet gevuurd mag worden, en dat
zij werken in dienst van den vrede.
In verschillende Engelsche en Amerikaansche tijd
schriften o.a. ook in de bekende „Scientific American"
komen aardige kiekjes voor van majoor Richardson
omringd door enkele honden-adjudants. In Engeland
is men over de resultaten van Richardson's honden
corps zeer tevreden.
SPECIALE ROODE-KRUIS-TREINEN.
Alle oorlogvoerende landen hebben speciale ambu-
lance trein en laten maken. Ehiitschland en Engeland
geven hier het voorbeeld, en besteden dagelijks tonnen
gouds, om het lijden der arme gewonden zooveel moge
lijk te verzachten.
In het laatste nummer van de „Scientific American"
wordt meegedeeld, dat de London and North Western
Railroad Company vier nieuwe ambulance-treinen
heeft laten vervaardigen, die reeds in dienst zijn ge
steld. Iedere trein bestaat uit tien rijtuigen. De rij
tuigen zijn natuurlijk door een harmonica met elkaar
verbonden en steeds zijn in een dergelijken trein ge-
neerheeren aanwezig. lederen trein voert zelfs mee een
apotheek en een operatie-kamer.
KORTE BERICHTEN.
In de Russische havens van de Bothnische Golf
is de scheepvaart ten gevolge van het ijs gestaakt.
Eerst in Mei 1915 is .weer open water te wachten, ver
neemt de N. R. Crt.
De „Berl. Zeit. am Mittag" verneemt uit Nisj,
dat het Servische kabinet Pasjits gevallen is en ver
vangen zal worden door een uit alle partijen gevormd
kabinet.
De Turksche „Tanin" verneemt, dat het Russi
sche linieschip „Soegatoi Jevatafi" bij het 'jongste zee
gevecht in de Zwarte Zee zoo zwaar is beschadigd, dat
reparatie twee tot drie maanden zal duren.
Er is besloten het Italiaansche oorlogschip „Ca
labria" naar Syrië te zenden, meldt Wolff uit Rome.
Volgens te Rome ontvangen berichten is de toe
stand in F'ransch-Marokko ernstig. Overal, ook aan
de kust, vinden hevige gevechten plaats.
Generaal- veldmaarschalk baron Van der Goltz
is ontheven van zijn ambt als gouvertt.-generaal van
BelgiV en tijdens den duur van den oorlog aan den
Sultan van Turkije en diens hoofdkwartier toegevoegd.
Tot gouverneur-generaal van België benoemd baron
Bissing, generaal der cavalerie, meldt Wolff uit Ber
lijn.
De koningin van België is via Boulogne en Fol
kestone, te Londen aangekomen.
Volgens het Stockholms dagblad, veklaart men
in Engelsche marinekringen, dat de commandant van
de ,/ludacious?', die op ae Noordkust van Ierland op
een mijn is geloopen, er in geslaagd is, na de ontplof
fing, zijn schip op het strand te zetten, zegt een Ber-
lijnsch bericht.
Onder de Russische gevangenen te Ulm zijn elf
verdachte ziektegevallen voorgekomen, waarvan vier
met doodelijke afloop. Waarschijnlijk lijden ze aan
cholera.
Von Hindenburg, de Duitsche legeraanvoerder
op het Oosterfront, tot nog toe Oeneraal-Oberst, is
door den Keizer tot Veldmaarschalk benoemd.
Vier arbeiders gedood door een Oostenrijksche
mijn, die bij Bari op de kust was geworpen.
Ofschoon de officieele termijn voor inschrijvingen
op de Oostenrijksche oorlogsleemng op 24 dezer ver
streken was, zjjn er nog voortdurend inschrijvingen in
gekomen.
In Oostenrijk Is het tweede milliard reeds overschre
den en in Hongarije is voor bijna een milliard getee-
kend.
De gemeenteraad van Antwerpen heeft in buiten
gewone zitting besloten een leening aan te gaan tot
dekking van ae aan de stad opgelegde oorlogscontri
butie van 25 millioen gulden en ter bestrijding van
andere stedelijke behoeften.
J U STITIEBEGROOTING.
Blijkens het voorloopig verslag over de begrooting
van Justitie achtten verscheidene leden wijziging der
Loterij wet 1905 hoogst urgent op het Btuk der bepa
lingen betreffende premieleeningen. Het eerst noodige
is, dat een wet tot stand kome, krachtens welke de uit-
ALRMAARSCHE COURANT.
