DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
D e Oorlog,
Van het westelijk oorlogsterrein,
Van hat oostelijk oorlogsterroin,
Van hat zuidelijk oorlogsterrein.
No. 286.
Honderd en zestiende Jaargang.
1914
DONDERDAG
3 DECEMBER.
VARIA.
>e;'e Courant wordt eiken avond, behalve op Zon <»n
'"estdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden
^oi Alkmaar f0,804 franco door het eehpelp Rijk ft.—.
Afzonderlijke nummers 3 Cents
Prijs der gewone advertentiën
Pr-' regel f0,10. 3ij groote contracten rabat. Oroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/ho HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
DUITSCHLAND.
AMERIKA.
NEDERLAND.
nammee bostaat 2 bladen
Telefoonnummer 3.
PBUISEI o
o
lVeichsel o
Soldau o
ThornD 0
o
m
o q Plock
H o Warta
"o .SabotaD DWARSCHAU
o O Lowitz
o
o oDKallsch B Strykow
x o oLODSD
m o o D.Petrokow
„co LaskD
o
fe
N onCzenstochow
Weichsel
p*
Krakau
.San
D.Przemysl
GiLlCIE
ALKMAAR, 3 December
In het bovenstaande situatie-plan hebben wij enkel
de plaatsen geteekend, waarvan de ligging van be
lang is voor de krijgsverrichtingen op 't Oostelijk oor-
logstooneel. Eigenlijk zouden er nog een paar namen
bij moeten, doch het is beter, teneinde verwarring en
overlading te vermijden, den stand van zaken zoo een
voudig en zoo overzichtelijk mogelijk voor te stellen.
Nog altijd mag er verwacht worden dat er op het hier
boven geschetste gebied belangrijke gebeurtenissen op
til ^jn. Zelfs al waren er geen andere aanwijzingen,
dan zou voor deze verwachting reeds pleiten de aan
wezigheid èn van den Tsaar èn van den Keizer aan
het front Maar de communiqué's der hoofdkwartieren
geven voldoende te kennen, dat er met groote hard
nekkigheid om belangrijke beslissingen gevochten
wordt
De Duitsche linie loopt van Sabota naar Strykow,
buigt dan Westelijk in een boog om Lodz heen en dan
verder naar het zuiden van Kalisch. Men ziet,
dat de linie alles behalve recht is, doch leelijke
bochten bezit. Het meest spant het er thans in het
Noorden, tusschen Lodz en Lowitz, waar de Russi
sche linkervleugel zich bevindt. De Duitschers, die
aanvallend optreden, zullen daar trachten zoover mo
gelijk naar het Oosten uit te halen, om dezen vleugel
te omvatten en als het kan, in den rug der Russische
stellingen te komen. Doch hoe gevaarlijk dit streven
is, bleek onlangs, toen de Duitsche troepen zich te ver
Oostwaarts waagden en op het nippertje af ingesloten
en dus verloren waren. Indien de Russen gedwongen
mochten worden Lowitz prijs te geven en in Zuidelijke
richting terug te gaan, dan is de kans groot, dat hun
retraite-linie op Warschau verloren gaat en zij niet
anders kunnen ontkomen dan langs de verbindingen
van het centrumleger. Doch de Duitschers trekken
met een belangrijke legermacht in de richting van
T op, met het doel ten Zuid-Oosten van Lodz de
verbindingen van het Russische centrum-leger in den
spoorweg Petrokow- Warschau te vernietigen. Zoo
beproeven de Duitschers een beslissing te verkrijgen,
en het is niet onmogelijk, dat ze met dit doel ook van
Thom uit langs den Weichsel nieuwe troepen tegen
den Russischen Noordervleugel in het vuur zullen
zenden. Het spreekt echter wel vanzelf, dat de Rus
sen niet maar lijdelijk blijven toezien, doch de Duit
sche plannen zullen pogen te beletten en bovendien
hun uiterste best zullen doen om den tegenstander te
verdrijven, kan het zijn te verpletteren. De Russen
zullen hun best doen om in het noorden westwaarts
te komen, immers slagen zij er in den Duitschen noor
delijken vleugel om te trekken, dan kunnen ze den
spoorweg naar Thom aantasten, den eenigen weg,
waarlangs de Duitsche troepen kunnen worden ver
voerd. En verder Zuidelijk, in de buurt van Petro
kow zullen ze er alles op zetten, om de Duitschers
d«ar uit elkaar te slaan en met de verspreide leger
machten afzonderlijk af te rekenen.
Deze eenvoudige voorstelling kan een beeld geven
van de operaties in Polen. De mogelijkheden zijn
hier aangegeven, maar over de meerdere of mindere
kans van verwezenlijking waarbij fiet alleen vee' zal
afhangen van de troepensterkten in het algemeen,
maar vooral van de concentratie op bepaalde punten,
moet gezwegen worden. Van hoeveel gewicht het is,
op een bepaalden dag op een bepaal i punt de verelsch-
te troepenhoeveelheden te hebben, kaa reeds hieruit
blijken, dat de Russische regeering generaal Rennen-
kamf uit zijn ambt heeft ontzet, omdat hij twee dagen
te laat de hem aangewezen stelling bij de insluiting
der Duitsche legers heeft ingenomen. Renncnkampf
toch gold tot dusverre als een der bekwaamste leger
aanvoerders. In den Bokser opstand noemden de Chi-
neezen hem den tijger-generaal, in den Russisch-Ja-
panschen oorlog gaven zijn soldaten hem den bijnaam
van den slaggeneraal, in de literatuur over dezen oor
log wordt Rennenkampf de meest beteekenende onder
de Russische generaals geheeten, terwijl hij als ver
bitterd vijand van Duitschers en Oostenrijkers zeer op
den voorgrond trad. Waneer de Russische regeering
zulk een man zijn congé geeft, dan moet zij hem, het
geen zij hem ten laste legt, wel zeer zwaar aanrekenen.
Of deze beslissing verstandig is, zal de toekomst moe
ten leeren.
De geweldigheid van de worsteling in Polen kan
voorts ook blijken uit de aantallen krijgsgevangenen,
welke over en weer vermeesterd worden en welke een
beeld kunnen geven van aderlatingen, welke de strij
dende legers ondergaan.
Botha naar het front en de Wet gevangen genomen.
Ziedaar in weinige woorden het einde van het Zuid-
Afrikaansche drama. De Wet, wiens guerilla-tactiek
den machtigen Engelschman in den Boerenoorlog veel
te machtig was, is in een hoeve, honderd mijlen Ooste
lijk van het welbekende Mafeking door kolonel Brits
omsingeld en heeft zich zonder verzet moeten overge
ven. Het kan haast niet anders of de Engelsche re
geering zal over hem het doodvonnis moeten voltrek
ken daar hij zich aan het ergste landverraad schul
dig gemaakt heeft. Alleen als politieke overwegingen
dit voordeeliger maken, als de politiek dus meer te
zeggen krijgt dan recht en wet, zal de Wets leven ge
red kunnen worden. Wij oordeelen niet, omdat wij
niet weten. En waarschijnlijk zullen we nooit of te
nimmer de ware drijfveeren vernemen, die dezen on-
tembaren vrijheidsheld hebben geleid. Maar juist om
dat wij de grootheid van De Wet zoozeer hebben be
wonderd, trilt er in ons een snaar van groot medelij
den met den man, die gevallen is voor de zaak, waar
aan hij alles heeft gegeven en ook zijn roem heeft te
danken, gevallen in de handen van zijn vroegere
vrienden, die hem aan hun vroeger gemeenschappelijke
vijanden hebben moeten overleveren.
Och, wij weten zoo weinig van veel dingen, omdat
de betrokken regeeringen immers de pers in ijzeren
boeien kluisterden. Zij doen dat allen. Het vrijheid-
winnend Engeland onthoudt de menschheid even goed
de gegevens voor een onpartijdig oordeel als het
dwang-oefenend Duitschland.
Wij teekenen tenslotte nog aan, dat de Servische
hoofdstad Belgrado in Oostenrijksche handen is ge
vallen, hetgeen pompeus den grijzen Keizer-Koning is
medegedeeld. Het was te voorzien, dat de Oostenrij
kers, nu ze ernst van Servië gingen maken, spoedig
zouden opschieten. Die ernst kwam tot uiting, toen ze
de stad van het zuiden uit gingen bedreigen. Moreele
winst kan uit de verovering voortvloeien, in zooverre
zij op andere tot dusver onzijdig gebleven Balkansta-
ten invloed uitoefent, die met hun in de toekomst aan
te nemen houding nog wat verlegen zijn.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag meldt:
In de streek ten zuiden van Yperen is een aanval
van den vijand op den door onze troepen in den. loop
van den dag veroverde loopgraaf afgeslagen. Onze ar
tillerie beschadigde een groep van drie batterijen van
groot kaliber.
Te Vermelles werden het kasteel met het park, twee
huizen en loopgraven schitterend door de onzen ge
nomen.
Een vrij levendige canonnade heeft plaats in de om
geving van Fay zuidwestelijk van Péronne.
In de streek Vendresse-Craonne opende de vijand
een hevig bombardement. Onze artillerie antwoordde
en vernietigde de batterij.
In Argonne werd een Duitsche aanval op Fontaine
Madame afgewezen. Wij maakten eenige vorderingen.
KONING GEORGE EN PRESIDENT POINCARé.
President Poincaré, vergezeld van minister Viviani
en generaal Joffre, bezocht Dinsdag het groote hoofd
kwartier der Engelschen, waar hij koning George ont
moette. Na een langdurig hartelijk onderhoud ver
trokken de koning en de president naar het Engelsche
front. De bevolking der plaatsen die men passeerde,
toegeloopen, bracht de beide staatshoofden levendige
ovatie. Beiden brachten den dag door te midden van
de Engelsche troepen. Des avonds bood de koning
den president een diner aan in het hoofdkwartier,
waarbij de prins van Wales, generaal French en minis
ter Viviani aanzaten. Generaal Joffre had vóór het
feestmaal zijn hoofdkwartier opgezocht. De heeren
Poincaré en Viviani vertrokken des nachts en kwamen
des morgens te Parijs aan.
DE STRIJD AAN HET OOSTERFRONT.
Het communiqué van den Russischen Grooten Gene-
ralen Staf luidt:
Langs alle fronten heerscht een betrekkelijke kalmte.
In de streek om Lovitsj wordt de actie voortgezet,
maar met minder kracht.
Op 2 December, tegen middernacht, deed de vijand,
die in dichte colonnes marcheerde, een onstuimigen
aanval op onze stellingen ten noorden van Lodz. Hij
werd echter teruggeslagen.
In de streek ten Zuiden van Krakau trokken onze
troepen Veritsjko binnen.
Officieel werd gistermiddag te Weenen meegedeeld:
De rust op ons front in West-Galicië en Russiseh-
Polen duurde in het algemeen ook gisteren voort. In
den afgeloopen nacht werd een Russischen aanval ten
Noord-Westen van Wolbrom afgeslagen. De gevechten
in de streek ten Westen van Noworadowsk en bij Lodz
ontwikkelen zich gunstig.
Voor Przemysl bleven de Russen, onder invloed van
den laatsten uitval, passief. Meerdere vijandelijke
vliegers wierpen zonder succes bommen.
De operaties in de' Karpathen kwamen nog tot geen
eindresultaat
Het bericht van het binnenrukken onzer troepen in
Belgrado verwekte op het Noordelijk oorlogstooneei
een onuitsprekelijke geestdrift.
BELGRADO BEZET.
Keizer Franz Joseph ontving van generaal Frank,
bevelhebber van het 15de Oostenrijksche leger, het vol
gende telegram:
Ik verzoek Uwe Majesteit eerbiedig op den laatsten
dag van het 66e regeeringsjaar te mogen melden, dat
hedenmorgen de stad Belgrado door troepen van het
vijfde leger in bezit is genomen.
EEN OORLOGSKREDIET VAN
5 MILLIARD MARK.
In de gisteren gehouden zitting van den Rijksdag
heerschte 'n buitengewoon groote belangstelling. Vele
afgevaardigden waren verschenen in grijze uniform,
sommigen met het ijzeren kruis versierd. De president
zei in zijn toespraak, dat de eenigezindheid van het
Duitsche volk alle hindemissen overwinnen zal, in het
bewustzijn van de overwinning en gesteund door de
sterke militaire macht en de economische kracht van
Duitschland, (luide bijval).
Verder herdacht de president den in 't veld gevallen
soc. dem. afgevaardigde Frank.
In Japan, vervolgde de president, vond Duitsch
land een tegenstander, doch Turkije schaarde zich aan
Duitschland's zijde. Onder de vaandels van ons le
ger en vlag onzer vloot, besloot de president, zullen
wij overwinnen, (levendige bijval).
De Rijkskanselier de hees von Bethman Hollweg
bracht allereerst de beste wenschen en hartelijke groe
ten over van den Keizer, die bij het leger is.
Den 4 den Augustus gaf de Rijksdag, zoo vervolgde
de rijkskanselier gehoor aan den onbuigzamen wil van
het volk om den opgedrongen strijd te aanvaarden.
De wereld moet nu echter ondervinden, dat niemand
een Duitscher ongewroken een haar krenken kan
(stormachtige instemming).
Over de schending van België's neutraliteit deed de
rijkskanselier uitkomen, dat het niet Duitschland's
schuld is, dat de oorlog ook over België kwam, doch
dat Engeland daarvan de oorzaak is.
Niet om de Belgische neutraliteit, die het zelf mee
heeft helpen ondermijnen, verklaarde Engeland ons
den oorlog, maar omdat het meende met twee groote
militaire mogendheden van het vasteland ons baas te
kunnen worden. (Levendige instemming).
Thans, nu het in alle bijzonderheden uitgewerkte
Engelsch-Belgische oorlogsplan is onthuld, staat de
politiek der Engelsche staatslieden van alle tijden voor
de wereldgeschiedenis gekenschetst. De Engelsche di
plomatie zelf gaf nog een proef te meer. Op haar aan
sporing ontrukte ons Japan het heldhaftig Kiautsjau
en schond daarbij de Chineesche neutraliteit. Is En
geland tegen deze neutraliteitsschending opgetreden?
Heeft het hier zijn angstvallige bezorgdheid voor neu
trale staten getoond? (Stormachtige instemming).
Engeland's politiek keerde zich steeds tegen de
sterkste mogendheid en daartoe verbond het zich met
Frankrijk en Rusland.
Het is nu Engelands leus te strijden, totdat Duitsch
land economisch en militair is nedergeworpen. Doch
Duitschland heeft hierop maar één antwoord: Duitsch
land laat zich niet vernietigen. Verder schilderde de
rijkskanselier den wonderbaarlijken geest, die het Duit
sche volk bezielt in een nooit gekende eenheid. Duitsch
land moet en zal overwinnaar blijven.
Wij zullen volharden totdat wij de zekerheid hebben,
dat niemand het meer zal wagen onzen vrede te ver
storen, den vrede, waarin wij het Duitsche bewustzijn,
de Duitsche kracht zullen ontwringen en ontwikkelen
als een vrij volk. (Langdurige stormachtige toejui
chingen.
Na deze rede van den Rijkskanselier bewilligde de
Rijksdag de gevraagde vijf milliard nieuwe oorlogs-
credieten. Alleen de sociaal-democraat Liebknecht
stemde tegen.
Na het slotwoord van den president wordt het oor-
logskredietontwerp aangenomen.
De zitting werd verdaagd tot 2 Maart 1915.
PROTEST TEGEN ENGELAND.
De „New-York Herald" ontving een telegram uit
Washington, waarin wordt gemeld, dat het departe
ment van buitenlandsche zaken een algemeen protest
heeft ingediend bij Groot-Britannië tegen de aanmati
ging van het recht om beslag te leggen op Amerikaan-
sche ladingen van conditioneele contrabande, bestemd
voor neutrale landen en geconsigneerd aan de order
van den kapitein.
OOK HIJ.
Edison, aan wien de maatschappij zooveel te danken
heeft, moet thans, naar wij in een Amerikaansch tijd
schrift lezen, zijn vindingrijk brein ook in dienst van
het militairisme hebben gesteld. Hij heeft een nieuw
soort gepantserde oorlogsauto ontworpen, die voor re
kening van de Amerikaansche Regeering wordt ge
bouwd. Die auto is bewapend met een electrisch re
volver-kanon en met twee electrische repeteer-geweren.
Voorts moet de kracht van de pantserplaten versterkt
worden door een electrischen stroom. Hoe dat precies
gebeurt, wordt niet meegedeeld, en wij begrijpen er
niet veel van. Maar Edison zal het begrijpen, en
dat is genoeg.
Zooals men weet, heeft de groote uitvinder met zijn
ideeën aardig wat verdiend, en als goed koopman zou
hij ongetwijfeld ook uit deze oorlogsauto heel wat kun
nen halen. Maar Edison heeft zijn vinding gratis aan
zijn land afgestaan, op voorwaarde, dat ae auto uit
sluitend dienst mag doen, om Amerika te verdedigen,
en dat hij nimmer de grenzen mag passeeren. Als een
dergelijke bepaling aan allerlei oorlogstuig verbonden
was, zou de vrede niet zoo gauw in gevaar worden ge
bracht.
DE SNELSTE TORPEDOBOOT DER WERELD.
De snelste torpedoboot der wereld is een Italiaan-
sche jager, die een snelheid heeft van 37 knoop per
uur. Het is een boot van 680 ton, en de Italiaansche
Regeering is er zeer trotsch op.
Spoedig zal het snelheidsrecord van deze Italiaan
sche torpedojager echter geslagen worden, want zoo
wel in Duitschland als in Engeland staan snellere
booten op stapel.
In materitieme kringen gelooft men, dat over enkele
jaren de snelheid der torpedojagers tot op omstreeks
40 zeemijl zal worden opgevoerd.
KORTE BERICHTEN.
Reuter verneemt, dat Duitschland zijn veront
schuldiging aan Portugal aanbood, wegens het bin
nendringen in Angola.
Naar het Hbld. uit Sluis verneemt, heerscht on
der de Duitsche troepen bij Yperen typhustengevolge
van de moerassige streek.
De inboorlingen van de twee provincies van Fid-
zji hebben bij een inschrijving voor den oorlog 7200
bijgedragen. Ook hebben zij 1500 soldaten aangebo
den.
De Duitsche veldpost heeft volgens het Berliner
Tageblatt een brief te bezorgen gehad, geadresseerd
aan den populairsten man van Duitschland. Hij
werd prompt afgeleverd bij Von Hindenburg.
Op het eiland Leukas heeft de aardbeving vreese-
lijke verwoestingen aangericht. De berg Pefkulia is
ingestort. Over een uitgestrektheid van 3 K.M. heeft
het zeewater het dal Kalamitsi overstroomd. Meer dan
50 H.A. staan onder water. 23 Bewoners van Leukas
zijn gedood, 25 gekwetst.' In de stad Leukas wordt de
schade op een millioen geschat.
In een dorp bij Bradford (Engeland) is een ont
ploffing in een lyddiet-fabriek voorgekomen. Daarbij
zijn 6 personen gedood en velen gewond.
In het dorp zijn de vensters van alle huizen ge
sprongen.
TWEEDE KAMER.
In de Tweede Kamer werd gisteren behandeld het
wetsvoorstel-Mendels, beoogende voorkoming van een
in de huidige buitengewone tijdsomstandigheden on-
gewenschte gedwongen ontruiming van woningen.
Op verschillende gronden werd het_ ontwerp bestre
den door de heeren van Wijnbergen en Rink, die zich
er tegen verklaarden, de heer van Hamel meende dat
volstaan moest worden met een wettelijken maatregel,
waarbij onwillige verhuurders gedwongen worden,
zich aan de door den voorsteller bedoelde regelingen
te onderwerpen. De heer Tydeman achtte het ontwerp
niet noodig, beschouwde zelfs 't middel erger dan de
kwaal. Evenals voorgaande sprekers wees hij op de
goede werking der steuncomité's en op de gebleken
inschikelijkheid van vele verhuurders. Ook door den
heer Limburg werd het ontwerp bestreden. Heden
voortzetting
ALfiHAARSCHE CODRANT.
OOST-
o
o
O
O
M O
H
O
h
o
O
o o
o o
o
O O
O O
O O O O O
O O O OqqO#
