DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
D e O o x" 1 o
rein.
Van bat zuidelijk oorlogster™,
No. 291. Honderd en zestiende Jaargang. 1914
Abonnementsprijs per 3 maanden f 0.80, fr. p. post f 1.
WOENSDAG
Advertentieprijs 10 et. p. regel, groote letters naar plaatsrnimte. Brieven tr. N. V. Boek- en Handeisdrnkknrij v,h. HERffls. COSTER 4 ZOON, Voordam G 9. Teiefoonnr. 3.
9 DECEMBER.
JAPAN.
PERZIË.
DUITSCHLAND.
AMERIKA.
VARIA.
ALKMAAR, 9 December.
De Paus heeft, naar gemeld wordt, aan de staats
hoofden van de oorlogvoerende naties de bede gericht
ter eere van de Christelijke vredesgedachte op Kerst
mis een wapenstilstand van een dag te sluiten.
Toen de oorlog pas begonnen was, hebben wij aan
de hand van tal van voorbeelden aangetoond, dat het
slagveld geen Zondagsrust en geen Zondagsheiliging
kent, dat veeleer de Zondag in oorlogstijd uitverkoren
schijnt voor groote, beslissende militaire acties.
Maar de oorlog van '70'71 leert, dat tijdens het
Kerstfeest de betere gevoelens van de menschen de
overhand krijgen en aan het wapengeweld voor een
wijle het zwijgen opleggen. In den killen Kerstnacht
van 1870, terwijl de sterren aan den hemel glinsterden,
straalden rondom Parijs de lichten der Duitsche
Kerstboomen, zoowel in het hoofdwartier te Versail
les als in de ziekenhuizen en bij de voorposten. Klei
ne cederboomen vervingen de Kerstdennen en waar er
geen boom te krijgen was, daar zette men de geweren
tot pyramides bijeen en stak op de bajonetten lichten.
Hoe menige landweerman zal in den heiligen Kerst
nacht aan vrouw en kinderen gedacht hebben, hoe me
nige traan zal als zinnebeeld van gemoed, van liefde,
van trouw, gevallen zijn, nu het moordwerk werd ge
staakt en de soldaten weer evén menschen konden zijn.
Maar ook de Franschen gaven'in dien Kerstnacht
uiting aan hun mooi-menschelijke gevoelens. Treffend
wordt dit geschetst in een schets van Paul de Nay,
„Kerstnacht aan de voorposten". Een bekend letter
kundige waagde zich dien nacht buiten zijn loopgraaf,
sprong vooruit, bleef staan, bracht den vijand den mi
litairen groet en hief met volle, diepe stem aan:
„Middernacht, Christenen, 't is de plechtige ure",
het Kerstlied uit Adam's „Noël". Het op zich zelf
reeds indrukwekkende lied ontleende aan de omge
ving, aan den nacht, aan de omstandigheden zulk een
schoonheid, dat allen, zelfs zij die onverschillig waren
voor al wat godsdienst was, de tranen in de oogen
kwamen. En aan den Duitschen kant werd geen enkel
geluid gehoord, noch van voetstappen, noch van wa
penen. Toen de zanger zijn Kerstlied geëindigd had,
bracht hij de hand ten groet aan de kepi en op zijn
hielen ronddraaiende, keerde hij bedaard naar zijn
loopgraaf terug. Daarop verscheen uit de Duitsche
linie een groote huzaar, deed eveneens vijf pas voor
uit, salueerde en begon een mooi Duitsch Kerstlied te
ringen, een hymne van dankbaarheid en geloof, ter
eere van het Goddelijk Kind, dat op aarde is gekomen
om de liefde te brengen aan de menschen, nu negen
tien eeuwen geleden en naar hetwelk de menschen
sedert zoo slecht hebben geluisterd. Hij zong zijn lied
tot het einde toe, maar bij het refrein steeg van de
Duitsche linie één groote, steeds herhaalde kreet op:
„Weihnachten, Weihnachten 1" En de Franschen her
haalden als een echo: „Noëll Noëll"
Zoo waren gedurende eenige oogenblikken de twee
vijandelijke troepen verbonden in één zelfde gedachte.
Wanneer de Paus inderdaad het bovenbedoeld initia
tief zou willen nemen, moge het slagen, omdat dan
aan het bloedjaar 1914 niet slechts de herinnering zal
zijn verbonden van een onbloedige Kerstmis, doch
omdat dan ook de strijders te velde en met hen de be
woners van de oorlogvoerende zoowel als van de on
tijdige landen in één zelfde gedachte zullen zijn ver
eenigd en millioenen hun levenlang zullen terugden
ken aan het Kerstfeest van 1914 als aan een aangrij
pende vredesbetooging, zonder veel gedruisch, zonder
petities en manifesten tot stand gekomen, een vredes
betooging, welke aan uiterlijkheid veel miste en daar-
door aan innigheid veel wonl
Wanneer men den algemeenen toestand op de ver
schillende oorlogstooneelen overziet, valt het op, dat
de laatste Russische communiqué's geen actueele fei
ten vermelden, zooals gewoonlijk, doch voornamelijk
retrospectieve beschouwingen geven. De ervaring
heeft geleerd, dat men in een dergelijk geval liever
over den stand van het oogenblik zwijgt, omdat men
door te spreken dingen zou moeten zeggen, die men
ongaarne reeds nu openbaar maakt. Maar toch is zulk
een officieele terugblik op de krijgsverrichtingen van
enkele dagen geleden belangrijk, daar men mede hier
door een juister kijk op de gewichtige gebeurtenissen
in Polen kan krijgen.
Het officieele Russische overzicht herinnert er aller
eerst aan, dat de Russen de Duitschers en Oostenrij
kers, die reeds tot dicht bij Warschau en Iwangorod
stonden, in het laatst van October terugdreven naar
het zuid-westen, de rivier de Warta bereikten. Maar de
Duitschers hadden alle wegen verwoest en dit belem
merde geducht de bewegingen der Russische troepen
terwijl de Duitschers gebruik konden maken van hun
spoorlijnen, aanzienlijke srijdmachten wisten Bamen
te trekken bij Thom, zoodat de Russische rechtervleu
gel ernstig werd bedreigd. Bovendien hadden de
Duitschers met behulp der Oostenrijksche troepen, de
wegen naar Silezië voor de andere Russische legers
versperd en zich krachtig verschanst tusschen Czen-
stochow en Krakau. Heftige pogingen deden de Duit
schers van Thom uit om door het Russische leger
heen te breken, welks rechtervleugel op den Weichsel
rustte. Dit lukte en nu drongen de Duitschers in de
richting van Strykow. Inmiddels naderden de Duit
sche troepen, die tegelijkertijd van de Warta oprukten,
Lask. De Russen gaven echter geen kamp, vochten on
der zeer moeilijke omstandigheden noordelijk van
Lods en slaagden er in de Duitsche troepen bij Stry-
cow bijna af te sluiten. Maar de algeheele afsluiting
bleef uit, zooals we weten door generaal Rennen-
kampf's te laat komen, generaal von Hindenburg wist
de in het nauw gedreven legers tijdig te Verlossen en
voldoende versterkingen te laten aanrukken om krach
tig aanvallend te kunnen optreden. Lods werd door de
Duitsche troepen veroverd. Nu wordt het in het Russi
sche communiqué voorgesteld alsof de verdediging
van deze stad maar veel overlast gaf, aan het front
een abnormalen vorm gaf en heel gewoontjes wordt
verteld, dat een wijziging van de Russische troepen
opstelling noodzakelijk is. Maar de waarheid is, dat
de Duitschers in Lods een belangrijk knooppunt van
spoorwegen in handen en een steunpunt voor hun
verdere operaties hebben gekregen, waaruit verdere
bewegingen zich kunnen ontwikkelen, en dat de Rus
sen zich hebben moeten terugtrekken. Het is dit ter
loops altijd interessant na te gaan, hoe beide par
tijen hetzelfde feit beoordeelen. De Russen bijv. heb
ben geconstateerd, dat Duitsche en Oostenrijksche
troepen dooreenstaan en leiden hieruit af, dat de Oos
tenrijksche troepen niet meer geschikt zijn tot zelfstan
dig optreden en in het gevecht de buurschap van de
Duitschers behoeven. Maar de Duitschers wijzen er
vol trots op, dat bij de inneming van Lods de Oosten
rijksche cavalerie streed te midden van het Duitsche
leger, dat in de Warta het Duitsche leger een stelling
innam tusschen twee Oostenrijksch-Hongaarsche le
gers, hetgeen volgens deze lezing getuigt van wapen
broederschap 1
PBVISB5 o
Weichsel
Soldau®
Thorn-D 0
fe
W
O
h
H o Warta
aj "o .SabotaO WARSCHAU
o ElLowitz
o
o oOKalisch O Strykow
«oo LaskO Iwangorod
c o Petrokow
8 o Weichsel
N o Czenstochow
p-
Krakan
.San
B.Przemysl
GILIOIË
Maar keeren wij tot de krijgsverrichtingen terug.
De Russen moeten zich dus thans terugtrekken. Door
de verovering van Lods is hun front doorgebroken en
de samenhang tusschen het noorden en het centrum
van hun legermacht verbroken. De Duitsche troepen
hebben zich daartusschen geschoven. De noordelijke
vleugel wordt bovendien van Lowitz uit bedreigd. Het
centrum kan in zuid-oostelijke richting worden gedre
ven, d.w.z. worden afgesneden van Warschau en
naar Iwangorod trachten terug te trekken. Kan
want het zal moeten blijken of de Duitschers in staat
zijn zoo hardnekkig te volgen, dat zij den gewensch-
ten druk kunnen uitoefenen, en of de Russen niet in
staat zijn om het gevaar, evenals reeds verschillende
malen is geschied, af te wenden door groote verster
kingen te laten aanrukken. Een Russische poging, om
strijdkrachten uit Zuid-Polen naar het noorden te di-
rigeeren is mislukt, doordat Duitsche en Oostenrijk
sche troepen den opmarsch in de buurt van Petrokow
belet hebben. Men wil deze troepen-verplaatsing wel
beschouwen als een teeken, dat de Russen op het
oogenblik geen andere reserves ter beschikking heb
ben, maar een dergelijke conclusie is zeker voorbarig.
Maar wel mag men zeggen, dat de Duitschers en de
Oostenrijkers bij Petrokow een kans hebben om ook
de Russische strijdkrachten in het zuiden van Polen te
scheiden van het centrum.
Men begrijpt, dat er thans heel wat op het spel
staat. Kunnen de Duitschers hun goede kansen be
nutten, dan staat het er voor de Russen buitengewoon
slecht voor. Maar men begrijpt, dat de Russen hun
uiterste best zullen doen om zich aan het groote ge
vaar, dat hun dreigt, te ontworstelen en evenals
laatst in de buurt van Strykow zullen trachten een
ongunstige positie te doen wijzigen in een voordeeli-
ge. Zooals in den aanvang is gezegd, zwijgen zij
thans over deze belangrijke gebeurtenissen in Polen.
Des te uitvoeriger zijn zij echter over Krakau in Ga-
licië, waar zij zich successen toeschrijven en gewagen
van zware nederlagen, die zij den Duitschers daar
toebrachten,'met name aan het 24ste Duitsche leger
korps, uit België, naar dit gebied, ten zuiden der stad
overgebracht.
Het laatste Duitsche communiqué zegt, dat in
Noord-Polen de Russen zich thans sterk verschanst
hebben, dat er om Lowitz nog steeds wordt gestreden
en dat de Oostenrijksch-Hongaarsche en Duitsche
troepen in Zuid-Polen met succes gemeenschappelijke
aanvallen ondernemen.
Van het Westelijk oorlogstooneel is er weinig be
langrijks. Alleen zijn de Duitschers een heftigen
aanval begonnen op Yperen, beginnende bij St. Eloy,
welke volges het laatste Fransche communiqué werd
afgeslagen. Voorts wordt er nog altijd hevig gevoch
ten in de bosschen en het Oosten van Argonne, waar
de Duitschers verklaren terrein te winnen.
Verder zij heden alleen nog aangestipt, dal de Rus
sen melden den Turkschen kruiser „Breslau", die zich
voor Sebastopol vertoonde, te hebben weggejaagd en
dat uit Johannesburg een bericht komt, volgens het
welk generaal Beijers, de leider van den opstand in
Transvaal, zou zijn doodgeschoten, terwijl uit Preto
ria wordt geseind, dat hij van het paard geschoten
werd en in de Vaal viel en niet weer teruggevonden
werd. De la Rey doodgeschoten, Beijers doodgescho
ten, de Wet in de gevangenis het droevig einde van
een edel driemanschap 1
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag 3 uur
luidt:
Gisteren betoonde de vijand meer activiteit aan de
Yser en rondom Yperen dan in de afgeloopen dagen.
Onze artillerie brok met succes op Vermelles, dat
weder genomen werd, terug. Het plaatsje was twee
maanden geleden het tooneel geweest van een hevig
gevecht
Aan de Aisne en in Champagne hadden artillerie
duels plaats. Onze troejfbn drijven in Argonne op ver
schillende plaatsen de vijandelijke troepen uiteen.
Bij Pont-^-Mousson hebben wij eenig terrein ge
wonnen.
TROEPENVERPLAATSINGEN
De Antwerpsche correspondent van het Hbld.
seint:
Zondagnacht en Maandagochtend zijn aanzienlijke
troepenverplaatsingen opgemerkt. Geheel toegeruste
landstorm-regimenten trokken zingend, met wagens,
munitie en vee, in de richting van de Schipbrug naar
Burcht, dus westwaarts, eveneens troepen Roode-
Kruis-soldaten met talrijke wagens. Naar mij uit zeer
betrouwbare bron werd medegedeeld, zouden eerst
daags 56,000 man nieuwe troepen te Antwerpen wor
den verwacht. De Duitsche autoriteiten hebben het ge
meentebestuur opgave gevraagd van het aantal bed
den, dat in de gasthuizen beschikbaar is. Dit zou doen
veronderstellen, dat de gekwetsten hier zullen worden
aangebracht, wat tot heden nog niet het geval is ge
weest.
DE „MOLLENOORLOG".
De Parijsche Liberté maakt volgens de N. Ct. mel
ding van een eigenaardig incident, dat gebeurde in
Bassée:
De Duitsche loopgraven op dat punt waren slechts
25 meter van die der Franschen verwijderd. Tusschen
beiden in lag het lijk van een Duitsch soldaat, dat
reeds in ontbinding begon te geraken, hetgeen de
Franschen geducht begon te hinderen. Twee hunner
boden aan het lijk te gaan begraven.
's Nachts trachten zij de plek al kruipend te nade
ren, maar worden door de Duitschers heftig bescho
ten, zoodat zij gedwongen zijn terug te trekken
Woedend schrijft een hunner og een strook papier:
„Uilskuikens, we begraven jullie dooden en je schiet
op ons!" Het papier wordt met een steen „overge
gooid". Onmiddellijk komt het antwoord op dezelfde
wijze met de aanbieding om te helpen.
'n Paar Duitschers komen ongewapend te voor
schijn en het trieste werkje wordt gezamenlijk opge
knapt. Daarop volgt een praatje, Fransche sigaretten
woeden tegen Duitsche sigaren ingeruild en de Fran
schen maken van de gelegenheid gebruik aan de vij
andelijke soldaten proclamaties te overhandigen, in
het Duitsch opgesteld, waarin de staat der militaire
operaties in Rusland en in Frankrijk van het stand
punt der geallieerden wordt uiteengezet. Uit de loop
graven komen andere^ mannen te voorschijn en er
vormt zich een een oploopje, door het schijnsel der. si
garetten zwak belicht.... Dit ziet een Fransch telefo
nist op zijn niet ver verwijderde observatiepost, hij
waarschuwt, en even daarna spat granaatvuur naast
het groepje uiteen! In een oogwenk hebben allen de
wijk genomen en in de verwarring bemerken twee
Duitschers, een officier en een onderofficier, te laat,
dat zij in de vijandelijke loopgraaf zijn térecht geko
men. Daar worden zij natuurlijk dadelijk krijgsgevan
gen gemaakt!
gezegd: Het voor de Duitschers ongunstige resul
taat van den slag op de linie Lowitsj—Lodz was een
gevolg hiervan, dat de Duitschers daar zes legercorp
sen en vijf cavaleriedivisies gedeeltelijk uit het wes
ten overgebracht, gedeeltelijk nieuw gevormd samen
trokken. Dit stelde den vijand in staat de aanvallen
tot 5 December voort te zetten. Daar de aanvallen
echter niet in samenwerking werden ondernomen, wa
ren ze vruchteloos eA moesten de Duitschers het offen
sief weer opgeven, na hevige verliezen te hebben gele
den. Opmerking verdient het, dat de Oostenrijkers
van het gebied van Tsjenstochof terugtrokken tot zui
delijk van Krakau, waarheen eveneens Duitsche troe
pen gedirigeerd werden. De Duitschers beproefden
dus een nieuwe omtrekkende beweging. De Russen
vonden de brug over de Doenajetsj, ten zuiden van
Krakau, verwoest. Onze versterkingen echter wisten
den overgang der rivier onder hevig vuur te forceeren.
De soldaten waadden tot den hals door het ijskoude
water en bestormden de naburige hoogten, aldus .aan
de rest der Russische troepen den overgang mogelijk
makend.
Het Oostenrijksche legerbericht zegt: De strijd in
West-Galicië neemt in hevigheid toe. Onze troepen,
die thans ook van het westen uit een aanval hebben
gedaan, hebben den vijand uit de stelling Dobczyce-
Wieliczka verdreven.
Tot dusverre werden meer dan 5000 gevangenen,
waaronder 27 officieren verder gezonden.
In Polen werden nieuwe aanvallen der Russen ten
zuidwesten van Petrokow door onze en de Duitsche
troepen afgeslagen.
In de Karpathen is niets belangrijks voorgevallen.
DE STRIJD IN SERVIë.
Officieel wordt uit Weenen bericht:
De wijzigingen in de groepeering van het leger ge
schieden geheel en al volgens het vastgesteld program.
Pogingen van den vijand om ze tegen te houden zijn
afgeslagen. Daarbij leed hij gevoelige verliezen.
Ons offensief optreden ten zuiden van Belgrado
maakt goede vorderingen. Hier zijn veertien officieren
en 400 man krijgsgevangen gemaakt
DE LANDDAG.
Cato, de minister van buitenlandsche zaken verklaar
de in een rede in den Landdag dat de verhouding
tegenover de bondgenooten en neutralen, ten aanzien
van alle kwesties van belang, van uitstekenden aard is.
Er heeft tusschen Japan en China een openhartige
gedachtenwisseling plaats gehad over Kiautsjau en
de Chineesche regeering heeft getoond den toestand
volkomen te begrijpen.
Minister Cato bracht hulde aan de Vereenigde Sta
ten, die de vrijlating der Japanners, die in Duitsch-
land gevangen waren genomen, hebben bewerkt
DE STRIJD AAN HET OOSTERFRONT.
In het Russische communiqué van gisteren wordt
OPENING VAN HET PERZISCHE PARLEMENT
Maandag is het Madjless (Perzisch Parlement)
met groote plechtigheid geopend door den Sjah.
In den aanvang der troonrede werd de in- en uit
wendige toestand van het keizerrijk besproken en daar
bij vooral de nadruk gelegd op de onzijdigheid van
Perzië in den tegenwoordigen oorlog.
„De betrekjöngen met alle vreemde mogendheden"
zoo wordt in de Troonrede verklaard „zijn van
den meest vriendschappelijken aard."
GELUIDLOOZE KANONNEN.
Naar aanleiding van een bericht uit Londen, dat
Duitschland in Noord-Frankrijk nieuwe geluidlooze
kanonnen zou hebben, meldt men uit Berlijn, dat deze
kanonnen werkelijk bestaan. Men heeft te doen met
de uitvinding van den Noorschen ingenieur Aasen,
die ook in den Balkanoorlog voor 't eerst gebruikte
handgranaten heeft uitgevonden. Het kanon wordt
vervaardigd uit geslagen plaatijzer weegt 8 Kg., kan
onder den arm worden gedragen, kost ongeveer 100
kronen, kan met de grootste handgranaten schieten en
met de grootste zekerheid op 400 M. afstand treffen.
Het werkt geheel geluidloos.
DE VER. STATEN ALS BEMIDDELAARS VAN
DEN VREDE.
In zijn boodschap aan het Congres zegt president
Wilson, na te hebben opgemerkt dat de oorlog op
vreeswekkend groote schaal menschen en hulpbronnen
vernietigt, dat de Europeesche volken rekenen op den
handel en nijverheid der Vereenigde Staten, om hun
uitgeputte voorraden aan te vullen.
President Wilson uit dan zijn oprechten wensch dat
Amerika in de, aan bijna geen volk ooit geboden gele
genheid zal zijn, door zijn bemiddelend optreden den
vrede te herstellen.
DE VAAN VAN DEN PROFEET.
AlgemeeH wordt aangenomen, dat de „Heilige
Oorlog" verkondigd werd door het inplanten van
de groene vlag van den Profeet. Toch vergist men
zich hierin. Want de oudste oorlogen der Turksche
heerschers tegen de ongeloovigen werd gevoerd in
een tijd, dat de vlag van den Profeet, „de majes-
tueuse cypres in den tuin der overwinning", zooals
zijdoor enthousiasteTurksche dichters genoemd wordt,
nog niet in het bezit van denKhalief was. Eeuwen
lang bevond zij zich te Cairo, en pas toen Sultan
Selim I in het jaar 1517 Egypte veroverd had, kwam
zij als overwinningstrophae in Constantinopel, waar
zij im de schatkamers van het Serail onzichtbaar
voor geloovigen zoowel als voor ongeloovigen
als het grootste heiligdom werd bewaard. Een imi
tatie ervan werd in vroeger eeuwen, toen de Turk
sche Sultans zichzelf nog aan het hoofd hunner
troepen plachten te plaatsen, eenige weken, voor
men ten strijde trok in de Sophia-Moskee opgehan
gen, en hoewel na Sultan Soliman de Groote, die
in 1566 voor de vesting Szigeth in Hongarije, welke
AARSCHE COURA
OOBT>
o
o
O
o
o
o
o.
O
SB
Plock
9B o o LODS O
m o o
o
0 O O
o o o °o00o.
O
O O
O O
o O o
u O O O O O
