DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
O o r 1 o
Kamer van Koophandel en Fabrieken
Honderd en zeventiende Jaargang.
1915
DINSDAG
5 JANUARI.
Openbare Vergadering
In do koloniën.
)eze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon en
5 vstdagerv, uitgegeven. Abonnementsprijs ;:er 3 maanden
vooi Alkmaar !0t80; franco door het geheele Rijk fL—
Atzondetlijke nummers 3 Cents
Prijs der gewone advertentiën
Per regel fO.10. Bij groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER Ik ZOON, Voordam C 9.
Telefoon nimmer 3
ALKMAAR, 5 Januari.
De Engelsche bladen bevatten verschillende brieven
van het front, waaruit blijkt, dat men aan de vuurlinie
op verscheiden plaatsen een vreedzaam Kerstfeest
heeft gehad. Bij het heldere maanlicht heeft men el
kaar in het Engelsch en in het Duitsch een gelukkige
Kerstmis toegewenscht, men heeft samen gesproken en
samen gezongen, men heeft puddingen geruild voor
sigaren, men heeft foto's gewisseld, kiekjes gemaakt,
terwijl men eikaars hoofddeksels droeg en men heeft
zelfs eikaars loopgraven bezocht 1
De Daily Telegraph bevat een dergelijken brief,
waarin de Engelsche schrijver verklaart, dat de Duit-
sche loopgraven bij deze gelegenheid bleken minder
modderig te zijn, dan de Engelsche Deze opmerking
bevestigt hetgeen Duitsche bladen herhaaldelijk heb
ben verzekerd, dat n.l. aan de Duitsche loopgraven de
meest mogelijke zorg wordt besteed. Men moet de be-
teekenis hiervan niet onderschatten. Vroeger was een
loopgraaf slechts een middel en een bijzaak, in den te-
genwoordigen positie-oorlog is zij doel en hoofdzaak
geworden, Het winnen van een loopgraaf beteekent in
dezen krijg succes hebben en moet men een loopgraaf
prijsgeven, dan geeft dit te kennen, dat het er een beetje
bedenkelijk begint uit te zien, en daarom ook wordt
alle mogelijke moeite gedaan, om het verlies terug te
winnen.
De troepen moeten langdurig in de loopgraven ver
blijven. Hun geestelijke en lichamelijke gesteldheid,
hun gezondheid, hun gevechtswaarde hangt natuurlijk
voor een groot deel af van den toestand dezer verblij
ven. Vandaar dat er veel wordt gedaan om de loopgra
ven goed in te richten. Een interessant artikel in het
Deutsche Mediz. Wochenschrift, geschreven door een
officier van gezondheid van den staf, deelt hierover
verschillende aardige bijzondheden mede.
Allereerst moet er voor worden gezorgd, dat de
loopgraaf waterdicht is. Soms zal dat makkelijk gaan,
maar vooral in dezen regentijd kan het ook een lastig
karweitje zijn. Men heeft verschillend materiaal noo-
dig. Men neemt, wat men het dichtst in de buurt heeft
en daarvoor komen dan gewoonlijk in aanmerking ge
galvaniseerd ijzer, dakpannen en afvoerbuizen. Om de
loopgraaf maar goed droog te krijgen, is het in vele
gevallen een besliste noodzakelijkheid, er in te stoken.
Ook zoo'n „veldkachel" moet meest uit de nabijheid
komen. Men gebruikt allerlei modellen: salamanders,
lersche vlukachels, zelfs haarden, maar meest de ouder-
wetsche potkachels. De pijpen maakt men in horizon
tale richting zoo lang mogelijk, zoodat er bijna geen
warmte verloren gaat.
Zeer belangrijk, maar daarbij uiterst moeilijk is de
kwestie van het slapen. In het algemeen heeft men te
weinig planken, om er een brits van te timmeren. En
dan blijft er maar één ding over: men neemt stroo, legt
het op den grond, en slaapt er op. Dat losse stroo
wordt natuurlijk in een minimum van tijd vuil, er
wordt over geloopen, op gespuwd, enz. Dit stroo moet
derhalve zoo dikwijls mogelijk vernieuwd worden. Het
is veel beter, stroo in matvorm te gebruiken. Die mat
ten kunnen gelucht worden, men kan ze uitkloppen, en
is zoo'n mat nat geworden, dan droogt deze veel vlug
ger dan zoo'n bosje stroo.
Practisch is het voorts, hier en daar in den bodem
van de loopgraaf een ton te plaatsen, om het eventueel
toch nog binnenkomende water in op te vangen. Zijn
die tonnen in de loopgraaf aangebracht, dan is de
kans, dat het stroo toch nog nat wordt, buitengewoon
klein.
De voet moet goed warm blijven en de kousen en
schoenen moeten derhalve in uitstekenden toestand
verkeereu. Daarom worden er veel klompen met stroo
er in gedragen. In iedere loopgraaf dient verder een
plaats te zijn, waar de kousen en schoenen verwarmd
en gedroogd worden, aldus besluit de arts.
Niet alleen in het Westen, maar ook in het Oosten
heeft de loopgraaf zulk een groote beteekenis gekre
gen, dat alles wat tot dusverre alleen bij den vesting
oorlog werd waargenomen, thans ook in den veldoor-
log wordt teruggevonden en het wapen van de genie
een beslissende rol vervult.
Het Duitsche communiqué meldde, dat na dagen
lange zware gevechten het zeer sterke steunpunt der
Russische hoofdstelling Borzynow genomen werd,
terwijl het Russische legerbericht hieromtrent heden
mededeelt, dat de Duitschers loopgraven namen, maar
hieruit onmiddellijk verdreven werden.
Hoe zit dat?, zai men misschien vragen.
Het antwoord is echter niet moeielijk te geven.
Men moet echter weten, dat zulke veldstellingen be
staan uit enkele steunpunten, die overeenkomen met de
buiten-werken van een vesting en die door lange, maar
zwakke versterkte linies aan elkaar verbonden zijn. De
steunpunten worden zoo sterk mogelijk gemaakt,- er
wordt heel wat gegraven, zoodat ze haast ingegraven
kleine vestingen lijkeu. Nu herinnert, men zich wellicht
nog, dat in de artikelen over den vestingoorlog inder
tijd ter sprake zijn gekomen de tusschen-liniën, gele
gen tusschen de forten, de eigenlijke steunpunten, en
het z.g.n. groot flankement, d.w.z. de kanonnen, die
niet naar voren vuren, doch langs de tusschenliniën,
welke zelf bezet zijn met infanterie, lichtgeschut en
mitrailleurs. Niet anders dan in den vesting- is het
thans in den stellingoorlog. De verovering van de
tusschen-linies is, ook al zijn deze zwak bezet, zoo
moeielijk, omdat zij door het groot-flankement van de
steunpunten uit verdedigd kunnen worden. En zelfs
wanneer het den aanvaller is gelukt, tusschen de steun
punten door te dringen, dan kan hij toch weinig ver
der komen, voordat hij die punten zelf genomen heeft.
Maar het bezit van een belangrijk steunpunt verzekert
bovendien het bezit van de omgeving, d.w.z. van een
reeks loopgraven.
Vandaar dus dat de Duitschers kunnen spreken van
een zeer sterk steunpunt der Russische hoofdstelling
en de Russen enkel van loopgraven. En daar het Rus
sische communiqué enkele dagen later is verschenen
dan het Duitsche, moet men hieruit opmaken, dat de
Russen verklaren, door tegenaanvallen het Duitsche
succes bij Borynow tot niets te hebben teruggebracht.
Borynow is een plaats, 18 kilometer precies ten oosten
van Lowitz gelegen en 6 kilometer ten Oosten van de
plaats waar de Rawka-rivier in de Bsoera-rivier
stroomt en het beheerscht den straatweg van Lowitz
imtx Warschau.
o
OOST- o
o
FBU1SEN o
o
o
Weichsel o
Neidenburgö 0
Soldau® °OMlawa
Thorn-O 0
q
85
B o Warta
"o - -DWARSCHAU
e D Lowitz
o
p o o M Iwangorod
W
O
fa
o O Petrokow
.Weichsel
N o q Czenstocho w
D-
.San
Krakau
Qorlice HPrzemysl
BOEK O'
r K A B P A T H E.JÏ M INA
G A Ja I C I Uszokpas
Mogen in deze streek, in Polen dus, belangrijke be
slissingen worden verwacht, in het Zuiden, in Aialicië
en in de Boekowina hebben operaties plaats, die even
eens van beteekenis zijn. Nadat de Russen na den slag
bij Limanowa (ten Zuiden van Krakau) gedwongen
waren, hun zuidelijk opereerende strijdkrachten terug
te trekken en zij aanzienlijke versterkingen hadden la
ten aanrukken, zijn zij opnieuw tot het offensief over
gegaan. Zij zijn in de eerste plaats doorgedrongen in
de Boekowina, zij verdreven er de Oostenrijksch-Hon-
gaarsche troepen, vervolgens zijn zij door het ge
heele gebied gerukt en bedreigen thans Hongarije
zij hebben de stad Poetsjawa bezet en staan nu
slechts een mijl van de grens af. Vermoedelijk zullen
de Russen thans spoedig trachten Hongarije binnen te
rukken.
in de Midden-Karpathen trokken de Russen eveneens
zegevierend voort. Daar drongen zij de Oostenrijkers
bij de Usak-pas (ten Zuiden van Przemysl) tot den te
rugtocht, maakten vele krijgsgevangenen en goeden
buit en drongen hier en daar Hongarije reeds binnen,
Maar verder in het Westen, bij Oorlice, vlak ten
Zuiden van Tamow, aan den voet van het Karpathen-
gebergte, in West-Galicië dus, zijn de Oostenrijkers
tot staan gekomen, daar wordt bij de moeielijkBte weer
gesteldheid, zegt het Oostenrijksche communiqué,
hardnekkig gestreden en daar hebben, volgens dit be
richt, de Oostenrijkers zich meester gemaakt van een
belangrijke heuvel-linie, die een goede basis vormt
voor de komende gebeurtenissen. Doel der Russen is
hier geweest door het Oostenrijksche Karpathen-leger
en het Oostenrijksche Galicische leger heen te breken.
De beide Oostenrijksche fronten, waarvan het eerste
naar het Noorden gericht is en het andere naar het
Oosten, komen in de buurt van Oorlice samen. Tot
dusverre is het den Russen niet gelukt, hun voorne
men ten uitvoer te brengen. Blijkbaar zijn hier tijdig
versterkingen aangekomen en hebben de Oostenrijkers
zich hier goed kunnen ingraven.
Zoo is de positie van de beide partijen op het Ooste
lijk oorlogstooneel, een positie, die in de toekomst
grootendeel3 zal worden beheerscht door het verloop
van de slagen, welke er in Russisch Polen worden ge
leverd.
Het nieuws van het Westelijk oorlogstooneel loont
niet de moeite van uitvoerige bespreking. Alleen zij
aangestipt, dat er in den Opper-Elzas voortdurend he
vige gevechten plaats vinden. De Franschen zijn er in
geslaagd het dorp Steinbach thans geheel te veroveren,
zij verloren ten westen van Sennheim veroverde ver
sterkingen, maar slaagden, volgens het laatste Fran-
scne communiqué er tenslotte nog in het verlies te her
winnen.
Wat zou zulk een verbitterd vechten in vroegere
oorlogen uitvoerig beschreven zijn!
En thans? Men neemt er ternauwernood notitie van!
Het laatsie Duitsche communiqué deelt mede, dat de
Duitschers ten Noorden van Atrecht (Noord-Frankrijk)
eenige honderden meter Fransche loopgraven in de
li cht hebben laten springen.
De Tijd vernam, dat de aartsbisschop van Mechelen,
Z. E. Désiré kardinaal Mercier, in zijn eigen paleis ge
vangen is genomen naar aanleiding van het gisteren
in ons blad uitvoerig weergegeven Kerstmis-
schrijven, dat in de kerken van het aartsdiocees werd
voorgelezen. Andere geestelijken werden eveneens ge
arresteerd, doch na enkele uren weer in vrijheid ge
steld.
De Engeischen melden nog een bombardement door
twee kruisers (Fox en Goliath) van Dar es Salaam
(hoofdstad van Duitsch Oost-Afrika), welke stad veel
geleden moet behben en de Russen verzekeren, dat ze
de Turken bij Ardagan (Kaukasië) totaal hebben ver
slagen en hen geducht nazetten, hetgeen heel anders
klinkt dan het iurkscüe zegegezang van gisteren
maar wie nu eigenlijk gelijk heeft met zijn bewermgen
is niet te zeggen.
de
FRANSCH COMMUNIQUé.
Het Fransche communiqué van gisteren luidt:
Hedenmiddag hebben wij tegenover Nouiettes
Duitsche batterijen tot zwijgen gebracht.
Een buitengewoon hevige kanonnade had plaats in
Champagne.
Wij hebben verschillende steunpunten der Duit
schers in de streek van Perthes-les-Hurius en Mesuil-
les-Hurlus genomen.
In het Le Prêtre-bosch rukken wij verder voort.
Wij hebben een belangrijke hoogte ten westen van
Cemay in Boven-Elzas genomen.
Wij hebben de wijk, waarin de kerk en het kerkhof
van Steinbach gelegen zijn, thans in ons bezit.
DE BESCHIETING DER BELGISCHE KUST.
Omtrent de laatste beschieting van de Belgische
kust meldt men aan de N. Rott. Crt. nog uit Cadzand.
Het geweer- en machinegeweer-vuur heeft geduurd
van 's middags omstreeks 2 tot 4(4 uur. Ook zag men
veel rook tusschen Knocke en Heijst, dit zou dan moe
ten zijn op Duinberghen, een badplaatsje tusschen bei
de steden. De rook werd ook Zondag nog gezien, doch
vlammen of vuur zag men niet. Vanuit de duinenreeks
van Cadzand kon men Zondag aan deze zijde van
Knocke groote bedrijvigheid waarnemen. Ik zag veel
menschen loopen, waartusschen kinderen. Of dit
vluchtelingen waren, welke daar tegengehouden wer
den, weet men niet, maar dit giste men toch. Men had
veel hoop dat er Zondag nog eens een enkele vluchte
ling zou doorkomen, die uitleg kon geven, maar tot
het donker werd kwam er niemand, elk wordt tegen'
gehouden. Zoover wij konden zien, staan nog alle to
rengebouwen, zooals die der kerken te Heijst en Zee-
brugge, en ook de watertoren en vuurtorens te Knocke
en Heijst staan nog overeind. De watertoren te Zee-
brugge, welke naar ik vernam pl.m. 80,000 franks heeft
gekost, schijnt geheel vernield te zijn.
Ook Zondag werd weder druk geschoten, maar nu
verderop. Sommigen waren van oordeel, dat het be
zuiden Oostende was, maar anderen dat het dichterbij
was. Omstreeks half twaalf 's morgens werd op de
hoogte van Heijst eenmaal in de richting van de zee
een kanonschot gelost. Vermoedelijk werden toen weer
Engelsche oorlogsschepen gezien, maar het bleef bij
dat eene schot.
In tegenspraak met het bovenstaande en met vorige
berichten over de beschieting van Zeebrugge door En
te ALKMAAR.
ten STADHUIZE,
op Woensdag 6 Januari 1915,
des avonds half negen.
Mr/ J. VERDAM, Secretaris.
gelsche oorlogsschepen, meldt men aan het zelfde blad
uit Sluis, dat er geen bombardement heeft plaats ge
had. Het kanongebulder van Zaterdag kwam doordat
de groote kanonnen, die van Duitsche zijde in de dui
nen verdekt zijn opgesteld, ingeschoten werden. Daar
toe waren in zee op verschillende afstanden drijvende*
schietschijven geplaatst, die door velen voor Engel
sche oorlogsschepen zijn aangezien.
Gisteren hebben de Duitschers in de duinen bij de
Nederlandsche grens groote activiteit aan den dag ge
legd. Ongeveer 300 manschappen waren bezig een
zwaar kanon in stelling te brengen. Het kanon is van
het Nederlandsche gebied af duidelijk waar te nemen.
Bij Duijnbergen, een klein badplaatsje tusschen
Knocke en Heijst, zoo wordt aan de Maasbode gemeld,
staan 11 zware kanonnen, behoorlijk verdekt opge
steld, met den mond naar zee gericht.
De vorige week waren de Duitschers tusschen Heijst
en Heijst-Sas bezig een zwaren betonvloer te leggen,
waarschijnlijk bestemd voor een 42 c.M. mortier.
OOSTENRIJKSCH LEGERBERICHT.
Officieel werd te Weenen gisteren bekend gemaakt:
„In hardnekkige gevechten in het gebied ten zuiden
van Gorlice, die plaats hadden bij buitengewoon slecht
weder, wisten onze dappere troepen door het nemen
van een belangrijke hoogtelinie zich een gunstige ba
sis voor verdere krijgsverrichtingen te verzekeren.
In de Karpathen hebben geen veranderingen plaats
gehad.
In het dal van de Boven-Uug zijn slechts gevechten
van weinig beteekenis geleverd.
Gedurende de gevechten van Kersttijd zijn op het
noordelijk oorlogstooneel 37 officieren en 12,698 man
schappen krijgsgevangen gemaakt."
RUSSISCH LEGERBERICHT.
Het communiqué van den Russischen Grooten Gene-
ralen Staf zegt:
Op den 3den Januari hebben geen belangrijke ver
anderingen plaats gehad op het front aan den linker
oever van de Weichsel. Op de andere punten kwamen
de gewone artillerie-gevechten en kleine acties voor.
Een meer verwoed gevecht begon in den nacht van
2 op 3 Januari in de streek van Bolimof, waar de
Duitschers na een krachtigen aanval een onzer loop
graven namen, maar er onmiddellijk weder uit verdre
ven werden door onzen tegenaanval, waarbij zij zes
mitrailleuses en een groot aantal gevangenen in onze
handen moesten laten.
In West-Galicië zijn wij op 2 dezer wederom voor
uit gegaan en hebben wij meer dan 1000 Oostenrijkers
gevangen genomen en verscheiden kanonnen en mi
trailleuses buitgemaakt.
Ook in de streek van den Oejok-pas namen wij tal
van Oostenrijkers gevangen en maakten wij verschei
den vuurmonden en mitrailleuses buit. In dit gevecht
gaf zich een geheel Oostenrijksch bataljon met 11 of
ficieren over.
In dezelfde streek werd de staf van een colonne met
den chef gekwetst en vielen alle documenten in onze
handen.
Op onzen uitersten linkervleugel hebben onze troe-
ppn, na door de geheele Boekowina te zijn getrokken,
de stad Soetsjawa bezet op één werst afstand van de
Oostenrijksch-Roemeensche grens.
DE WET's OEVANGENNEMINO.
In de Volkstem van Dinsdag 8 Dec. komt een uit
voerige beschrijving voor van De Wet's gevangenne
ming door de motorbrigade van kolonel Jordaan, waar
uit blijkt dat het een heel karwei is geweest om De Wet
en zijn laatste volgelingen te bemachtigen, ofschoon
de vervolgers door hun auto's natuurlijk heel wat beter
waren uitgerust. Toen De Wet was ontwapend, zeide
hij tegen Jordaan
„Ik moet jou gelukwens met die manier waarop jij
jou werk uitgevoer 't. Dit was baje knap. Maar ik
is Vooral blij dat ik deur 'n Afrikaner gevang is, en nie
deur 'n Engelsman nie."
Na de inspanning, zegt de schr. in de Volkstem dan,
was kol. Jordaan natuurlik uiigeput en vreeslik dors.
De Wet bied hom daarop sijn waterfles aan, en ook
sijn tabak-sak.
In hetzelfde blad komt een artikeltje voorRebellie
en Pieteit:
Toen, na 't mislukken van de Jameson-inval, Cecil
Rhodes te Londen als 'n soort beschuldigde voor de
onderzoeks-kommissie van 't Lagerhuis verscheen,
woonde de toenmalige Prins van Wales later Ko
ning Eduard een der zittingen bij en ging uit z'n
pad, door ten overstaan van alle aanwezigen, aan
Rhodes de hand te reiken en diensvolgens 't prestige
van de aangeklaagde te verzekeren. Dit insident valt
ons te binnen, nu we in sommige bladen aanmerkingen
lezen op de kleine oplettendheden, waarmee de officie
ren, die Genl. de Wet na z'n gevangenneming bege
leidden, de rebelle-hoofdman hadden omringd. We ge
loven niet dat de personen, die thans in de pers aan
dringen op de behandeling van Qenl. de Wet als ware
O O
O
M
O
o O
SB o oLODSD
M O O
i-i o
o
O O
O O O
o o O O
o o o °0oo0
O O O O O
