DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van Sot westoiijk oorlogstorrain.
Van bet oostoiijk oorlogsterrein.
Von bot znidef oorlogsterren,
Lux© Automobielen
Adres JAC. MET, Alkmaar.
No, 16
en
191ê
WOENSDAG
mJANUARI
JF» O O X* 1 O
Abonnementsprijs per 3 maanden f 0.80, fr.p. post f 1—Advertentieprijs 10 ct. p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdrnkkari! vl HERfflSo COSTER <S ZOON, Voordam C 9. Telefoonnr.
Ter sa©©»
BELGÏE.
DUITSCHLAND.
tegen zeer billijk tarief.
VARIA,
NEDERLAND.
ALKMAAR, 20 Januari.
Van alle kanten meldt men ons heden geruchten
over belangrijke operaties, welke spoedig verwacht
worden.
De militaire medewerker van het Russische blad
„Nowoje Wremja" verwacht in Polen een nieuwen
grooten slag over de geheele linie, misschien zelis op
een geheel onverwacht oogenblik. Te Parijs verwacht
men een geforceerden aanval der Duitschers op Ver
dun. Volgens de te Rome verschijnende „Tribuna"
moeien de verbonden mogendheden ieder op haar ei
gen oorlogstooneel en ter zee binnen zeer korten tijd
tot een groote gelijktijdige actie tegen Duitschlard
willen overgaan, welke volkomen is voorbereid en zal
worden ingeleid door een krachtige beweging van de
Engelsche vloot tegen de Duitsche kusten. Eindelijk
komt uit Parijs een bericht, volgens hetwelk binnenkort
een groote actie zal worden ingezet van vliegers en
luchtschepen.
Dat zijn allemaal geruchten en veronderstellingen.
Het eenige feit van belang is het verschijnen van Duit
sche luchtschepen boven Groot-Brittanje. Daar deze
Zeppelins gistermiddag op onze eilanden Ameland,
Vlieland, Terschelling en Schiermonnikoog zijn waar
genomen en gisteravond om elf uur boven de Engel
sche kust verschenen, zijn ze vermoedelijk van Wil
helmshaven gekomen. Het is de eerste maal, dat er vij
andelijke luchtschepen Groot-Brittanje hebben be
dreigd den 22sten December heeft de Duitsche ma
rine-vlieger luitenant Prondzsincky een tocht naar Do
ver ondernomen en drie dagen later verschenen er
Duitsche vliegmachines boven Southend en Sheemess.
Hoeveel Zeppelins er geweest zijn valt niet met ze
kerheid te zeggen, vermoedelijk echter twee of drie.
Allereerst immers het luchtschip verscheen er te
half negen is een aanval gedaan op Yarmouth, een
zeestad op de Oostkust van Engeland met 50.000 in
woners, welke vooral als station voor de luchtvaart
militair belang heeft, maar bovendien ook een marine-
depot en scheepswerven bezit.
De schade wordt vrij belangrijk genoemd. Drie men-
schen werden er gedood, vele ruiten veibrijzeld.
Vervolgens liet het vliegtuig bommen vallen te
Sheringham en Cromer, een badplaats met 4000 inwo
ners, zonder schade aan te richten.
Dan wordt Kings Lynn genoemd, een stad van de
grootte van Alkmaar, in het graafschap Norfolk, met
veel oude gebouwen (de gedeeltelijk gerestaureerde Si.
Margareta-kerk, dateerend uit de 12e eeuw, de gothi-
sche St. Nikolaas-kerk uit de 14e eeuw, een oude gil
denhal) en met een groote mnneanaven.
Hier werd een jongen van 17 jaar gedood.
Tien kilometer ten noorden van King's Lynn ligt
Sandringham, waar zich een landhuis van koning
George bevindt, dat koning Eduard er indertijd heeft
laten bouwen, terwijl ook koning Haakon, gehuwd
met een Eugelsche prinses, er eveneens een landhuis
bezit.
Eenige uren te voren hadden de koning en de ko
ningin er nog getoefd!
Het doel van dezen „raid" der Zeppelins kan tweele
dig zijn. Er kan mede beoogd wezen vernietiging en
schrik-aanjaging, maar ook is het mogelijk, dat ver
kenning de hoodzaak is geweest, Een luchtschip leent
zich natuurlijk veel beter dan een vliegmachine voor
het doen van verkenningen en dit voordeel weegt rijke
lijk op tegen het nadeel, dat het een veel grooter en
ook zekerder doel voor de vijandelijke afweerkanonneu
en machine-geweren vormt. In het algemeen kan men
zeggen, dat luchtschepen zich bijzonder leenen voor
de strategische verkenning op grooten afstand, en
vliegmachines voor de tactische verkenning in de na
bijheid. M. a. w.: een luchtschip kan goede diensten
bewijzen, wanneer het er op aan komt te weten, hoe
de vijand zich voor de komende gevechten voorbereidt,
een vliegmachine, wanneer men wil vaststellen, hoe
sterk de vijand vlak voor of tijdens een gevecht wel is.
De duisternis levert, waar de luchtschepen goede
zoeklichten kunnen werpen, (men zag in Yarmouth
herhaaldelijk lichtflitsen in de lucht), geen bezwaar op.
Wat het aanbrengen van schade aan militaire
werken, gebouwen e. d. betreft, leeren de telegram
men opnieuw, dat er in dit opzicht nog geen aanzien
lijke resultaten kunnen worden bereikt. Het vernielen
van de lucht uit van bijv. een belangrijken strategi-
schen spoorweg of een voor het troepenverkeer bijna
onmisbaren rivier-overgang, is nog niet voorgekomen.
Bijna altijd zijn tot dusverre burgers, vrouwen en klei
ne kinderen de onschuldige slachtoffers van de bom
men, die uit de lucht werden geworpen en bepaalt de
schade zich voornamelijk tot particuliere huizen.
De verwoesting wordt echter ook aangericht om
een moreelen indruk te weeg te brengen. Natuurlijk is
de allereerste moreele indruk, dat dfegeen, die aldus
oorlog voert, nog meer gehaat wordt dan te voren
doch dit wordt er nu niet precies mee beoogd 1 Men
wil onder de bevolking verwarring en vrees stichten,
om op deze wijze de regeering en de militaire en mari
tieme leiding te treffen juist hetzelfde denkbeeld zit
voor, wanneer men een natie, door het afsnijden van
de toevoeren, tracht uit te hongeren.
„Popular clamor exerts an immense disturbing force
upon rational military dispositons", zegt de onlangs
overleden Amerikaansehe admiraal Mahan in zijn Na
val Strategy, dus „Het geschreeuw van het volk oefent
een buitengewoon verwarrenden invloed op de rede
lijke militaire beschikkingen uit".
Het ligt voor de hand, dat een dergelijke „raid"
door Zeppelins, als thans naar de kustplaatsen is on
dernomen, nog veel meer indruk zou maken, wanneer
zij naar Londen plaats vond.
Niet onwaarschijnlijk is deze tocht de voorbode
van een anderen van het begin van den oorlog af
hebben de Londensche bi*den de bevolking van de
Engelsche hoofdstad voortdoend de mogelij1 van
een bezoek van Zeppelins voorgehouden en er tevens
herhaaldelijk op gewezen, dat deze mogelijkheid vol
strekt niet behoefde te verontrusten. Nu, daaraan heeft
de Engelsche pers tot dusverre geeu ongelijk gehad!
Voorzichtigheidshalve hield men echter Londen
en thans ook Parijs 's avonds in het donker en
was men op zijn hoede. Maar even moeielijk als ha
schijnt, van luchtschepen uit bommen te werpen, d.e
goed doel treffen, even moeielijk schijnt het ook, „tref
fers" naar de luchtschepen te richten.
Het gerucht der Londensche bladen, dat er door
een Engelsch oorlogsschip een Zeppelin zou zijn
neergeschoten, verdient dan ook geen geloof was
het waai-, dan zou er al lang een oificieele bevestiging
zijn gekomen 1
„Er valt niets bijzonders te vermelden", zegt het
laatste Fransche communiqué alweer over de gebeur
tenissen van het Westelijk oorlogstooneel. Een vroe
ger communiqué maakt alleen melding van 500 el
Duitsche loopgraven in het bois le Prêtre, in de buurt
van Pont a Mousson, door de Franschen genomen.
Wanneer men de officieele mededeelingen van 10
Januari af aan eens nagaat, dan blijkt, dat de aanvd
der Duitschers daar tot staan is gekomen en dat oe
Franschen daar" langzaam wat vooruitkomen.
In het Oosten werden, volgens het Russische com
muniqué kleinere gevechten geleverd, welke geen wij
ziging in den toestand hebben gebracht.
De Franschen geven zijdelings de vernietiging van
den onderzeeër „Saphir", die in de Dardanellen op
een mijn geraakt is, toe.
Uit Galveston wordt gemeld, dat het laden der
„Dacia" worat voortgezet en dat het schip vanavond
gereed zou zijn om te vertrekken.
Of dit door een Duitsch Amerikaan van de Hamburg-
Amerika-lijn gekocht schip, geladen met katoen, voor
Duitschland bestemd, echter vertrekken zal naar Rot
terdam, om dan spoedig andermaal van eigenaar te
verwisselen en weer aan de H. A. lijn te komen?
DE STRIJD IN BELGIë EN FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag luidt:
Ia België sneeuwt het hevig.
In de streek van Atrecht worden bij tusschenpoozen
kanonschoten gelost. Onze zware artillerie heeft de
vijandelijke batterijen herhaaldelijk tot zwijgen ge
bracht
De stellingen te La Boisselle, die wij in den nacht
van 17 Januari wegens een hevigen brand ontruim
den, zijn den volgenden ochtend heroverd.
Ten noordwesten van Pont h Mousson hebben wij
weder een Duitsche versterking genomen in het Le
Prêtre-bosch, waar wij thans 500 yards Duitsche loop
graven hebben bezet.
Het Duitsche communiqué, dat we gisteren reeds in
een deel der éditie plaatsten, luidt:
Over het geheele front hadden, behalve enkele onbe-
teekenende schermutselingen, slechts artillerie-gevech
ten plaats.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Officieel meldde de Duitsche generale staf
In Oost-Pruisen niets nieuws.
Bij Radzonow, Bilzen en Sierpc werden de Russen
onder zware verliezen teruggeslagen. Eenige honder
den Russische gevangenen vielen in onze handen.
Ten Westen van de Weichsel en ten Oosten van dé
Pilitza bleef de toestand onveranderd. (Reeds in een
deel onzer vorige oplaag opgenomen).
Het Oostenrijksche legerbericht meldt:
In Polen en West-Galicië heeft een artillerie-gevecht
plaats gehad; in de Karpathen viel niets voor.
Uit eenige plaatsen komen opnieuw berichten om
trent zwaren sneeuwval.
Bij Jakobeni in het zuiden van de Boekowina werd
,een aanval der Russen afgeslagen De vijand leed
daarbij zware verliezen.
IN DEN KAUKASUS.
De Generale Staf van het Russische Kaukasus-leger
bericht:
De vervolging van het Turksdie leger wordt voort
gezet.
Wij verdrijven den vijand met succes uit het gebied
van Transtsjoiok.
Op 18 dezer namen wij het dorp Suidrevati en stel
lingen bij den berg Sultan Selim, waarbij wij den vij
and groote verliezen toebrachten.
DE „SAPHIR".
Uit Parijs wordt officieel gemeld:
De Fransche onderzeeër „Saphir", die op 15 dezer
vertrokken was naar zijn waarnemingspost bij de Dar
danellen, is niet teruggekomen bij de vloot, welke in
deze streek opereert.
De buitenlandsche pers bericht, dat hij gezonken
zou zijn en dat Turksche schepen een deel der beman
ning zouden hebben opgenomen.
Uit Konstantinopel wordt nog gemeld: Vijftien man
van de Fransche onderzeeboot „Saphir", die gered en
gevangen genomen waren, zijn hierheen gebracht en
uitgeleverd aan het ministerie van oorlog.
EEN VROEGE APRIL-VISCH.
In Brussel moet het volgende gebeurd zijn schrijft
het N, v. d. D
Zooals men weet was de gouverneur von der Goltz
zeer fel gebeten op alles wat het verkeer tusschen de
bewoners en de buitenwereld kon bevorderd of onder
houden. Het eerst moesten de post- en andere duiven
er aan gelooven. Er is een ware jacht gemaakt op
duiven en ten slotte was er geen duif meer in heel Brus
sel. Dit bracht eenige rust aan de gemoederen en een
politie-agent op een goed idee.
Op zekeren morgen ging hij naar een Duitschen
schildwacht en klampte hem geheimzinnig aan met de
woorden„Wanneer ge mij beloven wilt niets te zeg
gen, zal ik u iets zeer belangrijks openbaren."
De schildwacht zwoer plechtig geheimhouding.
„Welnu, luister", fluisterde de agent. ,,De menschen
hier in Brussel bedotten uw Von der Goltz erg. Zij heb
ben lak aan die duivendooderij, want ze hebben nu iets
veel beters gevonden.
In de Avenue de Louise is een aquarium en de talrij
ke visschen daarin zijn sedert weken gedresseerd om
brieven of depêches over te brengen. Die zeer dunne
strookjes worden aan den staart gebonden der visschen
die in de Senne worden vrijgelaten en dan direct naar
de Schelde en zoo naar Antwerpen zwemmen. Daar
door komen er nog steeds berichten dóór. Maar om
's hemels naam, vertel 't niet over."
Den volgenden dag kon men een gewapende post,
bajonet op het geweer, zien staan voor het aquarium
in de Avenue Louise, en mocht uit dat gebouw niemand
meer gaan, zonder nauwkeurig gevisiteerd te zijn 1
EEN SCHRIJVEN VAN KARDINAAL
MERCIER.
„De Tijd" bevat het volgende protest van Z. E. kar
dinaal Mercier, gericht aan de geestelijkheid van het
aartsbisdom Mechelen.
Mechelen, Zondag 10 Januari 1915.
Zeereerw. Heeren en Geliefde Medewerkers.
Waarschijnlijk hebt gij de mededeel tag gelezen, wel
ke de Duitsche Regeering van Brussel in de dagbladen
heeft gepubliceerd en waarin wordt verklaard, „dat de
Kardinaal-Aartsbisschop van Mechelen in de vrije ver
vulling zijner herderlijke taak in geen enkel opzicht
werd belemmerd."
Uit de feiten moge blijken, hoezeer dat bericht in
strijd is met de waarheid.
Immers, op den avond van den Isten Januari en den
ganschen daaropvolgenden nacht zijn soldaten de pas
torijen binnengevallen, hebben er onzen Herderlijken
Brief aan de pastoors ontrukt of vergeefs getracht die
te doen en, minachtend ons bisschoppelijk gezag, heb
ben zij u verboden hem aan de geloovigen voor te le
zen, terwijl zij u daarbij bedreigden met de zwaarste
straffen, die u of uwe parochie zouden worden opge
legd.
Ook onze waardigheid hebben zij niet verschoond
Op den 2den Januari, in den vroegen ochtend om 6
uur, ontvmg ik het bevel mij dienzeifden morgen voor
den Algemeenen Gouverneur over mijn Brief aan pries
ters en geloovigen te komen verantwoorden. Den vol
genden dag werd mij verboden in de Kathedraal van
Antwerpen het plechtig Lof te gaan bijwonen; dan ein
delijk is het mij niet toegestaan mij vrij te bewegen,
om de andere Bisschoppen van België te bezoeken.
Uwe rechten, geliefde medewerkers, en de mijne
werden aldus verkracht: als burger van België, ais
zielenherder en als lid van het Heilig College van
Kardinalen protesteer ik daartegen plechtig.
Wat anderen ook mochten voorspellen, de ervaring
heeft nu bewezen, dat uit dat Herderlijk Schrijven
geen gevaar voor oproer is ontstaan; integendeel is
gebleken, dat het niet weinig heeft bijgedragen tot
kalmeering der gemoederen en tot de openbare rast.
Ik wensch u geluk met uwen even krachtdadig als
zachtmoedig volbrachten plicht. Blijft aan dien plicht
getrouw, vastberaden en vreedzaam, indachtig de
woorden, waarin ik u mijne bedoeling volkomen heb
uitgedrukt. „Weest tegelijk èn de beste bewaarders van
de vaderlandsche trouw èn de hechtste steun der open
bare orde."
Overigens, „zijt vurig van geest, dient den Heere.
Verheugt u in de hoop, weest geduldig in lijden, vol
hardend in het gebed. Komt den geloovigen in hun
nen nood te hulp." (Rom. XII 12).
Vergeet mij intusschen niet in uwe gebeden, zooals
ook ik uwer blijf gedenken. Laten wij, vereenigd door
een nauwen band van broederliefde, den Bisschop, de
Priesters en het volk den Heer aanbevelen, „opdat zij
inzien, wat zij moeten doen, en de kracht verkrijgen,
om te volbrengen, wat zij hebben ingezien." (Uit het
Misgebed. Zond. na Driekoningen.)
U in X o toegenegen
D. J. Kard. MERCIER.
DE SOCIAAL-DEMOCRATEN EN DE OORLOG.
Bij de infanterie is een leerboek in gebruik, getiteld
„Dei" gute Kamerad", geschreven door majoor von
Klass in een tijd toen de sociaal-democratie bij de le-
ger-autoriteiten in zeer slechten reuk stond. Het boek
bevat dan ook openlijke waarschuwingen tegen de
sociaal-democraten, die als belasteraars van het leger
en tweedrachtzaaiers worden voorgesteld. Thans kan
de „Vorwarts" echter meedeelen dat op hoog bevel alle
zinsneden in het boek, die voor de sociaal-democraten
TE HUUR,
Telefoon 572.
onaangenaam zijn, zullen worden geschrapt op grond
van hun thans gebleken vaderlandslievende gezind
heid.
EEN NIEUWE KWARTIERMEESTER-GENERAAL.
In de plaats van generaal Von Voigt Rhetz, die
overleden is, is tot kwartiermeester-generaal van het
Duitsche leger benoemd generaal Wild von Hohen-
bom.
Vóór den oorlog was de nieuwe titularis directeur
van de afdeeling Algemeene Zaken in het ministerie
van oorlog.
HET EVANGELIE VAN DE EENVOUD.
Ernstige tijden hebben den mensch steeds tot na
denken gebracht. Menigeen kwam gelouterd uit een
crisis te voorschijn, en hoewel wij nu nog niet hoeven
te zeggen, dat wij blij mogen zijn over het oorlogs
misère, dat ze nut zal stichten, staat vast.
In Duitschland wordt alom het evangelie van de
eenvoud gepredikt. Evangelische predikanten, Roomsch
Katholieke geestelijken, Rabbles, Christen-Socialisten,
Materialisten, Anarchisten, Mormonen, zij allen roe
pen het uit, dat de mensch veel te weelderig is gaan
leven, In de eerste plaats richten zij zich tot de eerste
standen. Inderdaad de luxe en het comfort der Ber-
lijksche upperten was altijd zeer overdreven, grens
de soms aan het weerzinwekkende. Menige Patrici
sche familie in Holland leeft zoo eenvoudig mogelijk.
Maar in Duitschland, en speciaal dan in Berlijn, re
geerde bluf. En nu roepen de boetepredikers uit met
met luiden stem: Bekeert u! Wordt eenvoudig.
Leeft eenvoudig. Wat gij zelf te veel hebt, komt een
ander tekort.
In de eerste jaren is thans een opleving van het „een-
voudsenthousiasme" te wachten, niet alleen in de oor
logvoerende landen en in Amerika, maar ook hier. In
breeden kring zal men luxe weer gaan verfoeien, zal
men comfort weer als zonde gaan beschouwen, en zal
weer menig huisvader slechte op guldensstoelen wil
len zitten met vrouw en kinderen' aan 'n withouten ta
fel, die bij den maaltijd niet gedekt wordt en die geen
tafelkleed behoeft te dragen; de oudste dochter zal op
haar rok geeu overbodig opscliikknoopjes willen heb
ben, en een kant kraagje op haar blouse is eveneens
contrebandede oudste zoon zal zijn zilveren horloge
ketting verkoopen, omdat hij het met een zwart koordje
zal kunnen doen; en eindelijk zal de geestelijke kost
opgedischt worden in stevige boekwerken, maar zullen
prachtbanden uit den booze zijn.
Laten wij hopen, dat men inderdaad spoedig ook in
ons land den strijd aan gaat binden tegen het overda
dige onnoodige, dat niet mooi is en niet siert, en enkel
maar noodig is, omdat de mode het voorschrijft, of
omdat iedereen het heeft. Maar dat wij bewaard blij
ven voor een al te krachtige eenvoudsstrooming. Niet
alleen zou hieronder in de eerste plaats de kunst te
lijden hebben, maar ook zou menige industrie erdoor
tenonder gaan. Neen, wij moeten den juisten midden
weg weten tusschen absoluten eenvoud en luxe. Dik
wijls is het moeilijk, dien te vinden. Maar hebben wij
hem gevonden, dan bezitten wij een basis. En niemand
ergert zich aan onze overbodige fraaiigheden, noch
lacht om onze eenvoud.
KORTE BERICHTEN.
De Italiaansche stoomboot „Varese" is op de
vaart van Sfax naar Venetië bij Pola rechtstreeks in
het Oostenrijksche mijnenveld, gevaren. Het schip stiet
op een mijn en is gezonken. Van de bemanning werd
slechte één man gered.
Volgens een bericht uit Berlijn zou vanuit de
havenforten van Liverpool op een Zweedsch handels
schip een kanonschot gelost zijn, dat echter miste. De
kapitein moet aan den Zweedschen minister van buiten
landsche zaken een verzoek om protest bij de Engelsehe
regeering ingediend hebben.
Op de nieuwe omnibuslijn te B e r I ij n hebben
Zondag j.I. voor het laatst auto's gereden. Maandag
zijn op de lijn de paardenomn ibussen weer
ingevoerd. Wegens het gebrek aan auto's kon op de
lijn nog maar om het kwartier een omnibus rijden,
wat het geduld van de menschen die er gebruik van
plachten te maken, op een zware proef stelde.
In een fabriek voor telefoon- en telegraafdraad
voor het gebruik te velde en van kettingen van het voort
trekken van geschut in Trenton Nieuw-Yersey woedde
een brand, die voor 2% millioen schade aanrichtte.
Men denkt dat de brand door kwaadwilligen is ge
sticht.
Bij de mijnen te Kirkenaes, (Noorwegen) ontplof
te ongeveer 2000 K.G. dynamiet, waardoor zes of ze
ven arbeiders gedood werden.
Te Genève is uit Marseille het bericht ontvangen
dat daar tegen het einde van Januari 200 Japansche
officieren zullen aankomen om als drilmeesters te die
nen voor Engelsche en Fransche rekruten.
De nieuwe Gazet van Antwerpen meldt, dat de
gemeenteraad van Gent het voorstel der belasting op
de ongehuwde mannen, in zijn laatste zitting aange
nomen heeft.
ie Parijs is een tweedekker naar beneden geval
len. De vlieger brak beide beenen en kreeg inwendige
kwetsuren, waaraan hij in het hospitaal overleed. Zijn
passagier verbrandde levend in de benzine.
Een financieele commissie uit een der voorname
fabriekscentra van België heeft, naar de N. R. Crt. ver
neemt, de hand gelegd op 60 a 70 millioen Holland-
sche steenen van dé Waal, om terstond na den oorlog
met kracht het herbouwen van verwoeste fabrieken en
huizen ter hand te kunnen nemen.
STAAT VAN BELEO.
Bij Kon. Besl. van 19 dezer zijn met ingang van
heden verschillende gemeenten in staat van beleg ver-
AARSCHE COURANT.