DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
O o r 1 o
Van 1st westelijk oorlogsterreln.
Van let ooglijk oorlogstarroin.
Lux© Automobielen
Adres JAC. MET, Alkmaar.
No hm*b®f Honderd öïi
zewTitiende
jaargang.
flbonnementsprfis per 3 maanden f 0.80, fr.p. post f 1.—. Advertentieprijs 10 ct. p. regei, groote letters naar plaatsruimte. Brieven Ir. N. V. Boek- en Handelsdrnkknril yA HERMs. COSTER ZOON, foordam C 9. Telefoonnr. 8.
ZATERDAG
mJANUARI
Ter Zioe.
VARIA.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 23 Januari.
Vanmorgen meldde men ons, dat gisteravond half
elf eenige vliegtuigen, waaronder minstens één Zeppe
lin, over Cromer (aan de Noordzee-kust in het graaf
schap Norfolk, ten noord-westen van Yarmouth) wa
ren gevlogen en hun weg in zuidelijke richting hadden
vervolgd. Een later bericht sprak van twee of meer
luchtschepen en deelde verder mede, dat er geen bom
men werden geworpen maar wel zoeklichten waren
waargenomen en dat de luchtschepen omstreeks mid
denmuit te Kmgs Lynn waren gerapporteerd. Nog 'a-
ter meldde men ons evenwel, dat ue betreffende me-
ctedeehng vermoedelijk onjuist zou zijn en dat de op
winding wel zou moeten worden toegeschreven aau
de verschijning van een Engelsch watervliegtuig.
Men heeft aan de Engeische kust behalve een ge
bruikelijke kustwacht, bestaande uit matrozen, ook een
luchtwachi ingesteld, bestaande uit luchtschepen en
vliegtuigen en nu is het heel wel mogelijk, dat een der
luchtbewakers voor een vijand is aangezien en dat
zijn verschijning in het gerucht den vorm heeft aange
nomen van de aanwezigheid van een vijandelijk lucht-
eskader en daardoor opwinding heeft veroorzaakt.
Te Deal (aan de straat van Dover) ontstond volgens
de Chronicle opwinding, doordat men een half uur
lang motoren-geluid in de lucht hoorde en een ge
heimzinnig, onzichtbaar luchtschip vermoedde wie
herinnert zich niet de berichten over dergelijke
„waarnemingen" in vredestijd?
in elk geval bewijst deze opwinding wel, dat de
schrik er ia zit, wat trouwens ook geen wonder is
men denke maar eens in dit verband aan de angst, wel
ke, blijkens een telegram in dit nummer te Stavoren
werd opgewekt door een zwaren knal, tengevolge van
het laten ontploffen van een mijn door de marine op
Texel.
Verschillende Engeische bladen trachten van de
angst en ontsteltenis profijt te trekken door een „free
insurance against Zeppelins", door een gratis verze
kering tegen Zeppelins.
„Dij een volgenden luchtaanval zoo lezen we in
de Chronicle kan schade aau ieven en eigendom mo
gelijk evenveel voortvloeien uit de schoten en granaten
van onze eigen afweerkanonnen als uit de bommen
van den vijand. Dit is het gevaar, tegen hetweik de mi
litaire autoriteiten het publiek reeds gewaarschuwd
hebben. Hieraan mag worden toegevoegd, dat The
Daily Chronicle lezers verzekert tegen alle kansen, on
verschillig op welke wijze de schade wordt toege
bracht."
Het blad verklaart, dat het voor zes maanden
j 120.000 voor dit doel heeft uitgetrokken. In elk num
mer komt een coupon voor, welke Britten slechts heb
ben te teekenen ca op te zenden, om gedurende 24
uur ('s Zaterdags voor twee etmalen) verzekerd te zijn
en eventueel aanspraak te hebben op uitkcering van
j 1200 a 3000. In hetzelfde blad vestigt de oefaam-
de immers even beroemde als beruchte Conan
Doyie nog op een andere verzekering de aandacht.
Hij betoogt, dat er meer gedaan moet worden om den
matrozen in geval van nood het leven te verzekeren.
Veel reddingsmiddelen aan boord van een oorlogs
schip werden vroeger overbodig geacht, omdat het
schip eventueel tocü in stukken zou worden geschoten
door kanonnen op schepen, die zich op het water be
vonden. Maar het is tot dusverre gebleken, dat het
grootste gevaar voor Engeische schepen schuilt onder
het water, dat ze door mijnen of onderzeeërs tot zin
ken worden gebracht. Wanneer redeneert nu Conan
Doyle de Hawke, de Pathfinder, de Cressy, de
Hogue, de Aboukir, maar booten hadden gehad, zou
den er n»et zooveel menschenlevens zijn te betreuren.
Maar men heeft bezwaar tegen booten, omdat deze bij
een actie te veel ruimte innemen, vernield worden en
brandbaar zijn. Waar bij de koopvaardij bootruimte
disponibel moet zijn voor ieder passagier, daar mag
dit echter ook geëischt worden voor oorlogsschepen,
welke zooveel grooter kans om te zinken hebben, en
waarvan de bemanning zoo veel waarde voor het land
heeft. De heer Conan Doyle stelt voor, dat elk oor
logsschip minstens twee groote motorboo'vu heeft,
welke gestopt worden, waar ze het minst in den weg
slaan. Wanneer het schip getorpilleerd wordt, behoe
ven de mannen niet langer hulpeloos den dood tege
moet te zien. En als het in een gevecht gewikkeld
wordt, kunnen de booten met twee of drie man ergens
gaan liggen en dadelijk te hulp komen, wanneer dit
noodig is.
Heel gelukkig lijkt ons dit voorstel niet. De redactie
van de Daily Chronicle meent dan ook, dat dit een
punt is, waarop de aandacht van uitvinders en ande
ren steeds gevestigd moet blijven.
In de Duitsche Lok. Anz. vonden we een andere
raadgeving, maar op heel ander gebied, welke we ech
ter hier ook wel even kunnen vermelden.
Het blad spoort zijn lezers aan, 's Keizers verjaar
dag 27 januari te vieren door een vaderland-
schen plicht te vervullen, welke hierin bestaat, dat dien
dag zooveel mogelijk goudgeld naar de Rijksbank
wordt gebracht. Men kan^gerust zeggen, dat de goud
voorraad der Rijksbank eiken twijel aan de onvoor-
waardelijkste zekerheid van den Duitschen gouden
standaard onmogelijk maakt, maar elk goudstuk
meer, dat zijn weg naar de Rijksbank vindt, verlicht
deze haar arbeid, vermindert de moeieüjkheden, waar
onder zij haar economische plichten vervult en werkt
daardoor mee aan de versterking van de nationale
economie. Wie dus nog goudgeld in zijn bezit heeft
of dit nog bij bekenden weetkau tot versterking
van Duitschland's economisch pantser bijdragen, zegt
het blad, dat eindigt met de leuze: „Op 's Keizers ge
boortedag ai het goudgeld naar de Rijksbank!
De communique's melden slechts kleine feiten, waar
uit blijkt, dat de Duitscbetg alom offensief optreden en
overal aan- en uitvallen do°n, zonder echter ••geus
belangrijke resultaten te bereiken. Het blijft bij loep-
graven nemen, heroveren, behouden. In de buurt van
Yperen hebben de Duitschers weer meer activiteit be
toond dan de laatste dagen, in'de Argonnen wordt
met groote hevigheid aan beide zijden gestreden en Let
zelfde kan worden gezegd voor de Vogezen, waar
Hartmannsweilerkopf een groote rol in de operaties
vervult. Deze „kepf" is een berg van 956 meter hoog'
te, ten oosten waarvan het dorp Hartmannsweiler li^t.
De Duitschers schijnen deze hoogte te hebben ver
overd, maar in de buurt daarvan wordt nog steeds
verwoed gevochten.
Over het bekende gevecht bij Soissons geeft de Mor
ning Post nog eenige belangwekkende bijzonderheden.
Cuffies
I Vregny
Crouy
Soissons
Toen de Franschen uit de linie Cuffres-Crouy waun
verdreven, wisten ze stand te houden in loopgraven
in weiden. De Duitschers groeven een tunnel naar de
rivier en lieten deze daarna springen, met het gevolg,
dat het rivierwater de weiden en loopgraven in
stroomde. Tegelijkertijd wierpen zij zich in massa up
de terugtre-kkende Franschen, waarop een verbittud
bajondgevecht aau den rivier-oever volgde, waaroij
de Franschen 12,000 dooden, gewonden en gevange
nen verloren. Doch terwijl de Duitschers al hun aan
dacht wijdden aan hun slachtoffers daar in de bomt
van de rivier, ontwikkelden andere Fransche troepen
zich snel en vielen de Duitschers rechts en links in de
flank, terwijl de Fransche artillerie eufileervuur aftJaf
op de Duitsche massa's. Vele Duitsche troepenonder-
deelen werden zoodoende afgesneden. Gedurende de
door deze actie ontstane verwarring wisten de Frua-
schea over de rivier te komen. Zes duizend Duitschers
werden gedood, gewond of gevangen genomen.
De Turken meiden, dat de Russen, nu zij den Turk-
schen linkervleugel niet konden omsingelen, tengevolge
van een tegenaanval terugtrokken, achtervolgd door
de Turken. Het bericht klinkt natuurlijk alleronwaar
schijnlijkst. Maar de indruk, dien de berichten uit St.
Petersburg gaven, alsof de Rassen met de Turken in
den Kaukasus zoo goed als klaar waren, is toch ook
geheel onjuist, getuige de laatste mededeeling van den
Russischen geueralen staf, waarin wordt gewaagd van
den hardnekkigen tegenstand der Turken en zelfs mel
ding wordt gemaakt van het buitmaken vant<_n
Turksch kanon,
f
De Britsche regeering heeft te kennen gegeven, dat
de Dacia zal worden aangehouden, als het schip Gal
veston verlaat. Blijkt de lading te behooren aan Anie-
rikaansche burgers, dan zal de Britsche regeering deze
aankoopen of haar naar Rotterdam zenden. Het heet
dat het schip niettemin de reis zal doen, om de zaak
door het Prijzenhof te doen uitmaken.
Ook op deze plaats zij er even de aandacht op ge
vestigd, dat blijkens een regeeringsnota de positie van
ons land nog evenzeer als in Augustus de onmiddel
lijke beschikking over onze geheele krijgsmacht eischt.
Wij moeten dus „altyd waeksaem" blijven en de
landweer kan helaas nog niet „huis toe".
DE STRIJD IN BELGIë EN FRANKRIJK.
Het Fransche avond-communiqué meldt:
Nieuwpoort is weder vrij hevig beschoten.
Onze infanterie is eenigszms vooruitgekomen ten
oosten van den grooten weg naar Lombaertzijde.
Tusschen Yperen ea de Üise heeft onze artillerie
succes gehad met de beschieting van verdedigingswer
ken, batterijen en bijeengetrokken infanterie.
Te Soissons is de toestand onveranderd.
Bij Berry-au-Bac hernamen wij een loopgraaf, die
wij vroeger ten gevolge van een hevige beschieting
hadden moeten ontruimen.
ïn de streek van Perthes deed de vijand in den nacht
van 20 op 21 Tan., zonder succes, een aanval op het
noordwesten van Beau Séjour.
Ten zuiden van St. Mihiel in het bosch van Apré-
mont moesten wij ten gevolge van een zeer hevige be
schieting 150 M. loopgraven opgeven, die wij gisteren
hadden genomen.
In het Le Prêtre-bosch ten noordwesten van Pont-k-
Moussoc heroverde de vijand een deel der loopgraven,
die wij dén 20sten genomen hadden.. Wij handhaven
ons m het overige gedeelte van de stelling.
In de Vogezen: De vijand wierp zes projectielen
groot kaiiber op St. Dié zonder belangrijke schade
aan te richten.
Tusschen de passen Bonhomme en Schlucht heeft
een artillerie-gevecht plaats gehad. De vijandelijke ka
nonnen werden echter tot zwijgen gebracht
Voor Anna-Marie dreef onze artillerie vijandelijke
troepen uiteen.
Dit het Duitsche groote hoofdkwartier werd gisten n
gemeld:
Aanhoudende regens beletten gevechten op groote
schaal tusschen de kust en het La Bassée-xanaal. Bij
Atrecht hadden artillerie-gevechten plaats.
Lcn ten zuid-westen van Berry-au-Bac eergisteren
veroverde loopgraaf, werd, daar zij door den ingestor-
ten muur eener fabriek gedeeltelijk met pain werd ge
vuld, verlaten en verwoest.
Een Fransche aanval ten noorden van Verdun werd
gemakkelijk afgeslagen.
Na de gevechten van eergisteren ten zuiden van St.
Mihiel handhaafden zich kleine Fransche afdeelingen
nog op korten afstand van onze stellingen. Door een
tegenaanval werd het terrein voor ons front tot de
oude stelling der Franschen gezuiverd.
Het gevecht bij Croix des Carmes, ten noord-westen
van Pont a Mousson duurt nog voort. Een krachtige
Fransche aanval op het door ons heroverde deel van
onze stelling werd onder zware vijandelijke verliezen
teruggeslagen.
In de Vogezen wierpen onze troepen ten noord» a
van Senaheim (Ceniay) den vijand van de hoogten bij
Hartmannwerkenwij maakten twee officieren en 125
man gevangen. (Reeds in een deel onzer vorige op
laag vermeld).
EEN ZEPPELIN BOVEN BOULOGNE.
De correspondent van de Daily Telegraph te Bou
logne heeft uit verschillende zeer vertrouwbare bron
nen vernomen, dat Dinsdag even na middernacht een
Zeppelin boven Boulogne is waargenomen, meldt de
N. Rott. Ct. Het luchtschip liep met groote snelheid
en vloog zeer laag, zoodat het geluid van de motoren
zeer duidelijk hoorbaar was voor de weinigen die op
straat waren. Er zijn boven Boulogne geen bommen
geworpen.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Uit Weenen wordt officieel gemeld:
Ten noorden van de Weichsel ontwikkelde zich gis
teren een vrij levendig artilleriegevecht. Onze artille
rie trad vooral in werking in den zuidelijksten Nida-
secior en bij Chasiny, waar het treinverkeer door tref
fers ernstig gestoord werd en eveneens aan het zuide
lijk gedeelte van de Weichsel.
Op andere gedeelten van het front artillerie-gevech
ten van meerdere of mindere hevigheid.
In de Karpathen is de toestand dezelfde gebleven.
Het Duitsche ïegerbericht, dat we gisteren nog in
een deel der editie konden opnemen, meldde gisteren:
In Oost-Pruisen is de toestand onveranderd. In liet
Zoacha-geb'ti vorderen onze aanvallen langzaam.
Ten Oosten van de Pilitza geen nieuws.
DE DACIA.
Het Amerikaansche departement van buitenlandsche
zaken heeft aan de eigenaars van de „Dacia" medege
deeld, dat Engeland besloten heeft dit schip buit te
maken, zoo het de haven verlaat.
De eigenaars antwoordden, dat het schip toch zee
zal kiezen, om in principe de zaak door het Prijzenhof
te kunnen doen uitmaken.
DE BEMANNING VAN DE „SAPHIR".
De Fransche regeering deelt nu officieel mede, dat
de ambassadeur van de Vereenigde Staten te Konstan-
tmopel heeft gemeld, dat Turksche schepen tien man
van de equipage van den Franschen onderzeeër „Sa-
phir", die in de Dardanellen is gezonken, hebben ge
red en te Konstantinopel aan wal gebracht.
(De Turksche regeering had dit feit reeds eenige da
gen geleden gemeld).
DE PAUS EN DE OORLOO.
Stefani meldt uit Rome aan de N. Rott. Crt.
De Paus heeft gisterochtend in de vergadering van
kardinalen een toespraak gehouden, waarin hij op
nieuw uiting gaf aan zijn diepe smart over den nood-
lottigen oorlog. Maand na maand verstrijkt zonder
de minste hoop dat er aan dit bloedbad een einde
komt. Indien men het einde van deze ramp niet kan
verhaasten, dat men er zich dan op toelegge om er de
droevige gevolgen van te verzachten.
De Paus verklaarde als hoogste vertolker en hand
haver der eeuwige wet zonder omwegen, dat het aan
niemand is toegestaan het recht te krenken, maar,
voegde hij er aan toe, het zou noch passend noch nut
tig zijn hei pauselijk gezag te betrekken in de geschil
len der oorlogvoerenden. De Heilige Stoel moet zijn
volkomen onpartijdigheid handhaven en de Paus moet
met dezelfde menschlievendheid alle oorlogvoerenden
bejegenen, omdat hij in hen niet de bizondere belan
gen die hen scheidenziet, maar het algemeene belang
van het geloof, dat hen tot broeders maakt.
De Paus verklaarde, dat de gedachte zich nog meer
opdringt wanneer men bij den zoon de eerbiedige ge
negenheid voor den gemeenschappclijken vader ziet
toenemen en in dit verband: sprak hij over zijn bemin
de Belgische volk en den brief, door hem aan den kar
dinaal te Mechelen gezonden. Hij deed vervolgens
TE HUUR,
tegen zeer billijk tarief.
Telefoon 572.
een beroep op de menschlievendheid van hen die
grenzen van vijandelijke lauden overschrijden om de
bezette gebieden niet noodeloos te verwoesten en druk
te hen wier vaderland aan den vijand onderworpen
werd op het hart te zorgen dat hun drang om de onaf
hankelijkheid te herwinnen hen niet tot het uiterste
drijve ea de openbare orde te handhaven in het belang
van hun eigen toestand.
De Paus wekte ten slotte alle gelnovigen op om deel
te nemen aan de bizondere kerkelijke diensten, die op
7 Februari in Europa zullen worden gehouden en op
21 Maart buiten Europa, en deelde mede, dat hij zelf
en de kardinalen te Rome zouden deelnemen aan den
dienst in de St. Pieterskerk.
Na de toespraak heeft de Paus verscheidene bis
schoppen benoemd.
KORTE BERICHTEN.
Het Zweedsche stoomschip „Drott" van Gefle is
in de Bothnische Golf op een mijn gestooten en ge
zonken. Vijf man van de equipage, waaronder de
kapitein, zijn om het leven gekomen, de anderen zijn
gered. Twee man werden gekwetst.
Prins Joachim, de jongste zoon van den Duit
schen Keizer, vertrok heden met een veertiendaagsch
verlof naar Baden-Baden ter volledig herstel van de
influenza en dysenterie, waaraan bij heeft geleden.
Geheel Noordelijk Servië ligt nu diep onder de
sneeuw. In de hoogergelegen deelen des lands ligt zij
1 a 1 M. hoog.
De Duitsche academische organisaties hebben
ervan afgezien, de leden uit vijandelijke landen, die ze
in vredestijd het lidmaatschap hadden aangeboden,
van de ledenlijst te schrappen.
Ten gevolge van de ontploffing van den stoomke
tel op den Amerikaanschen kruiser „San Diego "bij
La Paz (Mexico) werden vier personen gedood en ne
gen gewond.
Naar de Londensche Daily Telegraph uit Mon
treal verneemt, zou dezer dagen het vierde Canadee-
cshe stoomschip, geladen met voorraden voor de Bel
gen, uit Halifax vertrekken.
Het Belgisdie steunfonds maakt nu aanstalten om
vijftig scheepsladingen voedingsmiddelen te zenden.
Verscheidene Engeische bladen, de Daily New»
o.a., verbinden een verzekering tegen schade voor bom
men uit de lucht of van zee aan een abonnement, de D.
N. tot een maximum van p. 250 uit de lucht en p. 25
van zee.
Een Engeische assurantie-maatschappij geeft een
gemengde polis uit voor schade, veroorzaakt door
bommen uit de lucht, van oorlogsschepen, vuurwapenen
van de landmacht, ontploffing, brand, vernieling bij
staking of oproer, inbraak. Daarvoor betaalt men aau
jaariijksche premie op de 100 p.: te Londen 20 sh., aan
de Oostkust 40sh., aan de Zuidkust 25 sh., aan de
Westkust en elders 10 sh.
„GEOPEND DOOR DE CENSUUR."
Gisteren ontving de Nieuwe Courant voor het eerst
een brief, met een Hollandsche censuurstrook dichtge
plakt.
Het is een witte strook, achter op het couvert beves
tigd en, blijkbaar door middel van een drukstempel,
voorzien van woordenGeopend de de Censuur. Het
ziet er wat minder smakelijk uit dan de visite-kaartjes
van den Engelscben censor.
De brief was afkomstig uit een der in staat van be
leg verklaarde gedeelten des lands. Daar echter blijk
baar voistrekt niet in al die gedeelten, of althans lang
niet op alle brieven die uit zulke streken verzonden
worden, die censuur wordt toegepast, zijn binnenland-
sche brieven, van de bedoelde strook voorzien, nog een
zeldzaamheid.
Het recht van het militair gezag tot brievencensuur
in staat van beleg verklaarde streken berust op an. 38
der wet van 23 Mei 1899, waarin het bevoegd wordt
verklaard „in beslag nemen en te openen elk stuk, aan
de post of andere instellingen van vervoer, dan wel
aan de telegraaf toevertrouwd en daarvan inzage te
nemen."
BEGRAFENIS LUITENANT LUDEN.
Op de Algemeene Begraafplaats te Bussum heeft
gisteren onder zeer veel belangstelling de teraardebe
stelling plaats gehad van den lui. ter zee 2e kl. j. H.
Luden, die bij het ongeluk op de Westerschelde Let le
ven verloor.
Nadat de lijkkist met het stoffelijk overschot in het
familiegraf was neergelaten, werden darop neergelegd
de Nederlandsche vlag, de steek, de sabel, en de epau
letten van den omgekomen officier. Nadat de zeer vele
kransen rondom de groeve waren neergelegd, sprak
ds. Loeff, uit Breda, een woord van diepen weemoed,
herinnerde aan de blijmoedige levensopvatting en het
ernstige vroom gemoed van den officier Luden.
Verder hebben het woord gevoerd de vertegen
woordigers van den minister van marine, id. van den
opperbevelhebber van land- en zeemacht, id. van den
vice-admiraal Colenbrander, de oudste kameraad van
luit. Luden, vroeger zijn leermeester te Breda, een ka
pitein ter zee, de voorzitter van „Onze Vloot", en een
korporaal der marine. Allen brachten in treffende
woorden hulde aan de gavin van verstand en hart van
den overledene.
De vader van den overledene dankte voor de bewe
zen eer.
„DONKER» VOORUITZICHT.
De Kon. Stearinekaarsen-fabriek te Gouda, waarop
pl. m. 600 mannen en vrouwen werk vinden, dreigt
stopgezet te zullen worden, wanneer het uitvoerverbod
van geraffineerde talk, oliën, oliezaden, oliehoudende
noten en reuzel door Engeland wordt gehandhaafd.
De kaarsenfabriek gebruikt in hoofdzaak talk en
palm-olie als grondstoffen en er is, zoo schrijft de
COURANT.
