DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van liet waste! oorlogsterretn.
Van bat oostelijk oorlogsterrein.
3T> O o r 1 o
No» 21
Honderd en sOTentiende jaargang.
1915
Abonnementsprijs per 3 maanden f 0.80, fr.p. post f 1.—Advertentieprijs 10 ot. p. regel, groote letters naar plaatsrnimte. Brieven fr, N. I Boek- en Handelsdrnkkwi rfe, HERMs» COSTER Z00Nr Voordam C 9. Telefoon®,
DINSDAG
mJANÜAHÏ
*37ox* zee.
In d© IsLolonien.
BELGIE.
PTTFSCHLAM).
NEDERLAND.
ALKMAAR, 26 Januari.
Natuurlijk worden er veel beschouwingen gegeven
over het zeegevecht in de Noordzee, maar veel nieuws
kunnen deze nog niet brengen. Men weet nog te wei
nig bijzonderheden, om nu reeds meer dan algemeene
opmerkingen te kunnen maken.
Naar uit de Engelsche bladen blijkt geeft het in En
geland nog bijzondere reden tot voldoening, dat de
„Blücher" in den grond geboord is, omdat deze krui
ser het eerste Duitsche antwoord is geweest op de En
gelsche Dreadnought-politiek, een antwoord dat zou
doen zien, dat men in Duitschland Engeland wilde en
kon treffen. Engelsche deskundigen beschouwden
van den beginne af aan dit schip als een gewaagde
proefneming, waarbij zoowel ten aanzien van de be
wapening als in andere opzichten technische fouten'
zouden zijn gemaakt. Thans, nu het schip van circa 12
millioen gulden vernietigd is, hoewel het voorzien was
van alle denkbare verbeteringen en de beste artilleris
ten aan boord had, komen er allerlei oordeelvellingen
los, waarbij en vermoedelijk niet tan onrechte in
het bijzonder de aandacht gevestigd wordt op de
omstandigheid, dat dit schip de geringste snelheid1 had
en dus eigenlijk niet had moeten meeloopen met de
snellere Duitsche slagkruisers. In dit verband wordt
de vraag gesteld, waar van het Duitsche slagkruiser
eskader de „Von der Tann" is geweest, die in de
plaats van de „Blücher" de waarde van de scheeps
macht aanzienlijk zou hebben verhoogd. Men heeft
Zondag te Delfzijl een grooten kruiser gezien,
stöomende van Emden in de richting van Bor-
kum. Niet onmogelijk is dit de „Von der Tann" ge
weest, die de andere Duitsche schepen tegemoet ge
stoomd is, maar niet tijdig genoeg op het strijdtooneel
is aangekomen.
Het spreekt wel van zelf, dat verschillende bladen
eenigszins voorbarig constateeren dat in het zee
gevecht de beslissing niet wordt gebracht door torpe
do en onderzeeër, doch door het zware kanon. Merk
waardig is, dat juist op dit moment de „Daily Mail"
komt met een bericht uit Kopenhagen, volgens hetwelk
de Duitschers goedgeslaagde proeftochten hebben ge
maakt met nieuwe „super-onderzeeërs", die voor drie
maanden voorraden kunnen meenemen, geen haven be
hoeven binnen te loopen, geen hulp van een ander
schip noodig hebben en voornamelijk bestemd zijn
koopvaardijschepen na te zetten.
Over de verliezen verluidt nog niets naders, zoodat'
nog niet bekend is, hoe de kleinere kruisers en de tor-
pedbbooten, die volgens de officieele lezing aan den
strijd deelnamen, er afgekomen zijn. De Engelsche ad
miraliteit spreekt de Duitsche mededeeling wel tegen,
volgens welke er een Engelsche slagkruiser in den
grond geboord zou zijn, maar over andere verliezen
zwijgt ook zij.
Blijkens een zooeven ontvangen Wolff-bericht, houdt
men aan Duitsche „welingelichte" zijde vast aan de
voorstelling, dat er een Engelsche slagkruiser in den
grond geboord is. Een van de Duitsche torpedoboo
ten heeft den sragkruiser, die reeds van het Duitsche
geschutvuur had geleden en al helde, door twee
torpedoschoten tot zinken gebracht De ondergang van
dezen slagkruiser host door een in de nabijheid zijnd
Duitïch luchtschip geconstateerd I>ze wrfclaring
wijkt dus af "?n ie officieele Engelsche ra teven? van
de lezing, welke een Hollandsch ooggetuige (era traw
ler schipper) van het gevecht geeft
Evenals gisteren, blijven wij ook heden nog geloof
hechten aan het Engelsche officieele bericht. Was het
onjuist, waarom zou de Duitsche marine het niet of
ficieel tegenspreken, en waarom zou de naam van het
getorpilleerde schip niet worden gemeld?
Tenslotte wordt nog opgemerkt, dat, wanneer het
ooit tot een beslissen den slag om de heerschappij ter
zee mocht komen, Duitschland de diensten van een
snellen vleugel voor hun slagvloot zal missen.
Van den oorlog te land is vandaag heel weinig bij
zonders te zeggen. Het laatste Fransche communiqué
luidt: „Niets te melden", het laatste Russische, nadat
even op meerdere actie bij de Karpathenpassen is ge
wezen: „Verder niets van belang", en de Turken, die
zich ook volgens de Russen taai houden en nog lang
niet zoo verslagen zijn als de vroegere Russische over-
winningsberichten ons wilden doen gelooven, verkla
ren, dat tengevolge van het slechte weder in den Kau-
kasus een stilstand in het krijgsbedrijf is ingetreden.
Ook de Engelsche „ooggetuigen" in het Engelsche en
Fransche hoofdkwartier op het Westelijk oorlogstoo-
neel weten niets gewichtigs te seinen, zoodat zij
maar wat praten over artillerie-gevechten. Medegedeeld
zij echter, dat generaal Joffre revue gehouden heef*
over verscheiden Indische regimenten, waarbij, zooab
het bericht eenigszins schilderachtig zegt, een bosc!
van lansen zich tegen den winterhemel afteekende.
Eindelijk hooren we eens iets van Duitsche zijde
over Zuid-West-Afrika een Engelsche nederlaag,
welke geleden werd op.... 25 September 1914!
Op een merkwaardige beschouwing van het Italiaan-
sche socialistische orgaan „de Avanti" zij ten slotte
nog even de aandacht gevestigd. Het blad is van mee
ning, dat de vreeselijke aardebeving de Italianen wel
tot de werkelijkheid moet terugroepen en een einde
moet hebben gemaakt aan hun droom van begeerlijk
heid. Er valt een anderen strijd te voeren dan met het
leger, dat trouwens niet eens in staat gebleken is om
snél en afdoende hulp te brengen. „Er zijn, zoo betoogt
het blad, vijandelijke natuurkrachten aanwezig, die ons
bestaan bedreigen. Tegen die krachten te strijden is
schoon en heldhaftig. Met dien strijd moeten de ge
dachten en de daden van de beschaafde menschheid
zich bezig houden. Rivieren moeten worden gekanali
seerd; bergen beboscht; eindelooze, braakliggende vel
den vruchtbaar gemaakt; arme dorpsbewoners, die
door geweldige onbekende krachten op het onver
wachtst worden aangegrepen ra ter aarde geworpen,
moeten geholpen worden met de middelen die de we
tenschap aangeeft: dht is de grootste en edelste taak,
die Italië thans te verrichten heeft. Hier zijn de groot
ste offers, hier kan de grootste heldenmoed getoond
worden."
Er zullen er in verschillende landen thans heel wat
zijn, die er precies zoo over denken.
Of echter de aardbeving invloed zal uitoefenen op
Italië's houding in den oorlog, is een vraag, die we
vooralsnog niet gaarne bevestigend zouden willen be
antwoorden.
DE STRIJD IN GELGIë EN FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag 3 uur
luidt: Wij hebben e enweinig terrein gewonnen ten
Oosten van St. Joris.
Op het overige front is het woord aan de artillerie.
Tusschen Lys en Oise afwisselende beschieting.
Op het het Aisnefront niet bijzonders, behalve noch-
thans te Berry-au-Bac, waar gisterochtend vijandelijke
tegenaanvallen zijn afgeslagen. De loopgraven, om
welke gestreden werd, blijven dus in onze handen.
In Champagne hebben wij verschillende werken en
dekkingen van de Duitschers vernield.
In Argonnen, ra wel in het Oruriewoud, heeft het
uitwerkingsvuur van onze artillerie een einde gemaakt
aan era zeer levendige infanterie-bescliieting.
Aan de Maas heeft onze artillerie de vernieling van
de bruggen bij St. Mihiel voltooid.
In Lotharingen bij Emberménil hebben wij een Bei-
ersch detachement overvallen ra krijgsgevangen ge
maakt. In het gebied van de Vogezen ra in dra Elzas
heerscht zware mist.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldt: In Polen en
Oalicië geen gebeurtenissen van belang. Aan de Nida
slechts had era levendig artilleriegevecht plaats.
De russische tegenaanvallen tot herovering van door
ons genomen stellingen in het Bovra-Ungdal en bij Ve-
zerszallen werden bloedig afgeslagen.
Era poging van dra vijand om door te dringen bij
Rapailofa mislukte volkomen. De vijand trok terug
over Zielona. In dé gevechten van de laatste twee da
gen in de Karpathra maakten wij 1050 gevangenen.
HET GEVECHT IN DE NOORDZEE.
De schipper van dra te IJmuiden thuisbehoorraden
stoomtrawler „Erica", die gisteren te IJmuidra is bin-
nengelooora, vertelde aan den correspondent van het
Handelsblad nog het volgende over dra zeeslag:
„Wij waren Zondagmorgen omstreeks 10 uur vis-
schrade tra West-Noordwest van Helgoland, toen op
eens de stuurman mij kwam zeggen, dat er geschoten
werd. Nauwelijks waren wij aan dek gekomen, of wij
zagen de Duitsche vloot, ongeveer zes kruisers en een
twintigtal torpedobooten, voor ons opduiken. Het
duurde niet lang of er kwam van dra tegenovergestel-
den kant een viertal groote Engelsche kruisers met
eveneens een aantal torpedojagers fuul speed aanstoo-
men. Opeens regende het granaten ra kogels van de
zijde der Engelschen. Ze gingen over ons schip heen.
De Duitschers antwoordden wel, doch gingen al
schietende og de vlucht. Era Engelsche kruiser had
het geluk, een groot schip van dra vijand (waarschijn
lijk de „Blücher") in den grond te boren. Terwijl de
Duitsche vloot steeds meer uit het gezicht verdween,
zagen wij nog, dat ook twee Engelsche schepen wer
den geraakt, een er van in het achterschip, het andere
midscheeps. Dit was echter niet van dien aard, dat ze
erg gehavend werden. Wij waren niet zeer ver van de
beide vlotra verwijderd, toen het gevecht begon, en
kondra het verloop goed nagaan. Nog twee andere
IJmuidensche trawlers waren in de nabijheid en ook
era koopvaardijschip. Reusachtige waterzuilen van den
granatenregen zagen wij opspuiten. Het was een fan
tastisch gezicht, het vluchten en zinken van een der
Duitsche kruisers te zien. Wij zagen nog de Engelsche
vloot den vijand achtervolgen, doch bemerkten verder
niets meer en vertrokken naar IJmuiden, om daar het
indrukwekkende schouwspel mede te deelen."
Uit Londen wordt nog gemeld, dat vijftig man van
de equipage van de „Blücher", waarvan er 23 gewond
zijn, gistermorgen te Leith werden ontscheept door
twee Engelsche torpedojagers.
De gewonden werden naar het hospitaal vervoerd,
de overigen naar het kasteel van Edinburg.
IN DUITSCH ZUID-WEST AFRIKA.
Officieele mededeelingen van dra gouverneur van
Duitsch Z.-W.-Afrika te Berlijn ontvangen melden, dat
de Engelschen een nederlaag leden bij Sandfontein op
25 September 1914. In dat gevecht werden drie En
gelsche eskadrons door de Duitsche troepen, onder lei
ding van dra luitenant-kolonel von Heydebreck, ver
nietigd.
Vijftien officieren, onder wie de Engelsche aanvoer
der, kolonel Grant; en 200 man werden gevangen ge
nomen, twee kanonnen buit gemaakt. Aan Duitsdie
zijde bedroegen de verliezen 2 officieren, 12 tuan ge
dood, 25 man gewond.
DE TOESTAND.
Blijkens era nieuwe proclamatie van dra burgemees
ter van Antwerpen is de prijs van wit brood bepaald
op 26 cent per kilo, voor grauw brood op 20 cent per
kilo.
De bloem moet bij era gewicht van tra hoogste 5
K.Ö. verkocht worden voor 30 cent per kilo.
De handelaars die boven deze prijzen verkoopen,
worden bedreigd met gevangenisstraf van één maand
tot vijf jaar of geldboeten van 13 tot 250.
De bloem ra het brood kunnen bij de overtreders in
beslag worden genomen ra verbeurd verklaard.
Het „Handelsblad van Antwerpen" meldt, dat de
lakenfabrieken te St. Nicolaas haar arbeid hebben her
vat. Er moeten veel bestellingen uit het buitenland
zijn van waar precies wordt niet vermeld.
ROOVERBENDEN IN VLAANDEREN.
Men meldt uit Geeraardsbergen aan de Tel.:
,,L' historie se répète"..... Vlaanderen is een eeuw
teruggedrongen in de geschiedenis. Bij al de ellende
van den oorlog beleeft de rampzalige bevolking er
weer volop de verschrikking van de „trainards" van 't
Sansculottenleger ra van Baekelandt en zijn roovers-'
bende van het vrijbosch.
Of er slechts ééne groote of verschillende kleinere
benden in het spel zijn, is nog niet uitgemaakt, maar
op zeer vele plaatsen tusschen Geeraardesergra en
Aalst, waar thans geen Duitsche soldaten meer zijn,
hebben deze laatste weken de boeren last van roovers
gehad.
Overal gaan deze volgens hetzelfde systeem te werk,
dat geen ander is dan van de bandieten uit den ouden
tijd: Bij ploegen van vijf tot tien man dringen ze, met
zwartgemaakt gezicht, de afgelegen woningen binnen,
binden de verraste bewoners vast aan stoelen of op
hun bed en eischra, onder de gruwelijkste bedreigin
gen, dat men hun het verborgen geld wijze. En dan
nemen ze ook alles mee wat maar eenige waarde voor
hen heeft.
Op sommige plaatsen werden boerderijen letterlijk
leeggehaald door zeer sterke, van alle inbrekersgerei,
wapenen ra zelfs voertuigen voorziene braden.
Zoo drongen te Impe bij een landbouwer niet min
der dan vijftien roovers binnen, ra plunderden de hoe
ve volgens il de regelen van de kunst
Feiten in denzelfden aard kwamen ook voor te Mei-
re, te Erpe ra te Gemmerage. In dit laatste dorp ech
ter liep het voor de schelmen niet zoo goed af. Met
hun zessen waren ze gedrongen in een hoeve, doch
de bewoners waren op tegenweer bedacht en slaagden
er in de bandieten op de vlucht te drijven, niet echter
zonder door messteken te zijn gewosd.
Enkele roovers werden reeds aangehouden, doch
alléén kunnen de veldwachters tegen hen niet op. Ook
werden in verschillende dorpen reeds nachtwachten in
gericht, ra enkele burgemeesters hebben reeds de hulp
der Duitsche militaire overheid ingeroepen en. ook
verkregen.
DE VOEDSELVOORRADEN.
De Pruisische Bondsraad stelde gisteren vast, dat 1
Februari met de inbeslagneming wordt aangevangen
van de voorraden tarwe ra rogge zoowel als van taiwe-
rogge-, haver- en gerstemeel. Aangifte is verplich
tend gesteld. Voor de Regeling van het gebruik wordt
era rijksverleelingskantoor ingericht. Aangifte van
tarwemeel, roggemeel, havermeel ra gerstenmeel in,
handelsverkeer ia verboden van 26 Jan. tot 31 Jlan. j
Betreffende de vleeschvoorraden wordt aan steden
ra grootere plattelandsgemeenten de verplichting op
gelegd zich de noodige hoeveelheden te verschaffen,
die kunnen worden bewaard.
KORTE BERICHTEN.
De Fransche onderzeeër Curie die door de Oos
tenrijkers in den dra grond is geboord, is thans ge
licht ra naar Pola gebracht om weer in orde te worden
gemaakt.
In tegenspraak met het door ons vermelde bericht
deelt de Köln. Ztg. mede, dat van de bewering, als
zouden vliegers dra 20stra dezer bommen op Essen
hebben geworpen, geen woord waar is.
Volgens een telling, op 16 Januari op de Duit
sche veldpostkantoren verricht, zijn er dien dag 8 mil
lioen veldpostbrieven naar het front gegaan.
ENGELSCHE CENSUUR OP NEDERLAND-
SCHE REGEERINGSTELEGRAMMEN.
De hoefijzer-correspondent van het Handelsblad
schrijft naar aanleiding van hetgeen werd overgeno
men uit de officieele berichten van het Hoofdbestuur
der Posterijen, hetgeen in strijd was met het door hem
medegedeelde, dat hij zijn inlichtingen heeft ingewon
nen bij het departement van Koloniën, waar men al
licht het best zal weten hoe de regeeringstelegrammen
naar en van Indië worden verzonden.
UITKEERING GEZINNEN VAN
MILITAIREN.
Ingekomen zijn bij de Tweede Kamer missives van
A. Grondman én anderen (groep Nieuwe Holl. Water
linie), J. Schepers en anderen te Loenen aan de Vecht
(groep Nieuwersluis der Nieuwe Holl. Waterlinie) en
O. van der Wijngaard en anderen te Loenen aan de
Vecht, waarbij de afzenders verklaren, dat hun gezin
nen wegens te lage uitkeering, welke van het Rijk ge
noten wordt, gebrek lijden.
HANDHAVING DER WAPENWET.
Maandagmorgen arriveerden twee stationschefs van
het Duitsche gedeelte der Noord-Brabantsch-Duitsche
Spoorweg-Maatschappij, in volle uniform, te Gennep,
om een collega den Betriebs Secretar Hanish
namens het Duitsche personeel te huldigen, ter gele
genheid van zijn zilveren ambtsjubileum. Weldra ver
scheen een maréchaussée en verzocht den heerra
ingevolge het verbod tot dragen van wapenen
hunne degens in te pakken en naar het station te laten
brengen, daar het openlijk dragen niet kon worden
toegelaten. De Duitschers verklaarden, niet verwacht
te hebben, dat men ook in ons land de voorschriften
zoo stipt zou handhaven, schrijft de Tel.
EEN MILLIOEN HOEFIJZERS.
Naar wij vernemen, schrijft de Tijd, worden thans te
Amsterdam ra in omliggende gemeenten groote be
stellingen uitgevoerd van gesmeede hoefijzers; men
spreekt zelfs van 1 millioen. Deze bestelling is voor
buiten landsche rekening en ook werd ons de richting
aangegeven, waar de hoefijzers zullen heentrekken.
Onze zegsman verontrust zich over een dergelijk
aanzienlijk verlies van grondstof voor de binnenland-
sche nijverheid. Wij hebben echter ter bevoegder plaat
se geïnformeerd en vernemen, dat uitvoer van ijzerwa
ren niet verboden is.
OOK EEN MANIER!
Naar aanleiding van het bericht van gisteren om
trent de wijze, waarop een gemobiliseerde zijn belas
tingbiljet had ingevuld, wordt ons medegedeeld, hoe
iemand in dra prov. Utrecht dit heeft gedaan.
Welk beroep. Korporaal van het zoo veels te enz.
Bij wien werkzaam. Bij dra staat. In dienst van
H. M. de Koningin.
Hebt gij genot van vrije kost licht en vuur Zeer
zeker.
Hebt gij genot van vrije woning. Ja- ra of.
Is dat perceel uw eigendom? Neen, dat niet.
Welk perceel bewoont gij
De kamp van Zeist.
NET VERLEENEN VAN HULP OP ZEE.
De Leidsche Kantonrechter deed gisteren uitspraak
in de de vorige week vermelde zaak tegen W. R., ge
zagvoerder van het Nederlandsche visschersvaartuig
„Agatha Maria" te Katwijk aan Zee, wien tra laste
was gelegd, dat hij op 27 October j.l. heeft nagelaten
hulp te verleenen aan de in nood verkeerrade beman
ning van hetvaartuig „Marita Christina", gemerkt
Vlaardingen 40, dat in de Noordzee schipbreuk leed.
Het Kantongerecht sprak den schipper vrij.
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was gisteren het wetsontwerp tot het
langer in dienst houden van dienstplichtigen bij den
landweer.
De heer Eerdmans (U.L.) was niet overtuigd, dat de
oudste landweerlichting niet geheel of gedeeltelijk naar
dra landstorm kon overgaan of met verlof gezonden
worden. Alleen wie vrijwillig wil blijven, houde mra
in dienst.
De heer Ter Laan (S. D. A. P.) stelde, tegenover de
verantwoordelijkheid,waarop de minister, nadere in
lichtingen zich beroept de verantwoordelijkheid van de
volksvertegenwoordiging, die niet minder zwaar drukt.
Meermalen zijn in comité-generaal mededeelingen ge
daan, zonder dat daarvan iets uitlekte. Spr. wenschte
era nader overleg tusschen de Kamer en de Regeering
over het naar huis zendra van de oudste landweerlich-
tïng. De militaire autoriteitra moetra, zei spr., meer
rekening houdenmet burgerlijke ra maatschappelijke
belangen. Men zende niet, zooals gebeurt, de landweer
naar de grenzen, terwijl de miliciens in de steden blij
ven. Spr. betoogde, dat de verpleging dier zieke mili
tairen onvoldoende is.
De heer de long (U.-L.) was ook teleurgesteld over
het weigeren der regeering om mededeeling te doen in
comité-generaal. Vooral in het belang der hoofden
van kleine bedrijven bepleitte spr. era andere verlofre
geling, b.v. de eerste twee dagen der week. Militaire
nadeelen daarvan zouden ruimschoots opgewogen
worden door de groote economische veordeelra.
De heer Duymaer van Twist (A.-R.) vroeg, waarom
de lichting 1915 niet was opgeroepen, toen de regee
ring daartoe de bevoegdheid kreeg ra era landweer
lichting naar huis gezonden werd. De motieven die de
minister gaf zijn niet juist; ook drong spr. aan op
ruimer verlof voor hen die in hun zaken zoo noode
worden gemist. In December kondra wel vijf extra
verlofdagen aan allen worden toegekend en waarom
zou dat niet kunnen voor wien dat noodig is, ook voor
den landbouw?
De heer Knobel (V.D.) drong er op aan, dat met dé
belangen van de nijverheid zal worden rekening ge-
gehouden, in ieder geval verleene de minister vrijstel
ling aan de technische bedrijfleiders.
De heer Nolens (A.-R.) verklaarde, mede namens
zijn naaste vrienden, dat hij de regeering het ver
trouwen blijft schenken hetwelk haar in Augustus werd
toegezegd, ook al zou de minister blijven weigeren de
inlichtingen te verschaffen, door sommige Kamerleden
gevraagd. Dit te meer, daar de Minister verklaart dit
te weigeren in 's lands belang. Spreker achtte het ver
keerd dra indruk te wekken dat de oudste landweer
lichting wel naar huis kan gezonden worden als min.
daarvoor de verantwoording niet wil dragen.
De heerva/z Nispen (R.-K.) bepleitte verruiming van
verlof voor hoofden van kleine bedrijven enz., waar ge
zinsvermeerdering te wachten is ra de vrouw allicht
zich meer met dezaken zou bemoeien dan wenschelijk
is. Heden elk uur voortzetting.
ONEERLIJKE MEDEDINGING.
De heer Aalberse heeft een uitvoerige memorie van
antwoord ingediend op het afdeelingsverslag betref
fende zijn voorstel van wet tot aanvulling van het
Wetboek van Strafrecht met era nieuw artikel, ter be
strijding van de oneerlijke mededinging.
UIT HENSBROEK.
Tusschen de sociëteiten Eensgezindheid alhier ra
Ons Genoegen te Rustenburg zal era tweedaagschra