ALKMAAR
Van lint westelijk oorlogsteirein.
Van het oostelijk oorlogsterrein,
«3 O o ar 1 o
JNo. 38
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
ftboMütiP''!* m 3 »iten 10.80, fr. p. post fl.
DINSDAG
10 et p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brleyen fr. N. Y. Boek- en Handelsdrukkerij Y.h. HERIWs. COSTER <S ZOON, Yoordam C9. Tetefoonur. 3.
16 FEBRUARI
Ter
ENGELAND.
TARIA.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 16 Februari.
De Nederlandsche regeering heeft zelfstandig
dus niet in samenwerking met andere neutrale rijken
een nota gezonden naar Duitschland en een naar
Groot-Brittanje, in verband met de Noordzee-scheep
vaart, welke van Donderdag af aan bijzonder bedreigd
mig heeten.
Blijkens een officieuze mededeeiiug heeft de naar
Berlijn gezonden nota drieërlei strekking. Krachtig
wordt opgekomen tegen de Duitsche bewering, dat
de Nederlandsche uitvoer- en doorvoerverbodsbepalin-
gen onder den druk van Engeland zouden zijn uitge
vaardigd. Geprotesteerd wordt tegen de Duitsche ver
klaring, waardoor met ingang van 18 Februari een
groot deel der open zee tot oorlogsgebied wordt ge
maakt en daarbij wordt er de nadruk op gevestigd,
dat de Nederlandsche regeering tegen een soortgelijke
Britsche verklaring van 3 November, waardoor de
Noordzee gedeeltelijk werd afgesloten, protest heeft
ingediend. En ten derde zegt de regeering, dat neutrale
schepen er aanspraak op kunnen maken, dat ook in het
zeeoorlogsgebied, voldoende onderzoek naar de natio
naliteit van handelsschepen zal worden ingesteld, al
vorena maatregelen tegen die schepen te nemen.
In de nota, voor Londen bestemd, heeft de Neder
landsche regeering hare bedenkingen kenbaar gemaakt
tegen het standpunt, door de Britsche regeering inge
nomen ten opzichte van het misbruik van de neutrale
vlag door de Britsche koopvaardijschepen.
Dit zegt de officieuze mededeeling, waarin enkel de
hoofdstrekking der nota's is aangegeven onze regee-
ling laat het voor belangstellenden, die gaarne van
den woordelijken inhoud kennis willen nemen, blijk
baar over, de Duitsche en Engelsche bladen te raad
plegen!
In elk geval is ook nu weer gebleken, dat de Neder
landsche regeering de oorlogvoerende partijen over
één kam scheert, zoodat haar geen*enkel redelijk ver
wijt ten opzichte van de haar door onze neutraliteit
voorgeschreven plichten kan treffen en haar houding
door het woord „correct" volkomen juist is weergege
ven.
Vermoedelijk na het verzenden van beide nota's ont
ving de regeering een toelichtende nota van de Duit
sche regeering, betreffende de te verwachten actie der
Duitsche onderzeeërs en het gevaar, dat daarvan voor
de Nederlandsche scheepvaart is te duchten. Wat deze
nota inhoudt is nog niet bekend geworden. Wel is
openbaarheid gegeven aan een schrijven van den
Duitschen consul te Rotterdam, welke aan de Kamer
van Koophandel aldaar is gezonden en welke aan stel
ligheid niets te wenschen overlaat. Nadrukkelijk wordt
hierin nog eens verklaard, dat er rekening mee gehou
den dient, „dat onzijdige schepen in het gebied van
den zeeoorlog tegen Engeland door de Duitsche on
derzeeërs als zoodanig meestal niet herkend zullen
worden en daarom zonder meer vernield zullen wor
den."
Gisteren had er te 's-Gravenhage een samenkomst
plaats tusschen de Ministers van Buitenlandsche Za
ken en van Marine met vertegenwoordigers van groote
Nederlandsche stoomvaartlijnen, waarin het voorne
men bleek, om na 18 Februari met de vaart langs den
gewonen weg voort te gaan en niet den door de Duit
sche regeering aanbevolen weg om Schotland te ne
men. Morgen zal er vermoedelijk een groote - bijeen
komst van bestuurders van reederijen hier te lande
worden gehouden.
Bereids werd besloten om bij het bespeuren van een
onderzeeër terstond te stoppen, teneinde reeds daar
door te kennen te geven, dat een onderzoek naar de
nationaliteit niet gevreesd wordt Vele Nederlandsche
sóhepen zullen op den romp met de nationale vlag en
met den doopnaam worden beschilderd, flink hoog
boven water, zoodat deze kenmerken den commandan
ten van onderzeeërs door den periscoop onmiddellijk
in het oog vallen.
Van belang is het verder, dat de „Lusitania", het
Britsche schip, dat op order van de Britsche admirali
teit de Amerikaansche vlag heesch, weer onder Brit
sche vlag zee gekozen heeft.
Voor de rest is thans afwachten de boodschap. De
mogelijkheid bestaat, dat na Donderdag een Neder-
landsch schip slachtoffer van den handelsoorlog
w^ordt. Te eer, nu vele Britsche schepen zich tegenover
de Duitsche onderzeeërs zullen verweren met wapen
geweld en andere zich allicht de kenmerken van neu
tralen zullen toeëigenen. Niet slechts onderzeeërs,
maar ook mijnen en luchtschepen leveren gevaar op.
de Duitsche regeering heeft laten weten, dat zij van
plan is, mijnen te zaaien rondom de Britsche eilanden,
terwijl de Engelsche regeering meer dan 100 torpedo
booten en -jagers ter bestrijding van üe Duitsche on
derzeeërs beschikbaar stellen zal en een eskader krui
sers den bewakingsdienst in de buurt van de Holland-
sche kust zal opdragen.
Er dreigt dus gevaar en het zou struisvogelpolitiek
zijn, daarvoor de oogen te sluiten. Maar toch over
schatte men het gevaar niet; zoolang men in scheep-
vaartkringen rustig is, zoolang kan men zeker ook
daarbuiten rustig zijn! En men bedenke verder, dat
er van Duitsche zijde wel ernstig en herhaaldelijk ge
waarschuwd wordt, maar dat de Duitsche regeering
zelve heeft verzekerd, dat haar zeestrijdkrachten in op
dracht hadden „daden van geweld tegen onzijdig^
schepen voorzoover deze als zoodanig herkenbaar zijn,
na te laten", hetgeen zooveel wil zeggen: liever tien
vijandelijke handelsschepen op zee, als één neutrale in
den grond.
Mag men Reuter gelooven, dan heeft de Duitsche re
geering zich door middel van haar gezant te Washing
ton bereid verklaard op haar voornemen inzake actie
tegen Britsche koopvaardijschepen terug te komen, in
dien Engeland de pogingen om voedingsmiddelen in
beslag te nemen, welke bestemd zijn voor de Duitsche
burgerij, te staken. De Amerikaansche regeering zou
dit voorstel naar Londen hebben doorgezonden.
In het Engelsche Lagerhuis heeft minister Churchill
représailles aangekondigd. De regeeringen der entente
zullen een verklaring afleggen, die tot strekking heeft
om Duitschland voor 't eerst met volle kracht den
druk van de zeemacht te doen gevoelen. Blijkbaar wil
men allen Duitschen invoer en ook allen Duitschen
uitvoer beletten hetgeen haast niets anders kan be-
teekenen, dan de afkondiging van de meest effectieve
blokkade, geldende voor het geheele Duitsche kustge
bied, zoodat er geen schip meer in of uit een Duitsche
haven kan. En als het dan maar bij de Duitsche havens
blijft en de onzijdigen niet nog meer en nog erger in
het gedrang komen bij het pogen der oorlogvoerende
mogendheden om elkaar ook op economisch gebied he
vig te treffen.
Wij meenden, dat een uitvoerige uiteenzetting van
de kwestie, waarbij zulke groote belangen op het spel
staan en waarbij ook ons land zoozeer betrokken is,
onzen lezers niet onwelkom zou zijn de fatale ter
mijn van 18 Februari nadert met rassche schreden en
al is het verre van zeker, dat er dan dadelijk groote ge
beurtenissen plaats vinden, uitgesloten is de mogelijk
heid toch niet, dat er, eer we een week verder zijn, be
langrijke dingen op zee zijn geschied.
Trouwens deze kwestie beheerscht thans al het
nieuws. Van de krijgsverrichtingen valt niets bij
zonders te zeggen. En er is eigenlijk verder niets an
ders aan te stippen, dan dat het proces tegen generaal
de Wet wegens hoogverraad te Bloemfontein een aan
vang genomen heeft, zoodat over het lot van dezen
buitengewonen man, waarnaar met. spanning, en in
ons laad met angstige spanning, wordt uitgezien, wel
dra zal worden beslist.
DE STRIJD IN BELGIë EN N.-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag luidt:
In België: Wij hebben 250 M. loopgraven genomen
op dén weg tusschen Béthune en La Bassée.
In de Argonne worden gevechten geleverd van loop
graaf tot loopgraaf. Een aanval der Duitschers tus
schen het dorp Malancourt en de bosschen werd on
middellijk afgeslagen.
In Lotharingen had de vijand, nadat hij onze troe
pen achteruit had gedrongen, de hoogte Mon Becon
en 't gehucht Norry bezet. Hij werd echter door 'n te
genaanval teruggeslagen naar de hellingen ten noor
den van Bécon, daar hij zich handhaafde in gedeelten
van de loopgraven.
BOMMEN OP DUITSCHE STELLINGEN.
De Fransche minister van marine deelde mede dat
Fransche watervliegtuigen, die te Duinkerken gestati-
onneerd zijn, met goed gevolg bommen hebben gewor
pen op militaire gebouwen en troepenafdeelingen te
Zeebrugge en het spoorwegstation te Ostende.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht van Gisteren zegt:
„In Russisch-Polen en West-Galicië gebeurde niets.
De gevechten in de Karpathen zijn nog steeds in
vollen gang.
Nadwoma in Zuidoost-Galicië is gisteren genomen
en de vijand teruggeslagen in de richting Stanislau.
De Russische Groote Generale Staf bericht: „Aan
het front NjemenWeichsel zijn op 13 dezer gevechten
begonnen ongeveer in dezelfde streek als den vorigen
dag.
Aan den linkeroever van den Weichsel had een ge
wone kanonnade plaats.
In de Karpathen sloegen wij hardnekkige aanvallen
der Oostenrijkers bij Swidnik af en wonnen wij eenig
terrein aan den linkeroever van de Boven-San. Wij
namen meer dan 1000 man gevangen en maakten vijf
mitrailleuses en een kanon buit.
De Duitschers, die op de «hoogte bij Myto Kozioerka
tusschen de Beslcid en de Wysjkof-passen aanvielen,
werden met groote verliezen aan hunne zijde terugge
dreven. Onze troepen openden vanaf Doekla en Wysj-
kof een tegenaanval en wierpen den vijand uit een deel
der hoogten, die hij versterkt had.
Een aanzienlijke Oostenrijksche troep rukt langs de
wegen, die naai' Nadwoma en de Boekowina leiden.
nota verklaard, dat'Duitschland bereid is de intrek
king te overwegen van het dezer dagen medegedeelde
besluit om Engelsche koopvaardijschepen aan te vallen
wanneer Groot-Britannië de pogingen opgeeft om te
voorkomen, dat voedingsmiddelen de Duitsche burger
bevolking bereiken.
DE WILHELMINA.
De kapitein van de Wilhelmina heeft geweigerd met
zijn schip naar een haven in 't kanaal van Bristol te
varen om daar de in beslag genomen lading te doen
lossen. Hij heeft aan de haven-autorifeiten te Falmouth
meegedeeld, dat zij maar een ander schip moeten af
huren, als zij de lading naar een andere h
vervoeren. Zijn schip, dat niet in beslag is genomen,
Bij de indiening van de begrooting van marine
het Lagerhuis zeide minister Churchill o. m.: „t"
DUITSCHLAND's MAATREGELEN.
Graaf Bemstorff, de Duitsche ambassadeur te Was
hington heeft volgens 'n Reuterbericht, in een officieele
is daarvoor niet beschikbaar, hij heeft order er mee
naar Hamburg te varen.
Later heeft de kapitein echter een minder stelliger
toon aangeslagen en verklaard dat hij opdracht had,
zich te gedragen naar het advies van den Amerikaau-
schen gezant te Londen.
DE VLOOT.
in
Nadat
wij zes maanden oorlog hebben gevoerd met telkens
nieuwe gevaren en moeilijkheden in het zich, hebben
wij het volste recht voldaan te zijn over den arbeid
verricht ten behoeve van de vloot, die, volledig bemand
en uitgerust, getoond heeft ten volle aan de eischen te
kunnen voldoen.
Er waren tijden, dat van de vloot het uiterste ge
vergd werd, toen n.l. de Australische, Canadeesche en
Indische troepen onderweg waren en zich sterke Duit
sche eskaders bevonden in de Stille Zuidzee en aan de
andere zijde van de Noordzee.
Nu is de vloot van admiraal Jellicoe onbetwist heer-
scheres op zee, en zijn de Duitsdie schepen, die de ver
keerswegen onveilig zouden maken, niet anders dan
twee kleine kruisers en twee gewapende koopvaardij
schepen, en deze houden zich nog schuil."
In verband met het van de Duitsche onderzeeërs
dreigende gevaar zeide de minister: „Er zal thans te
gen ons op een wijze oorlog worden gevoerd, zooals
nog nooit door een beschaafden staat is geschied. Men
moet echter niet denken, dat wij ons niet goed zullen
kunnen verdedigen, al wordt de strijd op buitengewone
wijze gevoerd. Er zullen ongetwijfeld verliezen wor
den geleden, diep ingrijpend nadeel zal echter niet
worden toegebracht. Ons antwoord zal wellicht niet
geheel en al zonder uitwerking blijven. Aan Duitsch
land kan niet worden toegestaan een stelsel van open
lijken moord en zeerooverij in te voeren.
Er was, zoo zeide de minister verder, aanleiding
voor de veronderstelling, dat de economische druk,
door de vloot uitgeoefend, in Duitschland gevoeld be
gint te worden.
En hij vervolgde: „Tot dusverre hebben wij nog
geen poging gedaan om den invoer van levensmidde
len te doen ophouden, wij hebben neutrale schepen niet
belet om direct handel te drijven met Duitsche havens.
Engeland heeft goederen voor Duitschland in neu
trale schepen ongehinderd laten doorgaan. De tijd is
thans gekomen om na te gaan of het genot van die
voorredden nog wel gegund kan worden aan een staat,
die zich welbewust heeft onttrokken aan alle internati
onale verplichtingen.
Er zal vanwege de gealliëerde regeeringen een na
dere verklaring worden gepubliceerd, volgens welke
voor het eerst op den vijand de druk ter zee met volle
kracht zal worden uitgeoefend."
UIT HET LAGERHUIS.
In het Lagerhuis verklaarde de heer Lloyd George
dat de kosten der bondgenooten tot aan het einde van
a.s. Dec. 24000 millioen gulden zullen zijn. Op de bij
eenkomst te Parijs werd besloten dat geen gemeen
schappelijke leening zou gesloten worden: elk land
zou geld opnemen op zijn eigen markt, doch vereenigde
hulp zou verleend worden aan de kleinere staten.
DE TOCHT VAN EEN NAALD.
Naalden kunnen ook wandelen, althans wanneer
men ze op geschikt terrein plaatst. Zulk terrein is.
het menschelijk lichaam Ruim veertig jaar geleden,
in 1875, kreeg een jongen, thans een man, bij het stoei
en een naald in de schouder. De naald brak af en het
onderste -deel bleef in het vleesch. Vanaf dat oogenblik
begon het zijn wandeling. Onlangs voelde de drager
van de naald een stekende pijn in den voet bij den hiel,
en jawel.... met een nijptangetje bevrijdde de arts hem
van zijn naald. Hier is de slakkengang verbeterd. Niet
meer dan 1.40 M. in den tijd van 40 jaar.
KORTE BERICHTEN.
De Amerikaansche nota zou heden door de Duit
sche regeering worden beantwoord.
Een Duitsch watervliegtuig, met twee officieren
bemand, is Zaterdag bij Manö in Jutland opgepikt.
Het was den vorigen dag van Helgoland opgestegen,
doch door een sneeuwstorm beloopen en in zee gevallen
De officieren zijn geïnterneerd.
Thans is het postverkeer tusschen België en Oos-
tenrijk-Hongarije in denzelfden omvang en onder de
zelfde voorwaarden toegelaten als tusschen Duitsch
land en België.
President Poincaré is Zaterdag, na een drie-
daagsch bezoek aan het front, te Parijs teruggekeerd.
Overal is hij door de bevolking geestdriftig ontvangen.
Vrijdag is het Engelsche koopvaardijschip Tor
quay in zinkenden toestand te Scarborough binnenge
sleept, na in de Noordzee op een mijn te zijn geloopen.
Een lid van de bemanning is gedood, twee gekwetst.
Volgens de Daily Telegraph zou het voorloopig
verhoor van den Zuid-Afrikaanschen generaal De Wet
en Oort, uitgever van Het Volk, aan wien hoogverraad
ten laste wordt gelegd, heden te Bloemfontein beginnen
Te Sofia (Buig.) heeft in een balzaal een ontplof
fing plaats gehad van een bom, waardoor enkele per
sonen gedood zijn. Men meent met een politieken aan
slag te doen te hebben. Een aantal Serviërs zijn ge
arresteerd.
Het magistraatscollege van Berlijn had indertijd
600.000 centenaars stokvisch voor de bevolking inge
slagen, welke nu openbaar wordt verkocht voor 24 ct.
het pond.
In de Vossische Ztg. beveelt de physioloog prof.
Zuntz den Duitschers aan, goed te kauwen, om voedsel
uit te sparen.
Aan den kapitein luitenant von Mücke, den com
mandant van de „Ayesha", bet schip waarmee de be
manning van de Émden ontkwam, is het IJzeren Kruis
lste kl. en aan de geheele bemanning het IJzeren'
Kruis 2e kl. verleend.
Met ingang van den 19 dezer wordt het verwer
ken van gerst tot mout in OostenrijkHongarije verbo
den.
NOTA'S VAN DE NEDERLANDSCHE
REGEERING.
De Nederlandsche regeering heeft een nota gericht
tot de Duitsche regeering, naar aanleiding van de
openbaar gemaakte Duitsche verklaring van 4 dezer.
In hare nota ontkent onze regeering, dat de in
algjemeeoen zin tot de neutrale staten gerichte ver
wijten, wat Nederland betreft, gegrond zouden zijn
(Er werd in de nota op gezinspeeld, dat door uit
voerverboden, inderdaad door onze regeering al
leen uitgevaardigd met het oog op de belangen van
eigen land, Duitschland werd benadeeld).
!n zake de verklaring van een uitgebreid gedeelte
open zee tot oorlogszone zijn gelijksoortige beden
kingen kenbaar gemaakt als vroeger tot de Britsche
regeering zijn gericht naar aanleiding van het voor
nemen tot gedeeltelijke afsluiting van de Noordzee.
Met betrekking tot de gevaren, die de Nederland
sche scheepvaart zou kunnen loopen in de oorlogs
zone, is volgehouden, dat neutrale sehepen er aan
spraak op kunnen maken, dat voldoende onderzoek
naar de nationaliteit van handelsschepen worde in
gesteld, alvorens maatregelen tegen die schepen wor
den genomen.
Anderzijds heeft onze regeering bij de Britsche re
geering hare bedenkingen kenbaar gemaakt tegen
het standpunt, door laatstgenoemde ingenomen ten
opzichte van het misbruik van de neutrale vlag door
Britsche koopvaardijschepen.
DE DUITSCHE VERKLARING.
Als resultaat van het onderhond, dat gisteren in
het departement van buitenlandsche zaken heeft plaats
gehad tusschen de ministers van buitenlandsche zaken
en van marine met vertegenwoordigers van groote
Nederlandsche stoomvaartlijnen, reederijen en han
delslichamen meldt het Hdbl.
De schepen blijven varen maar zullen ook zonder
aanmaning stoppen zoodra zij een duikboot zien, om
het onderzoek te vergemakkelijken. Van convoyeeren
van schepen is afgezien.
Er wordt de aandacht op gevestigd, dat hetwen-
schelijk isde beschildering van den scheepsromp
met de nationale vlag en met den naam van het
schip, waarmede de koopvaardijschepen zich willen
beveiligen tegen het gevaar, waartegen van de Duit
sche admiraliteit wordt gewaarschuwdzoo hoog
mogelijk aan te brengen.
Wanneer een onderzeeboot onder water vaart, rijst
en daalt zij niet met de golven medezoodat door
de periscoopdie, om niet gezien te worden, zoo
weinig mogelijk boven water uitsteekt, bij eenige zee
het onderste gedeelte van het schip meestal niet
zichtbaar zal zijn. Het is dus zaakdat de schepen
de Nederlandsche vlag en den naam flink hoog bovön
water op het scheepsboord doen schilderen.
In reederskringen wordt voorbereid het mogen
houden van een groote bijeenkomst van bestuurders
van reederijen hier te lande.
Het bestuur der Nederlandsche Reederijvereeniging
had gisteren een conferentie met den minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel.
UITWISSELING VAN KRIJGSGEVANGENEN.
Met de mailboot werden heden te Vlissingen ruim
100 gewonde Duitschers verwacht, begeleid door vele
dokters en verpleegsters. Zij zullen bij aankomst te
Vlissingen door tusschenkomst der afdeeling van het
Roode Kruis en van transport-colonnes van het Roode
Kruis en de Marine naar den trein worden overge
bracht, waarmede de reis naar Duitschland wordt
voortgezet.
Bij het Roode Kruis te Maastricht is bericht ont
vangen, dat te Luik klaar staat, maar nog niet vertrok
ken is, een trein van 80 assen. Daarin bevinden zich
een dokter, twee assistenten, 35 personen verplegend
personeel, twee koks en 118 gewonden, onder wie een
officier. Door de zorgen van het Roode Kruis is alles
in gereedheid gebracht om ze zoo noodig in de ambu
lance te kunnen logeeren. Versnaperingen en bloemen
staan klaar. Twee officieren van gezondheid en 20
hospitaalsoldaten zijn gisteren te Maastricht aangeko
men om den trein over Nederlandsch grondgebied te
begeleiden. Ook een Nederlandsche ambulancetrein
staat te Maastricht klaar, doch het is thans zeker, dat
de gewonden in den Duitschen trein zullen doorgaan.
GEÏNTERNEERDEN.
De Belgische generaal Dossin zal dezer dagen een
onderhoud hebben met den Minister van Oorlog, gene-
raal-majoor Bosboom, en den opperbevelhebber van
land- en zeemacht, generaal Snijders.
Gisternamiddag zijn op Urk weer twee geïnter
neerde officieren aangekomen. Er zijn er nu 11.
GELDDIEFSTAL OP EEN FORT.
Op het fort Marken-binnen is, meldt de Tel., verle
den week ten nadeele van het Rijk uit een houten geld
kistje, dat in de officierskamer stond, een bedrag van
2300 aan bankbiljetten ontvreemd. De diefstal werd
Vrijdagmorgen ontdekt door den officier, die met het
financieel beheer belast is. Deze was een paar dagen
met verlof geweest en Donderdagavond laat thuis ge
komen. Voor zijn vertrek was de kas door den kapitein
in orde bevonden. Het onderzoek is in vollen gang.
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
ZEILEN TEGEN DEN WIND IN.
De heer J. Elzinga te Oenkerk (Frl.) de vervaardi
ger van het kunstwerk „Salömo's eerste rechtspraak",
dat eenigen tijd geleden ook te Alkmaar is vertoond,
heeft een uitvinding gedaan, waardoor het mogelijk
wordt vlak tegen den wind in te zeilen. De heer J. M.
MAARSCHE
