DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van hot westelijk oorlogsterrein.
Ill hut oostelijk oorlogster»,
o O o ar
No. 4$
Honderd
en zeventiende jaargang.
1915
DONDERDAG
25 FEBRUARI
Mi p tmtè® f&HI, I, Pc II.
V «t pc r?H groots letters mr g'agtsruimte. Brieven fr. N. Bqé en Handelsdrukkerij ?.h. HERRls. COSTER <S Z0QNr
r P Tetefpw, 3.
Ter zee.
ENGELAND.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 25 Februari.
Het oorlogsnieuws is gauw verteld. De communi-
qué's uit het Westen zien er uit als eiken dag. In het
Oosten waar bij Augustowa een deel der geslagen
Russische troepen zich weer bij het gros heeft kunnen
voegen werden wel hevige gevechten geleverd, doch
de toestand teekent zich nog niet duidelijk af; blijkbaar
heerscht er ook hier voorloopig weer evenwicht, d. w.
z. dat geen der partijen in staat is belangrijke voordee-
len te behalen. De Russische regeering tracht de over
winning van von Hindenburg in een afzonderlijk com
muniqué tot geringere afmetingen terug te brengen.
Zij meldt verder het aantal Oostenrijksche gevangenen,
in de Karpathen gemaakt, n.l. 691 officieren en 47,640
man, waaruit blijkt, dat beide partijen in dit opzicht
elkaar niets te benijden hebben.
Oeneraal Pau schijnt thans in Roemenië te toeven.
Of hij er een zending heeft en of hij succes zal hebben,
zal later blijken, maar groot schijnt de kans voorloo
pig niet, dat dit rijk zijn onzijdigheid zal laten varen.
En Italië, de andere onzijdige staat, die de evenaar kan
doen overslaan, wordt thans bezocht door een brood-
oproer. Een Reuter-bericht meldt hieromtrent, dat te
Rome een aantal fabrieken gesloten zijn, omdat 8000
werklieden in staking zijn gegaan wegens de stijging
van den broodprijs. De stakers hebben het tramver
keer stopgezet en rukken op naar het stadhuis. De
troepen zijn in de kazernes geconsigneerd.
De handelsoorlog-vraagt nog het meest de aandacht.
De balans van heden opmakende, dient vermeld, dat
volgens berichten uit Londen getorpilleerd en gezon
ken zijn de „Deptfort", een Engelsch stoomschip, bij
Scarborough (in het midden der Oostkust, dus in de
Noordzee), het Engelsche stoomschip „Oakly", in het
kanaal bij Dover, de stoomschepen „Rio Parana" (be
stemd voor Elba) en „Harpalion" (voor Engeland be
stemd) bij Beachy Head, dus ook weer in het Kanaal,
voorts dat het Noorsche stoomschip „Regin" bij Du ins
in de lucht is gevlogen, waaromtrent het Duitsche
Wolff-bureau te kennen geeft, dat het op een Engelsclic
mijn is gestooten, en dat de Amerikaansche katoenboot
„Carib" met 4600 balen katoen aan boord, bij de Duit
sche kust op een mijn gestooten en gezonken is. Ook
meldt de Britsche admiraliteit het vermoedelijk verlies
van den Engelschen kruiser, een gewapend koopvaar
dijschip, „Clan Mc Naughton", waaromtrent de ver
onderstelling wordt uitgesproken, dat het in een storm
vergaan is.
Het Tageblatt bericht, dat volgens het Stockholm-
sche Aftonbladet verschillende personen den onder
gang van een Engelsch militair transport op de Noord
zee hebben waargenomen, maar daaraan hechte men
vooralsnog geen geloof. Trouwens het is zonder
dat al weer welletjes en men mag zich werkelijk wel
afvragen, waar dat heen moet en wat de gevolgen nog
zullen worden.
Gelukkig werden de bemanningen der schepen groo-
tendeels gered.
Dat het in het Kanaal intusschen verre van veilig is,
bewijst bovenstaande verliezen-lijstje.
Reuter meldt echter uit Parijs, dat het passagiersver-
keer tusschen Engeland en Frankrijk vice versa met de
grootste regelmatigheid voortgezet wordt. Mailbooten
en treinen vertrekken en komen aan precies op tijd.
Van de weifeling, die eerst bij de reizigers te bemer
ken viel, valt niets meer te bemerken, hetgeen blijkt uit
het feit, dat er Maandag, toen de dienst hervat was,
slechts 22 passagiers waren, Woensdag echter 48 en
heden 98.
Volgens Engelsche berichten uit Rome is het ant
woord van de Duitsche regeering op het Italiaansche
protest in hoffelijker woorden gesteld dan de antwoor
den aan de andere mogendheden, terwijl de verzeke
ring wordt gegeven, dat Duitschland de Italiaansche
vlag zal eerbiedigen, wegens de vriendschappelijke be
trekkingen tusschen beide landen.
De Duitsche bladen bespreken de nieuwe Ameri
kaansche nota, waarvan de inhoud nog niet bekend is,
maar waarin voorstellen heeten te zijn gedaan, die een
vergelijk beoogen in geval van moeielijkheden.
Ten slotte laten we hier heden nog iets volgen over
de onderzeeërs.
In de Lok. Anz. schrijft de heer v. Gottberg thans
nog een en ander over onderzeeërs, naar aanleiding
van een tocht der „U 47". Hij deelt o. m. mede, dat
de bemanningen dezer booten na hun vermoeiende rei
zen, op de werf in een oude korvet een aangenaam ka
zerneleven leiden. Aanvankelijk beschouwde menige
commandant de onderzeeërs als donkere mijnen, waar
in het een last was op de voorgeschreven wijze adem
te halen en waarin men een onaangenaam oorsuizen
kreeg. Maar spoedig heeft men er heel iets anders in
gezien en het commando over een U.-boot op hoogen
prijs gesteld. Zelfs een kapitein ter zee, die weldra ad
miraal zou worden, dacht er over het commando over
zulk een boot te vragen. Het leven aan boord is echter
hard. Electriciteit dient voor den strijd, daarom wordt
er uiterst zuinig mee omgegaan. Weken zijn dc booten
uit geweest, terwijl het fel koud was, maar de electri-
sche kachels werden bijna nooit gebruikt. In koude,
vochtige stalen vertrekken waakt en slaapt de beman
ning, om electrische kracht voor den vijand te sparen.
De ledematen zijn stijf en de tanden klapperen, vaak
eten de rillende mannen koude spijzen. Met lichaam en
mond sparen ze aldus de kracht, zegt de schrijver, die
ons veiligheid en succes geeft, die misschien weer de
groote zeewegen opent en dan onze magen vult
daaraan moesten de dwaze mannen en vrouwen eens
denken, die de bakkerswinkels om taartjes bestormen
Gedurende een tocht van twee en een halven dag en
twee nachten ontmoette de U 47 enkel een stoomboot,
zij dook gauw onder, maar toen het bleek, dat dit een
Hollandsche boot was, die geen toestellen voor draad-
Jooze telegrafie aan boord had en dus de aanwezig
heid van de gevaarlijke sigaar niet dadelijk ruchtbaar
kon maken, kwam de onderzeeër weer boven, daar hij
dan sneller kan varen en bovendien geen electrische
kracht verbruikt, 's Avonds daalde de boot op den bo
dem der zee. Het slapen is ook al voordeelig een
slaper heeft minder kostbare zuurstof noodig dan een
waker
De schrijver vestigt er verder de aandacht op, dat
het jongste wapen vecht zonder te zien. De comman
dant van een der U-booten liet eens een flink matroos,
die tot de reserve overging, gaan en vroeg, of hij een
wensch voor den laatsten dagelijkschen tocht had. „Ja
wel, commandant, ik zou alvorens heen te gaan, graag
éénmaal de oppervlakte van het water gezien willen
hebben door de periscoop". Deze vraag heeft er toe
geleid, dat de commandanten zooveel doenlijk de man
schappen aan de kijkbuis roepen en als het mogelijk is,
ook het zinken van een getroffen vaartuig laten zien.
Het blinde wapen mag het nieuwste worden ge
noemd. De bemanningen der U-booten zien noch den
dood, dien zij brengen, nóch het verderf, dat hen be
dreigt. Maar de leider op de kleine, door golven over
spoelde brug moet met de zenuwen de oogen van den
jager hebben. Hij ziet voor dertig en waagt, wint of
verspeelt voor hen.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué van gistermiddag meldde:
Niets bijzonders behoudens eenige welgeslaagde be
wegingen van onze troepen tegen Auberim aan de
Suippes en hernieuwd terrein winnen ten noorden van
Perthes.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld:
Aan het Poolsch-Galicische front is het, afgezien
van enkele levendige artillerie-gevechten en schermut
selingen, grootendeels rustig.
De toestand in de Karpathen is over het algemeen
dezelfde gebleven.
hi de gevechten van gisteren aan den bovenloop van
de San hebben wij een hoogte stormenderhand geno
men en 5 officieren en 198 man krijgsgevangen ge
maakt.
Ten noorden van den pas van Volonec deed de vij
and, gebruik makend van de zware sneeuwjacht, een
hardnekkigen aanval op door onze troepen bezette
stellingen." De aanval werd 'met zware verliezen aan de
zijde van den vijand afgeslagen. Driehonderd Russen
werden gevangen genomen.
De gevechten ten zuiden van de Dnjestér nemen nog
steeds in omvang en uitgebreidheid toe.
STOOMSCHIP GETORPEDEERD.
Dinsdagmiddag is het Engelsche stoomschip
„Oakby" getorpedeerd in het zuidoosten van de Rye
baai, aan de zuidkust van Engeland. De hoofdmachi-
nist verklaarde de periscoop van een onderzeeër te
hebben gezien.
Veertien man van de equipage werden door de „Gra
tia" te Ramsgate aan wal gebracht, de rest der beman
ning landde te Dover.
De „Oakby" is, toen ze naar Dover zou worden ge
sleept, bij Folkestone gezonken.
EEN ENGELSCHE HULPKRUISER VERMIST.
De Engelsche admiraliteit berichtte gisteren, dat het
gewapend koopvaardijschip „Clan Macnaughton" se
dert den 3en Februari wordt vermist.
Men denkt, dat het in een storm is vergaan er zijn
wrakstukken van het schip gevonden.
OP EEN MIJN GELOOPEN.
Volgens een Reuter-bericht uit Washington is het
Amerikaansche stoomschip „Carib", met 4600 balen
katoen aan boord, in de Noordzee bij de Duitsche kust
op een mijn geloopen en gezonken.
DE „REGIN".
Het Noorsche ministerie van buitenlandsche zaken
heeft, zoo meldt een Wolff-bericht uit Christiania, aan
het Noorsche gezantschap te Londen gelast een ge
rechtelijk onderzoek te doen houden omtrent het ver
gaan van het Noorsche stoomschip „Regin".
De bemanning is aan boord van een Engelsch oor
logsschip te Dover geland en naar Londen doorgezon
den.
DE STEENKOOL.
Het comité dat door de regeering is aangewezen om
een onderzoek in te stellen naar de prijzen en de oor
zaken van de prijsstijging van steenkool, is sinds verle
den week aan het werk. Volgens de Daily Mail zal
het de regeering voorstellen voor Londen een maxi
mum-prijs voor steenkool- te bepalen.
De minister van binnenlandsche zaken heeft een
commissie benoemd om een onderzoek in te stellen
naar den toestand in de steenkoolnijverheid, ten einde
een organisatie van het werk en een samenwerking
tusschen patroons en werklieden tot stand te brengen,
welke het mogelijk zullen maken zooveel mogelijk ko-
lendelvers, die voor den militairen dienst geschikt zijn,
vrij te maken zonder dat de steenkoolvoortbrenging tij
dens den oorlog er onder ïijdt.
KORTE BERICHTEN.
De pogingen der Duitschers om de ij z e r-
n ij v e r h e i d in België weder op te heffen, heb
ben tot resultaat gehad, dat overal aan de hoogovens
het werk hervat wordt, meldt een Wolff bericht.
De rechtbank te Keulen heeft twee personen,
die inbraak hadden gepleegd in een lokaal, waarin
een door een vereeniging bijeengebrachte voorraad
geschenken voor de troepen was opge
slagen, en daaruit dekens hadden gestolen voor een
waarde van ongeveer f 500, veroordeeld tot tien jaar
tuchthuisstraf.
In O o s t e n r ij k zal einde Februari de g r a a n-
voorraad worden geschat en ai naar de bevin
ding zullen besluiten worden uitgevaardigd omtrent
het, broodverbruik. Deze zullen niet hetzelfde zijn
vqar alle deelen van het land, maar de maatregelen
zullen in leder district worden genomen overeen
komstig de daar voorhanden voorraden,
In de Deensche volksvertegenwoordiging zijn
wetsontwerpen ingediend tot dekking van
de door den huidigen toestand veroorzaakte hoogere
uitgaven.
Sedert den vliegtocht mar Ostende Worden
3 Britsche vliegers vermist, meldt Reuter uit
Londen.
De bemanning van de Zweedsdie loodsboot
„Iris" heeft medegedeelddat zij Zondagavond twee
miji buiten Mundal in Noorwegen een onderzeeër
heeft geziendie noodseinen gaf. Plotseling
verdween de onderzeeer onder waterzij was blijk
baar gezonken.
Reuter seint uit Kopenhagen, dat de Deensche
overheid te Esbjerg besloten heeft het aluminium
van de verongelukte Zeppelin L 3,nadat
de motoren weggenomen znllen zijnin den smelt'
kroes te doen.
De Times verneemt uit Pekingdat Japan in
een nieuwe conferentie deChineesche tegen
voorstellen verworpen hebben en zij op aan
neming van hun oorspronkelijke voorstellen blijven
staan.
Uit Londen wordt gemeldt dat de muiterij onder
de Indische soldaten te Singapore een regimentsop
stand is, die niet in verband staat met de bewoners.
Gistermiddag had een botsing plaats op de lijn
Saarbriicben-Trier tusschen den Duitschen avond-snel
trein en een ledige machine. De stokers en machinisten
van beide locomotieven, benevens vijf passagiers wer
den gewond. De oorzaak van het ongeval is onbekend,
meldt men aan de Tel.
De bevelhebber van het 7de Pruisische legercorps
maakt bekend, dat paketten inhoudende brood, choco
lade, tabak en gebak voor militaire gevangenen, die
door in Duitschland wonende personen aan dezen wor
den afgezonden, niet meer mogen worden overhandigd,
De paketten, die uit het buitenland verzonden zijn,
worden wel aan de gevangenen uitgereikt.
Volgens een Reuter-tetegram uit Bloemfontein is
het proces tegen de generaal de Wei, in afwachting van
twee getuigen, uitgesteld.
Volgens de Duitsche postcourantenlijst hebben
664 couranten sedert het begin van den oorlog opge
houden te verschijnen.
LEGERVERSTERKING.
De Haagsche Nieuwe Courant schrijft:
In de atmosfeer van spanning waarin we leven, heeft
het bericht van gisteren, dat het bij de Regeering een
punt van overweging uitmaakt wetsontwerpen in te
dienen om zoo noodig, de miliciens van de lichting
1916 vervroegd onder de wapens te roepen en de moge
lijkheid te openen over eenige reeds ontslagen lichtin
gen van den landstorm te beschikken, begrijpelijkerwijs
ongerustheid gewekt.
Wij kunnen verzekeren dat daartoe in den inhoud
van het bericht geen reden is gelegen.
Volgens de Militiewet zou de lichting 1916 eerst in
Januari van dat jaar kunnen worden opgeroepen.
Naar mate men bevordert met de opleiding en vorming
van nieuw kader, neemt echter de gelegenheid toe om
meerdere manschappen te oefenen en aldus de sterkte
van het actieve leger te vergrooten. Hoe eerder van
deze gelegenheid gebruik gemaakt wordt, des te beter;
aldus zal de weerkracht van het land versterkt worden
terwijl het oorlogsgevaar nog aanwezig is. De Re-
geering zal, door daartoe de noodige stappen te doen,
in overeenstemming handelen met den aandrang die
zich van verschillende zijden in ons land openbaart om
zich nigt te bepalen tot het oefenen en volmaken van de
op dit oogenblik onder de wapens zijnde legermacht,
maar om deze voorzoover en zoo spoedig als mogelijk
blijkt," ook in aantal te doen toenemen.
Hoewel alles in dezen natuurlijk afhangt van den
loop der oorlogsgebeurtenissen in Europa, waarom
trent van tevoren niets te zeggen valt, zou een gunstig
gevolg van vervroegde oefening en vermeerdering van
het aantal weerbare mannen tevens kunnen zijn, dat
dientengevolge op ruimer schaal verloven aan de reeds
langen tijd onder de wapens zijnde oudere lichtingen
zouden kunnen verleend worden. Hoofddoel van de
vervroegde oproeping zou echter de vermeerdering der
actieve iegersterkte zijn.
Met de wijziging van de Landstormwet zou eveneens
slechts bedoeld worden de beschikking, voor geval van
nood, te erlangen over geoefende manschappen die vol
gens de bestaande bepaling niet meer onder de wapens
te roepen zouden zijn.
In geenen deele valt aan het bericht de beteekenis te
hechten als zou de kans voor ons land om in den oor
log betrokken te worden, in de laatste dagen belangrijk
zijn toegenomen of een bijzondere reden bestaan om
deze voor het oogenblik dreigender te achten dan zij
onder de omstandigheden van de laatste maanden is
en nog altijd blijft.
Het bericht, schijnbaar alarmeerend, is dus inder
daad niet onrustbarend. In verband daarmee veroor
loven wij ons de opmerking, dat het overweging zou
verdienen bij de openbaarmaking van zulke berichten,
blijkbaar van officieuse herkomst, meer rekening te
houden met den toestand waarin vele gemoederen in
dezen tijd nu eenmaal verkeeren. Een korte verklaring
van de bedoeling van dergelijke maatregelen, tegelij
met het bericht gegeven, zou voldoende zijn om allerlei
DE DIRECTEUR van het P O ST-
KANTOOR te ALEHA4B geeft
hiermede kennis aan het pubiieic, dat
vanaf 28 Februari a.s. op Zon» en feestdagen het
kantoor zal zijn opengesteld van 10 m, tot 13.80 a.
en vanaf 1 Maart e.k. op werkdagen van ra.
tot o a.
De Directeur voornoemd
VERWE1J.
beangstigende en fantastische gevolgtrekkingen onder
het publiek te voorkomen. Van de pers wordt tercht
verlangd dat ?ij alle alarm vennijde; van regeerings-
berichten mag voor het minst worden verwacht, dat zij
er, zonder grond, geen aanleiding toe geven.
DE ECONOMISCHE TOESTAND.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel
heeft een Nota betreffende den economisehea toestand
üij de Tweede Kamer ingediend.
We lezen hierin o. m., dat de landbouwers over het
jaar 1914 allerminst te klagen hebben. Zulks is feite
lijk ook het geval met de groentetelers, al zijn dan ook
de verdiensten in de maand Augustus buitengewoon
slecht geweest
Bepaald ongunstig zijn de vooruitzichten voor de
bloembollenteelt.
Als samenvatting van een beeld der arbeidsmarkt
moge het volgende gelden:
In de grootste plaatsen Amsterdam en Rotterdam is
de werkloosheid het grootst; het feit, dat in deze ste
den wekelijks ter ondersteuning aan werkloozen wor
den gegeven 61,000 en 36,000, illustreert dit vol
doende.
Te 's-Gravenhage vormen de kleermakers, meubel
makers en bouwvakarbeiders het groote contingent der
werkloozen; daar wordt wekelijks 13,000 uitbe
taald.
In de dan volgende steden zijn het hoofdzakelijk de
bouwvakarbeiders, die aanleiding tot werkloosheid ge
ven op de kleinere plaatsen is in het algemeen, behou
dens eenige uitzonderingen in verband met bepaalde
industrieën, de toestand niet ongunstig.
Omtrent de werking van het graandistributie-bureau
wordt vermeld, dat dit tot 1 Februari 1915 heeft aan
gevoerd de volgende hoeveelheden: Tarwe 188,397,870
K.G., rogge 18,033,109 K G., tarwebloem 23,108,290
K.G. Bovendien werden nog van regeeringswege aan
gekocht de volgende hoeveelheden veevoeder: Maïs
262,227,779 K.G., lijnkoeken 2.322,076 K.G., gerst
15,871,267 K.G.
Waar noodig, is er door uitvoerverboden gezorgd
dat belangrijke voedingsartikelen niet te schaarsch
werden Ten opzichte dier artikelen heeft de regee
ring het dus in haar macht, door het al of niet geven
van uitvoerpermissie den voorraad te regelen. Zulks
geldt in het bijzonder van aardappelen, boter, kaas en
spek.
De Minister zal niet nalaten om gelijke maatregelen
ook toe te passen op andere voedingsartikelen zoodra
hem daartoe de noodzakelijkheid mocht blijken.
Ook ten aanzien der nijverheid wordt door den Mi
nister getracht, zooveel mogelijk een tekort hier te lan
de, hetzij van grond- of hulpstoffen, hetzij van produc
ten te voorkomen.
Zorgvuldig wordt getracht alles te doen wat moge
lijk is om de talrijke gevaren, die door den oorlogstoe
stand zoovele nijverheidstakken bedreigen, te weren.
Het wegvloeien van voorraden wordt door uitvoer
verboden, zoo noodig getemperd door uitvoerconsen-
ten, tegengegaan. Geregelde aanvoer wordt zooveel
mogelijk bevorderd. Een belangrijke arbeid, voorzoo-
veel contrabande-artikelen betreft, wordt hierbij ver
vuld door de Overzee-Trustmaatschappij. Bij deze be
moeiingen treedt uit den aard der zaak dikwijls een
scherpe strijd van belangen aan het licht. Voor de re
geering is echter natuurlijk alleen het algemeen belang
richtsnoer voor haar streven.
Tot heden is het inderdaad gelukt, door nauwlettend
de behoefte der nijverheid gade te slaan en door nim
mer te aarzelen, wanneer min of meer ingrijpende
maatregelen noodig waren, de voornaamste bedrijfs
takken, die afhankelijk van het buitenland zijn, voor
stilstand te bewaren. De Minister meent, dat de tot he
den bereikte resultaten hem kunnen aanmoedigen op
dezen weg voort te gaan.
MOLESTVERZEKERING.
Een wetsontwerp is ingediend houdende machti
ging tot het aangaan van verzekeringsovereenkom
sten tegen het gevaar van molest in verband met
den tegenwoordigen oorlogstoestand.
Het wetsontwerp bevat de volgende artikelen
Artikel 1. Onze minister van Landbouw, nijver
heid en^ handel wordt gemachtigd voor den Staat
der Nederlanden als verzekeraar verzekeringsover
eenkomsten aan te gaan tegen het gevaar van molest
in verband met den| tegenwoordigen oorlogstoestand
en wel ten aanzien van cascoverzekering met de
eigenaars der schepen, mits Nederlanders of Neder-
landsche Vennootschappen, en ten aanzien van goe
derenverzekering met Nederlandsche belangheb
benden.
Artikel 2. Deze wet treedt in werking op den
dag harer afkondiging.
Artikel 3. Deze wet kan aangehaald worden
onder den naam„Oorlogsverzekeringswet 1915."
De memorie van toelichting luidt
De groote gevaren, die uit het tegenwoordige
stadium van den oorlogstoestand voor de scheep
vaart voortvloeien, eischen van de Nederlandsche
regeering om bijzondere maatregelen te nemen ten
aanzien van de zee-scheepvaart, voor zooveel betreft
de verzekering van de schepen en van de daarmede
te vervoeren goederen.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat onder de te
genwoordige omstandigheden de risico's terzake van
oorlogsmolest buitengewoon moeilijk en niet dan
tegen zeer hooge premiën bij de particuliere verze
keringsmaatschappijen zouden zijn te dekken.
Daarom acht de regeering het wenschelijk, deze
zaak zelf in handen te kunnen nemen en de gele
genheid tot verzekering voor dit bijzonder molest-
risico open te kunnen stellen, voor zooveel betreft
de cascoverzekering voor Nederlandsche reedero, en
voor zooveel betreft de goederenverzekering voor
alle Nederlandsche belanghebbenden.
OORANT
