DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN,
Van liet lestelijt oorloisterrein,
fan list oostelijk oorlogstent.
O o r 1 o 33».
No. 5?
Honderd en zeyentiende jaargang.
191&
Ilwanfliiinfip'is m ''H,p. mlIL-. ia gt b, rerel gmote letten nssr pha&ibit& Brie?en frc N. Y. Boek- en iX ÜHfe. POSTER SM» Me £1 Mésü.1
V R5IJ DAG
5 MAART
Ter zee.
ENGELAND.
NEDERLAND.
m
n&xmiamsmmtJm&L
ALKMAAR, 5 Maart.
In het Engelsche Lagerhuis heeft een afgevaardigde
aan de regeering gevraagd, hoe zij nu denkt te hande
len in verband met de aangekondigde vergeldings
maatregelen tegen Duitschland.
De minister-president, de heer Asquith, antwoordde,
dat hij op het oogenblik niets kon zeggen, maar dat de
plannen der regeering duidelijk zullen blijken, zoodra
de bepalingen openbaar gemaakt worden
De vrager is door dit ontwijkend antwoord niet veel
wijzer geworden. Hij zal te voren ook wel geweten
hebben, dat plannen bekend worden, wanneer de daar
voor geldende bepalingen worden medegedeeld I
Het was den vrager - den heer Buil vooral te
doen om wat meer licht op een tweetal punten. Hij
vroeg of de Engelsche regeering, rekening houdende
met 't volkenrecht, volgens hetwelk 't de eerste plicht is
van deugene die 'n koopvaardijschip aanhoudt om dit
voor een prijsgerecht te brengen, waar het geval kan
worden onderzocht, voornemens is deze gedragslijn te
volgen wanneer zij schepen aanhoudt en opbrengt die
lading vervoeren van vermoedelijk vijandelijke bestem
ming, eigendom of herkomst. Verder vroeg hij of de
regeering voornemens is het prijsgerecht te vragen om
zulke lading voor goeden prijs te verklaren en dé sche
pen vrij te laten wanneer de onzijdigen de kosten beta
len, en, indien niet, wat de regeering voornemens is
met zulke ladingen en schepen te doen.
Het loont de moeite hierbij nog even stil te staan.
Tijdens de tweede Vredesconferentie werd in 1907
besloten tot de instelling van een internationaal prij-
zenhof. Te voren werden beslissingen inzake het al
of niet geoorloofd zijn van het inbeslagnemen van een
schip etc. gegeven door een prijsgerecht, dat natuurlijk
sterk bevooroordeeld was en welks uitspraken dan ook
meestal konden worden vastgesteld, voordat ze nog
waren gedaan. De instelling van een internationaal
prijzenhof werd dan ook, wegens de betere rechtsple
ging, welke het in het uitzicht stelde, als een der be
langrijkste besluiten van de vredesconferentie aange
merkt. Maar Engeland weigerde de overéénkomst te
bekrachtigen en zoo wordt over genomen schepen en
ladingen van den neutralen handel beslist door een
prijzenhof, dat samengesteld wordt door onderdanen
van den staat, wiens daad ten opzichte van schip en la
ding beoordeeld moet worden.
Of dus de Engelsche regeering zich al of niet aan
het volkenrecht houdt, het doet er in dezen in de prac-
tijk stellig weinig toe.
De vrager zinspeelde waarschijnlijk vooral op een
kwestie, die men in den regel aanduidt met den naam
„voortgezette reis". Moeten blijkens de scheepspapie
ren goederen van een neutraal land worden gebracht
naar een ander neutraal land, maar doet het schip een
vijandelijke haven aan voor zijn bestemming te hebben
bereikt, dan wordt de lading verbeurd verklaard. Maar
de verboden bestemming moest tot dusverre altijd
worden afgeleid uit zekere wettelijke vermoedens. En
nu is het blijkbaar de bedoeling van den vrager in het
Lagerhuis geweest, te vernemen of voortaan de bloote
veronderstelling, dat een lading voor den vijand be
stemd of van hem afkomstig is, voldoende is om een
schip te laten opbrengen. Is dit inderdaad de bedoeling
der regeering, dan beteekent dit, dat tal van schepen
en ladingen van neutralen maandenlang in de havens
van Engeland (en Frankrijk) zullen blijven liggen,
misschien tot na het sluiten van den vrede en dat over
de lading dikwijls, zij het dan ook onder toekenning
van een vergoeding, zal worden beschikt.
Wij hebben deze kwestie het eerst behandeld, omdat
ons heden reeds een geval wordt geseind van het in
grijpen van de Engelsche admiraliteit, overeenkomstig
de voorgenomen vergeldingsmaatregelen Het betreft
nog wel een Nederlandsch schip. Het stoomschip
„Sommelsdijk" van de Holland-Amerika-lijn is aange
houden door de Engelschen én opgebracht naar Gra-
vesend, waar de lading gelost is, terwijl het schip vrij
gelaten is. De aanwezigheid van ijzerwaren en vetwa
ren, die men veronderstelt als voor Duitschland te zijn
bestemd, hoewel het schip naar Rotterdam moest,
schijnt de aanleiding tot deze handelwijze te hebben
gevormd. Het vreemde is echter, dat de directie der
lijn nog geen officieel bericht van de aanhouding ont
ving, terwijl de entente-mogendheden toch ook hebben
verklaard, dat zij een uitzondering zouden maken voor
de booten die bij het aankondigen van de nieuwe maat
regelen reeds onderweg waren.
Is het gebeurde juist voorgesteld doch eenige
twijfel komt ons alleszins geoorloofd voor dan lijkt
oris de practijk van de vergeldings-maatregelen voor de
neutralen alles behalve geruststellend. Maar wellicht
leidt de verscherping van de houding der beide oorlog
voerende partijen er ten slotte toe, dat de rechten der
neutralen wat minder worden geschonden, dan thans
het geval is.
Terloops zij nog even opgemerkt, dat men lang niet
altijd weet, wie de schade van een inbeslagneming
lijdt. Het is bijv. best mogelijk, dat de lading der
„Sommelsdijk" zoo niet verzekerd dan toch her-verze
kerd is in Engeland. Zoo heeft de eigenaar van de
„Dacia" verklaard, dat het schip t^gen inbeslagneming
(hetgeen door de Fransche marine is geschied) was
verzekerd bij een Engelsche firma!
v.
Marmora
Dardanus
Sed-eS-Bahr
Orkanieb
Het krijgsbedrijf aan de Dardanellen duurt voort,
maar het resultaat der beschieting staat nog steeds
niet vast.
Het is misschien niet overbodig nog even op te
merken, dat de Dardanellen in het verleden nim
mer geforceerd konden worden. Zooals men zich
wellicht nog zal herinneren, hebben in 1912 tij
dens den Balkan-oorlog de Bulgaren tevergeefs een
stormaanval op Boelair ondernomen. Het Turksche
gezantschap te Berlijn beweert, dat een landing
in grooteren stijl aan den Dardanellen-ingang een
groote troepenmacht vereischen zou, dat er aanzienlij
ke troepenmassa's op de punten, die bedreigd zouden,
kunnen worden, gereed staan, dat de versterkingen
goed uitgerust zijn en dat het geschut goed bediend
wordt.
Wij hebben onlangs reeds opgemerkt, dat thans
zwaarder scheepsgeschut dan ooit te voren een beslis
send woord kan spreken, zoodat op de versterkingen
niet te zeer te rekenen valt.
Men spreekt verder van aanzienlijke troepenlandin
gen. Er zou voor de Dardanellen een Engelsch-Fransch
landingsleger van goed 80.000 man liggen, waarvan
verondersteld wordt, dat zij bij Dardanus aan den Azi-
atischen oever van de zeeëngte of in de buurt daarvan
aan land gezet zullen worden. Maar er zouden 130.000
man zijn, om ze af te wadden.
Dit alles is echter veronderstelling. Doch de
Fransch-Engelsche poging is dit niet, die behoort toi
de werkelijkheid, al is het dan ook de harde werkelijk
heid, welke ontzettende moeite geeft en ernstige geva
ren oplevert.
De Turken houden er voor deze belangrijke krijgs
verrichtingen een zonderlinge berichtgeving op na
zij polemiseeren tegen andere berichten en zwijgen
voor de rest.
Van het Westelijk oorlogstooneel niets nieuws.
Meldde dezer dagen het Fransche communiqué, dat het
.den Duitschers gelukt was een loopgraaf te nemen
door er een brandende vloeistof in te spuiten, waarbij
wij aanteekenden, dat het wel benzine zou kunnen
zijn, Reuter deelt thans op gezag van een Franscuen
dokter mee, dat de Duitschers stralen petroleum in de
loopgraven der Franschen richtten, die ontvlamde,
waarna zij met brandende fakkels naderden en aldus de
vijanden uit de loopgraven verdreven.
Men ziet alweer, dat in dezen* oorlog hoe langer hoe
meer de oude methodes, van brandend pek en kokend
lood, met nieuwere middelen worden toegepast.
Een Fransch aviateur heeft een kruitmagazijn nabij
Donaueschingen (Baden) gebombardeerd, waarbij de
vlammen 400 meter hoog opstegen, wat wel een beetje
extra hoog lijkt!
In het Oosten vecht men hier en daar bij abnormale
koude, bij een temperatuur en een snerpenden wind,
die snel en juist gebruik van de vuurwapenen uitslui
ten. Nieuws brengt de strijd niet. Volgens Engelsche
berichten, die echter weinig vertrouwen verdienen,
zouden de Russen nu ook weer in de Boekowina voor
waarts rukken en de Oostenrijkers nopen tot den te
rugtocht en zou er opnieuw om het lot van de stad
Czemowitz gestreden worden.
DE STRIJD IN BELGIë EN N.-FR ANKRIJK.
Het Fransche legerbericht meldde gistermiddagIn
de duinen van België verwoestte onze artillerie vijan
delijke loopgraven. Ten noorden van Atrecht nam de
vijand een vooruitgeschoven loopgraaf, onlangs door
ons aangelegd. De beschieting van Reims duurde
geheelen dag; elke drie minuten kwam een projectiel
neer.
Het wordt bevestigd, dat in Champagne de Duitsche
tegenaanvallen tegen de door ons genomen hoogte ten
noorden van Mesnil een zeer heftig karakter droegen.
Twee garderegimentén streden hier met groote ver
woedheid. Deze pogingen leden echter volkomen
schipbreuk. In de Argonnen hadden nieuwe kanonna-
des plaats. We maakten vorderingen in de streek van
Vauquois.
Officieel werd gisteren, gelijk wij reeds in een deel
der editie konden mededeelen, door het groote Duitsche
hoofdkwartier gemeld
Het Fransche munitieschip voor Nieuwpoort be
stemd is door een vergissing der dronken bemanning
te Ostende aangekomen; daar werd het schip bescho
ten, zoodat het zonk. De gewonde equipage werd ge
red.
Op de Lorette-hoogfe ten N.-W. van Atrecht stelden
onze troepen zich gisterochtend in het bezit eener vij
andelijke stelling over een breedte van 1600 M, Acht
officieren en 558 man werden gevangen genomen, 7
mitrailleurs en 6 kleine kanonnen buitgemaakt. De
vijandelijke tegenaanvallen werden in den namiddag
afgeslagen.
Een nieuwe Fransche aanval in Champagne werd
afgeslagen. Een Fransche aanval ten W. van St. Hu-
bert in het Argonnerwoud mislukten. In den tegen
aanval ontrukten wij den Franschen loopgraven. Ook
in het bosch van Chippy mislukte een Fransche aanval.
Een der jongste berichten van den Eiffeltoren meld
de, dat een Duitsche kolonne, bij een marsoh over de
hoogte van Tahure met succes beschoten werd. Wij
moeter. de juistheid dier mededeeling bevestigen,
maar daaraan toevoegen, dat de kolonne bestond uit
Fransche gevangenen van wie er 38 gedood of gewond
werden.
EEN DUITSCH KRUITMAGAZIJN
GEBOMBARDEERD.
Officieel wordt uit Parijs gemeld: Een Fransche
vlieger heeft het kruitmagazijn bij Donaueschingen met
goed succes gebombardeerd. De vlammen stegen tot
een hoogte van 400 meters op.
Het plaatsvervangende Duitsche commando-generaal
te Stuttgart deelde mede: Een vijandelijk vlieger ver
scheen gisteren boven Rottweil en wierp daar bommen
op de kruitfabriek. De daardoor veroorzaakte schade
is gering en verstoorde het bedrijf in de fabriek in
geenerlei opzicht. Verdere aanvallen van den vlieger
werden door de beschermingstroepen verhinderd.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Officieel werd gisteren door het groote hoofdkwar
tier geseind, zooaïs we «n een deel onzer vorige oplaag
meldde:
De Russische aanvallen ten N.-W. van Grodno ge
raakte onder ons flankeerend artillerievuur, waardoor
zij mislukten.
Ook ten N.-W. van Lomshja zijn de Russische aan
vallen met zware verliezen mislukt.
In de streek ten Z. van Myzsnyce en Chorsele en ten
N.-W. van Prasnytz hernieuwden de Russen hunne
aanvallen.
Op het verdere gedeelte van het oostelijk front is de
toestand ongewijzigd.
Officieel weid uit Weenen gemeldDe aan de Bi-
ala, zuidoostelijk vau Zaklicyn, ageerende Russische
troepen zijn na Moedigen strijd teruggeslagen aan bei
de zijden van het Laborizndal, en op de hoogten ten
noorden van Cisa duren de gevechten voort, op sommi
ge plaatsen ook des nachts. Overal waar onze troepen
slaagden terrein te winnen, ondernam de vijand her
haaldelijk tegenaanvallen, die steeds bloedig werden
afgeslagen. In het bijzonder trachtten de Russen
langs den weg van Baliigrod gedurende een dichte
sneeuwjacht vooruit te dringen. De aanval, die tot
op korten afstand van onze stellingen naderde, misluk
te ten slotte onder groote verliezen van den vijand door
ons geschut- en mitrailleurvuur. Aan de overige fron
ten kwam geen noemenswaardige wijziginghier wer
den alleen artilleriegevechten geleverd. Voor Prze-
mysl is het rustig.
DE „DACIA".
De eigenaar van de „Dacia", welk door een
Franschen Kruiser werd opgebracht, verklaarde volko
men onverschillig te zijn over het besluit dat in Frank
rijk omtrent dit schip zal worden genomen. Het schip
is n.l. bij een Britsche maatschappij verzekerd ook te
gen inbeslagneming.
DE KONING OP DE VLOOT.
De koning heeft het volgende telegram aan admi
raal Jfellicoe gezonden:
„Het was mij een groot genoegen een bezoek te kun
nen brengen aan een deel der groote vloot. Ik ben
aan boord geweest van de voornaamste schepen val al
le typen en heb den besten indruk gekregen van den
toestand op de schepen en van den voortreffelijken
geest, die officieren en manschappen bezielt. Ik ben
er vast van overtuigd, „dat mijn vloot haar groote tra
dities zal handhaven."
KORTE BERICHTEN.
De Leipziger voorjaarsmarkt heeft de verwach
tingen verre overtroffen. Veel koopers hebben groote
bestellingen gedaan.
De Duitsche regeering gaat voort de volksvoe
ding tegen alle mogelijkheden te beveiligen. Van 15
Maart af wordt het rantsoen per persoon voor geheel
Duitschland op 200 gram per dag gesteld.
Lloyds meldt uit Alicante dat de Belgische
tankstoomer „Tiflis" in brand staat. Er zijn vijf doo-
den en vijf gewonden.
Met het oog op de Zondagsrust verbiedt het mili
tair commando te Berlijn de uitgave van couranten
op Zondagavond. De dagbladen mogen uiterlijk tot
drie uur 's middags worden uitgegeven.
Te Boden, in Noord-Zweden is een groote brand
uitgebroken tengevolge van een ontploffing in de rijks-
acyteleengasfabriek. De oorzaak der ontploffing is
onbekend.
VERBODEN UITVOER.
Verboden is de uitvoer van levende schapen, van ci
chorei in eiken vorm (daaronder begrepen cichoreiwor
telen) en van peekoffie. Voorts is verboden, voor zoo
veel door den minister van Oorlog noodig geoordeeld,
het vervoer van hout en andere bouwmaterialen, tin,
lood. ijzer, koper, motor- en smeerolie, die van werk
tuigen en gereedschappen van uit het gebied der ge
meenten Alblasserdam, Kapelle a/d. IJsel, Dordrecht,
Hendrik Ido-Ambacht» IJselmonde, Krimpen a/cj. Lek,
Krimpen a/d. IJsel, Lekkerkerk, Nieuw-Lekkerland,
Papendrecht, Ridderkerk, Zwijadrecht en Op- en Neer-
Andel naar overige gedeelten des Rijks, zulks totdat
hieromtrent nader zal worden beslist. Voorts afzon
derlijk nog eens verboden, tot nader order, vervoer van
uit het gebied dier gemeenten, in het belang van den
staat, van koper. Van dit laatste verbod kan door den
minister van Oorlog in bepaalde gevallen ontheffing
verleend worden.
Verboden is verder de uitvoer van alle in blik of
andere luchtdichte verpakking verduurzaamde vleesch-
waren en levensmiddelen, in welke vleescb is verwerkt.
„Staatscourant" no. 54 bevat het kon. besl. houden
de verbod van uitvoer van koper en koperlegeeringen.
als grondstof en bewerkt, tenzij gebruikt als onderdeel
van eenig vervaardigd artikel, waarvan koper of koper
legeering geen hoofdbestanddeel vonnt.
DE „TELEGRAAF" CONTRA LUITENANT
MALLINCKRODT.
Voor de 2de Kamer der Amsterdamsche rechtbank
heeft gisteren de zaak gediend van den heer J. C.
Schroder, hoofdredacteur van de Telegraaf tegen luit
O. A. Mallinckrodt De gedaagde zou in een café te
Amsterdam ten aanhoore van andere bezoekers hebben
gezegd, dat de Telegraaf werd betaald door de Engel
schen om stemming te maken voor de geallieerden. De
heer S. had daarop een eisch tot schadeloosstelling
van 10,000 gesteld.
De gedaagde verklaarde echter alleen te hebben be
doeld, dat de Telegraaf zeer geprononceerde sympa
thieën voor de geallieerden aan den dag legde. Mocht
hij de aan hem ten laste gelegde woorden hebben ge
bruikt, dan boor hij; excuses aan en verklaarde den ei-
scher te houden voor een man van eer. De heer S. trók
daarop zijn eisch tot schadeloosstelling in.
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
TWEEDE KAMER.
Minister T r e u b, die gisteren zijn afgebroken rede
voortzette, ontkende tegenover den heer Spiekman ver
antwoording schuldig te zijn van hetgeen hij gezegd
aeeft bij de installatie van het Koninklijk Nationaal
Steuncomité. Ook hetgeen de Koningin toen sprak,
kan hier niet ter sprake komen, daar zij niet als hoofd
der uitvoerende macht noch als deel der wetgevende
macht sprak, maar als eerste burgeres van den lande.
Alleen door het voorstellen van subsidie is een regee-
ringsdaad gepleegd, evenals door de werkloosheidsver
zekering. Daarvoor aanvaardt spr. de verantwoorde
lijkheid. Spr. heeft aandeel gehad in de totstandko
ming van het Nat. Steuncomité en binnenkort zal weer
zoo iets geschieden ter voorziening in de nooden van
andere groepen. Ook het voorstellen van werken ter
vermindering der werkloosheid bewijst, dat de regee
ring zich haar taak bewust is. Maar recht op uitkee-
ring wegens werkloosheid kan niet worden gegeven.
Steun moet van particulieren uitgaan met krachtige
medewerking van den Staat. Daarbij moet gezorgd
worden voor handhaving van het karakter der onder
steunden. Waar de heer Kleerekoper gispte, dat het
Steuncomité te Amsterdam niet rekende met wat de ge
zinshoofden verdienden, daar verzekerde spr., dat, als
het anders ging, hij met zijn ambtgenoot van Land
bouw zou overwegen of het zoo wel langer kon. Ge
bleken is, dat men bij controle niet geheel op de vak
verenigingen af kon gaan. Zij blijken niet de meest ge
schikte controleurs. Controleeren van ongeorgani
seerden, bij wie overigens spr.'s sympathie niet is,
door vakvereenigingen mag niet, omdat zij in gewone
tijden met elkaar in strijd leven. Spr. beSloot met een
woord van sympathie aan hetgeen het particulier ini
tiatief heeft gedaan.
Bij de replieken waarschuwde de heer de Jong,
(U. L., Hoorn) voor te spoedige opheffing der maxi
mumprijzen, huldigde de heer Tydeman (V. L.) den
ruimen blik, die ook blijkens de nadere mededeelingen
van den Minister uit de genomen regeeringsmaatrege-
len blijkt.
De heer B o s (V. D.) wees o. m. op het feit, dat vele
middenstanders, wegens onvoldoende credietwaardig-
heid, door middenstandsbanken niet zijn te helpen.
De heer Gerhard (S. D. A. P.) herinnerde er aan,
dat in Oostenrijk en Duitschland wel graan aan de
branderijen wordt onttrokken.
De heer Juten (R. K.) waarschuwde voor vooraf
gaande publiceering van uitvoerverboden.
De heer Spiekman (S. D. A. P.) was door de minis-
terieele verklaring in zake werkloozenzorg zeer teleur
gesteld. De regeering stelle zich op de hoogte van de
verarming van duizenden gezinnen.
De heer S m e e n g e (U. L.) wenschte invoering van
premiebetaling van vevoeder.
De heer Kleerekoper (S. D. A. P.) deelde me
de, dat verleden week Vrijdag alleen in Amsterdam 120
uitzettingen uit woningen hebben plaatsgehad. En
daartegenover doet de regeering niets. Voorts meent
hij, dat de beschuldiging tegen de controle der vakver-
eeniging niet met bewijzen is gestaafd.
Het nieuwe onderzoek naar de werkloosheid in Am
sterdam is gesteld onder leiding van den directeur van
het Amsterdamsche Burgerlijk Armbestuur. Dit bewijst
hoe de uitkeering geheel en al als armenzorg wordt
aangemerkt.
De heer Van Nispen tot Sevenaer (R. K.,
Rheden), kwam er tegen op, dat de rogge in beslag
werd genomen tegen een prijs die lager is dan die van
maïs. In verband hiermede drong hij krachtig aan op
het treffen van alle maatregelen die medewerken om de
fokkerij te bevorderen.
De heer B e u m e r (A. R.) betoogde, dat armenzorg
hetzelfde is als sociale hulp en dat de uitkeeringen die
mmr-mur
m Kum Kalessl
