Van het westelijk oorlogsterreln.
éi
Telegrammen van heden.
TEE ZEE.
Nederland.
in de vrije maatschappij te omringen tad: adsarea sten
Spr. zou ook gaarne zien dat de werking van de
voorwaardelijke veroordeeling wordt uitgestrekt tot bo
ven het iaar.
DE RIJKSMIDDELEN.
Over de afgeloopen maand Februari werd1 blijkens
het Overzicht van de opbrengst der Middelen voor
's Rijks Schatkist ontvangen 9,712,869,21,
10,640,159,48 in Februari 1914. Dit jaar dus
927,290,27 minder.
Hebben met uitzondering van de grondbelasting, de
directe belastingen een flinke vermeerdering opgele
verd, de middelen, welke meer direct verband houden
met de economische toestanden, dragen wel duidelijk
de kenmerken van de tijdsomstandigheden. Zoo moe
ten groote verminderingen worden geconstateerd in de
opbrengsten der invoerrechten, der zegel- en registra
tierechten en der loodsgelden.
Gaan wij eerst na de inkomsten welke bij verleden
jaar zijn gestegen, dan treffen wij aan bij de personee-
le belasting een vermeerdering van 14,000, de be
drijfsbelasting van 648,000 de vermogensbelasting
den
van
I commissie voor België warea opgeslagen hadden ge--
I stolen.
SlADNltUWS.
1. J.
4e
Miedema, onderwijzer aan de
school te Alkmaar; 2. F. E. Ritsma, onderwijzer
van 21,000,
het geslacht
mijl
van 43,000, den suikeraccijns
zoutaccijns van 32,000, en
130000.
Daartegenover staan de volgende verminderingen
bij Februari van het vorig jaar: de grondbelasting
69,000, de invoerrechten 143,000, de wijnaccijns
4000, het gedistilleerd 890,000 de bier- en azijnac-
cijns 25,000 de gouden- en zilveren werken 12,000,
de zegelrechten 119,000, de registratierechten
234,000, de hypotheekrechten 32,000, de successie
rechten 37,000, de domeinen 18,000, de Staatslo
terij 84,000, de jacht- en vischakten 1000 en de
loodsgelden 160,000 (voor dit laatste middel bij een
totale ontvangst in deze maand van 106,000).
In een afzonderlijk staatje worden medegedeeld de
opbrengst van posterijen ad 1,211,331 bij een ra
ming van 1.496.000, telegrafie ad 392,880 bij een
raming van 192,916 en telefonie ad 216,028 bij
een raming van 281,900.
De totale opbrengst over de eerste twee maanden
van 1915 (zonder de posterijen enz.) is nu
20,686,541.17, tegen 23,114,473,3134 voor de
zelfde middelen in het vorig jaar. In deze twee maan
den zijn we dus achteruit met een bedrag van
2,427,932.1434.
PEST'OP JAVA.
Een Regeeringstelegram betreffende pest-gevallen
op Java van 12 tot en met 25 Febr., vermeldt de vol
gende gevallenafd. Malang 535 nieuwe gevallen,
301 dooden: Bangil 28 nieuwe gevallen, 25 dooden;
Kediri 39 nieuwe gevallem 40 dooden; Paree 32 nieu
we gevalleu, 25 doodenToeloengagoeng 9, Berbek 4,
Madlioen 2, Magetan 2, Soerabaja 17 en Lamongan
5 doodelijke gevallen. Hierbij wordt aangeteekend dat
totaal cijfers over het bovenbedoeld tijdvak waren 473
gevallen, 430 dooden, en dat zij over het nagenoeg
overeenkomstige 14-daagsche tijdvak van het vorig
jaar (11 tot en met 24 Februari 1914) bedroegen 560
gevallen, 513 dooden.
DIEFSTAL.
Een Belgische vluchteling, een student in de rech
ten, cue verdaent wordt van diefstallen m verschillende
piaaisen en die zich tnans te Middelburg in voorioo
pige neentenis bevindt, heeft te Vlissingen verschillen
de diefstallen gepleegd, a. wordt hij verdacht van
diefstal van bijouterieën ten nadeele van zijn hospita.
Een gedeelte daarvau is teruggevonden. Een gouden
ketting had hij bij een goudsmid te Vlissingen ver
kocht; een gouden ring had hij aan zijn verloofde ge
geven, die ook te Vlissingen woont. Intusschen wordt
hij verdacht van diefstal van twee gouden armbanden
ten nadeele van zijne verloofde, waarvan er reeds we
der een te Middelburg bij een goudsmid is teruggevon
den. Al deze artikelen zijn nu door de politie in be
slag genomen.
UIT EOMOND AAN ZEE.
Gistermiddag werd hier tusschen drie en vier uur
zwaai* kanongebulder waargenomenkomende uit
noordwestelijke richting. Het buiige weer belette
het uitzicht. Wel werden enkele luchtverschijnsels
waargenomen. Vermoedelijk heeft op pl. m. In
uit den wai een zeegevecht plaats gehad
UIT BERGEN.
De gep. tweede-luitenant der infanterie, D. C. de
Groot, die, gerekend van 8 dezer, tijdelijk is benoemd
tot reserve-eersle-luitenant bij de infanterie, met be
stemming bij een interneerings-dépöt, is met ingang
van dien datum ingedeeld bij het interneerings-dépöt
te Bergen, aldus reeds werkzaam aldaar.
UIT OOST-GRAFTDIJK.
De heer J. L. de Wagemaker, hulpprediker bij de
Doopsgezinde Gemeente Oost- en West-Graftdijk, is
beroepen tot predikant bij de Doopsgezinde Gemeenten
te Den lip en Landsmeer.
UIT URSEM.
Donderdag 25 Maart a.s. zal hier de eerste afslag
van visch plaats hebben. Daardoor zal de burgerij de
gelegenheid gegeven worden zich visch te kunnen aan
schaffen. Afslagers zijn de heeren P. Saai en K. Mienis.
KORTE BERICHTEN.
In den Haag heerscht, zoo verneemt het Handels
blad, schaarschte van cokes, tengevolge van geringere
aanvoer uit het buitenland en de mindere productie der
fabriek in verband met de inkrimping der openbare
verlichting.
Met den Duitschen trein van 8 u. 29 min. arri
veerde gisteravond aan het Centraal-station te Amster
dam dr. van Tienhoven, leider der Nederlandsche am
bulance in Servië.
De Minister'van "Financiën maakt bekend, dat ten
behoeve van 's Rijks schatkist, van onbekenden, werd
ontvangen 4, en 1.27y2, beide bedragen ter voldoe
ning van te weinig betaalde successierechten.
Een twaalfjarig meisje te Rotterdam is, terwijl
het met een drijftol speelde, gevallen, waarbij het door
een stok van een naaldparapluie, welken het als tol- of
drijfstok gebruikte, zoodanig in het gelaat verwond
werd, dat het in het ziekenhuis moest opgenomen wor
den, waar het tengevolge van de bekomen verwon
dingen is overleden.
Het s.s. „Grangesberg", dat gister van IJmuiden
naar Nieuw-York in zee is gegaan, is bet eerste schip,
dat met het merk van de Nederlandsche Overzee Trust
Maatschap, voorzien is, zijnde tusschen de masten een
scherpe wit en groen geblokte kegel. De romp van de
„Grangesberg" was geheel oranje geschilderd, meldt
de Tel.
Door een juwelier te 's-Gravenhage in een broche
vervaardigd uit een Belgisch 5-oentime-stukje, ver
sierd met een edelsteentje, dat aan de Koningin van
België is aangeboden. De koningin toonde zich zeer
ingenomen.
Te Kwintsheul heeft een hulpbrievenbesteller drie
kinderen, die te water waren geraakt, gered. Deze man
heeft reeds 7 menschen weten te redden.
De brooduitvoer naar de Belgische grensgemeen
ten heeft groote afmetingen aangenomen verneemt de
Tel. uit Valkenswaard. De Belgische handelaars mo
gen maar één cent per pond verdienen. In enkele dor
pen geschiedt de verkoop -door het gemeentebestuur,
dat zonder winst omzet.
Te Rotterdam zijn twee Belgische vrouwen aange
houden, die goederen te zamen een wagenlading
uit een loods, waar goederen van de Amerikaansche
LOTERIJ VAN HET KON. NAT.
STEUNCOMlTé.
Men schrijft ons:
De trekking der loterij van het Koninklijk Nationaal
Steuncomité werd definitief vastgesteld op 22 April
en zal gehouden worden ten overstaan van den nota
ris rnr. Bax te 's-Gravenhage.
De koopers der loten kunnen dus spoedig weten of
zij een kunstwerk verkrijgen.
De Alkmaarsche padvinders hebben zich heden be
ijverd om meer bekendheid te geven aan deze verlo
ting en aan den avond van Maandag 22 Maart. Het
CoCmité stelt deze hulp der padvinders zeer op prijs,
want dientengevolge wordt ook op deze wijze zoo
groot mogelijke publiciteit aan de zaak gegeven.
Men heeft ook de opmerking gemaakt, dat bet in den
tegenwoordigen tijd minder geschikt zou zijn, om op
vroolijke wijze een avond door te brengen. Hier staat
tegenover, dat zij, die, om welke reden dan ook, niet
des avonds willen uitgaan, volstaan kunnen met een
lot te nemen en geen toegangsbewijs. Maar van den
anderen kant mag men toch wel bedenken, dat er reden
van dankbaarheid bestaat en ook een opgewekte stem
ming niet misplaatst is, nu ons vaderland van de oor
logsgruwelen op zulk een wonderbaarlijke wijze werd
gespaard.
Moge dit gevoel» van dankbaarheid zich uiten in
ruime hulpbetooning overal waar deze dringend noo-
dig is.
ART. 8 VAN HET CONTRACT OMTRENT
LEVERING VAN ELECTRISCHEN STROOM.
B. en W. stellen den Raad voor te besluiten:
De Kennemer Electriciteits-Maatschappij te ontslaan
van de verplichting, in art. 8 van het Stroomleverings-
contract d.d. 13 Juni 1912 bedoeld en den door de
Twentsche Bankvereeniging onderteekenden waarborg
weder te harer beschikking te stellen.
AANSCHAFFEN VAN MEUBELEN EN
GYMNAST1EKTOESTELLEN VOOR DE 6e GE
MEENTESCHOOL.
B. en W. stellen den Raad voor:
Burgemeester en Wethouders een crediet te verlec-
nen van 4824 50, ter bestrijding van de kosten der
aanschaffing van de meubelen voor de nieuw te bou
wen 6e Oemeenteschool en van de toestellen voor het
daarbij behoorende Gymnastieklokaal.
BENOEMING VAM EENÏ1D VAN HET
BESTUUR DER AMBACHTSSCHOOL VOOR ALK
MAAR EN OMSTREKEN.
Naar aanleiding van het ontvangen raadsbesluit d.c
17 Februari 1.1. No. 3, tot verhooging der subsidie
met 3000, heeft het Bestuur der Ambachtsschool voor
Alkmaar en omstreken doen weten, dat het hem aange
naam zal zijn te vernemen, welk lid van den Raad za
werden afgevaardigd om zitting te nemen in het Be
stuur der school voornoemd, hebbende de Raad der
gemeente, volgens art. 7 van de statuten der Vereeni
ging het recht een of meer zijner leden in het meerge
noemde Bestuur te doen zitting nemen.
B. en W stellen den Raad voor over te gaan tot d
benoeming van een lid van het Bestuur der Vereeni
ging De Ambaohtsscho I voor Alkmaar en omstreken
BENOEMING VAN EEN STADS-ARTS, BELAST
MET DE OOG-, OOR-, NEUS- EN
KEELHEELKUNDIGE ARMENPRAKTIJK.
Sedert enkele jaren worden door Dr. R. J. van der
Heijde alhier de stadsarmen-patienten behandeld, die,
naar het oordeel van de staas-artsen, eene speciale
oog-, oor-, neus- en keclheelkundige behandeling noo-
dig hébben en die daartoe naar den genoemden arts
worden verwezen. Voor zijne als zoodanig bewezen
diensten werd door Dr. Van der Heijde aan het einde
des jaars een declaratie ingezonden.
B. en W. hebben thans den genoemden specialiteit
bereid gevonden, zich als ambtenaar ter zake te ver
binden en deze taak voortaan tegen eene vastgestelde
bezoldiging van 100 's jaars op zich te nemen, waar
om zij den Raad voorstellen te besluiten:
mei ingang van 1 April 1915 te benoemen tot stads-
neus- en
R. J. van
loopige vaststelling van het bedrag naar hetwelk voor
pensioen zal zijn bij te dragen op 100,
VOORSCHOT UIT 's MJKS KAS.
B. en W. stellen voor te nemen het volgende besluit:
de Raad der gemeente Alkmaar,
Overwegende, dat eerlang moet worden voorzien in
de betaling van het navolgende:
Buitengewone uitgaven, door geldleening te dekken:
Kosten bouw tuinbouwwinterschool (na aftrek Prov,
Kosten verbouwing han-
Kosten volkstuintjes
00.
subsidie) pl.m. 25000,—.
delsschool pl.m. 10000,
ysingel en aanleg voetbalveld pl.m. 13«
Kosten O. L. School met aankoop van grond (na af
trek Rijksbijdrage) pl.m, 52500,—. Kosten wijziging
privaten in O. L. Scholen (na aftrek Rijksbijdrage)
pl.m. 3200,Kosten verbindingsweg Nieuwesloot
Waagplein pl.m. 100000,
Kanaalkade plm. 2500Ö.
zinnigen pl.m. 7500,—.
gasfabriek met gro:
liet steuncomité, Memorie.
pl.rif. 6300,
Kosten aanleg spoorweg
Kosten school voor zwak-
Kosten bouw eener nieuwe
lun. 700000,—Cre-
ten werkverschaffing
dat de hierbedoelde kosten moeten worden gevonden
door middel van geldleening, waartegen in de tegen
woordige tijdsomstandigheden, voor eene corporatie
als deze gemeente, groote bezwaren bestaan;
dat de Minister van Financiën zich bij schrijven van
23 Februari 11. no. 139 in beginsel heeft bereid ver
klaard aan deze gemeente een voorschot uit 's Rijks
kas te verleenen tot een bedrag van ten hoogste
1.000.000.
Besluit:
een voorschot van ten hoogste 1.000.000 naar ge
lang van de behoeften, uit 's Rijks kas te aanvaarden
tegen eene rente van 5 ten honderd 's jaars. benevens
een nader door den Minister van Financiën vast te
stellen bedrag als evenredig aandeel in de kosten van
uitgifte der Staatsleening 1914, welk bedrag o.m._ zal
worden becijferd naar den duur van het voorschot.
Afschrift van dit besluit (in duplo) te zenden aan
Heeren Gedeputeerde Staten ter erlangimg van de ver-
eischte goedkeuring.
AANKOOP VAN EEN STUKJE GROND OP
DEN 1 iOEK VAN DE EMMASTRAAT EN DE
KRUSEMAN VAN ELTENSTRAAT.
Het Bestuur der St. Hippolytusstichting te Delft
biedt der gemeente te koop aan eeu stuk grond ter
grootte van omstreeks 96 centiaren, gelegen op den
hoek van de Emmastraat en de Kruseman van Elten-
straat, deel uitmakende van den tuin van het St. Elisa-
beth-gesticht, op de hierbij overgelegde teekening door
arceering aangeduid.
In verband met eene toekomstige verbreeding van de
Costerstraat, komt het 't college van B. en W. ge-
wenscht voor van deze aanbieding gebruik te maken,
BENOEMING VAN EEN ONDERWIJZER
AAN DE BURGERSCHOOL.
Ter vervulling der vacature aan de Burgerschool,
ontstaan door het verleend eervol ontslag aan den
heer S. J. S. Schipper, bieden B. en W. den Raad de
volgende voordracht aan
Gemeente
Zij stellen den Raad voor dienovereenkomstig te be
sluiten.
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
PARIJS, 17 Maart Het communiqué van gis
teravond meldt:
Een poging der Duitschers om de loopgraven
aan den Lorette-heuvel te veroveren, werd ver
ijdeld. In de buurt van Perthes lieten wij een mijn
springen en konden na een hevig gevecht in de
kuil, die daardoor ontstond, handhaven. Wij
maakten vorderingen ten noorden van Beau-Sé-
jour.
Duitsche tegenaanvallen in den nacht van
Maandag tusschen Four-dfe-Paris en Bolant, bij
Vauquois en in het Bois le Prétre, werden afge
slagen.
HET DUITSCHE LEGERBERICHT.
BERLIJN, 17 Maart. (Officieel). Het groote
hoofdkwartier meldt: De gevechten om het berg
punt aan de zuidelijke belling van den Lorette-
heuvel werden in ons voordeel beslist. In Cham
pagne, ten westen van Perthes en ten noordwesten
van Mesnil deden de Franschen gedurende den
dag verscheidene keeren zonder succes aanvallen.
's Avonds begonnen zij var. Mesnil uit nieuwe
aanvallen met sterkere strijdkrachten. Het ge
vecht duurt voort.
In de Argonnen zijn dfe gevechten nog niet ge
ëindigd. Van de hellingen ten Z.-W. van Vau
quois werden de Franschen, die zich daar hadden
genesteld, naar beneden geworpen.
In het Prêtre-woud, ten N.-W. van Pont Mous
son mislukten twee rranscha aanvallen. In de
Vogezen hadden slecht3 artillerie gevechten plaats
Zwakke Russische aanvall enop Tauroggen en
Laugszargen werden afgeslagen.
Tucachen Skwa er. Orszic werden Russische
doorbraakpogingen afgeslagen.
Ten Z. van dan Weichsel niets bizouders.
DE BESCHIETING DER DAPDANFT T FM
KONSTANTINOPEL, 17 Maart (Hbld.) Het
Hoofdkwartier deelde mede, dat gisteren niets te
gen de zeeëngten werd ondernomen. De ingang
wordt bewaakt door eenige vijandelijke groepen.
SCHEPEN GETORPEDEERD.
LONDEN, 17 Maart. (Officieel). liet Engelsche
stoomschip „Atlanta" is Zondag bij de Schotsche
kust door een Duitschen onderzeeër getorpedeerd
Het stoomschip was nog in staat de haven te be
vei ken
Het stoomschip „Fingal" werd Maandag door
een Duitschen onderzet cr getorpedeerd en tot tin
ken gebracht. 6 man verdronken, de overigen wer
den gered.
DE STOOMBOOTDIENST OP ENGELAND.
VLISSINGEN, 17 Maart. Thans zullen, in
plaats van naar Folkestone, zes maal per week
booten van de maatschappij „Zeeland" naar Til-
bury-dock varen. De Zaterdag-boot vervalt.
Z. K. H. DE PRINS.
's-ORAVENHAGE17 Maart. Sedert zijn
terugkeer van het Loo kan men bijna dagelijks
den Prins ontmoeten op een wandelrit te paard
in de omgeving der residentie.
DE MIN. VAN OORLOG NAAR HET GOOI.
's-GRAVENHAGE. 17 Maart. De minister van
oorlog begaf zich heden naar het Gooi in ver
band met aldaar te houden oefeningen.
VRAOEN AAN DEN MINISTER VAN
BINNENLANDSCHE ZAKEN.
's-GRAVENHAOE, 17 Maa i. Het lid der
Tweede Kamer, de heer J. W. Albada heeft
aan den Voorzitter der Kamer verzocht de vol
gende schriftelijke vragen te mogen richten tot
den minister van binneniandsche zaken:
„Is het den minister bekend, dat in een aantal
emeenteu, de schorsing, bedoeld In art. 5 der
ieswet, behalve op de personen, vallende in
de termen van dat artikel, ook wordt toegepast
op kiesgerechtigden, tot den landweer behoo
rende.
Zoo ja, is Zijn Excellentie dan bereid te be
vorderen, dat deze schorsing zonder gevolg blijft.
HET IN GEVAAR BRENGEN DER
ONZIJDIGHEID.
GE, 17 Maart. Het gerechts-
d het vrijsprekend von-
otterdam, ten aanzien
militaire handeling verbiedt, kunnen wij oprechten
eerbied hebben. Maar de groote massa gevoelt, als 't
er op aankomt, voor dat beginsel nog minder dan
niets.
De heer Zwaan wijst ons op een woord van Ds.
Bahler:
„Hoe lang hinkt gijlieden op twee gedachten?
Zoo de Heere God1 is, volgt Hem na;
Zoo het Krupp is, volgt hem nal"
's-GRAVENHA'
hof alhier heeft bevesti
nis der rechtbank te
G. W. Teesing, directeur der
ude-Tonee, beklaagd van het in
van den heer
Oasfabrlek te uuae-ionge,
gevaar brengen der onzijdigheid van den Staat,
gewezen.
LIJKVERBRANDING.
HAARLEM, 17 Maart. Bij de heden plaats ge
had hebbende crematie te Wcsterveld werd geen
proces-verbaal opgemaakt.
INGEZONDEN STUKKEN.
WEDERWOORD.
Gisteren zonden wij ons antwoord aan de heeren
Zwaan, Mammen en Brugman bij de redactie der Alk
maarsche Courant in, die het echter voor het blad te
lang vond en ons voorstelde, het aanmerkelijk te be
snoeien. Dat hebben wij gedaan, zij het ook noode.
Hieronder volgt dan ons verkort antwoord, met welks
inhoud zoowel „Patriot" als de heer Sweerts instem
men, zoodat de onderteekenaar geacht mag worden,
mede namens hen te spreken:
Voor vele mannen tusschen 17 en 40 jaren bestaan
overwegende redenen om zoo lang mogelijk of zelfs
voor immer buiten eenig militair dienstverband te blij
ven (maatschappelijke, oeconomische redenen, lichame
lijke of geestelijke ongeschiktheid, godsdienstige be
zwaren, gemoedsbezwaren). Dezulken, wanneer zij
deze redenen niet als voorwendsel gebruiken alleen
om zich er achter te kunnen verschuilen, Jan Salle's te
noemen, ware bespottelijk. Zulks te doen heeft dan ook
nimmer gelegen in de bedoeling der ontwerpers van de
bekende reclameplaat van „Volksweerbaarheid": en
evenmin in ónze bedoeling. Men leze, om dit m te
zien, het tweede artikel van „Patriot" nog maar eens
over. De oproep werd gericht tot de groote massa,
„die denkt als wij", gelijk „Patriot" schreef, en die geen
overwegende redenen heeft om, waar anderen, al of
niet door de Wet verplicht, hun land dienen als sol
daat, zelf „lekker" thuis te blijven. Op deze massa
wordt gedoeld, wanneer gesproken wordt van een be
schamende en gevaarlijke Jan Salie-geest.
Voor menschen, wier willoosheidbeginsel (al of niet
op een Christelijke beschouwing rustend) hun, als eer
lijke, karaktervaste menschen, het deelnemen aan iedere
Doch Ds. Bahler staat als Christen vrijwel alleen te
genover de paar honderd millioen Christenen, die den
oorlog niet altijd ontoelaatbaar achten en van weer
loosheid onder alle omstandigheden niet willen weten,
overtuigd als zij zijn, dat de absolute weerloosheid
van Bahler niet veel anders zal blijken te zijn dan een
bijzonderen vorm van zelfmoord. Het motto trouwens
is misleidend, waar bet spreekt van hinken op twee
gedachten; waar het God stelt tegenover Krupp. Het
gaat immers niet om Krupp 1 Het gaat om allerhoogste
dingen: om persoonlijke vrijheid, gemeenschapsvrij
heid, harmonische, veelzijdige ontplooiing, geestelij
ken vooruitgang, stoffelijke welvaart van het eigen
volk. Daarvoor te strijden als 't niet anders kan,
zelfs met Krupp's kanonnen achten wij een voor
recht en een plicht, welke wij zeer goed met onze
Christelijke opvattingen kunnen vereenigen.
Vele en velerlei zijn de overwegingen, die ons de
den besluiten, naar de oprichting van een afdeeling
Vrijwillige Landstorm te streven. (Wij zullen ze hier
niet alle opsommen). Wij meenden, dat die overwegin
gen niet alleen in ons brein, maar ook in het brein van
duizenden landgenooten zouden opkomen. Wij hoop
ten, dat ze velen dezer landgenooten zouden doen be
sluiten, voor de vorming van vrijwillige Landstorm-
afdeelingen mee te werken. Die hoop is niet be
schaamd; ook niet, voor zoover het Alkmaar betreft, al
hebben wij geen reden om over de resultaten te
juichen. Wie den geest van het Nederlandsche volk
kent, met zijn eeuwige zucht tot critiseeren, tot af
wachten en er nog eerst eens een nachtje over slapen,
maakte zich trouwens niet te veel illusies.
Voor Alkmaar beschikken wij thans over ruim 90
aanmeldingen, een getal, dat, naar wij ons voorstellen,
zeker wel verdubbeld zal worden, zoodra de afdeeling
definitief is opgericht en de oefeningen aan den gang
zijn.
Thans nog eenige woorden naar aanleiding van de
door den heer Mammen uitgesproken enormiteit, dat
de arbeider niets bezit en dus (sic) niets gevoelen kan
voor de idee „Vaderland" en er bijgevolg ook niets
voor gevoelen zal om zich voor de verdediging van
dat „Vaderland" weerbaar te maken.
Terloops merken wij op, dat de bewering, dat d e
arbeider niets bezitten zou, in haar algemeenheid
voor tegenspraak vatbaar is. Doch deze bewering ver
der onbesproken latend, vragen wijgevoelt de arbei
der inderdaad niets voor de idee „Vaderland" en wil
hij zich voor het Vaderland niet weerbaar maken On
ze lijst van aanmeldingen voor den vrijwilligen Land
storm zegt ons iets anders. Het aantal vrijwilligers
uit den arbeidersstand, dat zich bij ons opgaf, is naar
evenredigheid opvallend groot. En waarom zou 't cok
niet zoo zijn? Wordt de toestand van den arbeider in
een oorlogend land, en nog meer in een door oorlog
vernederd en verarmd land, er niet evenzeer veel slech
ter op dan de toestand van de bezitters Zie naar Bel
gië! Welbegrepen eigenbelang zou ook den arbeider
dus de zijde der weerbaarheidsmannen moeten doen
kiezen. De „proletariër" in Duitschland, Frankrijk,
België doet dat dan ook en trekt schouder aan schou
der op met den „bourgeois" (alleen in Engeland is het
nog niet zoo, althans niet in dezelfde mate; maar Haar
zal het ook zoo worden, zoodra Engeland de oorlogs
misère meer dan tot dusverre aan den lijve gaat voe
len). En wat voor het buitenland geldt (de enkele uit
zonderingen bevestigen den regel), geldt voor het ei
gen land evenzeer. De niet door vooringenomenheid
bevangen arbeiders zien dat in; hunne groote voor
mannen in de eerste plaats bewijzen met de daad en
met het woord, dat in tijden als de huidige de schei
ding tusschen bezitters en niet-bezitters niet gehand
haafd mag worden; dat allen de weerbaarheid des
lands moeten verhoogen. En tevens nieuw, voor
heen niet gehoord geluid, getuigt hun mond van
een gevoel van vaderlandsliefde, dat geboren is uit nog
iets anders dan plat materiëele overwegingen.
Zoo laat een Troelstra zijn zoon soldaat worden;
zoo houdt een Hugenholtz in Enschedé een rede,
waarvan sommige gedeelten ons zóó uit het hart ge
grepen zijn, dat wij er hier enkele aanhalingen uit
moeten laten volgen (ontleend aan een verslag in de
Zwolsche Courant):
„Komende tot de soc.-dem. in ons eigen land, vraagt
spreker, o! de soc.-dem. Kamerleden in plaats van te
stemmen voor de oorlogsuitgaven, beter zouden hebben
gedaan een echte donderrede daar tegen te houden.
Velen hebben gedacht, dat zij zouden zeggen, wij
willen geen oorlog en geven daarom geen credieten.
Zou dit echter verstandig zijn geweest? Wou onze re
geering, die ontegenzeggelijk een kapitalistische is, dan
oorlog? Neen immers, juist om er buiten te blijven,
was het geld noodig. Deze credieten waren noodig
om den vrede te bewaren, en om er op dien grond voor
te stemmen, bleven dé soc. dem. volkomen consequent.
Maar zullen anderen aanvoeren, stel eens voor nu
ons land zich zoo sterk maakt en Duitechland kwam,
dan zouden de Duitschers worden tegengehouden en
de oorlog was er.
Dat is juist, spreker wil volmondig erkennen, dat
wie ook probeert ons land binnen te vallen, ons leger
klaar behoort te staan, ze tegen te houden. Spreker
zou dan evenwel willen vragen, wie heeft ooit van de
soc.-dem. gehoord, dat zij de leer der weerloosheid pre
diken. Het is toch volkomen natuurlijk, dat iemand
verdedigt heigeen hij lief heeft. In dit opzicht wil spr.
schuld bekennen. In de ook door hem gevoerde propa
ganda is vaak iets gezegd dat in verband met de feiten
waarvoor men thans is komen te staan, en die nooit
zijn voorzien, als niet juist moet worden beschouwd..."
Waar hij bij aanvragen van credieten voor leger en
vloot wel eens gesproken heeft van ons handje vol volk,
van onze kanonnen als oud roest, onze schepen note-
doppen heeft genoemd, herroept spreker die woorden,
en geeft gaarne toe, dat het goeokoope critiek was.
Maar spreker meende het.
Spr. is daarom niet bekeerd tot het militarisme, in
geen geval, maar het gebeurde in België heeft bewezen,
dat spr. niet zoo minachtend had moeten spreken over
ons leger.
„En ten slotte is het ook een sociaal-democratische
eisch, dat onze nationale zelfstandigheid blijft bestaan.
De vaderlandsliefde is diep geworteld en laat zich
niet uitroeien.
De echte vaderlandsliefde is het gevoel voor eigen
geboorteland, taal, geschiedenis, kunst, litteratuur en
wetenschap. In één woord, dat is een kostelijk bezit.
:n nu kan hiertegen aangevoerd worden, de groote
massa heeft daar niet aan, maar dan roept sprzeg
zooiets niet, we hebben ook geen algemeen kiesrecht,
doch vechten er voor, laten wij ook strijden, dat wij diat
andere verkrijgen.
Vaderlandsliefde is geen apenliefde en spr. zet uit
voerig uiteen, dat ze met in strijd is met de internati
onale verbroedering der volken."
Hugenholtz toont met zijn woorden aan, dat vader
landsliefde niet is een product van redleneering
..«J"-, «i* .rvuu, j luu. met voor
„wiww. iunm»u x*. iviunua, uuuciWijzer te
Wormerveer; 3. R. Fabriek, onderwijzer te Hilversum,
te meer waar de gevraagde koopprijs van 3.50 per
centiare zeer billijk is te noemen.
