DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
o O o r 1 o gr-
Van liet westelijk oorlogsterrein.
Van M oostelijk oorlogsterroin,
Van hat zuidei oorlogstarraii,
Alkmaarsche Huishoud- en Industrieschool.
No. 69
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
f 0,80, ti. p. post tl.—. Advertentieprijs 10 et p. regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. V. Boek- en Handelsdmkberij v.h. HERDIs. COSTERSZOON, ïoorrtam C9. Telefonnar. 1
WOENSDAG 24 MAART
Ter zee.
DUITSCHLAND.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 24 Maart.
Het is opvallend, hoeveel verdoolde Engelsche vlie
gers op ons grondgebied een noodlanding moeten ma
ken. Nu weer is er bij Kruiningen (Zuid-Beveland) een
Engelsche vlieger neergekomen, die uit de richting
Antwerpen vloog. Het is mogelijk, dat deze vliegers
verkenningen doen voor den toestand te land, maar
het lijkt waarschijnlijk, dat zij vooral de zee moeten
verkennen. Volgens den Tijd kruisen sinds Zondag
morgen ook Engelsche oorlogsschepen voor de haven
van Zeebrugge en het komt ons voor, dat zoowel de
kruisers in de lucht als die op zee in verband staan
met de represaille-maatregelen der verbonden mogend
heden. In het memorandum der Engelsche regeering,
dat den 15den Maart aan den Amerikaanschen gezant
Paget te Londen is overhandigd, wordt uitdrukkelijk
gesproken van een blokkade, „die door een cordon
„van kruisers, alle zeevaart op en uit Duitschland ef
fectief beheerscht". Maar tot de door dit cordon te
bewaken strook behoort thans ook de Belgische
Noordzeekust. En zoolang een onderzeeër nog han
delsschepen kan opbrengen naar Zeebrugge, gelijk met
de „Zaanstroom" en de „Batavier V" is geschied, kan
men de blokkade niet effectief noemen, immers de blok-
keerende macht blijkt dan onvoldoende om werkelijk
den toegang naar het vijandelijke kustgebied te verhin
deren. Vandaar dat het Deensche blad „Politiken"
zeer wel juist ingelicht kan zijn, wanneer het meldt,
dat de Scandinavische regeeringen officieel besloten
hebben de blokkade niet als effectief te erkennen, gelijk
ons heden wordt geseind. Maar vandaar ook de waar
schijnlijkheid, dat de Engelschen van de lucht uit
trachten de taak van het cordon kruisers te vergemak
kelijken en dat de Duitschers dit trachten te verhin
deren, leidt tot lucht-ontmoetingen, gelijk er een wordt
gemeld in het bericht uit Vlissingen, volgens hetwelk
een Taube zeer hoog in de lucht werd achtervolgd
door een tweedekker, tenzij het Duitsche vliegtuig
diende om bommen op schepen te werpen. Overigens
begrijpt men, dat de bemanningen dier Engelsche krui
sers, die in de met talrijke mijnen bestrooide wateren
bij dag en bij nacht een geregelden vaartdienst moeten
onderhouden, moeten stilliggen en met beperkte snel
heid moeten varen, zoodat ze licht een prooi kunnen
worden van een onderzeeër, een ontzettend zware en
gevaarlijke taak hebben en licht van hun plicht het
slachtoffer kunnen worden.
De val van Przemysl brengt natuurlijk nog heel wat
pennen in beweging. Betrouwbare bijzonderheden om
trent de officieren, manschappen, paarden, kanonnen
enz., welke gevangen genomen of buit gemaakt zijn,
hebben we op het oogenblik, waarop wij dit schrijven,
nog niet ontvangen. De van Russische zijde genoemde
getallen (2600 officieren en 117.000 soldaten) schijnen
te hoog, de Oostenrijksche mededeeling, dat de bezet
ting uit 25.000 man bestond, is vermoedelijk weer
wat te laag wij herinneren er aan, da bij den
val van Maubeuge 40.000 militairen zich overgaven.
In de Engelsche pers houdt men zich vooral bezig
met den langen duur van de belegering. De Times bijv.
schrijft, dat het beleg langer geduurd heeft dan eenig
ander sinds Sebastopol, dat acht maanden weerstand
bood toch mag dunkt ons Adrianopel niet vergeten
worden, welks verdediging in de Balkan-oorlogen
19121913 door Shukri pasja 115 dagen is volgehou
den. De Daily Telegraph vestigt er de aandacht op,
dat in dezen oorlog de overwegende rol van zwaar be
legeringsgeschut zoo zeer op den voorgrond is getre
den en daarom vraagt het blad, hoe het mogelijk is dat
alleen Przemysl het zoo lang heeft kunnen uithouden.
Ongetwijfeld was de positie van deze vesting geweldig
sterk, en ook hebben de verdedigers den tijd gehad om
hun voordeel te doen met de ondervinding in de beide
eerste oorlogsmaanden door Belgen en Franschen op
gedaan. Overigens echter schijnt de Daily Telegraph
met het antwoord eenigszins verlegen te zijn, en mis
schien om goede redenen.
De Daily Chronicle geeft een aanwijzing, in welke
richting een antwoord gevonden kan worden.
„Niemand weet, aldus dit blad, waarom de forten
niet werden beschoten met zware artillerie, «gelijk die
van Luik, Namen en Maubeuge; maar het vermoeden
mag worden geopperd, dat de Russen er geen voor dit
doel over hadden, daar zij ze alle moesten gebruiken
tegen de Duitsche en Oostenrijksche houwitsers aan 't
slagfront. Het blad denkt, dat de verdediging ten-
naastenbij uit 80.000 man heeft bestaan en dat er
100.000 Russen zullen vrijkomen. Hierbij wordt voorts
opgemerkt, dat de Duitschers de voorstelling ingang
hebben doen vinden, dat de Russen het voordeel heb
ben van een overgroote getalsmeerderheid. De Chroni
cle zegt dat er verschillende redenen zijn om aan de
juistheid hiervan te twijfelen. Overigens is ook dit
blad, evenals de meeste andere Engelsche couranten,
van meening, dat de val van de vesting, tevens belang
rijk spoorwegknooppunt, Rusland spoedig in het bezit
van heel Galicië zal stellen, met uitzondering dan van
den westhoek bij Krakau. Een goede invloed mag,
te meer nu het weder milder wordt, van de overgave
worden verwacht op de operaties in de Karpathen, ter
wijl een indirect gevolg er van kan worden, dat de
Russen andermaal trachten de Boekowina binnen te
dringen.
Wat de slag in de Karpathen betreft, krijgt men
steeds meer den indruk, dart de Duitsch-Oostenrijksche
troepen daar een harden dobber hebben en niet dan
met de grootste moeite in staat blijven tegenstand te
bieden aan de Russische troepen, van welker verster
kingen de Oostenrijksche communiqué's wel wat al te
veel gewagen, hetgeen den schijn heeft van een voorbe
reiding op de komende nederlaag. Galicië is ver weg
en wij weten er niet veel van, maar wanneer men in de
Deutsche Tagesztg. leest, dat daar nu reeds ongeveer
honderd steden en zes duizend dorpen door den oor
log direct zijn getroffen, dat tweehonderd dorpen ge
heel verwoest zijn, dat 800.000 paarden, 1,500,000
stuks rundvee en de geheele graanvoorraad als verlo
ren moeten worden beschouwd, dan krijgt men toch
wel eenig denkbeeld van de ellende, welke de oorlog
in deze streek in het leven riep en welke blijkbaar nog
wordt overtroffen door die in Polen, waar 200 steden
en meer dan 9000 dorpen door de krijgsfurie werden
bezocht.
Het Rüssische legerbericht geeft een beeld van de
verwoedheid van den strijd op het Karpathenfront.
Het zegt o.m. dat dronken Hongaren ergens dwars
door prikkeldraadversperringen oprukten, zonder op
de reusachtige verliezen acht te slaan, dat een stelling
achtereenvolgens driemaal in handen der beide par
tijen was, dat de woede der Russen tenslotte zoo groot
was, dat in het eindgevecht van man tegen man met
kolf en bajonet, geen enkele krijgsgevangene werd ge
maakt!
In het noorderfront moeten de Duitschers de zware
batterijen voor de vesting Ossewitsj terugnemen. Zelfs
de 42 c.M. houwitsers zouden vólgens het Russische
bericht geen schade aan betondekking of onderbouw
nebben berokkend.
Een Engelsch telegram komt ons heden nog eens
herinneren aan de operaties der Turken in Egypte,
wier opmarsch tot dusver nog niet tot eenig succes
heeft geleid. Het telegram zegt, dat de Engelschen 8
mijlen ten oosten van het Suez-Kanaal een Turksche
legermacht in wanorde op de vlucht dreven en dat
bij Suez zelf de Turken, bij wie zich de Duitsche gene
raal von Traumer bevindt, op het oogenblik in vollen
terugtocht zijn. De bekende Engelsche oorlogscorres
pondent Donohoe seinde gisteren reeds, dat het Turk
sche leger, hetwelk met zooveel moed uittrok om
Egypte te veroveren, met zooveel spoed terugtrok als
zijn ontwrichte en verzwakte toestand maar mogelijk
maakte. De Turken zouden hun offensief tegen Egypte
definitief hebben laten varen en de bevelhebber, Dje-
mal pasja, dien de correspondent meer een schreeuwe
rig staatsman dan een krijgsman noemt en wiens te
genwoordigheid elders zou zijn vereischt, zou zijn
troepen aan haar lot hebben overgelaten. De terugtrek
kende Turken sterven van honger en dorst bij hun
tocht door de woestijn, want als gewoonlijk aldus
de journalist is er van de Turksche intendance niets
terecht gekomen. Bij duizenden blijven de terugtrek
kende Turken langs den weg liggen, waar zij omko
men en ten prooi vallen aan de woestijngieren, welke
sinds hun begin van den terugtocht, die aanving na de
mislukte poging om zich van het Suez-kanaal meester
te maken, het leger vergezellen. De armzalige Djemal
Pascha bezit allerminst de groote bedrevenheid van
een Xerxes. Hij is niets anders dan een militaire
kerkkraai, die met geleende veeren pronkt. Zoodra hij
de lucht kreeg van de ophanden zijnde moeilijkheden,
liet hij zijn leger in den steek, het de keus latende in
de woestijn om te komen of zoo goed en zoo kwaad
het ging zich een weg naar zijn basis te banen. Djemal
echter redde zijn eigen huid en verscheidene van zijne
ondergeschikten hebben eveneens Konstantinopel be
reikt, waar zij zich thans schuil houden, terwijl zij
zich gereed maken den Bosporus over te steken en een
nieuwe wijkplaats te zoeken in Klein-Azië. Verschei
dene officieren, die van het leger zijn afgedwaald,
trachten den weg naar Konstantinopel terug te vinden
en-zien er geheel vervallen en troosteloos uit. Ook zijn
er onder de vluchtelingen vele Duitschers. Het Turk
sche expeditieleger verkeert geheel in staat van ontbin
ding en heeft als gevechtseenheid opgehouden te be
staan.
Aldus de heer Donohoe, bij wiens beschrijving
men echter rekening moet houden met de groote nei
ging van Engelsche journalisten om in sombere kleu
ren den toestand hunner vijanden te schetsen. Vermoe
delijk zal ook hier het tempermes op zijn plaats zijn.
Toch is niet aan te nemen, dat de opmarsch der Tur
ken eenig resultaat zal opleveren hun poging in
dit gebied heeft dan ook wel geen andere beteekenis,
dan dat zij hier een aanzienlijke Engelsche legermacht
binden, welke anders elders zou kunnen worden ge
bruikt.
Dat men van de Dardanellen niets hoort de laatste
dagen, vindt volgens de Times zijn oorzaak in een he-
vigen noordooster, die reeds sinds Vrijdag woedt en
nog best eenige dagen kan aanhouden, daar zulke stor
men soms wel een week duren. Vermoed wordt, zegt
het bericht verder, dat de Turken hierdoor in staat zijn
hun geteisterde batterijen te herstellen. Maar ook de
opereerende vloot der verbondenen wordt zeer ver
sterkt. Behalve twee linieschepen worden de super-
dreadnought „La France" en eenige linieschepen ver
wacht. De Engelsche admiraal Gardener is, volgens
een bericht uit Athene, teruggeroepen, omdat hij uit
onvergeeflijke nalatigheid de schepen bloot gesteld
heeft aan mijnengevaar.
Mag men de Daily Chronicle gelooven, dan zal de
Turksche regeering naar Azië worden overgebracht
en wordt Konstantinopel thans slechts door armere
personen en militairen bewoond, terwijl bijv. het per
soneel van de Duitsche en Oostenrijksche gezantschap
pen de stad reeds verlaten zou hebben. Maar er is re
den om de Daily Chronicle in dezen niet te gelooven
Tenslotte zij aangeteekend, dat Amerika het verlan
gen moet hebben uitgesproken tot verlenging van den
termijn van het Japansche ultimatum aan China, het
welk morgen afloopt.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué meldde gistermiddag:
Een Duitsch vlieger heeft te Reims drie burgers met
bommen gedood.
Wij hebben heftige tegenaanvallen bij Bagatelle af
geslagen.
BOMMEN OP FREIBURG.
Wolff bericht uit Freiburg: Twee vijandelijke vlie
gers vlogen gisterennamiddag tusschen half vijf en vijf
uur over de stad en wierpen zes bommen naar bene
den, waarvan er een een man uit Zahringen licht
vyondde. Het vliegtuig moest bij Feldkirch in Stauffen
lauden; de beide vliegers werden gevangen genomen.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
De gevechten in den Karpathen-sector van den Oes-
zokerpas tot den pas van Konieezna duren voort. In
de jongste twee dagen werden wederom krachtige aan
vallen van den vijand afgeslagen en 3300 Russen krijgs
gevangen gemaakt.
In het gevecht om de hoogte Wyszkow werden de
vijanden uit hun stelling verdreven en acht officieren
en 685 man gevangen genomen.
Aan de andere fronten gebeurde niets bijzonders.
DE OVERGAVE VAN PRZEMYSL.
Uit Petrograd wordt gemeldVolgens de gegevens,
verstrekt door generaal Kusmanet, den gewezen com
mandant van Przemysl, hebben zich aan de Russen
overgegeven9 generaals en 93 officieren van den Ge-
neralen Staf, 2500 andere officieren en ambtenaren en
117.000 manschappen.
Er zal nog uitgemaakt worden, hoeveel kanonnen en
anderszins zijn buitgemaakt.
AAN HET SUEZ-KANAAL.
De Engelschen hebben de Turken acht mijlen ten
oosten van het Kanaal in de nabijheid van Suez versla
gen. De Turken zijn nu in vollen aftocht. De Duitsche
generaal von Traumer bevond zich bij de Turken.
EEN DUITSCH SGMIP VASTGEHOUDEN.
Reuter meldt uit Washington, dat toen het Duit
sche sehip „Odenwald" voorraden begon in te nemen,
een Amerikaansche douane-ambtenaar zich ter onder
zoek aan boord begaf. Hij kreeg last aan wal te
gaan en toen hij weigerde heen te gaan werd hij
van de stoomboot gezet en in een kleine boot ge
bracht. Daarna deed het schip een vruchtelooze po
ging om te vertrekken.
Er is hét laatst bericht dat de „Kronprinz Wilhelm"
niet ver van Portorico zich zou bevinden en men
vreest nu dat de „Odenwald" voornemens was haar
voorraden te brengen.
Dl REDEVOERING VAN MINISTER GREIJ.
Naar aanleiding van de redevoering van minister
Grey merkt het Wolff-bureau o.m. op:
„Welke mogendheid zich ©p alle wijzen had
voorbereid op een oorlog, blijkt uit de door de En
gelsche regeering steeds geloochende geheime poli
tieke en militaire afspraken van Engeland met Rus
land, Frankrijk en België.
Dat Engeland geen deel heeft genomen aan den
oorlog ter wille van België, welks onafhankelijkheid
en integriteit door de bekende verklaring van Duitsch
land verzekerd was, heeft de „Times" onlangs zelf
in een bevlieging van waarheidsliefde erkend.
Welk land de vrijheid der kleine volken feitelijk
bedreigt, blijkt uit de geheele geschiedenis van het
Engelsche koloniale rijk, en uit het gebruik, dat En
geland in dezen oorlog van zijn vloot maakt."
KORTE BERICHTEN.
De broodprijs in Antwerpen is thans vast
gesteld op 23' 2 cent per K-G-
Een viertal barken met Spaansch© landver
huizers zijn in een storm op de kust van Algeclras
vergaan en naar schatting zijn er 300 schipbreu
kelingen verdronken.
Na 62 dagen heeft men onder de puinhoopen
van het door aardbeving geteisterde Avez-
zano een gans gevonden. Het arme dier woog
niet meer dan 600 gram, het gewicht van een duif.
Men wil de gans in den dierentuin te Rome een
onbekommerden ouden dag bezorgen.
Het Wolff-bureau meldt, dat te Porcia (Italië)
groote volksmassa's protesteerden tegen de hooge ko-
ÜC ZIJ, die zich met 1 April op dit blad
abonueeren, ontvangen de tot dien datum
verschijnende nnmmers franco en gratis.
DE DIRECTIE.
Opleiding voor de examens NUTTIGE en
FRAAIE RANDWERKEN,
f 40,— p. jaar. Duur der opleiding resp. 1 en
2 jaar. Aanvang 16 April.
Aangifte 10—12 en 2—4 uur, behalve Zaterdag
middag, in het Burgerweeshuis.
Inlichtingen verstrekt
de Directrice
J. F. BEUMER.
renprijzen en het grafelijk slot bestormden en plunder
den.
Volgens een bericht uit Londen is te Singapore
de normale toestand weer hersteld. De meeste oproer
lingen zijn gevangen genomen.
LICHTING 1916.
Volgens het Voorloopig Vêrslag betreffende het wets
ontwerp, houdende bijzondere maatregelen met betrek
king tot de lichting 1916, werd geklaagd over de onze
kerheid waarin de Memorie van Toelichting den lezer
laat omtrent het doel van den hier voorgestelden maat
regel. Het geldt hier de vervroegde toevoeging aan
het leger van een nieuwe lichting. Strekt die eenvou
dig tot verhooging van het effectief, zonder dat daar
mede de wegzending van andere reeds onder de wape
nen zijnde manschappen gepaard zal gaan? Of is
juist de veronderstelling van anderen, dat de uit den
voorgestelden maatregel voortvloeiende versterking on
zer troepenmacht er toe zal leiden, dat een deel dier
troepen naar huis zal worden gezonden, waarbij men
in de eerste plaats dacht aan de oudste landweerlich
ting, op welker ontslag, althans wegzending met ver
lof, reeds zoo dikwijls is aangedrongen? Men wensch-
te ten aanzien van dit punt nadere inlichtingen.
Van andere zijde werd daarentegen opgemerkt, dat,
al is de toelichting sober, de bedoeling toch alleszins
duidelijk is en men verkeerd doet naar een verdere
strekking te zoeken, dan hier voor ieder zichtbaar is
De regeering wenscht eenvoudig, evenals zij dat oo
ten aanzien van de lichting 1915 heeft verlangd, de
bevoegdheid te hebben tot vroegere inlijving. Die ver
vroeging zal geen dadelijke gevolgen kunnen hebben,
wijl het tijdstip van de eerste zitting der militieraden
en dat van de zitting der keuringsraden niet wordt ver
vroegd. De tweede zitting van de militieraden zal dus
niet veel vroeger kunnen plaats hebben dan gewoon
lijk op zijn vroegst zal in de 2e helft van Jluli of in
Augustus naar verscheidene leden meenden zelfs
nog later tot de inlijving kunnen worden overge
gaan. Het schijnt bovendien geenszins zéker, dat er
dan voldoende instructeurs en genoeg kazemeruimte
beschikbaar zullen zijn, om de geheele lichting in oefe
ning te nemen. Gevraagd werd of de regeering om
trent den vermoedelijken loop van de inlijving reeds
iets kan mededeelen. Was men wel ingelicht, dan zijn
zelfs sommige miliciens van de lichting 1914 op ait
oogenblik nog niet eens opgeroepen.
Deze leden meenden, dat er reden is de vraag te stel
len, of de regeering reeds kan mededeelen, wanneer het
oogenblik zal zijn gekomen, om de oudste landweer
lichting naar huis te laten gaan. Zij herinnerden aan
de verklaring van den minister in de vergadering van
26 Januari j.l., dat, wanneer de jongere lichting vol
doende zou zijn geoefend, de oudere landweerlichting
in de depóts zou kunnen overgaan. Evenals bij het
landstorm-ontwerp gaven verscheidene leden als hun
meening te kennen, dat men versterking van het leger
niet moet verkrijgen door het thans reeds oproepen
van jongelieden, die naar gewone regelen eerst het vol
gend jaar voor den dienst in aanmerking zouden ko
men, maar door de vrijgestelden der jongste lichtingen
en hen, die zijn vrijgeloot, alsnog bij de wet voor den
dienst aan te wijzen.
Gevraagd werd of de regeering maatregelen heeft
genomen, zich in Amerika van kleeding en, zoo noodig
van wapenen te voorzien
O. a. werd gevraagd, of voor jongelieden, die dezen
zomer eenig examen hebben af te leggen, ae inlijving
niet zóó kan worden geregeld, dat dezen in elk geval
aan dat examen kunnen deelnemen.
UITBREIDING VAN DEN LANDSTORM EN
AANVULLING VAN DE LANDSTORMWET.
Eenige leden, die van oordeel waren, dat de voorge
stelde bepalingen niet beoogen de troepenmacht reeds
dadelijk te vergrooten, maar eerst wanneer de oorlog
voor de deur staat, meenden daarom de indiening van
het wetsontwerp te moeten betreuren. Door thans reeds
een wetsontwerp van deze strekking in te dienen, wordt
bij velen in den lande, vooral bij de betrokkenen, on-
noodig ongerustheid gewekt.
Gevraagd werd nog of het de bedoeling is de lich
tingen, in het wetsontwerp genoemd, in volgorde op te
roepen, te beginnen met de jongste; of vóór het in-
diensttreden een onderzoek naar de lichamelijke ge
schiktheid zal plaats vinden; en hoe, ingeval deze
landstormmannen worden opgeroepen, het met hun
kiesrecht zal gaan. Men sprak het vertrouwen uit,
dat de aandacht der regeering hierop gevestigd zal
blijven.
De wenschelijkheid, om versterking van onze leger
macht of legerreserve op de hier voorgestelde wijze te
verkrijgen, werd door verschillende leden in twijfel ge
trokken de personen, in dit wetsontwerp bedoeld, zijn
betrekkelijk reeds oud, en het verdiende, meende men,
de voorkeur, de legerversterking te vinden door de ve
le voor den dienst geschikten, die zich onder de vrijge
stelden >en vrijgeloten der laatste militielichtingen be
vinden, bij de wet alsnog tot militairen dienst te ver
plichten, te beginnen met de laatste lichting.
Anderen achtten het verklaarbaar, dat de regeering
met het oog op de ongeoefendheid dier personen ge
meend heeft, dien weg niet te moeten inslaan.
HET OPBRENGEN VAN NEDERLANDSCHE
SCHEPEN.
De directie der Hollandsche Stoombootmaatschappij
heeft besloten voorloopig geen levensmiddelen naar
CODRANT.