DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van bot westelijk oorlogster™,
Van hst oostelijk oorlogsterren.
r 1 o
No. 88
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
F iu88if«! f0.80, fr past ft,— li^rtjfltieprös 10 ct. p, regel, groote letters naar plaatsruimte. Brieven fr. N. I Boek- en Handelsdrukkerij y.h. HERlfls. COSTER ZOON, Yoordam C9 Telefoonnr.
YRIJDAG ltt APRIL
Ter szee.
ENGELAND.
NEDERLAND.
Uitvoer van aardappelen
ALKMAAR, 16 April.
Na de uitvoerige Fransche communiqué's krijgen
we thans een uitgebreid relaas van Duitsche zijdie van
het verloop van de gevechten, welke tusschen Maas en
Moezel zijn geleverd. De directe en indirecte beteeke-
nis van deze operatie, welke meer van tactischen dan
van strategischen aard is geweest, hebben wij eenige
malen duidelijk uiteengezet en onze lezers weten even
eens, dat ook met dit Fransche offensief geenerlei be
langrijk resultaat is bereikt. In de mededeelingen zit
niets belangwekkends, omdat zij nog niet leeren, aan
welke bijzondere omstandigheden 't te wijten is, dat de
Fransche aanval zoo weinig succes heeft gehad. Maar
één ding is zeker, n.l. dat men aan Franschen kant
zich vergist heeft ten aanzien van het weerstandsver
mogen der Duitsche linie op dat punt, vooral wat be
treft de sterkte der Duitsche legermacht. In de gisteren
door ons vermelde Fransche legerorder van den Fran
schen generaal Dubail werd o. m. gezegd: „Tot af-
„weer van dezen ontzettenden aanval schijnen de Duit-
„schers thans slechts over plaatselijke reserves te be
schikken, doch zelfs zoo zij andere reserves kunnen
„aanvoeren, kan dit niet meer dan eenige bataljons
zijn." Hetzij dat het hier slechts een veronderstelling
betrof, hetzij dat op grond van waarnemingen een der
gelijke voorstelling van den toestand bij den tegen
stander werd gegeven, in elk geval was de opvatting
onjuist. De aanwezige Duitsche legermacht bleek
sterk genoeg, om in de verschillende gevechten, be
houdens op enkele punten, zich staande te houden en
daardoor het beoogde resultaat te voorkomeü de
tang werd niet dichtgeknepen, alleen kregen de beenen
een paar deuken. Was het te voorzien, dat de Fran
schen hun pogingen zouden hervatten, de Duitsche
mededeeling verzekert, dat ten noorden van St. Mihiel
over de Maas het oprukken van sterke Fransche troe
pen is geconstateerd, waaruit de gevolgtrekking ge
maakt kan worden, dat de gevechten tusschen Maas en
Moezel zullen worden voortgezet en tevens, dat de
Duitschers tegenover de Fransche maatregelen tegen
maatregelen zullen hebben genomen.
Wij zouden op de verkeerde voorstelling, die men
zich in het Fransche hoofdkwartier ten opzichte van
de sterkte der Duitsche legermacht had gemaakt, niet
bijzonder hebben gewezen, ware het niet, dat bij de
operaties van Nieuw-Capelle van 10—12 Maart pre
cies hetzelfde is voorgekomen. De commandeerende
generaal Haig zeide in zijn legerorder van 9 Maart:
„Wij staan thans op het punt om op een bepaald punt
„van het front tot den aanval over te gaan met circa
„48 bataljons, terwijl daar slechts 3 Duitsche batal
jons aanwezig zijn. Het is dus waarschijnlijk dat
„op den eersten dag van de krijgsoperaties de Duit
schers niet meer dan vier bataljons aan versterkingen
„beschikbaar zullen hebben voor hun tegenaanvallen."
Het is waar men kan het in 't „official dispatch"
van maarschalk French lezen den eersten dag werd
succes behaald, maar het is niet aan te nemen, dat de
Duitschers zoo zwak waren als de Engelsche legeror
der aangaf en zich zoo spoedig hebben kunnen verster
ken, al moet dan, ook rekening worden gehouden met
den mist, die den tweeden dag heerschte en die, door
verkenningen van de lucht uit onmogelijk te maken,
de krijgsverrichtingen belemmerde.
Met het uitgebreide rapport van maarschalk French
zijn verschillende Engelsche bladen maar matig inge
nomen, hetgeen te begrijpen is na de groote drukte,
welke door Engelsche journa' 'en een maand geleden
over deze operatie werd gemaaid. In het rapport wordt
o. a. gezegd: „De verliezen, gedurende deze drie da
gen van hechten waren, het spijt mij dit te moeten zeg
gen, zeer zwaar. Maar de bereikte resultaten waren
naar mijn meening groot en vèr-strekkend", een mee
ning, welke moeielijk te onderschrijven valt.
Waar in het rapport wordt te verstaan gegeven, dat
sommige verliezen hadden vermeden kunnen worden
door doelmatiger leiding, merkt de Westminster Ga-
zette op, dat men mag verwachten, dat in den vervol
ge hachelijke ondernemingen slechts zullen worden
toevertrouwd aan leiders, die hun kracht en beleid in
vroegere krijgsverrichtingen hebben getoond.
De Daily Chronicle schrijft o. m.
„Nieuw voor het publiek is, dat het Engelsche of
fensief drie dagen heeft geduurd. De veldmaarschalks
rapporten, welke in dien tijd werden gepubliceerd,
spraken slechts van Duitsche tegen-aanvallen op den
tweeden en derden dag en gaven geen idee er van, dat
het voornaamste van deze beide dagen is geweest een
kostbaar, geen succes opleverend offensief van onze
zijde. De gewone lezer wordt wat ontevreden gelaten
ten opzichte van de vroegere voorstellingen, gegeven
in Sir John French's rapporten en in de mededeelin
gen van den „ooggetuige". Toegegeven, dat het niet
raadzaam was, den vijand te vroeg de mate van zijn
defensief succes te laten weten, maakten de feiten het
zeker raadzaam om de operatie als geheel in een min
der rooskleurig licht te doen verschijnen. Er schijnt
nog altijd in het Persbureau en in wat speciaal daar
door de handen gaat, nog steeds de verkeerde gedach
te te heerschen, dat de natie de waarheid niet kan ver
dragen. Het eenige, dat de natie kan ontmoedigen is
de overtuiging dat ongelukken voor haar verborgen
worden.
De overwinning van Nieuw Capelle zoo besluit
het Engelsche blad heeft veel meer van haar glans
verloren dan zij verdiende te verliezen, door de slecht-
geraden wijze, waarop haar vervolg voor ons werd
verborgen en daarna slechts geleidelijk ruchtbaar
werd gemaakt, eerst door de verliezen-lijsten, en nu
door de meerdere (hoewel zeer beperkte) inlichting,
toegestaan in dit rapport."
Het bovenstaande hadden wij reeds geschreven en
vertaald, toen het Fransche legerbericht ons bereikte,
dat gewaagt van „een schitterend succes" behaald
ten noorden van Atrecht, waardoor het succes van de
vorige maand volkomen heet te zijn gemaakt. Gemeld
wordt, dat de geheele hoogte ten zuid-oosten van No
tre Dame de Lorette Woensdag met de bajonet ver
overd is.
Van Notre Dame de Lorette hadden we sinds eeni-
gen tijd niets gehoord. Den 26sten Maart poogden de
Duitschers de daar verloren gegane loopgraven te
herwinnen, maar dit mislukte. Het zal moeten blijken
in hoeverre deze overwinning meer dan plaatselijke
beteekenis heeft en of nu misschien hier de Duitschers
aan den tand gevoeld zullen worden.
Boven de Engelsche kust zijn twee Zeppelins ver
schenen, welke de gebruikelijke geringe schade aan
richtten, volgens de Engelsche berichten, terwijl het
zelfde geldt van vliegmachines der verbondenen, die
Freiburg en Baden bezochten, naar Duitsche berich
ten constateeren.
Een Duitsche vliegmachine heeft heden om één uur
in Londen bommen geworpen.
Getorpilleerd werd het Engelsche stoomschip Ptar
migan (1891, 784 ton, thuis hoorend te Londen) bij
het lichtschip Noord-Hinder.
De Britsche regeering heeft erkend, dat bij de ver
nietiging van de „Dresden" de Chileensche neutrali
teit geschonden is. Zij bood haar verontschuldiging
aan, maar is van meening, dat Chili niet bij machte
was de „Dresden" te interneer en.
Omtrent het veelbesproken interview van den Paus
wordt nader verklaard, dat dit eigenlijk geen inter
view was, maar een gewone audiëntie, waarin de Paus
eenige gedachten over den oorlog uitsprak, die door
den journalist v. Wiegant zorgvuldig werden verza
meld, en later, in eigen vorm gegoten, werden weerge
geven.
Bij het onderzoek, op last van ons departement van
marine ingesteld naar het torpilleeren van de „Kat
wijk", is gebleken, dat de omstandigheden, waaronder
dit Nederlandsche schip vernield is, voor den vernie
ler zoo bezwarend mogelijk zijn, immers de Neder
landsche herkomst was zeer duidelijk aangegeven, er
is niet tevoren gewaarschuwd, zoodat ook de scheeps
papieren niet onderzocht zijn, terwijl zelfs de nationa
liteit van den onderzeeër niet is vastgesteld kunnen
worden.
De Duitsche regeering heeft, volgens een Wolff-tele-
gram, echter een onderzoek doen instellen naar het
gebeurde, in de verwachting dat het geval spoedig
zal worden opgehelderd. Wij wachten af.
De 4 trawlers, die naar Cuxhaven zijn opgebracht,
zijn inmiddels weer vrijgelaten.
Voorts gaf de regeering een niet zeer duidelijk com
muniqué over het „Main"-geval uit, dat op eeu andere
bladzijde vermeld is en voor commentaar te vaag is.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué meldde gistermiddag:
Nabij La Boiselle vernielde de Fransche artillerie
totaal de loopgraven en onderkomens van de Duit
schers. Bij Berry-au-Bac veroverden de Franschen in
den avond van 13 April een Dluitsche loopgraaf, wel
ke de vijand den volgenden nacht heroverde. De Fran
schen konden zich nestelen in de onmiddellijke nabij
heid in een nieuwe loopgraaf.
In Champagne, in de omgeving van Perthes, be
proefde een Duitsch infanterie-détachement uit de
loopgraven te komen, doch dit mislukte ten gevolge
van de werking der Fransche artillerie.
In Argonne, bij Fontainebleau-Charmes, had een
zuiver locale loopgravenstrijd plaats, welke eindigde
in het voordeel van de Franschen. Meer en meer blijkt,
dat de Franschen in dezen sector de meerderen van de
Duitschers zijn.
Bij Eparges werd in den avond van 14 April van
uit Combres een tegenaanval aangezet, maar onmid
dellijk onderdrukt door de Fransche artillerie.
E>en 14den April bombardeerden de Duitschers de
Fransche stellingen, maar vielen niet aan.
In het bosch van Ailly verbreedden de Franschen het
front en sloegen een tegenaanval af. Hun vooruitgang
stelde hen in het bezit van een stuk van de voornaam
ste Duitsche loopgraaf en ten noorden van die loop
graaf van een strook terrein van 400 M. breed en 100
M. diep.
In het Mortmarebosch wonnen de Franschen ter
rein ten westen van hun linies en sloegen twee tegen
aanvallen af. Krijgsgevangenen, een kanon, veel ge
weren en munitie vielen in handen der Franschen.
Een nieuwe loopgraaf, welke de Franschen verover
den bij Essey en Flirey is nog steeds in hun bezit. Bij
Fey-en-Haye had een bombardement plaats, echter niet
gevolgd door een infanterie-aanval.
Nadat de Franschen in het Prêtrebosch den 13en
een gedeelte van de Duitsche linie hadden veroverd,
handhaafden zij die gisteren en sloegen een tegenaan
val af.
In den Elzas wonnen de Franschen ten noorden van
Laneh 1500 M. terrein in de richting van de Schnep-
fenriethkopf.
Het Duitsche legerbericht, reeds in een deel onzer
vorige éditie opgenomen, meldde gisteren
Tusschen Maas en Moezel onstondèn gisteren
slechts enkele partieele gevechten.
Bij Marchéville ledfen de Franschen zware verliezen
in een driemaal herhaalde doch mislukten aanval.
Ten westen van den straatweg Essey-Flirey duurde
de strijd om een klein stuk loopgraaf tot in "den nacht
voort.
In en bij het Bois-Le-Prêtre mislukten Fransche aan
vallen.
Vijandelijke afdeelingen, die tegen onze stellingen
ten N.-O. van Manonvillers oprukten werden door onze
beveiligingstroepen met zware verliezen teruggesla
gen.
Ten zuiden van Hartmannsweilerkopf poogden de
Franschen vijf maal tevergeefs door ons front te bre
ken. In de Vogezen hadden overigens slechts artille
rie-gevechten plaats.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
In West-Galicië bij Ciezkowitsj aan de Biala mis
lukte een in den ochtend van 14 April ondernomen
aanval der Russen. Op de hoogten aan beide zijden
van Wysoko aan de Stryj deed een vrij sterke Russische
legermacht een aanval op de stellingen onzer troepen.
Na een hardnekkig gevecht werd de vijand afgeslagen.
In den tegenaanval werd een belangrijke hoogte ver
overd en bezet en drie officieren en 661 man gevangen
genomen.
Overigens heeft aan het Karpathenfront slechts ar
tillerie-gevecht plaats gehad. In vele sectoren heerscht
rust.
O In Zuidwest-Galicië en de Boekowina is niets voor
gevallen.
EEN ENGELSCH SCHIP GETORPILLEERD.
De Engelsche bladen berichten, dat het Engelsche
stoomschip „Ptarmigan" bij het lichtschip „Noord-
Hinder" getorpilleerd is. Van1 de equipage van 22
man zijn er 11 gered, meldt Reuter uit Londen.
DE HANDELSMARINE-VERZEKERING.
Officieel wordt medegedeeld, dat het plan van het
ministerie van handel omtrent de verzekering van het
goed van officieren en manschappen van de Britsche
handelsmarine reeds in de eerste maanden zoo gunstig
heeft gewerkt, dat de tarieven van nu af belangrijk
.worden verlaagd.
Alle polissen, die thans reeds uitgegeven zijn voor
zes maanden, zullen geldig zijn voor een jaar, zonder
dat er bijbetaald behoeft te worden.
Uit de mededeeling blijkt, dat het aantal schepen,
dat in den grond werd geboord, veel geringer was
dan het ministerie van handel heeft verwacht.
DE VLIEGAANVAL OP DE KUST.
Uit Berlijn wordt officieel gemeld Den 14den April
's avonds deed een Duitsch marineluchtschip een aan
val op de monding van de Tyne en wierp een aantal
bommen. Het luchtschip keerde behouden terug.
DE AANMAAK VAN MUNITIE.
In het Lagerhuis heeft minister Asquith kennis ge
geven van de benoeming eener commissie, die op de
shelste en meest afdoende wijze zal zorgen voor het be
zigen van alle beschikbare hulpbronnen des lands voor
den aanmaak van oorlogsmunitie. Onder de leden van
de commissie zijn de heeren Lloyd George, Balfour en
de arbeidersleider Arthur Henderson, meldt Reuter uit
Londen.
DE VERLIEZEN.
In het Lagerhuis heeft, de onderminister van oorlog
Tennant, meegedeeld, dat de Engelsche verliezen tot
den 11 en dezer in heit geheel 139,347 aan dooden, ge
wonden en vermisten hebben bedragen.
KORTE BERICHTEN.
Aan den kapitein van de Thor dis is ten slotte toch
de prijs uitgereikt voor het eerste Engelsche koopvaar
dijschip, dat een Duitschen onderzeeër in den grond
heeft geboord.
Een Engelsch doktor klaagt er in de Times over,
dat vele collega's ervan worden afgehouden, om de troe
pen te velde te helpen, doordat de plaatsvervangers,
gebruik makende van den nood der tijden, buitenspori
ge vergoeding vragen. Voor sommigen is het bekosti
gen van den plaatsvervanger een ruïne.
De krijgsraad te Straatsburg heeft een commissi-
onnair aldaar tot een week gevangenisstraf veroordeeld
omdat hij weigerde zijn voornaam Henri, in Heinrich
te veranderen. De rechters zagen in deze vyeigering een
ernstige uiting van beklaagde's anti-Duitsche gezind
heid.
Gisteren heeft een vliegtuig boven Freiburg (Ba
den) vijf bommen geworpen. Twee daarvan richtten
geen schade aan, door de drie andere echter werden
twee mannen, vier kinderen benevens een paard gedood
Verder werden twee mannen en acht kinderen zwaar
en een aantal schoolkinderen licht gekwetst.
De gezondheidscommissie bij het Fransche leger
heeft vastgesteld, dat bij het begraven van gesneuvelde
en lijken van dieren de hygiënische voorschriften onvol
doende zijn toegepast, zoodat men vreest dat er vergif
tiging op groote schaal door drinkwater ontstaan zal.
De gezondheidscommissie zal daarom dè lijken weer
laten opgraven, meldt Wolff uit Genève.
HET TORPEDEEREN VAN DE „KATWIJK".
Gistermiddag vier uur werden de kapitein en de be
manning van het stoomschip „Katwijk" door het
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt ter openbare kennis, dat door den Minister van
^andbouw, Nijverheid en Handel besloten is nog van
eene beperkte hoeveelheid aardappelen uitvoer toe te
staan en wel van die soorten, welke wegens hare gerin
ge duurzaamheid anders grootendeels tot bederf zou
den moeten overgaan.
Met de regeling van dien uitvoer is belast de sub
commissie uit het Koninklijk Nationaal Steuncomité in
zake voeding van mensch en dier, van welke commissie
de secretaris, de heer R. P. Bonthuis, benoemd is tot di
recteur van het inmiddels opgericht „Rijks Centraal
Bureau" tot regeling van den uitvoer van aardappelen.
Het voorioopig adres van dit bureau is: Tournooi-
veld 6, den 1 laag.
Allen, die aardappelen ten verkoop in voorraad heb
ben, worden nu door genoemden Directeur uitgenoo-
digd, daarvan vóór of op 17 April a.s. schriftelijk me
dedeeling te doen, voor zooveel deze provincie betreft
aan den heer J. C. v. d, Koogh te Middelhamis, onder
opgave van de hoeveelheid van elke soort en waar en
bij wien de aardappelen zich bevinden, alsmede van
den uitersten prijs per H.L. van 70 K.G. tegen welken
zij bereid zijn die aardappelen af te staan, franco wag
gon of schip.
Alkmaar, 16 April 1915.
De Burgemeester voornoemd:
G. RIPPING.
stoomschip „Vlissingen", van het loodswezen, te
Vlissingen aangebracht.
Bij het op last van het departement van Marine in
gestelde onderzoek is het volgende gebleken:
Het schip kwam van Baltimore en was bestemd
naar Rotterdam met een lading graan, geconsigneerd
aan de Nederlandsche regeering. Het was des middags
door het vaarwater van de Downs geloodst naar het
Sunk-lichtschip, en had van daar koers gesteld langs
de Gallopen naar het lichtschip Noordhinder. Daar
de gezagvoerder vóór het uitgaan den raad had gekre
gen om dit traject alleen overdag te bevaren, kwam
hij te ongeveer 7 uur 30 m. ten anker in 20 vaam wa
ter, op 7 mijl afstand ten westen van laatstgenoemd
lichtschip.
Het tij liep over de West, zoodat het schip O.N.O.
voorlag. Dadelijk werd het ankerlicht geheschen en
werden de twee groote electrische lampen klaar ge
maakt, die het schip buiten boord moeten verlichten.
Als kenmerken had het schip buiten boord geschil
derd de Nederlandsche vlag, voorop lang 15 meter en
achterop 10 meter, en daartusschen in met groote let
ters: „Katwijk, Rotterdam". Bovendien liet men de
natievlag waaien, benevens de kantoorvlag en het
naamsein.
De tweede stuurman was met twee matrozen bezig
met de lampen, die de aan dek staande vlag en het
naamsein goed verlichtten, doch met spieren buiten
boord gevoerd moeten worden om ook den romp te
verlichten. j
Op de brug stond een uitkijk.
Overigens was er niemand aan dek.
Plotseling voelde men een hevige schok en dfe stuur
man zag aan bakboord voor de brug een groote water
kolom boven de verschansing komen. De olielampen
vlogen uit dfe beugels en er ontstond direct brand.
De kapitein en de geheele bemanning kwamen on
middellijk aan dek, de booten werden uitgedraaid en
afgevierd. De tweede stuurman ging met negen man
in de stuurboordsboot en de kapitein, nadat hij eerst
zijn portefeuille met papieren uit de kajuit had gehaald
in bakboordsboot met twaalf man. In dfe hoop, dat het
schip nog zou blijven drijven, bleven de booten eerst in
de nabijheid.
Zij zagen toen plotseling vlak bij een onderzeeboot
uit het water oprijzen. Nummers of naam werden niet
gezien. Zij had een rechte voorsteven met laag voor
schip, daarna een verhooging waarop eenige opstan
den vermoedelijk periscopen en daarachter weer
een laag achterschip. Zoowel in het Duitsch als in
het Engelsch werd de onderzeeboot, die op ongeveer
15 meter passeerde aangepraaid, doch men ontving
geen antwoord. Menschen had men dan ook niet kun
nen onderscheiden.
De kapitein praaide ook nog om de sloepen naar die
Noord-Hinder te sleepen, doch ook daarvan werd geen
notitie genomen.
De onderzeeboot verdween daarop in de duisternis.
Na omstreeks 20 minuten zonk de „Katwijk".
De booten roeiden toen naar het lichtschip „Noord-
hinder1', waar zij achtereenvolgens omstreeks 2 uur en
half drie 's nachts aankwamen. Schepen waren op het
oogenblik van de ramp niet in zicht. De bemanning
heeft niets kunnen redden. Gelukkig is niemand om
gekomen of gekwetst.
Onder de geredde papieren bevinden zich de bewij
zen, dat de lading geconsigneerd was aan het Neder
landsche gouvernement.
Niemand, ook de uitkijk op dfe brug niet, heeft voor
den schok iets van de onderzeeboot gezien, of heeft iets
hooren praaien.
Het Handelsblad verneemt, dat de lading niet tegen
molest was verzekerd.
Aanvankelijk werden de aan de Nederlandsche re
geering geconsigneerde ladingen steeds verzekerd,
maar sedert eenigen tijd scheen men dit niet meer
noodig te achten, althans waren de laatste ladingen,
voor rekening van het gouvernement verscheept, niet
door verzekering gedekt.
De waarde van de lading van de „Katwijk" wordt
geraamd op 5 h 6 ton.
KOFFIE.
Zooals bekend, hebben de besturen van de Vereenl-
ging voor den Koffiehandel te Amsterdam en de Ver-
eeniging voor den Goederenhandel te Rotterdam stap
pen gedaan teneinde de gevolgen van de représaille-
maatregelen, door de geallieerde mogendheden te ne
men, ten opzichte van koffie zoo min mogelijk druk
kend te doen zijn.
Zij hebben zich daartoe tot den voorzitter der Ned.
Overzeetrust-Maatschappij gewend, die ook in deze
zijn invloed welwillend ter beschikking heeft gesteld
AARSCHE COURANT
