DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Oorlo gr-
Van liet westeli oorlogsterrein.
Ho. i£j|C| Dlt nummotr bestaat uit 3 bladen.
1915
sa
ZATIBDAG
17 APRIL
Honderd en zeventiende jaargang.
irükMi p 5 hpjéi ff SO, ft, po put II.—O MfëeÉapili 10 et p, regel, pots Setters naar plaatsruimte. Brieven fr. H. V. Boek- en Handelsdrukkerij v.h. HERBIs. COSTER ZOON, foordaw C9, Telefoonw. 3.
Ter zee.
m GELAND.
NEDERLAND.
LiM Êm
ALKMAAR, 17 April.
De roekelooze, onverklaarbare daad, gepleegd on
der omstandigheden, zooals we gisteren schreven,
welke voor den vernieler der „Katwijk" zoo bezwa
rend mogelijk zijn, heeft natuurlijk alom in den lande
de verontwaardiging gewekt, welke zij verdient. En
het rechtsgevoel en de zeemanschap, welke ons volk
gelukkig in 't bloed zitten, doen terecht aandringen op
volledige genoegdoening voor dit geval en op niet
minder volledige garantie voor herhaling.
Toch mag de gewekte verontwaardiging niet leiden
tot verlies van de bezadigdheid, die in een tijd, gelijk
wij thans beleven, boven alles noodig is.
Niet genoeg zou het binnen worden betreurd, wan
neer hier telande hetzelfde zou geschieden als valt
waar te nemen in zuidelijker landen, waar men nu
eenmaal gauwer warm loopt en dus onberadener han
delt.
Indien er dan ook op dit oogenblik tegen iets ge
waarschuwd moet worden, dan is het naar onze mee
ning tegen oorlogkoorts, tegen den hartstocht om
méé te willen doen, tegen aansporing van onze regee
ring in die richting. Elke poging, om de Nederland-
sche bewindsmannen te intimideeren ten aanzien van
de kwestie van oorlog of vrede komt ons in de hoog
ste mate ongewenscht voor. Zwaar is de verantwoor
delijkheid, moeielijk de taak der regeering, maar het
Nederlandsche volk moet haar eensgezind en algeheel
vertrouwen, en alles dient gemeden, wat aan die een
heid en dat vertrouwen te kort zou kunnen doen. Het
is bekend, dat de regeering energiek handelt, ook al
hoort men van haar handelingen dikwijls eerst achter
na. Hoeveel vragen zijn er bv. niet gesteld, of de regee
ring wel zoo of zus deed, dit of dat niet had nagela
ten, vragen, waarop de volledige openbaarmaking van
de officieele hescheiden in het Noordzee-boek voor ie
der onbevooroordeeld lezer een afdoend antwoord
heeft gegeven. Daarbij komt, dat de regeering, bij het
geen 's lands belang voorschrijft, niet slechts over
zien, maar ook vooruitzien moet en hierbij rekening
heeft te houden met factoren, welke voor eiken gewo
nen staatsburger verborgen blijven. Wij weten het
roer van het Nederlandsche schip van staat in uitne
mende handen en daarom geldt thans naar onze mee
ning meer dan ooit de aanmaning van minister Cort
■van der Linden: „spreek niet tot den man aan het
stuurrad".
Rustig blijven, zich zelf en anderen niet opwinden,
geen gevaren uitdagen dat is voor den Nederland-
schen staatsburger, die het wel meent met zijn land
en zijn volk, en beiden niet dan in het uiterste geval
wil prijs geven aan het oorlogsleed, de meest ge-
wenschte gedragslijn, welke te gemakkelijker valt, om
dat men van de vastberadenheid evenzeer als van de
vredelievendheid onzer regeering overtuigd en van
een snei en doortastend, rechtzoekend en rechtvaardig
handelen verzekerd wezen kan.
De operaties geven geen aanleiding tot uitvoerig
heid. Noch te land, noch ter zee, noch ook in de
lucht is iets geschied, dat van groot gewicht is. In
het Westen duren de gevechten in België, waar bij
Ostende en Nieuwpoort Engelsche torpedobooten aan
den aniiierie-strijd meedoen, in Noord-frankrijk en
iussciren Maas en Moezel, waar de Duitschers trach
ten het verloren gegane te heroveren, voort. In het
Oosten onderging de toestand geen verandering en
de Karpaifaen-atrijd schijnt dood te bloeden. Ter zee
gebeurde er niemendal, ui tg dan, dat er ka
nonschoten door de Lugeisui-Fransche schepen op
Boelair op de landengte tusschen het schiereiland Ga-
lipoli en het vaste land van Turkije, werden gelost. En
in de lucht is er wel veel beweging aan beide kanten,
de verkenning gaat voortreffelijk, doch van de vernie
ling komt weinig terecht, zoodat we volstaan met te
vermelden, dat Fransche vliegers verklaren bommen
te hebben geworpen op het Duitsche hoofdkwartier,
en even rectificeeren onze mededeeling van gisteren,
volgens welke een Duitsch vlieger boven Londen
bommen had geworpen, hetgeen had moeten zijn bo
ven een paar plaatsjes ten zuiden der Theemsmonding.
Een merkwaardige bijzonderheid veraard de N. R.
Ct. ten opzichte van de „Katwijk": het door de Duit
schers vernietigde schip zou voor de helft bij Duit
sche maatschappijen tegen molest verzekerd zijn!
DE STRIJD IN BELGIë EN N.-FRANKRIJlK.
Het Fransche legerbericht meldde gistermiddag:
Ten noorden van Atrecht behaalden de Franschen
een schitterend succes, hetwelk dat van de laatste
maanden volledig maakte. De geheele uitspringende
hoek ten Z.O. van Notre Dame de Lorette werd met de
bajonet veroverd door de Fransche troepen, die thans
in het bezit zijn van de geheele zuidoostelijke helling
tot de lijn Ablainzg-St.-Nazaire. Zij maakten 160
krijgsgevangenen, onder wie verschillende officieren;
verder veroverden zij drie bommenwerpers en twee mi
trailleurs.
Bij Thiepval en La Boiselle in dè buurt van Albert
beproefden de Duitschers twee aanvallen, die onmid
dellijk werden tegengehouden.
In Argonne bij Bagatelle vernielde de Fransche ar
tillerie de voornaamste Duitsche loopgraaf. Meer naar
het oosten bij Meurissons sloegen de Franschen een
aanval af.
Bij Eparges deden de Duitschers in den nacht van
13 op 14 April drie tegenaanvallen, maar werden met
zware verliezen teruggeworpen.
In het Mortmarebosch sloegen de Franschen een te
genaanval af en vervolgden den vijand. Hun buit was:
twee revolver-kanonnen, twee bommenwerpers, een mi
trailleur, eenige honderden geweren en duizenden pa
tronen en handgranaten.
In het Prêtrebosch sloegen de Franschen een aanval
af en maakten daarbij krijgsgevangenen.
De Fransche artillerie schoot in den middag van 15
April een vliegmachine naar beneden, welke tegenover
de Engelsche linies achter de Duitsche stellingen -ten
noorden van Yperen neerviel.
Als represaille tegen het bombardement van Nancy
door een Zeppelin wierp een Fransche vlieger vijf bom
men op het Duitsche algemeene hoofdkwartier. De
projectielen vielen alle op een gebouw, waar de gene
rale staf was gevestigd. Ook bombardeerden de Fran
schen het station te Freiburg.
Eindelijk wierp een Fransch escadrille van 15 vlieg
machines met succes bommen op militaire gebouwen te
Osten.de. De Fransche vliegers werden hevig bescho
ten maar keerden allen ongedeerd terug.
Het Duitsche legerbericht, dat we gisteren reeds in
een deel der editie plaatsten, luidde:
Voor Ostende en Nieuwpoort namen gisteren aan
den artilleriestrijd eenige vijandelijke toipedobooten
deel, wier vuur echter spoedig tot zwijgen werd ge
bracht.
Aan den zuidlijken rand van St. Eloy werden twee
huizen door ons bezet.
Aan de zuidelijke helling van de hoogte bij Notre
Dame de Lorette wordt sedert hedennacht weer ge
vochten.
Tusschen Maas en Moezel hadden artilleriegevech
ten plaats. Het gebruik door de Franschen van bom
men, die verstikkend gas ontwikkelen, en ontplofbare
infanterieprojectielen, neemt toe.
Bij het heldere weer was gisteren de arbeid der vlie
gers weer zeer levendig. Vijandelijke vliegers wierpen
bommen op huizen en plaatsen achter onze stellingen
Ook Freiburg werd weder bezocht, waarbij verschillen
de burgers, vooral kinderen, gedood of gewond werden.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Russische legerbericht meldde gisteren: in de
Karpatlien naüerdeu onze troepen zonüer geüruisch de
ïjzerdraadversperring van den vijand tusschen dte dor
pen i eiepocze en Zoeila, drongen er doorheen en na
men onverwacht, na een kort bajonetgevecht, twee
hoogten. Zij maakten daarbij een groot aantal gevan
genen. De vijand heeft reserves hierheen aangevoerd
voor mi tegenaanval. De sirijd duurt voort.
In de ricütmg van Rostoki heeft de vijand mislukte
aanvallen gedaan bij het dorp Cratzpatah op de hoog
ten, die door ons bezet zijn.
Óp 14 April sloegen wij de aanvallen van den vij
and in de richting Stryj af.
Rapporten uit verschillende sectoren van het front
in de Karpathen berichten, dat de wegen overal in
slechten toestand zijn tengevolge van den dooi en den
was der rivieren.
Aan het overige gedeelte van het front geenerlei wij
ziging.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren: De
toestand op het oostelijk oorlogsterrein is onveran
derd. In kleine gevechten bij Kalwarja werden in de
laatste dagen door ous 1040 Russen gevangen geno
men en zeven mitrailleurs buit gemaakt.
(Reeds in een deel onzer vorige oplaag vermeld).
Uit Weenen werd gisteren officieel gemeld: In Po
len weid een aanval der Russen bij Blogie ten oosten
van Piatrkof afgeslagen.
Aan den benedenloop van de Nida schoot onze ar
tillerie een Russisch munitie-dépöt in brand. Een aan
tal loopgraven der Russen, die door ons geschutvuur
bestreken werden, moesten door de Russen in allerijl
met groote verliezen worden ontruimd.
In de Karpathen hebben alleen in het Woudgebergte
enkele gevechten plaats gehad. De hier ageerende
Russische infanterie werd telkenmale met groote ver?
liezen afgeslagen. Er werden 450 krijgsgevangenen
gemaakt.
In partieele gevechten in het dal van de Stryj wer
den nog 268 man gevangen genomen.
DE BESCHIETING DER DARDANELLES
Het Turksche hoofdkwartier berichtte gisteren: Gis
termiddag beschoot een vijandelijke pantserkruiser in
groote tusschenpoozen de Dardanellen van den ingang
uit, maar zonder succes. Vier granaten van onze bat
terijen troffen het schip, zoodat het in brand geraakte.
Het stoomde daarop direct weg in de richting van Te-
nedos.
IN DE ZWARTE ZEE.
Uit Petrograd wordt gemeld: In de Zwarte Zee
hebben Russische torpedobooten aan de kust van Ana-
tolië vier Turksche stoomschepen vernield, waarvan
twee, die met kolen geladen waren, benevens verschil
lende zeilschepen. Ook hebben zij een artillerie-duel
gehad met de batterijen van Zoengoeldak.
Het Turksche hoofdkwartier meldde: De Russische
vloot beschoot gisteren Eregli en Zoengoeldak en
stoomde daarop weg in noordelijke richting. De be
schieting had geen ander resultaat dan dat eenige zeil
schepen in den grond werden geboord.
Nu en dan worden door schepen, die voortdurend
langs de Syrische kust kruisen, zonder succes plaat
sen beschoten. Wij achten het echter niet de moeite
waard deze beschietingen als oorlogsfeiten te vermel
den.
DE LUCHTAANVAL OP DE KUST.
Reuter meldt uit Londen: De bommen, geworpen
uit Duitsche aeroplanes, hebben geen schade aange
richt.
Zij vlogen ten slotte over Sheemess en het eiland
Sheppey (in het graafschap Kent voor de monding van
de Medway in de Theems) maar lieten, geen bommen
vallen.
Er werd op de vliegtuigen geschoten, zij wisten ech
ter te ontkomen en vlogen de zee op, achtervolgd door
een Engelsche aeroplane.
Een Duitsche vlieger wierp hedenmiddag bommen
op Sittingbourae en Faversham.
Uit Berlijn werd officieel gemeld: In den nacht van
15 op 16 April hebben Duitsche marine-luchtschepen
met succes bommen geworpen op een aantal verdedig
de plaatsen aan het zuidelijk gedeelte van de oostkust
van Engeland.
De luchtschepen, die voor en tijdens den aanval
hevig beschoten werden, zijn onbeschadigd terugge
keerd.
KORTE BERICHTEN.
Volgens een nader bericht zijn negen man van de
ptarmigan", die bij het lichtschip Noord-Hinder ge
torpedeerd werd, te Gravesend (Eng.) geland, terwijl
er acht verdronken zijn.
Uit Haltingen (Baden) wordt bericht, dat een
vlieger vijf bommen wierp. Een daarvan verbrijzelde
twee leegstaande wagons van een D-trein. Een per
soon die zich in die nabijheid bevond, werd levensge
vaarlijk gekwetst.
Een Fransche biplane deed gisteren een aanval
op de kruitfabriek te Rottweil (Duitschland). De vlie
ger, die onmiddelijk beschoten werd, wierp eenige bom
men, door welke twee burgers gedood werden en één
zwaar gewond.
Volgens een bericht uit Christiania aan Engel
sche bladen zouden thans een aantal Duitsche handels
reizigers, die met dit doel eenige weken verlof van mi
litairen dienst hebben gekregen, Scandinavië bezoeken
om de betrekkingen met de oude klanten niet verloren
te doen gaan.
Het bestuur der Hongaarsche sociaal-democrati
sche partij besloot geen 1 Mei betooging te houden en
van den jaarlijkschen optocht af te zien.
De havenarbeiders te Genua besloten gisteren den
arbeid voorloopig te hervatten, in afwachting van de
mogelijke afkondiging van de algemeene staking in al
le havens. De toestand wordt ernstig geacht.
In een kolenmijn te Carpam (Istrië) ontstond ten
gevolge van het lossen van schoten door mjddel van
ëlectriciteit een kolenstof ontploffing. Negen man wer
den gedood en drie zwaar gewond.
Volgens de Daily Mail heeft het onderzoek, door
duikers naar de averij van de Wayfarer ingesteld, met
bijna volstrekte zekerheid uitgemaakt, dat de schade
aan een oorzaak van buiten is te wijten doch niet aan
een torpedo.
De vrouwelijke leden van een Londensch revuege
zelschap zijn er met de werfagenten van Kitchener's
leger op uitgetrokken om jonge mannen te werven. Zij
klampten iederen jongen man aan, die er flink uit de
kluiten gewassen uitzag.
Een koopman te Koblenz, had aan het Duitsehe
leger zeer groote hoeveelheid sokken geleverd. Het
bleek echter dat zij niet overeenkwamen met de aange
geven monsters. De leverancier moest voor den krijgs
raad verschijnen, en werd wegens landverraad tot 8
maanden tuchthuisstraf veroordeeld.
HET TORPEDEEREN VAN „DE KATWIJK."
In een deel van ons nummer van gisteren meldden
we nog, dat Wolff het volgende seinde uit Berlijn
De Duitsche regeering heeft naar aanleiding van de
torpedeering van het Nederlandsche stoomschip Kat
wijk een onderzoek doen instellen, dat het geval spoe
dig zal ophelderen.
Het Handelsblad bevatte gisteravond het volgende
artikel onder het opschrift „noodig verweer"
De aanval, in strijd met alle recht, in strijd met alle
menschelijkheid door een Duitschen onderzeeër
want het moet een Duitsche duikboot geweest zijn
op het Nederlandsche schip „Katwijk" gedaan, waar
door de levens der opvarenden in groot gevaar ge
bracht werden en met het schip de lading, voor de voe
ding van ons volk noodzakelijk, werd vernietigd, is een
aanval op Nederland, is een onvriendelijke daad, die
ons het volle recht zou geven het zwaard te trekken en
ons te scharen aan de zij van de tegenstanders van
Duitschland.
Wij zullen ons naar aanleiding van deze uiting van
geringschatting voor onze vlag, ons volk, onze weer
macht waarschijnlijk niet in den strijd mengen. En, wij
zeiden het vroeger reeds, de Duitsche regeering moet
wel de vaste overtuiging hebbenwat er ook gebeurt,
wat wij ook doen, zoo wij slechts niet Nederlandsch
gebied met onze troepen betreden, zal Nederland zijne
neutraliteit handhaven. Elke aanval op Nederlandsche
onderdanen, op Nederlandsch eigendom, zal worden
gedragen.
Het is zeker te betreuren, d'at onze innige wensch om
buiten den oorlog te blijven, die uitwerking op onze
Duitsche buren heeft gehad. En wij zijn overtuigd,
dat de Duitsche regeering toch een niet geheel juisten
indruk ontvangen heeft. Zeker, wij wenschen buiten
den strijd te blijven, wij zullen veel verdragen, veel lij
den en verduren om niet onze zonen mede in den ver-
schrikkelijken krijg te zenden. Maar het offer, dat wij
aldus brengen, zou te groot kunnen zijn; zoo de na
burige landen de overtuiging kregen, dat Nederland
zich haast alles, zich elke vernedering, elke rechtsver
krachting zal laten welgevallen en zij bij hunne hande
lingen ten onzen opzichte daarmede rekening hielden,
zou dé vrede te duur gekocht kunnen zijn.
De geschiedenis is er om het te bewijzenzelden
hebben onze voorouders het betreurd dat zij voor hun
goed1 recht gestreden hebben, en bitter zijn de gevolgen
geweest van het lankmoedig verdragen van aanvallen
en vernederingen.
Wij twijfelen er niet aan of de regeering zal een mid
del weten te vinden om te toonen, dat wij een veraieti-
VERJAARDAGEN KONINKLIJK HUIS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat Hare Ma
jesteit de Koningin den wensch te kennen heeft gegeven
dat, met het oog op de tijdsomstandigheden, er geener-
lei openbare feestelijkheden zullen plaats hebben ter ge
legenheid van de eerstkomende verjaardagen van de
leden van het Koninklijk Huis.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 16 April 1915.
STEMMING GEMEENTERAAD.
De BURGEMEESTER der gemeente ALKMAAR
brengt, overeenkomstig artikel 55 der Kieswet, ter al
gemeene kennis, dat de stemming ter verkiezing van
een lid van den Gemeenteraad in het 2e kiesdistrict, ter
vervulling der vacature, ontstaan door het ontslagne-
men als zoodanig van den heer Mr. A. J. F. M. N.
Dorbeck, zal plaats hebben op DONDERDAG 22
APRIL a.s., van des voormiddags 8 tot des namiddags
5 uur.
Canididaten zijn
LEESBERG, Mr. A. J. M.
VEER VAN T, K.
Artikel 128 van het Wetboek van Strafrecht luidt:
„Hij, die opzettelijk zich voor een ander uitgevende,
aan eene krachtens wettelijk voorschrift uitgeschreven
verkiezing deelneemt, wordt gestraft met gevangenis
straf van ten hoogste één jaar.
Alkmaar, den 17 April 1915.
De Burgemeester voornoemd:
G. RIPPING.
gingsoorlog tegen onze handelsvloot niet lijdzaam wil
len aanvaarden. En dat, wil dé Duitsche regeering
niet snel en goed' schadevergoeding voor de wederrech
telijk vernietigde goederen geven, wij b.v. de gelegen
heid zullen vinden op Duitsch eigendom die schade te
verhalen.
„De Nieuwe Courant" het torpedeeren van de „Kat
wijk" besprekend, wijst op het sluipmoord-karakter van
deze laffe daad en zegt, dat den bedrijver de naam toe
komt van vijand van het menschelijk geslacht.
Het blad acht het voorts „zeer waarschijnlijk," dat
de onderzeeboot, die het werk bedreef, een Duitsche
was.
Het blad schrijft:
Daar de „Katwijk" als Nedterlandsch schip duide
lijk herkenbaar was en door den aanvaller niets is ge
daan, om zich van haar nationaliteit of lading nader
te vergewissen, blijven slechts deze verklaringen van
het gebeurde over
öf dat de commandant van de zeeboot tegen zijn in
structies gehandeld heeft;
öf dat het in den grond boren van de „Katwijk" tot
de „toevalligheden van den oorlog" is te rekenen;
öf dat de instructies aan de Duitsche zeemacht om
gewelddaden tegen neutrale, althans Nederlandsche,
schepen te vermijden, sinds kort veranderd zijn.
De laatste, zeer ernstige, veronderstelling kunnen
wij niet aannemen, voordat een verandering van de
Duitsche politiek jegens ons land (waarvan het onge
wijzigd welwillend karakter nog pas tegenover onzen
gezant te Berlijn uitdrukkelijk werd bevestigd) door
nog andere teekenen dan de, ons treffende, duikboot-
incidenten in de algemeene onveiligmaking van de
Noordzee, aangeduid wordt.
Van de Duitsche regeering moet dus volle medewer
king verwacht worden om den dader van den geheimen
aanslag op Nederlandsche levens en goederen op te
sporen en dte verantwoordelijkheid vast te stellen.
Mocht daarbij blijken (zooals het meest te hopen ware)
dat de „Katwijk" werkelijk aan een der „Zufalligkeiten
des Krieges", aan „einem auf feindliche Schiffe be-
rechneten Angriff" ten offer is gevallen, dan
is de gedragslijn van de Nederlandsche regeering te
genover zulk een toevalligheid tevoren vastgesteld en
bekend gemaakt. Op 13 Februari toch heeft onze re
geering in antwoord op de genoemde Denkschrift door
onzen gezant te Berlijn een memorie doen overhandi
gen, welke besluit met de volgende woorden
„Indien het geschiedde dat een Nederlandsch schip
slachtoffer werd van een vergissing van de zijde der
Duitsche strijdmacht, zou de verantwoordelijkheid daar
voor op de keizerlijke regeering neerkomen."
Uit de Nederlander
Wie de dader van dit onovertroffen heldenstuk is, is
tot nog toe niet bekend. Hij heeft zich in de zee ver
scholen.
Mocht hij gevonden worden, dan zal hij moeten te
rechtstaan wegens poging tot moord en vernieling van
roerend goed.
Misschien zal de dader kunnen aantoonen, dat hij,
toen hij het feit pleegde, in dienst was van een der
hoogst beschaafde belligerenten, en als verzachtende
of verschoonende omstandigheden pleiten, dat, te mid
den van het afgrijselijk vernietigingswerk, door de
Machthebbers dezer wereld verordend, die dienaren
van den staat het ondrscheidingsvermogen tusschen
goed en kwaad hebben verloren, en, als krankzinnigen,
met vemielingszucht zijn behept. Lazen wij niet, dat
de schepen-verdelgers zich amuseeren met het zien zin
ken der door hen vernietigde schepen Evenals kinde
ren, die met hun scheepskens in de wascbtobbe spelen.
Dit alles zal behooren tot de middelen die, volgens
prof. Steinmetz en eenige diepdenkende theologen, die
nen moeten om ons gedegenereerd geslacht te regenee
ren. 's Is hart-verheffend
Ook de Duitsche peis houdt zich bezig met het ge
val. In de Vossische Ztg. schrijft prof. Stein een hoofd
artikel naar aanleiding van het in den grond boren
van de Medea en de Katwijk.
Het heeft geen zin, aldus schrijft hij, struisvogel
politiek te voeren en het misnoegen van hen, die ons
anders welgezind' zijn, niet te willen opmerken. Wij
moeten veeleer tijdig positie nemen tegen de post
vattende meening, dat het in den grond boren van de
Medea en de Katwijk in strijd met het volkenrecht
is geschied ten aanzien van Nederland blijk geeft.
Wanneer wij dat nalieten, zouden ook de welmeenend-
ste en redelijkste Nederlanders door een argumentum
a silentio er toe kunnen komen, aan een verandering
in de Duitsche politiek tegenover het stam- en cul-
tuurverwante Nederland te gelooven.
COURANT
