DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van liet westelijk oorlogsterrein.
Van liet oostelijk oorlogsterrein.
Roggebrood.
No. 91
Honderd en zeventiende jaargang.
föJBrfe. p, past ft
DINS DA O
20 APRIL
O O OX* 1 O
fttaiMGtspriis p?r 3
10 et. p. regel, groote letters nair plaatsruimte. Brieyen fr. N. V. Boek- en Handelsdrukkerij y.h. HERMs. COSTER 4 ZOON, Voordam C9. Telefoonnr. 3.
Ter zee.
CHINA.
NEDERLAND.
ALKMAAR, 20 April.
Het gisteren uit Parijs komende bericht over
Üuitschland's voornemen inzake het Katwijk-incident
is juist gebleken.
De Duitsche regeering heeft uit eigen beweging
aan den Nederlandschen gezant verklaard, dat noch bij
haar, noch bij de Duitsche marine eenige bedoeling
bestaan heeft, een aanval op een Nederlandsch schip
te doen, dat onmiddellijk een onderzoek is gelast en
dat, zoo de „Katwijk" door een Duitschen onderzeeër
in den grond geboord is, de Duitsche regeering niet
zal aarzelen aanstonds haar levendig leedwezen te be
tuigen en volledige schadeloosstelling toe te zeggen.
Zooals dus wel haast te voorzien viel, is het torpil-
leeren van de „Katwijk" geenszins gefeest een uit
vloeisel van een andere dan de tot dusverre gevolgde
politieke gedragslijn jegens ons land, een oorlogs
daad dus. Wat het precies wèl geweest is, zal nader
moeten blijken. Voert de commandant van den onder
zeeër, die in de buurt van onze kust opereert, op eigen
handje oorlog en helpt hij maar alles naar den kelder,
wat hij tegenkomt? Is er een vergissing in het spel en
wordt dit aannemelijk gemaakt doör nog niet aan het
licht gekomen omstandigheden?
Leert het onderzoek, dat de schuldige -een Duitsche
onderzeeër is, dan aarzelt de Duitsche regeering niet,
onmiddellijk de daaruit voortkomende verplichtingen
te aanvaarden.
Deze verklaring zal zelfs zeer verontruste gemoede
ren in ons land tot kalmte brengen. Toch dient op
tweeërlei gewezen. In de eerste plaats zij de vraag
gesteldwat moet er gebeuren, indien eens niet kan
worden vastgesteld, dat een Duitsche onderzeeër de
schuldige is? Immers met deze mogelijkheid moet re
kening worden gehouden, ook al schakelt men bemoei
lijking van het onderzoek, opzettelijke pogingen, om
de ontdekking van den dader te verhinderen, geheel
uit. Gesteld bijv maar het geval, dat de schuldige
onderzeeër zelf niet weer terugkeert, doch naar den
bodem der zee wordt gezonden. En de tweede vraag
luidt: welke garantie is er, dat voor het vervolg Ne-
derlandsche schepen, varende van de eene neutrale
haven naar een andere, op de zee de veiligheid en de
zekerheid zullen vinden, waarop zij recht hebben in
oorlogstijd? Want dat zij niet het volle recht op on-
gehinderden doortocht hebben, dat zij kunnen worden
aangehouden en onderzocht, dat zij op mijnen kunnen
stooten en andere gevaren kunnen loopen, spreekt wel
van zelf. Maar een zeker recht hebben ze nochtans en
geëischt mag worden, dat de Duitsche, evenals elke
andere, regeering daarmee zooveel mogelijk rekening
houdt.
Naar men ons uit den Haag seint, zijn de hier op
gemaakte rapporten inzake de Katwijk heden naar on
zen gezant te Berlijn gezonden, om aan de Duitsche
regeering te worden overhandigd. Er wordt dus spoed
betracht!
Intusschen blijkt ook uit de andere gedragslijn van
de Duitsche regeering, dat het Katwijk-incident, naar
welks oplossing snel wordt gestreefd, van geheel an
deren aard is, dan de gevallen van de „Medea", de
„Batavier", de „/.aanstroom", de trawlers van IJmui-
den, welke geleidelijk worden afgewikkeld en waarin
een prijsrecliter wel uitspraak zal hebben te doen, het
geen natuurlijk zijn nadeelen kan hebben, al is het
zeer waarschijnlijk, dat ook die gevallen op voor ons
land alleszins bevredigende wijze zullen worden op
gelost.
Een weinig beteekenende gebeurtenis aan de Dar-
danellen geeft, bij gemis aan belangrijker nieuws, aan
leiding tot een korte bespreking. We bedoelen het gis
teren reeds vermelde gebeurde met een Turksche tor
pedoboot. De torpedoboot was een klein vaartuig,
welke een maand geleden uit de Dardanellen wist te
komen. Volgens de Times had de boot, die de Demir
Kapoe heette, zich bij haar aanwezigheid voor de
patrouilleerende vaartuigen verborgen en de gelegen
heid afgewacht een van de Engelsche of Fransche
transportschepen te vernielen.
Een dergelijke kans scheen zich voor te doen, toen
een Fransch troepenschip in zicht kwam. De Turken
en de Duitschers, die aan boord waren, naderden het
transportschip, dat van zijn escorte was afgeraakt, en
vuurden zonder succes een torpedo af. Het tweede
torpedoschot was een treffer en moet volgens de zegs
lieden ernstige schade aangericht hebben, als het niet
tot gevolg gehad heeft, dat het troepenschip gezonken
is. De torpedoboot moest ijlings de vlucht nemen, daar
hulpseinen waren gegeven en twee kruisers reeds be
zig waren haar in zuidwestelijke richting te vervolgen.
De torpedoboot koerste nu op de Golf van Smirna
aan, haar vervolgers ver achter zich latende. Bij het
invallen van den nacht kroop ze een kleine baai van
de Aziatische kust binnen. Aangezien echter de Golf
van Smirna geen veilige schuilplaats werd geacht,
trachtte de Demir Kapoe vroeg weer in open zee te
komen.
Tegen tien uur ontdekten twee der kruisers de tor
pedoboot in de buurt van Kaap Kara Boemoe. De
torpedoboot gooide het roer om en trachtte weer de
Golf te bereiken, maar een derde kruiser dook, uit die
Golf komende, voor haar op Opnieuw moest zij
wenden. Er ontstond nu een felle vervolging in de
richting van Chios. In de straat tusschen het eiland en
het vasteland haalden de kruisers de torpedoboot
gaandeweg in. Ze schoten een dertigtal granaten op
haar af, die echter alle het doel misten en in zee vie
len.
Toen men op de torpedoboot eindelijk zag, dat lan
ger te vluchten hopeloos was, besloot men de boot op
het strand te zetten.
De torpedoboot mat slechts 97 ton en door haar
geringen tonneninhoud was zij in staat zich voor de
patrouilleerende vaartuigen van de verbondenen ver
borgen te houden en een gunstige gelegenheid af te
wachten. Aanvankelijk bouwde men slechts torpedo
booten van geringe tonnenmaat en er werd een groot
voordeel gezien in den kleinen omvang, daar dit aan
valsmiddel voor den vijand gemakkelijk verborgen
zou kunnen blijven. Omstreeks veertig jaar geleden
maten de torpedobooten minder dan 30 tónZij had
den toen als hoofddoel, schepen aan te vallen, welke
dicht bij de havens kwamen, waar zij gestationneerd
waren. Hun snelheid bedroeg 18 knoopen, hetgeen
veel was voor dien tijd. Ook waren er 15 tons torpedo
booten, die in groote schepen naar zee gebracht en dan
te water gelaten zouden worden. Maar 't bleek weldra
gewenscht, torpedobooten te hebben, die den vijand
aan zijn eigen kust of in open zee zouden kunnen aan
vallen en daarom werden er grooter torpedobooten
gebouwd. Dertig jaar geleden b.v. maten ze 60 tonnen,
hadden een snelheid van 20 knoopen, twintig jaar ge
leden was de inhoud 130 ton, de snelheid 23,5 knoop,
tien jaar geleden 300 ton en 26 knoopen, terwijl de
nieuwste Engelsche torpedobooten, die tegenwoordig
van stapel loopen 1200 tonnen meten en een snelheid
bezitten van 34 knoopen. Het aantal torpedo-lanceer-
buizen nam toe en ook kwamen er kanonnen, steeds
zwaardere, aan boord torpedobooten gingen tor
pedobooten bestrijden, want al kregen zij den naam
van torpedojagers of vernielers, feitelijk is er geen es
sentieel verschil tusschen beide en de oorspronkelijke
bestemming, het niet opgemerkt worden wegens den
geringen omvang, waarvan thans nog een oude Turk
sche torpedoboot heeft kunnen profiteeren, ging bij de
groote vloten geheel te loor.
Wij staan hierbij stil, omdat precies hetzelfde' valt
waar te nemen bij onderzeeërs, die aanvankelijk ook
klein waren, doch ook reeds, in verband met de wen-
schelijkheid van meerdere snelheid, zwaardere bewa
pening, grootere werkingssfeer, steeds in omvang toe-
nemenr zoodat men in Amerika reeds spreekt over
schepen, die aan onderzeesche kruisers denken doen.
Trouwens wanneer men de geschiedenis van de
oorlogsschepen kent en het onderlinge verband tus
schen omvang, snelheid, bewapening en bepantsering
weet, dan verbaast men zich niet meer over het toe
nemen in grootte van onderzeeërs en torpedobooten
als er een volgende keer eens weer weinig nieuws
is, zullen we gelegenheid hebben over dit interessante
onderwerp, dat voor een groot deel de vlootpolitiek
der naties beheerscht, nog het een en ander te zeggen.
Het actueele nieuws ter zee bepaalt zich tot ,het op
een mijn loopen van een Nederlandsch stoomschip,
de „Olanda", van de Oostkust van Engeland op weg
naar Rotterdam, waarbij de opvarenden allen gered
werden en tot het torpilleeren van een Engelschen
trawler, de „Vanilla", door een Duitschen onderzeeër,
waarbij de bemanning omkwam
Te land verdient een operatie der Engelschen bij
Zillebeke (ten zuid-oosten van Yperen) eenige aan
dacht. De Duitschers brengen deze operatie terug tot
een mislukten aanval op een hoogtestelling, de Fran-
schen spreken van de winst van 200 meter loopgra
ven, de Engelschen van een succesvolle actie, waarbij
de belangrijke heuvel, beheerschend het land ten noor
den en ten noord-westen daarvan, werd genomen.
Een Engelsch journalist geeft nog nadere bijzonder
heden over den strijd om den heuvel, de eenige in
Vlaanderen, waarvan de inbezitneming van groot be
lang heet te zijn bij den strijd tegen den Duitschen
rechtervleugel.
De Britsche troepen kwamen over een open terrein
zonder loopgraven, zoodat zij zich moesten ingraven
onder hevig vijandelijk vuur. De Britsche voorwaart-
sche beweging werd niet tot staan gebracht. Reeds
werden 800 Duitschers krijgsgevangen gemaakt. Alles
wijst er op, dat de vijandelijke verliezen grooter zijn
dan bij Neuve Chapelle, zegt de verslaggever, die ver
der nog mededeelt, dat de Duitsche vliegers zorgvul
dig verwijderd gehouden werden van de Engelsche
stelling, zoodat zij de toebereidselen voor den strijd
niet leerden kennen en dat in de streek waar de En
gelschen vechten, de strijd zeer bemoeilijkt wordt door
de dichtheid der bevolking.
Voorloopig zouden we het Engelsche succes niet al
te hoog willen aanslaan.
In Duitsch Zuid-Afrika werd Seeheim, een belang
rijk spoorwegknooppunt, door de Unietroepen bezet.
Parijsche en Londensche bladen blijven verzekeren,
dat een oorlog tusschen Oostenrijk en Italië aanstaan
de is, maar uit Berlijn seint men, dat van een afbreken
van de diplomatieke betrekkingen tusschen Weenen en
Rome geen sprake is en dat de onderhandelingen tus
schen beide regeeringen nog steeds worden voort
gezet.
DE STRIJD IN BELGIë EN N.-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué meldde gistermiddag:
De Engelsohe troepen ontnamen gisteren in België
bij Zwarbelen 200 meter loopgraaf aan de Duitschers
en wisten die te behouden, ondanks verschillende te
genaanvallen.
In het dal van de Aisne, bij St. Mard, deden de
Duitschers een aanval op de Fransche loopgraven,
in den namiddag van 18 April. De Fransche artille
rie deed den aanval mislukken; .een bajonet-aanval
bracht hun ernstige verliezen toe.
In Champagne, ten N.-W. van Perthes, moesten de
Duitschers een krater ontruimen, die zij nog nabij de
Fransche linies bezet hielden. De Franschen namen
daar, door het doen springen eener mijn, gevolgd door
een aanval, 60 meter Duitsche loopgraaf.
In Woevre had slechts artilleriebeschieting plaats.
De Duitschers dedten in Lotharingen, in de omstre
ken van Parroy, verschillende kleine aanvallen met
zwakke strijdkrachten, voornamelijk bij Burès, Mona-
court, Embermenil en St. Martin. Al deze aanvallen
werden gemakkelijk afgeslagen.
In den Elzas vielen de Duitschers driemaal de Fran
sche stellingen bij den Reichsaokerkopf aan, zooder
succes.
Aan de beide oevers van de Fecht wordt de Fransche
vooruitgang voortgezet. Aan den noordelijken oever
bezetten wij de kam van de Burgköpfle, en ten zuid
westen daarvan de Schilledkerwaffen, die het dal be-
heerschen.
Aan den zuidelijken oever, in het gebied van Schnep-
fenried, gingen de Franschen voornamelijk vooruit,
van zuid naar noord, in de richting van FechtIVjet-
zeral.
De Franschen bezetten daar een reeks hoogten, die
den loop van de Fecht beheerschen, tegenover de Burg
köpfle.
Bij deze gevechten namen de Franschen een sectie
bergartillerie, (twee kanonnen van 74 m.M.) en twee
mitrailleurs.
Een Fransche vlieger bracht, na een schitterende ver
volging, een Duitschen vlieger ten val, die in de vijan
delijke linie in België viel, tusschen, Langemarck en
Passchendaele.
Duitsche vliegers, die over Belfort vlogen, wierpen
vier bommen, waarvan een twee bergplaatsen bescha
digde en brand deed ontstaan in eenige kisten buskruit.
Er hadden geen persoonlijke ongelukken plaats, en de
materieele schade was niet ernstig.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren
Ten zuidoosten van Yperen werden de Engelschen
uit de nog bezet gehouden kleine deelen der stelling
verdreven.
Door een krachtigen aanval links van den spoorweg
Yperen-Commines trachtten zij gisterenavond zich weer
in het bezit der hoogtestelling te brengen. De aanval
mislukte onder zware verliezen.
De luitenant-vlieger Garros werd bij Ingelmunster
ten oosten van Rousselaere gedwongen te landen en
gevangen genomen.
Tusschen Maas en Moezel ging de dag voorbij met
artilleriegevechten. Een zwakke aanvalspoging der
Franschen tegen de stelling van Combres werd door
ons vuur in de kiem verstikt.
In de Vogezen mislukten twee Fransche aanvallen
tegen de door ons genomen zadelstelling ten westen
van 'den Reichsackerkopf en een aanval tegen de hoog
ten ten noorden van Steinerbück; na zware verliezen
trokken de Franschen terug.
(Reeds in een deel onzer vorige oplaag vermeld).
EEN TEGENSPRAAK.
De Duitsche generale staf meldde gisteren
In het buitenland worden uit Frankrijk en Engeland,
en blijkbaar zelfs van officieele zijde, berichten ver
spreid over overwinningen, over belangrijke successen
onzer tegenstanders op het Westelijk oorlogsterrein.
Al die beweringen zijn onjuist. Het is niet noodig
ze stuk voor stuk tegen te spreken. De officieele Duit
sche berichten weerleggen ze voldoende.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Russische communiqué meldde gisteren:
In den nacht van 18 April heeft de vijand met
groote verliezen wederom een aanval gedaan op onze
troepen op de hoogten ten oosten van Telepotsje.
Door een tegenaanval noodzaakten wij den vijand
de omgeving van onze stellingen te ontruimen. Wij
maakten daarbij een Oostenrijksch bataljon, dat zich
in zijn geheel overgaf, krijgsgevangen.
Het is thans uitgemaakt, dat wij op 16 dezer bij de
verovering van de hoogte ten zuidoosten van het dorp
Polen 1155 man met 20 officieren gevangen hebben
genomen en zes mitrailleuses buitgemaakt.
Wij hebben wederom twee aanvallen afgeslagen in
de richting van Stryj.
Aan de andere sectoren van ons front geen wijzigin
gen.
Het Oostenrijksche legerbericht luidde:
In Russisch-Polen en West-Galicië is niets bijzon
ders voorgevallen.
Aan het front in dé Karpathen is het rustig; alleen
hebben in het Woudgebergte weinig beteekenende ge
vechten plaats gehad, waarbij 197 man gevangen wer
den genomen.
In zuidoostelijk Galicië en de Boekowina zijn op
zichzelf staande artillerie-gevechten geleverd.
EEN TRAWLER GETORPILLEERD.
De trawler „Fermo" van Grimsby rapporteerde bij
De Burgemeester der gemeente ALK
MAAR brengt hierbij ter algemeene ken
nis, dat met ingang van heden wordt op
geheven het verbod, om roggebrood anders
te bakken en te verkoopen dan samen
gesteld uit een mengsel van half rogge
en half tarwe, zoodat voortaan dit brood
weder mag bestaan uit UITSLUITEND
ROGGE.
Alkmaar, 20 April 1915.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
zijn aankomst aldaar, dat de «trawler Vanilla" in de
Noordzee getorpilleerd is door een Duitschen onderzee
ër. De „Vanilla" zonk onmiddellijk. De „Fermo" was
op slechts 300 M. afstand, en was op de „Vanilla" af
gevaren om te trachten de bemanning op te pikken,
maar werd daardoor verhinderd, doordat de onder
zeeër een torpedo lanceerde. Deze miste echter. De
„Fermo" voer daarna spoedig huiswaarts.
EEN NOTA VAN DE VEREENIGDE STATEN.
De regeering dër Vereenigde Staten heeft een nota
gezonden aan den Amerikaanschen gezant te Peking,
ter mededeeling aan de Ghineesche regeering, in welke
erop wordt gewezen, dat er tusschen de Vereenigde
Staten en China zekere verdragen bestaan, van welke
Amerika geenerlei afwijking wenscht.
KORTE BERICHTEN.
Duitsche kranten klagen, dat voor het wollen on
dergoed, dat de Duitsche soldaten in het buitenland,
nu het niet meer noodig is, naar huis zenden, om het
te laten wasschen en tot later te bewaren, het vrij aan
zienlijke invoerrecht door de ontvangers betaald moet
worden.
Om te werk te'worden gesteld in Engelsche muni
tiefabrieken zijn te Cardiff 2000 technische gemeente
werklieden beschikbaar, te Leicester 400, te Birming
ham 1062, te Bolton 150, te Leeds 300.
Reeds meer dan 2000 Elzassers en Lotharingers
zouden volgens de Korr. Norden 't IJzeren Kruis heb
ben gekregen.
De termijn, door den Engelschen admiraal die het
bevel voert over het eskader dat Smyrna bombardeert,
voor de overgave van de stad gesteld, loopt volgens
Fransche bladen op 23 April af.
De Turksche mijnenlegger Azdg is, volgens een
bericht in Grieksche bladen, bij het Grieksche dorp
Kalamoti, terwijl hij door een Engelsch oorlogsschip
werd vervolgd, op het strand gekropen. De bemanning
van het schip, bestaande uit 33 koppen is door Griek
sche troepen ontwapend.
Het komt te Berlijn veelvuldig voor dat beroeps
bedelaars zich uitgeven voor vluchtelingen uit Oost-
Pruisen. Het comité van O.-Pruisische vluchtelingen
heeft zich genoodzaakt gezien er het publiek tegen te
waarschuwen.
Te Lichtenberg (Duitschl.) hebben twee leeuwen
de vrouw van een bekenden dierentemmer, die zich in
hun kooi had begeven, aangevallen en deerlijk toegeta
keld. Met de grootste moeite kon men het slachtoffer
uit de kooi verwijderen. De vrouw had levensgevaar
lijke beetwonden aan het achterhoofd.
De Berlijnsche politie zoekt een geneesheer-misda
diger, die sedert een paar jaar in Berlijn is werkzaam
geweest en in zijn dokterspraktijk verschillende patiën
ten heeft bestolen. Zoo 'heeft hij een rijken patiënt In
een electrisch bad gezet en hem onderwijl voor 11,000
mark aan juweelen bestolen.
Te Weenen heeft' Zondag een processie plaats ge
had om de overwinning van de wapens van Oostenrijk-
Hongarije en zijn bondgenooten om den vrede af te
smeeken.
De hoofden van Kathiawar (Britsch Indië) heb
ben den Engelschen koning 120.000 doen toekomen
voor den aankoop van motor-ambulances ten behoeve
van het ministerie van oorlog.
De maharadja van Datia heeft een gepantserde
auto voor het front met een machinegeweer ten geschen
ke gegeven.
De burgereethuizen, die de Berlijnsche afdeeling
van het Roode Kruis bij het begin van den oorlog
opende, zouden omdat er geen gebruik meer van wordt
gemaakt, heden gesloten worden.
Eén der schipbreukelingen van de „Katwijk" was
vroeger aan boord van de „Alice X", toen deze het vo
rige jaar verongelukte. De man wilde in geen vier
maanden varen, en deed nu met de „Katwijk" weer zijn
eerste reis.
Op last der militaire autoriteiten is de geheele
wolvoorraad welke in Duitschland aanwezig is, daar
onder ook begrepen de wol die zich nog op de schapen
bevindt, in beslag genomen.
„DE KATWIJK".
Het Haagsche correspondentiebureau meldt:
Naar wij vernemen heeft de Duitsche regeering uit
eigen beweging aan den Nederlandschen gezant een
verklaring van de volgende strekking gedaan:
Noch bij haar, nóch bij de Duitsche marine heeft,
zooals van zelf spreekt, eenige bedoeling bestaan, dat
een aanval op een Nederlandsch schip zou worden
gedaan. Zij neemt niettemin de mogelijkheid aan, dat
ten gevolge van een ongelukkig toeval de „Katwijk"
door een Duitsche onderzeeboot in den grond is ge
boord.
Aanstonds na het bekendworden van het gebeurde,
is door de Duitsche Regeering een onderzoek bevolen
en zij verzocht aan die van Nederland, om mededee
ling te doen van de door deze ontvangen officieele
rapporten, betreffende de feiten, die aanwijzingen kun
nen opleveren. Indien het onderzoek uitwijst, dat de
„Katwijk" «door een Puitschen onderzeeër in den grond
geboord, zal de Duitsche Regeering niet aarzelen, aan
stonds haar levendig leedwezen te betuigen en volle
dige schadeloosstelling toe te zeggen.
IT
