DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van 1st wests! oorlogsterrein,
Van het oostelijk oorlogsterrein.
No. m
O o r 1 o
Honderd en zeventiende Jaargang.
191&
ftfeMül^ns W 3 ÏSJ9, fc 80 mi fi—MrateMi W P* npü, pat§ lite esn gl&tsriÉite. BriPü Ir, H, f. Boek- en HandeMnikerü Tl HERffls» COSTER4ZOON, Mn Cf Himm.I
MAANDAG
26 APRIL.
If
1
iïÉïM
□It nummsr fesstaat all 2 btaden.
ALKMAAR, 26 April.
Li bet vorige voorafgaande artikel ia duidelijk ge
maakt, dat van de totale waterverplaatsing (inhoud)
van een oorlogsschip na aftrek van het gewicht voor
de romp en de uitrusting, een zeker percentage over
blijft, hetwelk over drie factoren (bewapening, pant
sering, snelheid) moet worden verdeeld en dat door
de wijze van verdeeling de aard en de bestemming
van het schip worden aangegeven.
Thans zullen we deze drie factoren, tot dusverre
voornamelijk in hun onderling verband beschouwd,
eens afzonderlijk nagaan. En daar het schip wordt ge
bouwd om de artillerie, is deze het eerst aan de beurt
het behoeft wel geen betoog, dat wij niet zullen af
dalen in technische détails nöch in wiskundige bere
keningen, daar dit onderwerp ons slechts bezig houdt,
voor zoover het in verband staat met de vloot-politiek.
De moderne vloot-politiek is in de groote rijken,
vooral wat de bewapening betreft, voornamelijk, be-
heerscht door de oorlogservaring opgedaan in den
zeeslag van Tsjoesjima, den 27sten Mei 1905, tusschen
de Japansdie en Russische slagvloten onder de admi
raals Togo en Rodjestwenski geleverd, eindigend met
de volledige vernietiging van de Russische zeemacht
(van de 38 schepen bleven er slechts drie gevechts-
waardig) en daardoor feitelijk de beslissing aan de
Japanners brengend.
Men zal het vermoedelijk vergeten zijn, ofschoon
het nog niet zoo heel lang is geleden, en daarom is
het, met het oog op wellicht komende gebeurtenissen,
niet overbodig even op te merken, dat deze beslissen
de zeeslag reeds na veertig minuten zijn hoogepunt
had bereikt, na 's middags om 2 uur te zijn aangevan
gen. Ter zee nemen de dingen een veel sneller verloop
dan te land (men kan op de wateren geen verdekte
stellingen innemen, zich niet ingraven, er zijn geen
moeielijk te bestormen posities enz.). Is eenmaal de
zeeslag, welke een beslissing moet brengen, begon
nen, dan zal deze geen dagen kunnen uitblijven, maar
spoedig moeten komen. Munitie-verspilling op zoo'n
groote schaal als thans te land geschiedt is op zee
uitgesloten, daar nieuwe scheepskanonnen reeds na
anderhalf h twee uur van doorgezet vuur uitgescho
ten zijn en het reservemateriaal en de munitie-voor-
raad niet zoo heel groot kunnen zijn.
De slag bij Tsoesjima is wel eens genoemd de tri-
umf van de brisant-granaat (een metalen omhulsel, ge
vuld met een sterkwerkende springstof; bij het sprin
gen ontstaan een groot aantal scherven, die met groo
te kracht her- en derwaarts worden geslingerd en
vernieling aanrichten, terwijl bijkomende werkingen
zijn het veroorzaken van brand, het ontwikkelen van
vergiftige gassen). Toch zijn er uit dezen zeeslag ge
heel verschillende lessen geput. Twee richtingen
stonden dadelijk lijnrecht tégen elkaar over, die bei
den gebaseerd heetten te zijn op de ervaringen uit den
Japansch-Russischen oorlog De aanhangers der eene
waren van meening, dat een schip bewapend moest
zijn met zware kanonnen, waarmede de pantsering van
een vijandelijk schip kon worden doorboord, zoodat
dit aldus tot zinken werd gebracht, die der andere
lichting zag' het meeste heil in een regen van granaten
uit veel kleiner geschut, welke een vijandelijk schip
wei met tot zinken kan brengen, maai' alles aan dek
vernielen en <k bemanning dooden of buiten gevecht
stellen kan
Zeker is dat sinds Tsoesjima de bovenbouw bij de
oorlogsschepen zooveel muf ik is verdwenen, dat
alle brandbare materialen worden geweerd van een
slagschip, klaar voor het gevecht, is zelfs de verflaag
verwijderd.
Maar geen natie heeft de consequentie zoover door
getrokken, dat zij enkel middelbaar geschut (kanonnen
van 15 centimeter) aan boord harer oorlogsschepen
heeft geplaatst. Een paar zware kanonnen weiden al
tijd noodig geoordeeld, eensdeels omdat deze kans ge
ven den eersten slag toe te brengen en anderzijds, om
dat zij den tegenstander nopen zijn schepen zwaar te
pantseren, hetgeen óf ten koste van de bewapening óf
van de snelheid óf van beide moet gaan.
Wèl echter werd in Engeland de meening over-
heerschend, dat het middelbaar geschut overboord
kon worden geworpen (figuurlijk wel te verstaan!)
en dat het zware geschut de beslissing alleen wel zou
kunnen brengen. Vandaar het „all big gun" stelesel,
dat sinds vele jaren in Engeland de richting heeft
aangegeven, doch dat den allerlaatsten tijd weer prijs
gegeven is De groote Engelsche oorlogsschepen, in
en na 1913 gebouwd, hebben weer 15 c.M. kanonnen
gekregen.
Vergelijken we nu de drie klassen van Britsche
schepen met elkaar, dan zien we het volgende:
4 van 30.5 c.M. 12 van 15e.M.
10 van 30.5 c.M.
8 van 38 c.M. 16 van 15 c.M.
De Britsche admiraal heeft nimmer d'ezen terugkeer
tot het middelbare geschut gemotiveerd. Misschien
moet dit geschut vooral dienen voor anti-torpedo-
geschut waarover nader meer misschien heeft
de overweging gegolden, dat een zeeslag kan plaats
Prae-Dreadnought
Dreadnought
Super-Dreadnought
vinden in het donker of bij mistig weer, zoodat de
vloten elkaar dicht kunnen naderen, misschien heeft
men, waar de andere naties het middelbaar geschut
steeds hebben behouden, het tenslotte niet aangedurfd,
het oorspronkelijke standpunt te handhaven.
Het verschil tusschen een gemengde bewapening en
een van allemaal zware kanonnen is n.l. grooter, dan
men oppervlakkig zou denken. In de eerste plaats
dient in aanmerking te worden genomen, dat het ge
wicht van v ij f t i e n kanonnen van 15 c.M. met daar
bij behoorende affuiten en munitie ongeveer even
groot is als dat van twee kanonnen van 130,5 c.M.
Rekent men verder, dat met het middelbaar geschut 6
schoten en met het zwaar geschut 2 schoten per mi
nuut kunnen worden gegeven en dat er van de 15 c.M.
kanonnen 7 in elke breede zij kunnen vuren, dan ziet
men, dat bij hetzelfde artillerie-gewicht het middelbaar
geschut in denzelfden tijd twee en veertig tegen het
zware slechts vier schoten kunnen worden afgege
ven.
Het is nu duidelijk, dat bij een gevecht op kleinen
afstand, waarbij een gelukkig gebruik van de kanon
nen van het middelbare soort gemaakt kan worden,
deze kanonnen in staat kunnen stellen, in korten tijd
veel zwak beschermde deelen der vijandelijke schepen
dusdanig te beschieten en te vernielen, dat ook het ge
bruik van het zware vijandelijke geschut er onder lij
den moet en bovendien het moreel van den vijand da
nig te verzwakken.
Wij hebben hierboven enkel van de kanonnen als
aanvalsmiddelen gebezigd. Maar er is nog een ander
aanvalsmiddel, n.l. de torpedo en ook nog een kanon,
dat verdedigingsmiddel is, n.l. het anti-torpedo-ge
schut. Daarover morgen.
In het gebied, waar de Dood van Yperen opnieuw
zijn scepter zwaait is sinds Zaterdag geen belangrijke
verandering meer voorgekomen. De Engelschen zijn
ten zuid-oosten der stad met de verovering van den
heuvel 60, volgens den ooggetuige in het Britsche
hoofdkwartier behoorend „tot de schitterendste krijgs
bedrijven van de Engelschen gedurende dezen oor
log" geen stap verder gekomen en de Duitschers heb
ben van hun plaatselijke voordeden in het noord-oos
ten en noord-westen ook al geen verder profijt kunnen
trekken. De Engelsche overwinning beteekent heele-
maal niets, de Duitsche bracht door gedeeltelijke be
zetting van den westelijken oever van het Yperen-ka-
naal en door de verovering van het dorpje Julien het
front een paar kilometer vooruit en daardoor wat
dichter bij het door de verbondenen bezette Yperen,
van welke stad men nu een uur gaans verwijderd is,
maar verdere tactische, laat staan strategische gevolgen
heeft het offensief tot dusverre niet gehad men is
spoedig tot staan gekomen en blijkbaar blij dat men
zich in de nieuwe stellingen kan handhaven.
Wij onthouden ons van verdere beschouwingen over
deze operatie. Alleen nog een paar opmerkingen uit
Engelsche en Fransche bron. Het Duitsche leger, dat
hier opereert, is dat van den hertog van Wurtemberg
en er moeten Hongaarsche regimenten meevechten
het schijnt haast niet aan te nemen, hoe snel de troe
penverplaatsing dan ook moge gaan, dat er nu reeds
regimenten, uit het Oosten overgebracht sinds het
Karpathen-offensief der Russen gebroken is, in het
Westen Vechten. Eten spreekt men aan de zijde der ver
bondenen druk over de verrassing, waarmede de
Duitschers hun operatie inleidden. Men heeft stalen
apparaten gevonden, waarmee als een catapult, bom
men ter grootte van voetballen, met verstikkende gas
sen gevuld, over een afstand van driehonderd meter
worden geworpen. Men is echter ook van oordeel dat
de Duitschers, een gunstigen wind afwachtend, chloor
gas naar de loopgraven der verbondenen hebben ge
zonden en daarna, voorzien van rookmaskers, vooruit
snelden, gebruikmakend van de ontstane verrassing.
Leest men 't verhaal van den ooggetuige in 't Britsche
hoofdkwartier, dan vindt men daarin aanschouwelijk
verhaald, hoe de Engelschen bij hoogte No. 60 gebruik
maakten van de rook en de stof, hoe de Duitschers
plotseling ontdaan stonden in den regen van hand
granaten, half krankzinnig werden van schrik en zelfs
hun eigen kameraden doodstaken. Het middel moge
Rijssel a
dus verschillen, het resultaat is hetzèlfde. En het blijft
voor een leek nog altijd niet duidelijk, waarom de
dood door een stuk granaat verkieselijker is dan een
andere en waarom verstikking door stof de voorkeur
verdient boven die van gas.
Terzelfdertijd dat de hertog van Wurtemberg ten
noorden Yperen aanviel, heeft bij La Bassée het leger
van den Beierschen kroonprins een hevigen aanval in
de richting van Givenchy gedaan, waar volgens de
Momingpost een tijdelijk voordeel werd verkregen,
maar de Britsche linies nog niet verbroken zijn en
weerstand blijven bieden aan de overmacht. Is dit En
gelsche bericht juist, (de officieele communiqué's spra
ken er niet van), dan doet de wijze van inkleeding
vermoeden, dat de Engelschen hier een klein verlies,
hetwelk ernstiger kan worden, hebben te boeken Om
La Bassée is in het najaar, toen de Duitschers de lijn
RijsselNieuwpoort bezetten, en in den winter, hevig
gevochten, het geldt hier een vooruitspringend punt,
evenals bij Yperen. Den 14den Januari meldden de
Engelsche bladen, dat de Engelschen La Bassée had
den genomen. Maar vier dagen daarna werd in een
Reuter-bericht verklaard, dat er daar geen aanval was
ondernomen. En de maand Januari deden de Duit
schers een aanval op Givenchy en la Guinchy, waarbij
zij'een gedeelte van den zuidelijken oever van het ka
naal la BasséeBéthune veroverden, maar ten noor
den van het kanaal niet verder kwamen. Van 57 Fe
bruari had een nieuw gevecht plaats, waarbij de En
gelschen een door de Duitschers zeer krachtig verde
digde steenbakkerij veroverden.
Er is thans alom levendige actie en wanneer men
de communiqué's raadpleegt, ziet men dat de Duit
schers op de meeste punten het initiatief nemen. Is het
juist, dat nu ook weer bij la Bassée wordt gevochten
en dat de Duitschers daar de overmacht hebben,
dan zou men geneigd zijn te zeggen, dat de Duitsche
generale staf het plan nog steeds niet heeft opgegeven,
om de Fransche zeehaven Calais te veroveren.
In de Vogezen werd, naar het Duitsche communiqué
meldt, de Hartmannsweilerkopf, de befaamde hoogte,
door de Duitschers veroverd.
Van de operaties ter zee teekenen we volledigheids-
h- 've aan, dat het Finsche stoomschip „Fraack" en de
„Ruth", een Zweedsch schip, naar Reuter meldt, door
Duitsche onderzeeërs, de eene in de Oost-, de andere
in de Noordzee, getorpilleerd zijn.
Epinette
Neuve Chapelle
Béthune «La Bassée
Givenchy
Quinchy
DE STRIJD IN BELGIë EN N.-FRANKRIJK.
Het Fransche legerbericht meldde gistermiddag:
Ten noorden Yperen hebben de Duitschers in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag en dén daarop volgen
den dag groote moeite gedaan om te profiteeren van de
verrassing, teweeg gebracht door hun verstikkende gas
sen. Deze poging mislukte echter.
Op 24 April slaagden zij met het aanbreken, van den
dag er in 't dorp Lizeme aan den linkeroever van den
Yser te nemenna een krachtigen aanval van Fransche
zouaven en Belgische karabiniers, kwamen de Fran
schen echter wederom in het bezit van het dorp.
De Fransehen maakten vrij belangrijke vorderingen
op hun linkervleugel in verbinding met het Belgische
leger, maar kwamen langzaam vooruit aan de rechter
zijde.
De Engelsche troepen stonden gedurende dien tijd
bloot aan een hevigen aanval. Zij beantwoordden die
onmiddellijk met een tegenaanval en handhaafden
zich in bun stelling. De tegenaanvallen der Fran
schen werden, in nauwe verbinding met de geallieerden
met succes voortgezet.
De Duitschers, die een aanval deden met twee leger
corpsen, zijn op 24 April voortgegaan met het gebrui
ken van verstikkende gassen. Eenige van hun projec
tielen, die niet ontploft waren, bleken een groote hoe
veelheid daarvan te bevatten.
In Champagne bij het uitspringend gedeelte van het
noorden van 't blokhuis bij Beauséjour lieten de Duit
schers in dé nabijheid der Fransche loopgraven vijf
krachtige mijnen springen. Ondanks de hevige ont
ploffing werden de door de ontploffing geslagen gaten,
in doorsnede 25 M. groot, onmiddellijk bezet door de
Fransche troepen, die de Duitschers daarin voor waren.
In Argonne hebben de Franschen een Duitsche loop
graaf genomen, zij maakten twee mitrailleurs buit en
namen een aantal manschappen gevangenhet gevecht,
hoewel van plaatselijken aard, was zeer hevig.
Op de hoogten aan dé Maas bij de loopgraaf te Ca-
lonne deden de Duitschers een aanval met een geheele
divisie oyer een front van minstens 1 K.M. De eerste
linie dier Franschen moest eerst ontruimd' worden,
maar later werden de Duitschers door een tegenaanval
weder achteruit gedrongen.
Er werden zeer hevige gevechten geleverd in het Ail-
ly-bosch, waar de Duitschers wanhopige pogingen de
den om de 700 M. loopgraaf te heroveren, die de Fran
schen hun op 22 April hadden ontnomen. Nadat zij in
den ochtend van 24 April een gedeelte dezer loopgra
ven hadden ontruimd', heroverden de Franschen ze In
den loop van den dag en handhaafden zich er in.
De Duitschers beschoten de Franschen hevig, maar
deden geen nieuwen aanval.
Het Duitsche communiqué meldde gisterenBij
Yperen hadden wij weder succes. Het op 23 April ver
overde gebied ten N. van Yperen werd ook gisteren te
gen vijandelijke aanvallen verdedigd. Verder ooste
lijk zetten wij den aanval voort. Wij bestormden de
hoeve Soldaert, ten Z.-W. van St. Julien, en de plaats
jes St. Jiulien en Kersselaere, en drongen zegevierend
door tot Grafenstafel. In deze gevechten werden ongé-
veer duizend Engelschen gevangen genomen en zeven
mitrailleurs buit gemaakt.
De Engelsche tegenaanval tegen onze stelling ten
W. van St. Julien werd gistermorgen met zware ver
liezen afgeslagen. Ten Westen van Mill werd eea
poging dier Engelschen om onze linie aan te vallen
door ons vuur vernietigd.
In het Argonnenwoud sloegen wij ten N. van Four
de Paris een aanval van twee Fransche bataljons af.
Op de Maashoogten, ten Z.-W. van Combres, leden
de Franschen een ernstige nederlaag. Hier gingen wij
tot den aanval over, en braken in storm door verschil
lende achter elkaar liggende Fransdie linies. Nachte
lijke pogingen der Franschen om ons het veroverde ge
bied weer te ontnemen, mislukten onder zware verliezen
van den vijand. Vier-en-iwintig Fransche officieren,
1600 man en 17 kanonnen vielen in dezen strijd in on
ze handen.
Tusschen Maas en Moezel kwam het op enkele plaat
sen aan ons zuidfront weder tot gevechtendie bij Ail-
ly duren nog voort. In het Bois le Prêtre mislukte een
Fransche nachtaanval. In de Vogezen belette ook gis
teren dichte nevel de operaties.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
De Russische staf berichtte gisteren: Op 22 April
en den daarop volgenden nacht hebben de Oostenrij
kers na een langdurige voorbereiding door beschieting
met zwaar geschut een reeks aanvallen gedaan op de
hoogten, die de Russen in de omstreken van het dorp
Polen bezet houden. Zij werden echter met zware ver
liezen afgeslagen.
Eveneens mislukte een aanval der Oostenrijkers op
op onze stellingen in de streek van Volossate op 23
dezer.
In den afgeloopen dag hebben wij vorderingen ge
maakt in de streek van Telepotsje en ten zuidoosten
van Sianka. Onze troepen hebben zich daar meester
gemaakt van een reeks belangrijke hoogten.
In andere sectoren van ons front den geheelen dag
niets anders dan geweer- en kanonvuur.
Door den Duitschen generalen staf werd gisteren ge
meld: Op het Oostelijk oorlogterrein is de toestand
onveranderd. Twee zwakke Russische aanvallen bij
Tsjechanon werden afgeslagen. In antwoord op den
Russischen bomaanslag op NeidCnburg werden door
onze vliegers nogmaals twintig bommen op den spoor-
wegknoop bij Bialystok geworpen.
Het Oostenrijksche legerbericht luidde gisteren: Op
het front in de Karpathen hebben wij in het Orawa-dal
bij Koziowka opnieuw een succes behaaldna een meer-
daagschen met groote hardnekkigheid doorgezetten
sappenaanval namen onze troepen n.l. gisteren stor
menderhand de hoogte van Ostiy ten zuiden van Ko
ziowka; tegelijkertijd slaagden de Duitsche troepe
erin aan en ten westen van den weg naar voren terrelr
te winnen. Er werden in het geheel 652 Russen gevan
gen genomen.
Door de verovering van de hoogte van Ostry en van
den Zwinin-rug in het begin van April is de vijand
thans door de troepen van de verbonden mogendheden
uit de geheele, sedert maanden hardnekkig verdedigde
stelling aan beide zijden van het Orawa-dal verdreven.
Op het overige gedeelte van het Karpathenfront
hier en daar een artillerie-duel; in Galicië en Polen is
het bijna overal rustig.
RUSSISCHE VLIEGERS BOVEN OOST-PRUISEN.
Een Russische vlieger wierp bij het station Soldau,
in Oost-Pruisen, bommen op een hospitaaltrein, ln
plaats van op een trein met munitie. Door ontploffing
werden acht personen gedood, twintig gewond en wer
den verscheidene wagens beschadigd. De vlieger, die
in 't geheel dertien bommen wierp, voerde het teeken
van de Duitsche vliegers, meldt Wolff.
Naar de Allensteiner Ztg. meldt, zijn Zaterdag
twee Russische vliegers boven Neidenburg verschenen
en hebben bommen geworpen, die aan 't station eenige
schade hebben gedaan. In een trein zijn vensterruiten
verbrijzeld. Twee kinderen zijn licht gewond.
Ter 2250e.
IN DE DARDANELLES
Het Engelsche slagschip „Triumph" is, terwijl het
een stelling op het schiereiland Gallipoli beschoot, ge
troffen door drie granaten van een der Turksche batte
rijen in de Dardanellen meldt Reuter uit Malta. De
aangerichte schade heeft weinig te beteekenen; sleéhts
twee man zijn gewond.
In de „Daily Telegraph" wordt een beroep ge
daan op het Engelsche publiek om, in verband met het
gebrek aan kleurstoffen, gedurende eenige jaren onge
kleurde, of slechts in enkele kleuren geverfde stoften
te dragen. Hierdoor zou Engeland in staat gesteld
worden, een geheel nieuwe kleurstoffen-industrie te ver
krijgen.
Naar de Tel. verneemt, raadt men den Duitschen
huisvrouwen aan, de jonge bladeren van aardbeiplan-
ten in een helder, luchtig vertrek te drogen en daarvan
op de gewone wijze thee te zetten. Een mindere kwali
teit kan men trekken van de jonge bladeren van fram
bozen- of braambesstruiken.
EEN FINSCH STOOMSCHIP
GETORPILLEERD.
Blijkens te Stockholm ontvangen berichten is de
Finsche stoomboot „Fraack" in de nabijheid van Fin
land 'door een Duitschen onderzeeër getorpilleerd. Het
schip zonk zeer snel; de bemanning is gered. De
„Fraack" had behalve katoen stukgoederen aan boord
en behoorde tot een Finsche maatschappij, die onlangs
met Fransch en Russisch kapitaal was opgericht.
Alle te Stockholm liggende stoomschepen hebben
aanzegging gekregen,'daar voorloopig te blijven.
DE DUITSCHE VLOOT IN DE NOORDZEE.
Reuter meldt uit LondenIn verband met een be
richt uit Berlijn, dat de Duitsche vloot voor de volle
zee herhaaldelijk in de Noordzee heeft gekruist en
daarbij tot in Engelsche wateren is doorgedrongen
zonder Engelsche zee-strijdkrachten te ontmoeten, ver
klaren vlootdeskundigen dat 't bericht ongetwijfeld is
bedoeld als 'n groet van den jubileerenden minister
van marine Von Tirpitz aan 't Duitsche volk Indien de
Duitsche vloot in de Noordzee heeft gekruist, heeft zij
er voor gezorgd, uit het gezicht van Engelsche patroel-
jes te blijven. Waarschijnlijk is het bericht dat de
