DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN,
33 o r 1 o sr.
Van het westelijk oorlogsterrein,
ïai bat oostelijk aorlogstarroia.
Van hot zuidelijk oorlogsterrein,
Luxe Automobielen
Adres JAC. MET, Altaar.
Ho. 116.
Honderd en zeventiende
Jaargang.
11315
bhmmsteirife Pt 1 mé fiJ8, k pt fi—MnMapi IIet t mi méi !@&n m Mm fr. f, Bsé- m fMbdnlkig fL illi, dUlltZQOfl» fsorfü Cl TeMseBE, I,
ÜOWDE!EjDAG
90 IEL
MGtELAND.
NEDERLAND.
tegen zeer billijk tarief.
eSi E
MJSMAAR, 20 Mei.
Is er, op het oogeublik, waarop dit overzicht wordt
geschreven, in Italië reeds een beslissing gevallen, wel
ke voorgoed een einde maakt aan de onzekerheid en
spanning, o! zal zij ook heden nog worden verdaagd?
Vandaag komen Kamer en Senaat om 2 en om 4 uur
bijeen en de minister-president Salandra leest de re-
geeringsverklaring voor, welke licht zal geven.
Als rustige buitenstaander zou men zoo zeggen, dat
Italië een dwaas, een onverantwoordelijk spel speelt,
door zijn zonen en dochters en klassiek-schoone stre
ken bloot te stellen aan de verschrikkingen van een
onzekeren oorlog, des te erger, nu het Italiaansche
leger in den zomertijd kans loopt om, evenals het Ser
vische, het ergst geteisterd te worden door den klein
sten maar machtigsten vijand: de bacil.
En men kan met den besten wil den spreektrant der
Italiaansche redenaars en den schrijftrant der Italiaan
sche bladen, die op den oorlog aandringen, niet be
grijpen.
Men leze bijv. eens wat de Giomale d' Italia
schrijft, die den oorlog feitelijk, al verklaard acht:
Een wonderbaarlijke geheime droom, welks
vlam de Italiaansche harten een halve eeuw lang heeft
verwarmd, gaat in heerlijke, stralende vervulling, ge
tooid met allen glans, alle bloemen, alle hymnen, alle
banieren eener prachtige wedergeboorte. Na eindeloos
beiden en lijden zal het Italiaansche volk zegevierend
omhoog stijgen. De groote ure heeft geslagen, gepre
zen zijn alle beschermgoden van Italië! Maar de oor
log, dien wij zullen strijden, is niet alleen een bevrij
dingsoorlog, maar ook een beschavingsoorlog."
De groote ure heeft geslagen wellicht. Wat zij
heeft aangekondigd vernemen wij waarschijnlijk mor
gen reeds, maar wat daarvan de gevolgen zullen zijn,
of deze Italië ten goede of ten kwade zullen komen,
eerst later, véél later vermoedelijk.
Terwijl een week geleden de heer Asquith, de Engel-
sche premier verzekerde, dat er niet over een coalitie
werd gedacht en dat daarnaar in het land ook niet ver
langd werd, krijgt Engeland thans toch een coalitie
kabinet, een ministerie dus, niet enkel samengesteld
uit de liberale meerderheid, maar uit alle partijen, uit
liberalen, conservatieven en arbeiders. Moeielijkheden
tusschen lord Fisher en minister Churchill moeten de
crisis hebben ingeleid, welke zoo onverwacht is geko
men, dat de Daily Chronicle bijv. opmerkt: „Achten
veertig uur geleden zouden negenhonderd negen-en-
negentig van elke duizend liberalen elk voorstel om
een coalitie-ministerie te vormen volkomen verworpen
hebben. Vandaag worden ze voor het feit gesteld, dat
achter hun rug tot stand is gebracht en ze zullen, zoo
gelooven wij, van de zelfde meening blijven."
De diepere oorzaken der crisis liggen' dus nog in
het duister. En wel worden er namen genoemd van
nieuwe ministers (de oude Balfour en de jonge Cham
berlain en de oppositie-leider Bonar Law), maar de
toestand teekent zich nog niet duidelijk af. Voorloo-
pig neme men dan ook maar genoegen met de uit
drukkelijke verklaring van minister Asquith, dat de
departementen van den eersten minister en van den
minister van buiten landsche zaken op dezelfde wijze
als tot dusverre zullen blijven bestuurd, dat de oorlog
met de grootst mogelijke kracht en met alle geoorloof
de middelen verder zal worden gevoerd en dat elke
wijziging in de regeering moet worden beschouwd
als ten doel hebbende den oorlog krachtiger te voe
ren. Het ministerie zal dus en nationale regeering
en tegelijkertijd een oorlogsraad zijn.
Verklaarde de Engelsche premier het bovenstaande
in het Lagerhuis, in een vaderlandslievende vergade
ring, gehouden in de Gildenhal, deed hij uitkomen,
dat de zelfbesturende gewesten, Indië en de protecto
raten, onschatbare diensten hebben bewezen. Hij be
toogde, dat Engeland thans, in het uur van beproe
ving, de vruchten plukt van wijze, vérziende imperiale
politiek.
Op het Westelijk oorlogstooneel is het weer nog
niet verbeterd en de mist nog niet opgeklaard. Uit het
Oosten komt er evenmin nieuws.
Ter zee is de „Drumcree", een te Liverpool thuis
hoorend stoomschip van 4000 ton, in den zuidelijken
toegang van de lersche Zee door een Duitsche U-boot
getorpilleerd. De bemanning werd door het Neder-
landsche stoomschip „Magdalena" naar Cardiff ge
bracht
In dezelfde streek is door een Duitschen onderzeeër
ook het Britsche stoomschip „Dumfries" getorpilleerd,
waarvan de bemanning eveneens gered werd.
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche legerbericht meldde gistermiddag:
De regen die sedert Maandag zonder ophouden valt
en een dikke nevel die verhindert om 100 meter ver te
zien, maakten elke actie onmogelijk. Den 18en deed
zich geen verandering aan het front voor. Het schie
ten was zeer zwak. Gedurende den nacht van den 18en
werden -tweemaal aanvalspogingen gedaan, maar door
het Fransche vuur ten oosten van den IJser bedwon
gen. Op het overige front werd hier en daar wat ge
schoten.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Ten noorden van Yperen namen de gevechten aan
den Oostelijken kanaaloever een gunstig verloop voor
ons. Ten Zuiden van Neuve Chapelle maakten de En-
gelschen op enkele plaatsen nog sterke artillerie-stel
lingen gereed om nieuwe aanvallen te doen, maar
deze werden overal afgeslagen.
Aan den voet van den Loretteheuvel namen wij
eenige vijandelijke loopgraven en maakten daarbij twee
machinegeweren buit. Een hevige artillerieaanval
der Frasschen tegen het zuidelijk gedeelte van Neu-
ville mislukte ia ona vuur onder zware verliezen voor
den vijand. Bij het Bois ie Prêtre beproefden de
Franschen te middernacht door te breken, maar wer
den daarin verhinderd door ons artillerievuur.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsdie hoofdkwartier meldde gisteren: Uit
de linie Shagori—-Frauenburg zijn gisteren talrijke
vijandelijke troepen naar voren gekomen. Ten noorden
en ten zuiden van de Njemen duren de gevechten voort.
De Russen beproefden gisteren verdere aanvallen le
gen onze troepen die over de San ten noorden van
Przemysl voortgedrongen waren, maar die tegenaan
vallen mislukten allen onder zware verliezen voor den
vijand. Een divisie uit Hannoveranen en Oldenbur-
gers bestaande maakte in de beide laatste dagen bij de
gevechten om den overgang van de San 7000 gevange
nen en namen 4 kanonnen en 28 mitrailleurs.
Tusschen de Pilitsa en den boven-Weichsel evenals
zuidoostelijk van Przemysl worden de gevechten voort
gezet.
Het Duitsche legerbericht meldde gisteren: Op 16
Mei verscheen in Rusland een officieel overzicht van
de jongste gebeurtenissen, die zich afspeelden aan den
uitersten vleugel van het front tusschen Dnjestr en
Proeth. In blufferige overdrijving van 't tegenover de
groote overwinningen in West- en Midden-Galicië zoo
onbeteekenende succes in een sector aan een der vleu
gels wordt in dit overzicht niet alleen gebruik gemaakt
van gevechten die al plaats hadden, maar ook, hetgeen
in officieele publicaties zeker nieuw is, van toekomstige
gebeurtenissen ter opsmukking van het verhaal. Zoo
wordt in hoofdzaak met veronderstellingen en met suc
cessen, die nog te wachten zouden zijn, gewerkt om het
feitelijk bereikte, dat voor een geestdriftige schildering
te weinig materiaal levert, tot waarlijk kunnen op te
blazen.
Uit onze officieele mededeellngen is het ieder bekend,
dat wij onze strijdkrachten aan den zuidoostelijken
vleugel van het slagfront aan de Proeth teruggenomen
hebben en dat onze troepen Zaleswyski, dat ze tevoren
veroverd hadden, ontruimd hebben.
De in het Russische bericht uitgebazuindë nederlaag
zou zelfs dan nauwelijks de overwinning der verbonde
nen in West-Galicië te niet doen, zooals het in het Rus
sische bericht heet, indien ze waar was.
DE ACTIE AAN DE DARDANELLEN.
Een officieel Engelsch communiqué meldde gisteren
Oeneraal Cox' brigade sloeg op 12 dezer een aanval
af met zware verliezen. De volgenden dag rukte een
dubbele compagnie Goerkhas over een afstand van een
halve mijl voort, het gewonnen, terrein werd geduren
de den nacht bevestigd ondanks een zeer heftige tegen
aanval.
Op 16 dezer maakte een divisie Lancashiresche ter-
ritotialen aanzienlijke vorderingen. Een houwitserbat
terij deed Turksche munitiewagens in de lucht springen
en trof later een Turksch kanon. In de vijandelijke
loo
dagelijks. De Turksdie verliezen zijn zeer zwaar.
DE MINISTER-CRISIS.
Gisteren hadden zooals we nog in een deel onzer
vorige oplaag konden mededeelen drie Unionistische
leiders een onderhoud met minister Asquith. Er gaan
geruchten dat de heeren Balfour, Bonar Law, Cham
berlain, F. E. Smith en lord Derby in het kabinet zou
den treden, terwijl lord Haldane, lord Beauchamp,,
Lucas, Hareouit en Birrell zich zouden terugtrekken.
Het heet dat lord Fisher, de eerste zeelord zijn ontslag
heeft genomen en dat de Churchill de admiraliteit zal
verlaten, maar in het kabinet zal blijven. De heer Bal
four wordt als opvolger van den heer Churchill ge
noemd.
In het Lagerhuis deelde minister Asquith mede, dat
men stappen overweegt tot reconstructie van het kabinet
op ruimer persoonlijke en politieke grondslagen. Nog
is niets definitief tot stand gekomen, maar om misvat
tingen te voorkomen wilde de minister duidelijk doen
uitkomen, ten eerste, dat geeae enkele wijziging betrek
king zal hebben op het ambt van den eersten minister
of van dén minister van buitenlandsche zaken, waar
van de titularissen zullen uitblijven.
In de tweede plaats is er absoluut van geen wijzi
ging van welken aard ook sprake in 's lands politiek,
wat betreft de krachtdadige voortzetting van den oor
log met alle mogelijke energie en alle bruikbare mid
delen. In de derde plaats wees de heer Asquith er op,
dat, komt het tot reconstructie van het kabinet, dit uit
sluitend geschiedt met het oog op den oorlog; het moet
niet worden opgevat als een opgeven door eenige par
tij van politieke wensohen.
De heer Law ondersteunde deze verklaring en zeide,
dat de oppositie zich alleen zou laten leiden door over
weging wat dé beste weg zou zijn om den oorlog tot een
succesvol einde te brengen.
In het Lagerhuis verklaarde de Arbeiderspartij, dat
zij de uitnoodiging van den heer Asquith om vertegen
woordigd1 te worden in de nieuwe regeering, aannam.
KORTE BERICHTEN.
Van 1—15 Mei is aan het secretariaat van den
Nederlandschen Anti-Oorlog Raad bericht ontvangen
van 42 nieuwe vereenigingen, zoodat het totaal aantal
aangesloten vereenigingen thans 885 bedraagt.
Te Winterswijk zijn gisteravond weder twee Fran
sche militairen, gevangenen uit het kamp bij Munster,
aangekomen.
De Oostenrijksche militaire autoriteiten hebben de
stad Petrikow een oorlogsschatting van 150.000 op
gelegd. Aanzienlijke burgers in de stad hebben een
verzoekschrift ingediend, om deze oorlogsschatting
niet te heffen.
De inzameling van giften voor een stichting ter
eere van de nagedachtenis van den Duitschen Onder
zeeër-kapitein Von Weddigen beeft reeds meer dan 288
duizend gulden opgeleverd.
De Oostenrijksche opperbevelhebber van het leger
heeft gelast, dat in de bezette gebieden van Russisch
Polen militaire gouvernementen zullen worden ge
vestigd.
Het Engelsche stoomschip „Drumcree" is giste
ren ter hoogte van Trevose Heaa (Cornwall) getorpil
leerd. Een Noorsch stoomschip nam de bemanning
aan boord, die later door het Neder landsche stoom
schip „Magdalena" te Cardiff aan wal werd ge
bracht.
Aan de infanterieregimenten van het Belgische
leger, die aan den slag bif den Yser hebben deel ge
nomen, is het recht toegekend den naam Yser in hun
vaandel te plaatsen. Hetzelfde recht is toegekend aan
de batterijen der 6e legerdivisie en de 4e en 5e rijdende
batterijen der 2e divisie cavalerie. De 99e batterij mag
de onderscheiding „Staden" voeren.
Duitschland neeft voor het bezette gebied in Rus
sisch Polen thans een serie van vier postzegelsDuit
sche met overdruk in gebruik genomen.
Met het oog op den oorlogstoestand heeft de En
gelsche Jockeyclub zich bereid verklaard, de meeste
paardenrennen (75 procent) te doen vervallen.
De overheid van Berlijn heeft groote hoeveelheden
ruwe suiker als voeder voor paarden aangekocht, daar
gebleken is, dat deze ruwe suiker, met stroohaksel ver
mengd, ook voor zware trekpaarden haver en maïs
kan vervangen.
In het Engelsche Lagerhuis werd geconstateerd
dat 257 personen, onder wie 107 van de politie, ge
wond zijn geworden gedurende de laatste anti-Duit-
sche opstootjes te Londen. Het aantal arrestaties be
droeg tot nu toe 866.
De politie te Berlijn heeft opdracht, aan jongens
onder de 15 jaar, die op straat rooken hun rookmateri-
aal en lucifers af te nemen Te Lübeck is aan iedereen
onder dé 16 jaar verboden, tabak, sigaren of sigaretten
te rooken. Aan personen onder de 16 jaar mogen ook
geen pijpen of ander rookmateriaal worden verkocht of
in verkoop gegeven.
BESCHIKBAARSTELLINO VAN
LEVENSMIDDELEN.
Naar aanleiding van de circulaire van den minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel van 24 April,
betreffende het beschikbaar stellen van levensmiddelen,
heeft de commissie voor de strafverordeningen te Zaan
dam bij den gemeenteraad een voorstel ingediend, om
het gebruik van rogge en roggebrood, al of niet ver
mengd met andere voedersoorten, als veevoeder, straf
baar te stellen.
Bij overtreding wordt als straf bedreigd een geld
boete van ten hoogste 25, of hechtenis van 6 dagen.
BINNENLAND.
«temeagd Bg'efLW»
TWEEDE KAMER.
Aan de orde was gisteren het wetsontwerp tot wijzi
ging van de wetten betreffende den accijns op het ge
slacht.
De heer Ter Ijian (S.D.A.P., Rotterdam V) vraagt,
of de regeling niet minder omslachtig kan en heeft nog
een wensch, betrekking hebbende op de berekening van
den termijn van benadering.
De Minister van financiën beantwoordt de opmer
king, waarop het antwoord wordt aangenomen.
Bij de behandeling van het wetsontwerp nopens de
vrijstelling van belasting van gemobiliseerden maakt
eveneens de heer ter Laan (Rotterdam V) een opmer
king over dë vervolging van personen, die onmachtig
zijn te betalen.
De Minister van financiën antwoordt, dat de amb
tenaren last hebben de bepalingen ruim op te vatten.
De minister brengt nog een verandering van redacti-
oneelen aard tegen chicanes aan, waarop het wetsont
werp wordt aangenomen.
Hetzelfde geschiedt met een viertal andere wetsont
werpen, waarna aan de orde is het wetsontwerp tot
wijziging van de Veiligheidswet.
De heer Albarda (S.D.A.P., Enschedé) verklaart
zich ingenomen met het ontwerp, doch betreurt, dat de
kleine spinnerijen er buiten zullen vallen, en wenscht
uitbreiding van de Veiligheidswet tot het kleinbedrijf.
Spr. stelt als amendement voor, dat het criterium
van kracbtwerktuig vervangen zal worden door het
werken van 2 of meer personen. Ook daar waar hand
werktuigen worden gebruikt kan bet bedrijf schadelijk
voor de gezondheid zijn.
Spr. verdedigt dit amendement nader.
De heer De Visser (C.-H., Katwijk) verklaarde zich
ingenomen met het ontwerp.
Van het amendement-Albarda vreest hij verbreking
van de verhouding van Veiligheidswet en Arbeidswet.
Voorts acht spr. het niet gewenscht door dit amende
ment op het gebied van de huisindustrie te komen. Ein
delijk zou de krachtige werking van de Veiligheidswet
en Arbeidswet. Voorts acht spr. het niet gewenscht
door dit amendement op het gebied van de huisindus
trie te komen. Eindelijk zou de krachtige werking van
de Veiligheidswet verslappen voor die bedrijven, welke
geen krachtwerktuigen gebruiken, doch meer dan 10
personen te werk stellen.
De heer Teenstra (V.-D., Zuidhom) verdedigt het
amendement. De wet heeft nu 20 jaar gewerkt en het
TE HUUR,
Telefoon 572.
KIEZERSLIJST.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat de van
kracht geworden SUPPLETOIRE KIEZERSLIJST
1915/16 dezer Gemeente voor een iéder op de Secreta
rie ter inzage nedergelegd en tegen betaling der kos
ten, evenals de van kracht gebleven KIEZERSLIJST
1914/15, verkrijgbaar is.
Alkmaar, 18 Mei 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
O. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
VERJARING VAN SCHULDVORDERINGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR herinneren belanghebbenden er aan, dat de
SCHULDVORDERINGEN ten laste der Gemeente
over het jaar 1914, ingevolge de bepalingen der Wet
van 3 November 1815 (Staatsblad No. 51), vóór of op
den laatsten JUNI a.s. moeten worden ingediend, bij
gebreke waarvan zij verjaard of nietig zijn.
Voor zoover nog vorderingen moeten inkomen,
wordt een spoedige inzending daarvan aanbevolen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
O. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
is tijd haar uit te breiden tot dé kleine bedrijven, die
dan ook eens van den goeden raad van den inspecteur
zullen kunnen profiteeren.
Spr. geeft verder in overweging om te bepalen, dat
het amendement alleen zal gelden, indien er in loon
dienst gewerkt wordt.
Na dé pauze heeft een regeling van werkzaamheden
plaats, waarbij een gedachtewisseling plaats heeft over
net voorstel van de Centrale Sectie om reeds morgen
om 3 uur in de afdeelingen het dan ingediende wets
ontwerp te behandelen tot verhooging van de begroo
ting van buitenlandsche zaken voor het tijdelijk ge
zantschap bij den paus.
Leden der linkerzijde verzetten zich daartegen en de
heer Tydeman (V.-L., Tiel.) stelt een amendement voor
bep
iet wetsontweip
Pinksterrecès behandeld zal worden.
om te bep >alen, dat hét wetsontwerp voor, om te bepa
len, dat net wetsontwerp op den eersten dag na net
Dit wordt echter verworpen met 37 tegen 32 stem
men, waarbij de geheele rechterzijde met de vrijzinnig
democraten en eenige Unie-liberalen tegen stemmen.
Het wetsontwerp wordt dus morgen om 3 uur in de
afdeelingen behandeld
Bij de voortzetting van het debat over de wijziging
van de Veiligheidswet wordt het amendement-Albarda
met 48 tegen 17 stemmen aangenomen, nadat de voor
steller op advies van den beer Teenstra het minimum
van twee personen had veranderd in vijf.
EEN BUITENKANSJE.
In Zevenaar zijn 18 wegens smokkelarij in beslag
genomen paarden verkocht, die ruim 8000 hebben
opgebracht ten voordeele van het Rijk.
MOND- EN KLAUWZEER.
Sedert de vorige opgave d.d 12 Mei j.l. werden ge
vallen van mond- en klauwzeer geconstateerd
in Limburg in elk der gemeenten Witem, Bocholtz,
Schimmert en Vaals 1 geval
in Zeeland 1 geval te St-Iuuis;
in ZuidLHolland 2 gevallen te Delft en in elk der ge
meenten Leiderdorp, Zoeterwoude, Maasland en Lei
den 1 geval;
in Noord-Holland 1 geval te Heer-Hugowaard
in Utrecht 1 geval te Maartensdijk;
in Groningen 1 geval te Delfzijl.
In de volgende gemeenten werden de maatregelen op
geheven
Sluis, Eede, Waverveen, Zegwaard, Naaldwijk.
BEZOEK AAN ANT. JURGENS'
MARGARINEFABRIEKEN TE OSS.
De vorige week werd door de leerlingen der open
bare Handelsschool te Amsterdam, onder leiding van
eenige leeraren, een bezoek gebracht aan Ant. Jurgens'
moderne, hygiënische margarinefabrieken te Oss, om
een kijkje te nemen in een van de grootste Nederland-
sche industrieën. Onder deskundige leiding bezichtig
den zij de verschillende afdeelingen der fabrieken, o.
a. de melkafdeeling, het laboratorium, de kam-afdee-
lingen, enz. enz., waarbij hen de geheele bereiding
der margarine en plantenboter vanaf de grondstof
fen tot en met de verpakking van het product werd
uitgelegd en waarna ook aan de diverse afdeelingen
der kantoren een bezoek werd gebracht.
Zoo werden ook deze week de fabrieken bezocht
door de leerlingen van de Amhemsche Kook- en
Huishoudschool, directrice mevrouw C. J. Wannée,
om eveneens onder deskundige leiding de fabricatie
der margarine en plantenboter na te gaan.
NEDERLANDSCH GYMNASTIEK-VERBOND.
Door bet Bestuur en de Technische Commissie van
het Gewest Noord-Holland is op Zondag 30 Mei a.s.
een wandeltocht uitgeschreven, naar de eischen van het
Ned. Olympisch Comité, en dus van 35 K.M. lang, af
te leggen in 7.5 uur, rust inbegrepen. De tocht begint
des morgens 9 uur precies aan het station Naarden-
Bussum en zal des middags om 4.5 uur op hetzelfde
punt eindigen. Aan den tocht kan door alle mannen
van Noord-Holland, gymnasten, militairen en burgers,
worden deelgenomen, mits van 17 jaar of ouder.
SUIKER.
In de laatste dagen is gebleken, dat bij raffinadeurs
en suikerfabriekanten niet meer, of althans niet in vol
doende hoeveelheden, tegen den maximumprijs van
48.50 per 100 Kg. suiker voor de binnenlandsche
consumptie te verkrijgen.
In verband hiermede zijn door den minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel de noodige maatre
gelen genomen, ten einde te bewerken, dat tegen ge-
HUM
■S-j