DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
z> O O* O 3T* 1 €3
ië GB Oost
Van hat westelijk oorlogste™,
Van hst oostelijk oorlogsterren,
Ï0B iet zuidelijk oorlogster»
So. 119
Honderd
en zeventiende Jaargang.
1915
JfeseissMii w üméü IUI k p, pest 1 II it h rsffl iwk lettss m gteaaEti Brims h 11M* en IMMM! ii. K». COSIER ZOO». Veerdam C9, Tdehoiir. l
DIN 8DAG
25 MEI
ALKMAAR; 25 Mei.
Italië heeft zich thans ook officieel doen inschrijven
op de lijst der oorlogvoerende mogendheden, jn de
plaats van triple-entente zal men voortaan moeten
spreken van quadruple-entente, de grondslag voor
Italië's daadwerkelijke medewerking in economisch,
maritiem en militair opzicht werd geregeld, geteekend
en gezegeld, en nu zijn er vier groote mogendheden,
die elkaar beloofd hebben, dat ze geen afzonderlijken
vrede zullen sluiten.
Den eersten Pinksterdag heeft de Italiaansche regee
ring aan de regeering van Oostenrijk-Hongarije den
oorlog verklaard. Die oorlogsverklaring is een kort
stuk. De Italiaansche regeering zegt, dat zij in haar
plicht tekort schieten zou, indien zij niet tegen elke te
genwoordige en toekomstige bedreiging de maatrege
len nam, waartoe de gebeurtenissen haar dwingen,
ter vervulling der nationale wenschen en dan volgt
onmiddellijk de mededeeling, dat de Koning zich van
24 Mei af aan met Oostenrijk-Hongarije in staat van
oorlog bevindt.
In het telegram, door den Italiaanschen minister van
buiteulandscben zaken verzanden aan de buiteniand-
sche vertegenwoordigers, trof ons de verklaring, dat
de regeering, rekening houdende met hetgeen vooraf is
gegaan, „versterkt door de besluiten van het parlement
en de plechtige betoogingen in het land", had beslo
ten, den oorlog te verklaren.
Hier wordt dus de verantwoordelijkheid van de re
geering afgewenteld op het volk en de volksvertegen
woordiging.
Er wordt wel eens gezegd: „het volk wil geen oor
log". Maar officieel wordt hier verklaard, dat het Ita
liaansche volk den oorlog heeft gekregen, omdat het
den oorlog heeft gewild.
Voor Italië zal niet meer kunnen gelden het vaak
gehoorde woord, dat een paar menschen over oorlog
of vrede beslissen en dat millioenen, die geen deelne
men aan de keuze, een oorlog hebben uit te vechten.
Hier is het de volksvertegenwoordiging, is het het
volk zelf, dat de regeering tot den krijg heeft gedwon
gen.
Al dadelijk hebben de vijandelijkheden op het oor-
logstooneel zullen we het maar het zuid-westelijk
noemen, in navolging van den Oostenrijkschen com
muniqué-schrijver? een aanvang genomen. Er zijn
aan de Tyroler grens kleine gevechten geleverd, 150
Oostenrijkers moeten een „krachtig vuur" hebben ge
opend op een „gemengde Italiaansche strijdmacht",
maar 30 gewonden „op het slagveld" zegt een ernstig
Engelsch bericht, hebben achtergelaten. De Oosten-
rijksche vloot is er in den nacht, volgende op de oor
logsverklaring op uit getrokken en heeft aan de Oost
kust van Italië plaatsen beschoten, terwijl watervlieg
tuigen tegelijkertijd de luchtballon-bergplaats te Chi-
iravallo, de militaire versterkingen te Ancona en het
tuighuis te Venetië bebomd hebben. „Zij hebben
geen ernstige schade aangericht" zegt het eerste offi-
cieele Italiaansche communiqué, „er werd zichtbare
schade eq. brand veroorzaakt" verzekert het Oosten
rijksdie, zoodat de schrijvers van de officieele rnede-
deeiingea ai beginnen met het totaal oneens te zijn
vermoedelijk zullen ze weldra ook gaan debatteeren
over de vraag of hei wel verdedigde plaatsen zijn, die
werden aangevallen. Inmiddels is oen Italiaansche tor
pedojager Porto Busg, op een klein eiland bij de Oos-
tenrijksche grens, binnen geloopen en heeft er een
kade vernield, een aantal r: torbarkassen in den
grond geboord, twee soldaten gedood en een aantal
gevangenen gemaakt.
Het betreft hier slechts kleinigheden, die de vijand
schap onderhouden, en die toonen, dat men aan beide
kanten gereed is. De Daily Express verzekert, dat de
twee legers op sommige plaatsen al niet meer dan een
halve mijl van elkander staan en dit Engelscbe blad
verklaart, dat de strijdkrachten in de frontlinie wor
den geschat op één millioen man bij elk der partijen.
Het hoofdkwartier van den Oostenrijksch-Hongaar-
scben generalen siaf, zoo gaat de Express voort, is te
Trient aangekomen en de Oostenrijkers hebben hun
geschut opgesteld aan den Stelvio-pas, 905 voet hoog,
die altijd met een dikke sneeuwlaag bedekt is. Voort
durend komen troepen van Tyrol en gaan dan naar de
Zwitsersch-ltaliaansche grens. Men gelooft, dat het
Italiaansche militaire plan is, den aanval in de loop
graven af te wachten. Italiaansche boeren trekken in
grooten getale over de besneeuwde Zwitsersche passen
naar het Engadin, daar zij een inval vreezen.
Maar er valt op het oogenblik hoegenaamd niet te
zeggen, met welke belangrijke operatie de oorlog een
aanvang zal nemen. Natuurlijk hebben beidé partijen
hun veldtochtsplan in groote lijnen gereed, doch het
komt er voor de eene nu maar op aan, te trachten de
plannen der tegenpartij te kruisen.
Men zal nu weldra ook een kaart van Italië moeten
ter hand nemen, wil men het verloop der krijgsver
richtingen kunnen volgen. Zooals men weet, is Italië
met zijn smalle grens naar Oostenrijk gekeerd, het
geen uiteraard een bezwaar is voor dén aanvoer van
troepen, oorlogsmateriaal en levensmiddelen. Daar de
grens door de Alpen gaat, kan, welke partij ook het
initiatief' moge nemen, het begin wel een berg-oorlog
zijn. Begint Oostenrijk, dan kan het zijn opmarsch
door de bergen tot aan de grens voortzetten, vangt
Italië echter aan, dan zal het zijn troepen wel moeten
laten oprukken van uit de Lombardijsche laagvlakte.
Beide partijen hebben sinds jaren hun grenzen in staat
van verdediging gebracht, zoodat er een keten van
versperringen is gevormd, welke de groote verbin
dingswegen beheerschen. Bij de Oostenrijkers liggen
de verdedigingswerken bij de pashoogten en bij ver
takkingen der wegen, bij de Italianen meer aan de uit
gangen, om den tegenstander te beletten uit het ge
bergte naar de laagvlakte te dalen. Meende men tot
dusverre, dat krijgsverrichtingen in de Alpen slechts
gedurende vijf maanden zouden kunnen plaats heb
ben, omdat dan de passen vrij van sneeuw zijn, (de al
lerhoogste de z.g.n. muildierpaden drie maanden),
de tijden van het betrekken van winterkwartieren
zijn voorbij en de oorlogservaring in de Karpa-
then heeft reeds geleerd, dat sneeuw de operaties wel
belemmeren, maar niet verhinderen kan.
Het heeft geen zin om thans reeds uitvoeriger bij de
verdedigingswerken stil te staan. Voor een Oostenrijk-
schen inval kunnen in aanmerking komen de wegen,
welke de dalen van Etsch, Tagliamento, Piave en
Brenta volgen en deze leiden allen naar Venetië. Op de
kaart ziet men onmiddellijk, dat een vrij groote Oos-
tenrijksche driehoek als een wig in het Italiaansche ge
bied steekt, de z.g.n. Zuid-Tiroolsche driehoek.
Vindt een eerste groote treffen plaats in de Lombar
dijsche vlakte, doorstroomd door Etsch en Po, buiten
gewoon rijk aan riviertjes en kanalen en boschjes, dan
zullen de groote slagen worden gevormd door een
reeks afzonderlijke gevechten, welke aan de aanvoe
ring bijzonder zware eischen stellen, maar in het al
gemeen natuurlijk aan den verdediger een streepje
vóór geven. Het is daarom ook geenszins onmogelijk,
dat het bovenbedoelde Engelsche bericht juist is, het
welk gewaagt van een kalm afwachten der Italianen in
de loopgraven. Maar eenige zekerheid is er op het
oogenblik natuurlijk niet.
Er is ook reeds verondersteld, dat Italië onmiddel
lijk Oostenrijksch gebied aan de Adriatische Zee zou
bezetten, maar dan dient toch eerst de Oostenrijksche
vloot te zijn verslagen of wel in het noorden der zee
te zijn opgesloten, terwijl het niet aannemelijk klinkt,
dat Italië een leger zou landen te Antivari en dan
door Montenegro zou doen oprukken in de richting,
welke de Serviërs en Montenegrijnen indertijd hebben
ingeslagen.
Op de oorlogsterreinen is sinds Zaterdag heel wei
nig verandering gekomen. De Duitschers zijn weer
wat vooruit gegaan ten oosten van Yperen, de Engel-
schen maakten vorderingen ten westen van La 'Bassée
en de Franschen gaan vooruit bij de in een kleine ves
ting veranderde kapel van Notre Dame de Lorette, ten
noorden van Atrecht. De Duitsche winst schijnt ons
de minste beteekenis te hebben.
Op het Oostelijk oorlogstooneel is nu blijkbaar de
actie tot stilstand gekomen. Het Russische communi
qué verzekert zelfs, dat de Duitschers en Oostenrij
kers zich in Oalicië in het algemeen tot het defensief
welke de Serviërs en Montenegrijnen indertijd hebben
Aan de Dardanelien geschiedt heel wat klein werk.
In Engeland vordert de heer Asquith nog niet heel
hard met de hervorming van het ministerie de Dai
ly Chronicle gaat onder het opschrift „journalistiek en
publieke veiligheid" geducht de Times, de Daily Mail
en de Evening News, te lijf, alle couranten van lord
Northcliffe, wegens „den laffen aanval op lord Kit
chener". Het blad pleit verder voor het behoud van
lord Fisher bij de marine
De Duitsche antwoord-nota op de Amerikaansche
blijft nog steeds uit. De Duitsche Rijksdag is tegen 28
Mei bijeen geroepen.
ITALIë's OORLOGSVERKLARING.
Een officieel Wolff-bericht meldde dat de Italiaan
sche regeering Zondag door den hertog van Avama,
haren gezant, aan de Oostenrijksch-Hongaarsche re
geering heeft laten verklaren, dat Italië zich met in
gang van dien nacht 12 uur met Oostenrijk-Hongarije
in oorlogstoestand bevond.
De Duitsche ambassadeur prins Bülow ontving van
zijn regeering last, Rome tegelijkertijd met baron Mac-
chio, den Oostenrijksch-Hongaarschen gezant, te ver
laten.
EEN MANIFEST VAN KEIZER FRANZ JOZEF.
Keizer Franz Josef van Oostenrijk heeft het volgen
de manifest aan zijn volken ter kennis gebracht
De Koning van Italië heeft Mij dén oorlog ver
klaard; een trouwbreuk, waarvan de geschiedenis de
wedergade niet kent, is door het koninkrijk Italië je
gens zijn beide bondgenooten begaan. Na een bond
genootschap van meer dan 30-jarigen duur, in den
loop waarvan het zijn territoriaal bezit heeft kunnen
vermeerderen en zich tot een niet vermoeden bloei ont
wikkelen, heeft Italië ons verlaten.
In het uur van gevaar is het met vliegende vaandels
naar het kamp van onze vijanden overgeloopen.
Wij hebben Italië niet bedreigd, zijn aanzien niet
verkleind, zijn eer noch zijne belangen aangetast. Wij
zijn onze bondgenootschapsplicbten steeds trouw na
gekomen en hebben het onze bescherming verleend
teen het te velde trok.
Wij hebben meer gedaan. Toen Italië begeerige
blikken over onze grens wierp waren wij om de bond
genootschappelijke verhouding en den vrede te bewa
ren tot groote en smartelijke offers besloten, tot offers,
die ons na aan het vaderlijke hart gingen.
De begeerigheid van Italië, dat van het oogenblik
partij meende te moeten trekken, was echter niet te
stillen. Zoo moet dan het lot zijn loop nemen.
Tegenover den machtigen vijand in het Noorden heb
ben in een reusachtige worsteling van tien maanden,
in de- trouwste wapenbroederschap met het leger van
mijn doorluchtingen bondgenoot, mijne legers zegevie
rend stand gehouden. De nieuwe verraderlijke vijand
in het Zuiden is voor hen geen nieuwe tegenstander.
De groote herinneringen aan Nevara, Mortara,
Custozza en Lissa, die den trots van mijn jeugd uit
maken, de geest van Radetzky, van aartshertog Al-
bert, van Tegethoff, die in mijn land- en zeemacht
voortleeft, zijn Mij er borg voor, dat wij ook naar het
Zuiden toe de grenzen der monarchie met goeden uit
slag verdedigen zullen.
Ik groet Mijne in strijd en overwinning beproefd ge
bleken troepen. Ik vertrouw op hen en hunne leiders;
Ik vertrouw op Mijne volken, wier voorbeeldelooze of
fervaardigheid Mijn innigste vaderlijken dank ver
dient.
Ik bid den Almachtige, dat hij Onze vaandels zege-
ne en Onze rechtvaardige zaak in Zijne genadige
hoede neme.
DE MOBILISATIE VAN ITALIë.
De Koning heeft Zaterdag het besluit geteekend,
waarbij de algemeene mobilisatie van de strijdkrach
ten te land en ter zee in het koninkrijk en de opvorde
ring van alle voertuigen en dieren, die voor transport
dienen, wordt gelast.
NIEUWE HONGAARSCHE LICHTINGEN
OPGEROEPEN.
De Hongaarsche Staatscourant roept de landstorm-
piichtigen van 18 en 4350 jaar op. Over hun uit
monstering en de indeeling voor werkelijken dienst
zal later een beslissing worden getroffen.
EEN TELEGRAM VAN DEN FRANSCHEN
MINISTER VAN OORLOG.
De Fransche minister van oorlog heeft aan de gene
raals J'offre en Gourand het volgende telegram ge
richt: „Van 25 Mei af beschouwt Italië zich te zijn
in oorlog met Oostenrijk-Hongarije. Onze troepen zul
len met blijde geestdrift vernemen, dat onze Latijnsche
zuster, getrouw aan haar roemrijk verleden, in actie
treedt
Italië verheft zich om aan onze zijde en die onzer
bondgenooten den strijd van de beschaving tegen de
barbaarschheid te voeren.
Terwijl wij onzen wapenbroeders van vroeger en
thans een hartelijk welkom toeroepen, begroeten wij
hun interventie als een nieuw onderpand van de ein-
delijke overwinning".
HET VATICAAN EN DE OORLOG.
Den priesters Ehrle en Haagen, directeuren van de
bibliotheek en het observatorium in het Vaticaan, is,
evenals aan dé andere geëmployeerden van Duitsche
of Oostenrijksdie nationaliteit door den Paus verzocht
Rome te verlaten. Geen Duitscher of Oostenrijker
zal tijdens den oorlog in het Vaticaan blijven.
VLOOT- EN LUCHTAANVALLEN.
Een officieel bericht uit Rome deelde gisteren mede,
dat vloot- en luchtaanvallen op Pore Corsini, Ancona
en Barletta zijn afgeslagen.
Een Oostenrijksch bericht meldde hieromtrent: On
ze vloot is in den nacht, volgende op de oorlogsver
klaring, de actie tegen de Italiaansche oostkust tus-
schen Venetië en Barletta begonnen en beschoot op een
groot aantal plaatsen met succes punten van militaire
beteekenis.
Tezelfder tijd wierpen onze marine-vliegtuigen op de
ballonhal te Chiara-Valla en militaire etablissementen
en het arsenaal te Venetië bommen, waardoor brand
werd veroorzaakt en schade aangericht.
EEN ITALIAANSCHE TORPEDOVERNIELER
IN ACTIE.
Een officieel bericht uit Rome zegt: Een Italiaan
sche toipedovemieler voer Porto Buso, eeh klein eiland
dicht bij dé grens, binnen, vernielde daar de kade,
bracht een aantal motorbooten tot zinken, doodde twee
soldaten en voerde 47 gevangenen mee.
Twee Oostenrijksche aeroplanes verschenen boven
het arsenaal te Venetië en lieten daar elf bommen val
len; zij werden zonder moeite verdreven.
GRENSGEVECHTEN.
Officieel werd gisteren te Weenen bekend gemaakt:
Nadat de staat van oorlog was ingetreden, hebben op
eenige punten van de Tiroolsche grens kleine gevech
ten plaats gehad.
In het grensgebied aan de kust vertoonde de Itali
aansche cavalerie zich bij het grensplaatsje Strassold.
DE STRIJD IN BELGIë EN N.-FRANKRIJK.
Het Fransche legerbericht meldde gistermiddag:
Op verschillende punten tusschen Steenstraete en Ype-
ren deden de Duitschers aanvallen, nadat zij eerst ge
bruik hadden gemaakt van verstikkende gassen. Deze
aanvallen werden afgeslagen.
Het Engelsche leger maakte vorderingen ten Oosten
van Festubert.
In de streek ten noorden van Atrecht werden den
23en en in den daarop volgenden nacht de gevechten
voortgezet, op sommige punten zelfs met buitengewone
hevigheid. De Franschen maakten 110 man krijgsge
vangen.
Ten noordoosten van de kapel van Notre Dame de
Lorette vorderden de Franschen eenige honderden
meters.
Ten noorden van Neuville St. Vaast namen de Fran
schen een reeks Duitsche loopgraven en deden zij een
aanval op den kruisweg ten noorden van het dorp.
Bovendien veroverden zij weder een aantal huizen in
het dorp zelf. De Duitschers deden herhaaldelijk te
genaanvallen, die echter afgeslagen werden. De ge-1
vechten worden met kracht voortgezet.
Uit nadere inlichtingen blijkt, dat de nederlaag die
de Duitschers in die streek in aen avond van 2z Mei
en den daarop volgenden nacht hebben geleden, zeer
ernstig was. Niettegenstaande de met grooten spoed
aangevoerde versterkingen mislukten twee a due maal
herhaalde aanvallen. De Duitschers leden daarbij
zware verliezen.
Van het overige gedeelte van het front valt niets te
vermelden.
Een Duitsch vliegtuig wierp drie bommen op de
open stad Chateau-Thieriy.
Het Duitsche Hoofdkwartier meldde gisterenVer
schillende nachtelijke aanvallen der Engelschen tus
schen Neuve Chapelle en Givenchy benevens aanvallen
der Franschen op de noordelijke helling van de hoog
te van Notre Dame die Lorette, bij Ablain en ten noor
den en ten zuiden van Neuville werden met zware ver
liezen aan de zijde van den vijand, die bovendien 150
man aan gevangenen verloor, afgeslagen.
Tusschen Maas en Moezel duren de aanvallen voort
In. het Le Prêtre-bosch leden de Franschen verliezen
bij een nieuwen mislukten aanval.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
De Russische generale staf meldde gisteren:
In de streek van Schawli houdt de vijand nog steeds
de krachtig versterkte stelling Boebie bezet. Een aan
zienlijke vijandelijke legermacht, die bij Rossieny den
linkeroever van de Doebissa passeerde, werd terugge
slagen. naar de overzijde van de rivier. Aan het Naref-
front sloegen wij in de Pissa-vallei een vijandelijken
aanval af.
Aan den linkeroever van den Weichsel poogde de
vijand, gesteund door krachtig artillerie-vuür, onze
troepen aan den linkeroever van de Rawka terug te
werpen. Zijn pogingen mislukten echter. Ten zuiden
van de Pilitza in de streek van Klimontow trachtte
de vijand tot het offensief over te gaan door een krach-
tigen tegenaanval in den nacht van 22 op 23 Mei. Wij
wierpen hem terug, namen meer dan 4000 man gevan
gen en maakten vier mitrailleuses buit.
In Galicië gaat de vijand over tot het defensief. Zijn
actieve operaties zijn meerendeels tegenaanvallen.
Tusschen den Weichsel en Przemysl zijn wij eenigs-
zins vooruitgegaan aan den linkeroever van de Bo
ven-San en hebben wij vier tegenaanvallen in de
streek van Roednik afgeslagen. Ten noordoosten van
Seniawa hebben wij den vijand uit het dorp Dobra
geworpen. Wij sloegen met succes in den nacht van
22 Mei tegenaanvallen der Duitschers af aan het front
Makowiska-Wetlin.
1 usschen Przemysl en het groote Dnjester-moeras
zette de vijand zijn vruchtelooze pogingen om ons
front tusschen het dorp Goesagow-Kroekenica in te
drukken, voort. Op 22 Mei gingen onze troepen in
de streek, die eenigszins dichter bij den Dnjester ligt,
tot den aanval over, drongen den vijand op, namen
900 man gevangen en maakten vier mitrailleuses buit.
Aan het front aan den rechteroever van de Slomsko
heeft op 21 Mei een hardnekkig gevecht plaats gehad.
De vijand kwam herhaaldelijk tot dicht bij onze loop
graven, wij sloegen hem echter telkens door ons vuur
en onze tegenaanvallen terug. Wij namen hier 17 offi
cieren en 640 soldaten gevangen en maakten mitrail
leuses buit. In de vallei van Kolomea hevig kanon
vuur.
Officieel werd gisteren uit Weenen bericht: Op het
noordoostelijk oorlogstooneel is de algemeene toe
stand onveranderd gebleven. De gevechten in Galicië
duren voort. In de gevechten der laatste dagen werden
in het bergland van Kielce in het geheel 30 officieren
en 6300 man gevangenen genomen.
DE ACTIE AAN DE DARDANELLES
Uit Parijs werd gemeldt: Een hevige vijandelijke
aanval op de Engelsche troepen bij Kaba Tepe werd
algeslagen. De lurksche troepen, wier aanval door
Liman pasja werd geleid, leden zware verliezen.
Een Engelsche onderzeeër boorde twee torpedoboo-
ten en drie transportschepen in den grond. Een der
laatste had een inhoud van 8000 ton en had troepen
aan boord.
In het zuidelijk gedeelte van het schiereiland maak
ten de Franschen flinke vorderingen, ondanks de ster-
xe verdedigingswerken van den vijand. Ook leverden
zij een schitterend bajonetgevecht.
Het I urksche hoofdkwartier meldde ZondagAan
het Dardanellenfront deed de vijand, die bij Sedd-el-
Bar staat, gistermiddag onder bescherming van het
vuur van zijn batterijen en zijn vloot een krachtigen
aanval. Niettegenstaande de vijand aanzienlijke verster
kingen had gekregen, sloegen onze troepen den aanval
totaal af.
De vijand liet meer dan 2000dooden achter op het
verlaten gedeelte van het slagveld. Bovendien maakten
wij een machine-geweer buit. Tijdens het gevecht
viel een door ons vuur beschadigd vijandelijk vliegtuig
in zee. Onze verliezen in het gevecht, dat negen uren
duurde, bedroegen slechts420 gewonden en 43 doo
den. Onze batterijen aan den oever der Dardanelien
brachten aan de vijandelijke schepen en batterijen bij
Sedul Bahr, die aan den strijd hadden -deelgenomen,
groote schade toe. Een onzer batterijen aan de kust
van Klein-Azië trof driemaal een panterschip van het
type „Majestic", dat daarop den ingang van de zeeëng-
te verliet. Een ander schip van het type „Vengeance",
dat het eerste verving, werd door twee granaten ge
troffen. Van de bedieningsmanschappen dezer batte
rij werden er zes gewond. Bij Arri Boemoe geen ver
andering.
De 25 jaar oude kanonneerboot „Pelenglilderia"
werd hedenmiddag door een vijandelijken onderzeeër
in den grond geboord. De kanonneerboot schoot, tot
zij onderging, op den onderzeeër, welks lot onbekend
COURANT.