I
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
GD OOSt
Vao hfit oostelijk oorlogsterreiD,
Van lot westelijk oorlogsterrein,
Vao bot zuidelijk oorlogstorrein.
o
No, 182
<e> O <o jr
Honderd en zeventiende Jaar ge
1915
Utnintit J* 3 Mie» 1MB, ft. f. posi ft.—. MMMep% IC cl t. ral. «mh lettas war plaatsruimte. Brieyen ff. If. Back- en Hamleisdnikteii r.b. iiERBs. COSTERS ZOOS. Mm Cl Telelomn'. 1
WOENSDAG 9 JUNI
ENGELAND.
DUITSCHLAND.
YAEIA.
NEDERLAND.
m-J0
ALKMAAR, 9 Juni.
Het belangrijkste nieuws van heden is het aftreden
van den minister van' buitenlandsche zaken in de Ver-
eenigde Staten, den heer Bryan. En de belangrijkheid
daarvan schuilt vooral in het motief. De heer Bryan,
een bekend vredes-apostel en bevorderaar van arbitra
ge, heeft n.l. gemeend zich niet met de nota van pre
sident Wilson aan Duitsckland te kunnen vereeni
gen, zonder zijn plicht tegenover zijn land te verzaken.
De heer Wilson heeft dit ontslag aanvaard, maar tege
lijkertijd doen uitkomen, dat er geen verschil van doel,
enkel van methode bestaat. Vermoedelijk draagt de no
ta eenigszins het karakter van een ultimatum en. acht
de heer Bryan dit in strijd met de pacifistische begin
selen, waarvan hij doordrongen is en waarvan hij de
buitenlandsche politiek doordringen wil. Er wordt te
verstaan gegeven, dat de nota met buitengewone zorg
is opgesteld, omdat men meent, dat, zoo er geen over
eenstemming bereikt wordt, de vriendschappelijke be
trekkingen tusschen Amerika en Duitschland waar
schijnlijk voor onbepaalden tijd zullen worden afge
broken. President Wilson heeft verklaard, dat Amerika
vooral opkomt voor het beginsel, dat Amerikanen op
ongewapende koopvaardijschepen, van welke nationa
liteit ook, in veiligheid naar hun plaats van bestem
ming moeten worden gebracht alvorens een prijsge-
maakt schip wordt vernietigd.
Intusschen is er een vice-admiraal van de Ameri-
kaansche vloot benoemd (schout-bij-nacht Mayo) en
zullen er weldra nog twee dergelijke benoemingen
volgen.
Broeit er wat aan gene zijde van den grooten vijver?
Tegelijkertijd met de onrustbarende berichten ko
men er berichten ove» een vredes-actie uit Amerika. De
heer van Gheel Gildemeester een zoon van den be
kenden Haagschen predikant heeft een vredes-pro-
paganda op touw gezet In welke kwaliteit hij zulk3
doet, hebben wij nog niet vernomen. Alleen weten-we,
dat hij uit Berlijn is gekomen, dat hij vandaar den in
druk moet hebben medegenomen, dat een belangrijk
deel van de Duitsche regeering en de bevolking geen
sympathie hebben voor het uiterste miiitairisme en
volstrekt niet afkeerig zijn van een spoedigen vrede,
dat hij zelf bevreesd zou zijn, dat ons land in den
oorlog zal worden betrokken, zoo deze nog lang
duurt, maar hoopt, dat bemiddelingspogingen van
neutralen zullen slagen. Men beweert, dat de heer van
Gheel Gildemeester, die president Wilson tot dusverre
nog niet, doch verschillende regeerings-ambtenaren
wel gesproken heeft, heeft verklaard,'dat Duitschland
vredesonderhandelingen wil aanknoopen op de vol
gende voorwaardenVrijheid der zeeën voor den han
del in oorlog en vrede; stichting van een onafhankelijk
koninkrijk Polen; koloniale uitbreiding van Duitsch
land in Afrika; teruggave der Duitsche koloniën,
waarbij een uitzondering zou kunnen worden gemaakt
voor Kiau-tsjau, dat dan aan China zou moeten wor
den teruggegeven; ontruiming van België, Frankrijk
en Rusland door Duitschland; teruggave van Elzas-
Lotharingen aan Frankrijk, in ruil voor Luxemburg.
Volgens de Momingpost beschouwt men te Wash
ington de geheele zaak als een listige poging om, aan
alle oorlogspraatjes een einde te maken en om Ameri
ka te bewegen «en krachtiger houding aan' te nemen
tegen Engeland inzake handelsaangelegenhedem
Het is merkwaardig, dat de Daily Chronicle terzelf
der tijd meldt, dat Duitschland bereid is een regeling
met Amerika te treffen en v. jp deze grondslagen,
dat het geen Amerikaansch vrachtschip zal aanvallen,
hetzij het contrabande aan boord heeft of niet, dat het
geen enkel passagiers-schip zal aanvallen mits Ameri
ka verbiedt op deze schepen ammunitie te vervoeren,
dat het geen passagiersschip zal aanvallen, zelfs in
dien het geweren en kanonnen vervoert, doch zonder
ontplofbare stoffen te vervoeren, dat het schadeloos
stelling zal verstrekken voor gezonken Amerikaansche
schepen, indien bewezen kan worden, dat het schip
door een Duitschen onderzeeër in den grond is ge
boord, en voor verloren gegane Amerikaansche levens,
en dat het iedere mogelijke schadevergoeding zal ge
ven voor ieder Amerikaansch burger die in de toe
komst onverhoopt zijn leven zou kunnen verliezen
door Duitschlands schuld.
Wij herhalen wat wij hierboven schreven: Broeit er
wat?
Het lijkt er, volgens de berichten van Amerikaan
sche en Engelsche bladen wel eenigszins op, dat Ame
rika geen vredelievende plannen heeft en dat Duitsch
land een komend onweer tracht af te weren. Maar po
sitief valt dit nog niet te zeggen. Men moet uiterst
voorzichtig zijn met Amerikaansche berichten. En
daarom is het ook het beste nadere mededeelingen
over de vredes-actie van den heer van Gheel Gilde
meester af te wachten, alvorens daarover een oordeel
te .vellen of daaromtrent in bijzonderheden te treden.
De heer H. Colijn, onze oud-minister van oorlog,
betoogt in zijn derde artikel over den volkeren-krijg
(geschreven in de „Stemmen des Tijds", vóór de ge
beurtenissen in Galicië en vóór Italië's deelneming),
dat hij niet gelooft aan een beslissing op het Westelijk
oorlogsterrein, ook al is daar thans het Fransriie le
ger alleen reeds sterker in getal dan het Duitsche. Er
is geen ruimte, zegt hij, om te manoeuvreeren. Elke
aanval wordt een zuivere front-aanval en de offers, die
een aanval '.raagt, rijn zoo geweldig, dat geen aanval
lende troep deze kan doorstaan met behoud van zijn
aanvallende kracht. Per K.M. front, dat men zou wil
len doorbreken, heeft men onder de tegenwoordige
omstandigheden een legerkorps noodig en dan is er
weer te weinig ruimte. De concentratie van artillerie,
die voor een doorbraakpoging noodig ware, kan het
gevaar van een tegenslag voor den aanvaller op een
ander frontgedeelte vergrooten En munitie bleek men
reeds viermaal zooveel noodig te hebben in dezen oor
log dan de 1000 projectielen per vuurmond, waarop
was gerekend. Ook de Dardanellen zullen geen be
slissing brengen. De nieuwe actie komt te laat. Men
was er op voorbereid van Turksch-Duitsche zijde. En
als er in de eerste maanden thans geen belangrijke
wijziging komt, dan is die heelemaal niet meer te
wachten. Frankrijk is aan het eind van zijn reserves.
De Duitscbers kunnen uit de lichtingen 1915, 1916 en
1917 nog een miliioen halen. Dat Engeland daartegen
over in Frankrijk een even groot aantal kan stellen,
acht deze deskundige onwaarschijnlijk. Inderdaad is
dit haast ook niet aan te nemen. Het kost moeite in
Engeland 4? noodig geachte 300.000 vrijwilligers bij
een te krijgen het groote expeditieleger is zoo lang
zamerhand aanzienlijk ingeteerd. En van Engelsche
zijde geeft men steeds duidelijker te verstaan, dat men
door geld en munitie te leveren zijn plicht ruimschoots
vervult
Inmiddels blijft de toestand op het Westelijk* oor
logstooneel vrijwel onveranderd. Al keu zij aangetee-
kend, dat de Franschen nu niet alleen ten noorden van
Atrecht, maar ook ten zuiden daarvan aanvallend op
treden en eveneens tusschen Soissons en Reims.
Ook van het Oostelijk oorlogstooneel vau niets te
zeggen. De beoogde bedreiging van Lemberg nadert
slechts heel langzaam haai; doel de strijd verkeert
hier in het begin-stadium van ontwikkeling en het
eischt veel voorbereiding en veel omzichtigheid om
den tegenstand, dien de Russen hier ongetwijfeld met
groote taaiheid zullen bieden, te overwinnen. Het
heeft geen zin deze voornamelijk voorbereidende actie
in bijzonderheden te volgen.
De Engelsche koning heeft den onder-luitenant
Warneford, den overwinnaar in het wolkengevecht van
man tegen man bij Gent, die een Zeppelin vernielde,
een telegram van gelukwensch gezonden en hem het
Victoriakruis verleend.
De dappere daad van dezen Engelschen vliegenier
heeft in Engeland groote bevrediging gegeven.
„Sindt de oorlog begon", zegt de Daily Chronicle,
„is er geen mooier daad verricht dan thans door on
der-luitenant Warneford. Zijn succes moet de grootste
voldoening schenken aan menschen, die in een streek
leven, waar Zeppelins de laatste dagen gerapporteerd
zijn. Het bewijst, hetgeen menigeen reeds lang ge
loofde, dat het beste wapen, waarmede een vijandelijk
luchtschip moet worden bestreden, een vliegmachine
is, bestuurd door een kalm, kundig vliegenier. Wame-
ford's succes heeft getoond, dat een vliegenier, die
moed en handigheid bezit, in staat is een Zeppelin zoo
dicht te naderen, dat hij de ontploffing, welke hij ver
oorzaakt, gevoelt, en toch veilig weg te vliegen. Bo
vendien is thans bewezen, dat de berichten, volgens
welke de Duitsche Zeppelins waren voorzien van on
brandbaar gas, onjuist waren, althans, dat dit gas nu
niet is gebruikt. Het beste is gebleken, de vijandelijke
luchtschepen niet boven onze kust aan te vallen, maar
boven hun eigen grondgebied. Indien wij ze daar ver
nielen, kunnen ze ons nooit bereiken en bovendien zijn
we aldus gevrijwaard voor de mogelijkheid van ern
stige schade, welke zou worden aangericht indien een
Zeppelin boven een Engelsche stad of gemeente naar
beneden geschoten wordt
Het aantal Zeppelins kan niet groot zijn, en indien
wij rekening houden met verliezen, welke in vredestijd
worden geleden, dan moet het ook verminderd zijn
door rampen, die met den oorlog geen verband hou
den. Indien dat zoo is, dan zal de vernieling van twee
Zeppelins op één morgen (het blad meent ook, dat er
een bij Brussel is vernield) door onze vliegeniers, het
gevaar aanzienlijk hebben verkleind, dat wij in de on
middellijke toekomst van een lucht-raid op groote
schaal hebben te vreezen."
Het Tageblatt-bericht over den dood van den koning
van Griekenland is onjuist, misschien „wat voorbarig"
gebleken. In elk geval koning Konstantijn leeft nog
en het is gebleken, dat wij geenszins gisteren ten on
rechte voorbehoud maakten.
De Belgische stoomboot „Manaper", van Algiers
naar Engeland met een lading ijzer, is door een Duit
schen onderzeeër getorpillecrd. De kapitein, zijne
vrouw, zijn dochter, de eerste bootsman en twaalf man
verdronken. Tot dusverre werd slechts een Belgische
trawler (de „Delta B" op 2 Juni) slachtoffer van een
Duitschen onderzeeër.
De bark „Superb", van Argentinië met een lading
graan voor Engeland, werd tot zinken gebracht, nadat
de bemanning het schip verlaten had. En ook het
stoomschip „Glitterland", op weg van Zweden naar
Engeland, met een lading hout, werd in den grond ge
boord.
Een Oostenrijksch marine-vliegtuig (L 48) heeft een
Italiaansch luchtschip in brand geschoten en dus her
haald wat de Engelsche onder-luitenant Warneford
deed, terwijl Venetië door de L 47 werd bebomd.
De Italianen hebben overigens een nieuw element in
den strijd gebracht. Als. het waar is wat een hunner
bladen beweert, dan hebben ze bij een aanval stieren
gebezigd om de draadversperringen te verbreken. Men
liet de stieren tegen de versperringen inrennen en deze
deden dit volgens het Tribuna-bericht met hun kop
pen omlaag met zoo'n kracht, dat het succes zeer
groot was en de infanterie, die achter de stieren volg-
de, het fort kon nemen.
DE GEVECHTEN AAN DE GRENZEN.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisterenIh
het kustgebied bereidt de vijand blijkbaar een alge-
meenen aanval voor op onze Isonzostellingen. De en
kele aanvallen, die hij" deed bij Görz en Sangrado,
werden afgeslagen.
In het Karinthische en Tiroolsche grensgebied duurt
het artillerievuur voort, doch zonder succes. De afdee-
ling Alpenjagers, die Monte Piano hadden bezet, zijn
verdreven. De omgeving van Ala is door plunderende
Garibaldianen afgeloopen.
BOMMEN OP VENETIë.
Een officieel bericht uit Rome meldde, dat gister
ochtend,een vijandelijke aeroplane over Venetië vloog,
die bommen neerwierp, waardoor eenige particuliere
woningen beschadigd en een vrouw en een man licht
gewond werden. Ook werden enikele bommen gewor
pen meer het binnenland in, waardoor één persoon ge
dood en eenige andere gewond werden.
Volgens een officieele Oostenrijksche bekendma
king heeft het Oostenrijksche marineluchtschip „L. 47"
gisterochtend met succes bommen in Venetië geworpen
en wei op de bailonhai Murano Campalto en twee vij
andelijke torpedovemielers, waardoor eenige branden
ontstonden. Ook werd het tentenkamp, met een machi
negeweer beschoten.
EEN ITALIAANSCH LUCHTSCHIP VERNIELD.
Officieel werd gisteren te Weenen medegedeeld: Het
vijandelijk luchtschip „Citta di Ferrara" werd heden
ochtend te zes uur door het marine-vliegtuig „L 48"
ten zuidwesten van Lussin in brand geschoten en ver
nield. Twee officieren en vijf man werden gevangen
genomen.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
Ons offensief bij Schawli en ten oosten aan de Doe-
bissa wordt voortgezet. Ten zuidwesten van Plock
werd een Russische vliegmachine gedwongen te lan
den en daarna buit gemaakt.
Op het zuidelijke oorlogstooneel is de toestand ten
oosten van Prezemysl onveranderd. Het aantal der
door het leger van generaal Mackensen sindt 1 Juni
gemaakte krijgsgevangenen is ruim 20.000. Op de
hoogten bij Norvoszyn, noordoostelijk van Zoerawno,
hebben de troepen van generaal von Linsingen den
vijand opnieuw verslagen. Bij de vervolging kwam
men' tot aan de lijn Bokaczofsjo zuidelijk van Hre-
Jiorof zuidelijk van Molodynce zuidelijk van den
DnjesterLifkasector en bereikte Myslof, Wojailof
SereneKolodsjiejof. Er werden 4200 krijgsgevan
genen gemaakt en vier kanonnen en twaalf mitrailleurs
veroverd.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
In het Proeth- en Dnjester-gebied zetten wij gisteren
den aanval over Lauczyn, Nadvoma en Kulucz voort,
drongen den vijand terug naai" Sianislau en Halicz en
verspreidden onze troepen op den linker Dnjester-
oever ten oosten en noorden van Zoerawno. Wij maak
ten weer 6200 krijgsgevangenen. Overigens is de toe
stand onveranderd
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORDFRANKRIJK.
De Engelsche veldmaarschalk French berichtte giste
ren: De toestand is dezelfde gebleven en er heerscht
minder bedrijvigheid. Voor het boseh van Ploegstaart
lieten wij met succes een mijn springen onder de
Duitsche loopgraven, waardoor een borstwering over
een lengte van 30 yaïds werd vernield. Twee Duitsche
aeoplanes werden genoodzaakt te dalen; een tegenover
onze rechterzijde door ons geschutvuur en een andere
in de buurt van Yperen na een luchtgevecht met een
onzer aeroplanes.
Het Duitsche hoofdkwartier rapporteerde gisteren:
Een vijandelijke aanval aan den oostelijken rand van
de Lorette-hoogte mislukte totaal. Ook zuidelijk van
Neuville werd door ons artillerievuur een vijandelijke
aanval verhinderd. Ten zuidoosten van Hebuteme
duurt de strijd nog voort. De aanval ten noordwesten
van Soissons bij Moulin-sous-Toutvent is door een te
genaanval van ons tot staan gebracht. Bij Ville-au-
Bois ten noordwesten van Berry-au-Bac leed de vijand
bij een vergeefsche poging om een in Mei verloren
stelling te heroveren, zware verliezen. Bij Douai
werd een vijandelijke vliegmachine naar beneden ge
schoten.
DE ACTIE AAN DE DARDANELLEN.
Het Turksche hoofdkwartier deelde gisteren mede:
Aan het Dardanellenfront heeft heden geen actie van
eenig belang plaats gehad. Onze artillerie vernielde
gisterochtend bij Ariboernoe een vijandelijken waarne
mingspost. Onze batterijen aan de Anatolische kust
van de zeeëngte beschoten gisteren weder met succes
de artillerie van den vijand, zijn kampen in den sector
Sedul Bahr en zijn transportschepen. Aan boord van
een transportschip, dat door onze granaten getroffen
was, ontstond brand. Het helde over naar één zijde en
zonk. De andere transportschepen verlieten met groote
haast hunne ligplaatsen. Aan de andere fronten is niets
van belang gebeurd.
EEN ONDERSCHEIDING.
De Koning heeft het volgende telegram gezonden
aan den 2den luitenant-vlieger Warneford „Ik wensch
u van harte geluk met uw prachtige verrichting, be
staande in het zonder hulp vernietigen van een Zeppe
lin. Het doet mij groot genoegen, u het Victoria
kruis voor deze dappere daad te kunnen schenken."
EEN BROODKAART VOOR EEN BEER.
In de „National Zeitung" komt een verslag vooi
van een eigenaardige rechtszitting. De beklaagde,
thans te Elberfeld gevestigd, was eigenaar van een me
nagerie en in het bezit van een prachtigen beer, die
echter zoo kieschkeurig was, dat hij slechts brood ver
koos te eten. De beklaagde had zijn brood-rantsoen
met den beer gedeeld en werd daarom veroordeeld tot
twee maanden gevangenisstraf. In hooger beroep be
toogde hij, dat hij hét dier niet kon missen, daar het
zijn middel van bestaan was. De rechtbank hield reke-
ning met het eigenaardige van het geval en veroor
deelde den man tot 100 Mark boete, maar gaf hem te
gelijkertijd den raad zich tot den regeeringspresident
te wenden om de voedering van het dier toe te staan.
Wanneer de regeeringspresident het verzoek inwilligt,
zal de beer dus in het bezit komen van een broodkaart.
DE KONING VAN GRIEKENLAND.
Volgens een door het Grieksche gezantschap te Ber
lijn ontvangen telegram van den hofmaarschalk te
Athene van Maandagavond zou de temperatuur van
den Koning toen gistemamiddag tot 38 gr. zijn ge
daald.
KORTE BERICHTEN.
Naar Havas meldt, is in den nacht van 3 op 4
Juni de Fransché mijnenlegger „Casablanca in de
Aegeïsche Zee op een mijn geloopen. De commandant
een officier en 64 matrozen van de bemanning zijn
door een Engelschen torpedojager opgenomen.
Het Belgische stoomschip „Menapier" is Maan
dagavond door een Duitschen onderzeeër getorpilleerd
Adat leden van de bemanning zijn te Margate aange
bracht. De kapitein, zijn vrouw, zijn dochter, de eer
ste stuurman, de loods en 12 man van de equipage
worden vermist. Het schip zonk in een halve minuut.
Een Duitsche onderzeeër heeft in de Iersche Zee
de Noorsche stoomboot „Trudvang" in den grond ge
boord.
De Turksche kruiser „Aledjidié", die onlangs, na
■op een mijn te zijn gestooten, in de wateren van Odes-
sa is gezonken, is naar boven gebracht en naar de ha
ven gesleept. Hij zal in het droogdokgerepareerd
worden, meldt het Petr. Tel. Ag.
Een particulier te Wiesbaden, die in het gevan
genenkamp Griesheim een Franschman een sigaar
heeft toegestopt, werd tot drie dagen gevangenisstraf
veroordeeld.
De Engelsche torpedojager Mohawk" is in de
Noordzee op een mijn gestooten. Hij kon de haven
nog bereiken, waar hij echter zonk.
Het Noorsche stoomschip Glittestind is door
een onderzeeër tot zinken gebracht. De bemanning is
te South Shields geland.
HOOIVERLOF.
De opperbevelhebber van land- en zeemacht heeft in
verband met het enorm groot aantal hooi-bouwverlo-
ven bepaald, dat deze verloven moeten worden terug
gebracht tot de helft van het reeds toegestane aantal
dagen. Meer dan 18 procent mag nooit afwezig zijn.
WOL.
Het N. v. d. D. meldt, dat de regeering, die, zooals
bekend is, tegen 30 Juni a.s. alle schapenwol opeischt,
thans als prijs heeft bepaald voor de 1ste soort 1.70
en voor de 2de soort 1.60 per K.G.
HET MIJNENGEVAAR.
Men schrijft aan de Tel. uit IJmuiden:
Wie 't op zijn gewetenslijst te boeken krijgt is nog
niet uit te maken, maar zeker is, dat door een der oor
logvoerende zeemogendheden, zonder voorafgaande
waarschuwing, het visscherijgebied nabij de Doggers-
bank is bestrooid met mijnen. Omtrent de mijn-explo
sies bij 'de stoomtrawlers „Thor" en „Holland I" be
richtten we reeds; de „Zaanstroom I" bracht een mijn
aan; de trawler „Rijnland" gebleven en omtrent een
drietal trawlers groote ongerustheid wegens te late
binnenkomst.
Van Duitschgezinde zijde wordt gezegd, dat natuur
lijk de Engelschen die mijnen gestrooid hebben, om
dat met leede oogen wordt gezien de vischvoorziening
van Duitschland door ons land. Doch, afgescheiden
van liet feit, dat Engeland het niet tot dit barbaarsche
middel behoefde te laten komen, om de visscherij
grooten deels te beletten, hoe zou 't te rijmen zijn met
de mededeeling van binnenkomende trawlers, dat een
70-tal Engelsche trawlers onder bewaking de visscherij
bij Doggersbank uitoefenen, waar zoogenaamde „ja
gers" de gevangen visch vervoeren. Of zouden, vraagt
men van anti-Duitsche zijde, ook de gerapporteerde,
geïnterneerde Engelsche trawlers met Duitsche be-
«ff
Mgo
