DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
let-vestel oorlogsterren!.
Van let oostelijk oorlogster»
Van let ziet ooriogsterrein.
Uitkeering vergoedingen
LANDWEER en MILITIE.
lo. 144
Honderd en zeventiende jaargang.
1915
taneirtpis m 3 üanÉa f 8J3» fr. p, past !l - 'MnMyril* 10 et, p, jegol, groots letters naar plaatsruimte. Brieven Ir. N. I Boek- en Handelsdrukkerij yA HERffls. COSTER 4 ZOON, Yoordam 09. Telefoons l
WOENSDAG
23 JUNI
"-L -O1 a
ter»
In de üLoloniën.
YARIA.
NEDERLAND.
'mm m)
gur.'ifffligga?.- jgwawmiMiiw—
ALKMAAR, 23 Juni.
Lemberg is gevallen.
Veel bijzonderheden zijn ons nog niet bekend. De
eer wordt gegeven aan de Oostenrijkers, die de stad
na zware® strijd1, zoodat zij blijkbaar toch nog door
de Russen verdedigd' werd, (vermoedelijk om den af
tocht der bezettingstroepen te dekken) genomen heb
ben. De Duitsche Keizer zond onmiddellijk een tele
gram van gelukwensch aan den Oostenrijkschen op
perbevelhebber, veldmaarschalk Friedrich, die tot Prui
sisch veldmaarschalk is benoemd. Doch meer wordt er
nog niet gemeld.
De val der vesting komt geenszins onverwacht.
Van verrassender aard zullen de komende gebeurtenis
sen kunnen zijn. Zullen de Duitsch-Oostenrijksche le
gers na den zevenweekschen veldtocht in Lemberg een
rustpunt mogen begroeten of zullen de Russen ach
tervolgd worden totdat zij geheel Galicië ontruimd
hebben? Het laatste is het waarschijnlijkst. En de
verdere ontruiming zal wel niet veel moeite meer kos
ten. Men mag het wel voor zeker houden, dat zij
spoedig gelukt zal zijn. Dan is in nog geen twee maan
den tijcis een stuk Ooatenrijksch grondgebied, zoo
groot als bijkans heel Nederland, van tegenstanders
gezuiverd. Dan heeft zelfs het naar Galicië overge
bracht Boaponts- leger dit: enorme terremverlies voor
de Russen niet kunnen beletten. Dan hebben de Duit-
schers en Oostenrijkers een groote politieke overwin
ning behaald', welke den neutralen Balkanlanden den
lust tot meevechten', voor zoover deze bestaat, voor-
loopig althans zal doen benemen. Dan kart verder vei
lig de voortzetting der Dardand len-actie worden afge
wacht, want, gelijk Opgemerkt is, de sleutels van Dar-
danellen en Bosporus liggen thans in Sofia en de Ita-
liaansche kruisers en andere oorlogsbodems, die naar
Tenedos gevaren heeten te zijn, zullen evenzeer als de
Engelsche en Fransche schepen de Duitsche onderzee
ërs hebben te vreezen en thans evenmin als deze aan de
beschieting kunnen deelnemen, laat staan meerdere
troepen aan wal zetten of den transportdienst verbete
ren, ten bate der vechtende troepen, welke in steeds
Blechieren toestand komen en nu al niet meer in staat
zijn op groote schaal terreinwinst te behalen en zelfs
reeds bezwijken moeten voor Turksche aanvallen.
Dit alles is heel mooi; maar daar gaat het per slot
van rekening in dten oorlog niet om. Doel van den
oorlog ia troepen te verslaan, d. w. z. uit elkaar te
slaan en te verpletteren, af te snijden en te omsingelen.
En het Russische San-leger en het Dnjester-leger mo
gen geducht geleden hebben, zij bestaan nog. En nu
lijkt het er wel naar, dat de Duitschers en Oostenrij
kers met deze legers zullen pogen af te rekenen. Of
ze dit kunnen, is een andere vraag, welker beantwoor
ding de feiten weldra kunnen geven. Evenzeer echter
is het mogelijk, dat zij nu die rollen weer verwisse
len en dat zij in het Oosten thans offensief optreden
en de hoofdmacht gaan verplaatsen naar het Westen,
teneinde daar de gedunde gelederen aan te vullen, als
het ware de geteisterde punten te versterken en voor
het overige de troepen in te zetten in den F.lzas, om
ook Duitschland's bodem geheel te zuiveren. Eigen
aardig ia het, dat terwijl de Franscben dezer dagen
reeds de aankomst meldden van Duitsche troepen uit
het Oosten, de Italianen nu ook al beweren te staan
tegenover aanzienlijke troepenmachten, welke uit Ga
licië afkomstig zouden zijn. Het een nóch het ander
Hinkt aannemelijk. Men mag zich verbazen, dat men
zoowel, in het Westen als in het Zuiden onverwacht
op een goed georganiseerde^ tegenstand stuit, deze is
nog niet het gevolg van het vrijmaken van troepen uit
het Oosten, maar moet aan andere omstandigheden
worden toegeschreven.
Terwijl de mogelijkheid geenszins uitgesloten is,
dat door den gang van zaken op de verschillende oor-
logsterreinen het einde van den krijg wordt bespoe
digd, komt plotseling een der vermoedelijke bemidde
laars in een eigenaardig licht te staan. We bedoelen
het Fransche licht, dat den Paus als Duitsch gezind
doet zien. Het Fransche blad „La Liberté" heeft den
Paus geïnterviewd en hem uitlatingen in dten mond
gelegd, welke door de verbondenen als ten gunste van
Dutischland zullen worden aangemerkt. Wel heeft de
Paus verklaard, dat hij de eerste de beste hand, die
hem wordt toegestoken met het doel den vrede te be
vorderen, met vreugde zal aanvaarden, maar in de
Fransche pers wordt nu reeds te verstaan gegeven, dat
iemand, die denkt als hij, niet voorbeschikt is om de
rol van vredestichter te vervullen.
Het is mogelijk, dat de uitlatingen niet goed zijn
weergegeven en dat er verbetering volgt, of dat er op
andere wijze van het Vaticaan uit tegen het verslag
van het vraaggesprek wordt opgekomen. Maar voor-
loopig schijnt er veel juistheid te zitten in de aardige
Fransche opmerking, dat er nog iets verbluffendters
dan dit interview van den Paus is, n.l. de onbezonnen
heid van het katholieke blad „La Liberté" om het open
baar te maken.
Verder zij aangeteekend, dat de Duitschers weer vijf
tien granaten over grooten afstand' op Duinkerken
hebben geschoten, dat een Duitsche onderzeeër het
Engelsche stoomschip „Carisbrook", van Montreal
naar Leith met een lading tarwe, bij Schotland in den
grond heeft geboord, waarbij de bemanning werd ge
red, dat die Belgen ten zuid-westen van St. George
een kleine terreinwinst hebben gemaakt, dat de Fran-
schen thans blijkbaar het meeste succes hebben op de
Maashoogten en in den Elzas.
In Bloemfontein werd generaal dte Wet veroordeeld
tot 6 jaar gevangenisstraf en 24000 boete. Het geld
is het ergste niet, maar dat de vrijheidslievende vrij
heidsheld' der vrije velden meer dan tweemaal düizend
dagen (en nachtenin een tronk, in een cel moet door
brengen, dat is erg!
Maar nu men het niet heeft aangedurfd' hem te doo-
dten, nu zal men hem allicht ook niet zijn straf laten
uitzitten. Wellicht zal de Britsche regeering genade
voor recht laten gelden en dtezen buitengewoon groo
ten man niet zoo zwaar laten boeten voor de fouten...
door de Unie-regeering, door Botha vooral, begaan!
Inmiddels werd te Bloemfontein het verzoek om vrij
lating onder borgtocht of om mildere behandeling, ge
lijk iemand in voor-arrest ten deel valt, afgewezen.
DE STRIJiD IN BELGIë EN N.-FRANKRIJK.
Het Fransche communiqué meldde gistermiddag:
Duinkerken is hedennacht gebombardeerd d'oor een
kanon van vérre draagkracht (14 projectielen). Eenige
burgers zijn gedood.
De Belgische troepen vermeesterden ten zuidwesten
van St. George een Duitsche duinloopgraaf, waarbij
alle verdedigers öf gedood öf gevangen gemaakt wer
den. In den sector ten noorden van Atrecht vielen de
Duitschers in den nacht van 21 op 22 dezer, na een
heftig bombaMement, op verschillende punten aan. Zij
werden volkomen teruggeslagen, behalve ten zuidroos-
ten van Souchez, waar zij er in slaagden weder voet
te krijgen in loopgraafstukken. In het Labyrinth le
den ze zware verliezen. Een Duitsche tegenaanval in
den avond van 21 dezer gericht tegen de door de
Franschen veroverde stellingen ten oosten van de hoe
ve Quennevieres werd door het Fransche artillerie- en
infanterievmir tot staan gebracht. De Duitschers
maakten gebruik van bommen met verstikkende gassen.
Aan de hoogte van de Maas in den sector van de
loopgraaf van "Colonne, hebben de Franschen, na een
vfijandelijken tegenaanval te hebben afgeslagen, hun
op 21 dezer behaalde winst uitgebreid. Een eerste
aanval bracht slechts weinig vboruitgang, maar de
tweede daarentegen sieldte de Franschen in staat
nieuwe loopgraven te vermeesteren ten oosten van die,
welke zij Zondag hadden bezet Deze winst bleef als
de voorgaande gehandhaafd.
In Lotharingen brachten de Franschen hun stellin
gen op den heuvel ten oosten van Reillon 300 meter
vooruit en bezetten er 'de glooiingen ten zuidwesten
van Remabois. Gemakkelijk werden tegenaanvallen
afgeslagen, van Seintiy af ingezet en ten zuid-oosten
van Parroy. Daarbij werden gevangenen gemaakt.
In den Elzas gaan we in onafgebroken gevechten
vooruit. Wij wonnen behalve bij Metzeral tferrein bij
Anlasswasen in de streek van Soudtemach en maakten
gevangenen en vermeesterden 3 mitrailleurs.
LEMBERG DOOR DE OOSTENRIJKERS
HEROVERD.
Naar uitWeenen gisteren officieel werd gesneld, zoo
als wc nog ia een deel onzer vorige oplaag meldden,
werd Lemberg na een hevig gevecht door de Oosten
rijksche troepen genomen. Een Duitsch officieel be
richt meldt hierover nog, dat het Oostenrijksdie 34ste
regiment infanterie, welks chef de Duitsdie Keizer is,
zich bij de bestorming van de versterking Lysagora
onderscheiden heeft.
DE STRIJD AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren1:
De gevechten om Lemberg duren voort. De Russi
sche verdedigingasteliing ten zuiden van de- stad is
gisteren door onze troepen dborbroken. De overgan
gen over de Szezerekbeek zijn op verschillende punten
in onze handen. Enkele versterkingen aan het weste
lijk en noordwestelijk front van Lemberg zijn na hevi
ge gevechten door ons genomen.
Duitsche troepen namen stormenderhand de hoog
ten ten westen van Koelikof en sloegen alle tegenaan
vallen af met zware verliezen aan de zijde van dien vij
and.
Ook gisteren vielen de Russen het leger van Pflan-
zer-Baltin zonder succes en met groote verliezen aan
Aan de Tanef en ia Polen is de toestand onveranderd.
De Duitsche generale staf melddte gisteren: De toe
stand op het oostelijk ooriogsterrein is onveranderd.
Op het zuidoostelijk terrein worden de gevechten ten
noordwesten van Lemberg voortgezet. Ten westen van
Zolkief trokken de Russen hedennacht terug. De Duit
sche troepen1 en het daarmee gezamenlijk vechtende
Oostenrijksch-Hongaarsche legerkorps maakten, se
dert hun laatste aanvallen bij Przemysl en Jaroslau,
237 officieren, en 58,000 man gevangen en veroverden
9 kanonnen en 136 mitrailleurs.
IN DEN KAUKASUS.
Het communiqué van het Russische leger in den
Kaukasus meldt 20 JuniIn de streek van Olty had
den onbelangrijke gevechten plaats. Een poging der
Turken om in de streek van het Kaladjek-gebergte tot
het offensief over te gaan, werd verijdeld. Overigens
is de toestand onveranderd.
DE STRIJD AAN DE
ITALIAANSCH-OOSTENRrjKSCHE GRENS.
Het Oostenrijksche communiqué meldde gisteren:
Bij Plava zijn weder eenige vijandelijke aanvallen
afgeslagen. Een Italiaansch vlieger wierp zonder suc
ces bommen op G.örz. Aan alle fronten verschiet de
vijand veel munitie, doch onderneemt overigens geen
actie.
HET PROCES TEGEN GENERAAL DE WET.
Generaal de Wet werd gisteren te Bloemfontein tot
ze3 jaar gevangenisstraf en 2400 boete veroordeeld.
Rechter Lange legde bij het uitspreken van het von
nis tegen generaal De Wet den nadruk op zijn voorna
me positie als leider des volks en verklaarde: „Waart
gij en eenige anderen, die met u samenwerkten, er niet
geweest, dan zouden wij niets van een opstand ge
hoord hebben."
EEN INTERVIEW MET DEN PAUS.
De Parijsche bladen publiceeren een interview, door
den Paus toegestaan aan een vertegenwoordiger van
de „Liberté".
De Paus zette daarin de moeielijkheden uiteen, die
hij dikwijls ontmoet om onder de elkander tegenspre
kende beweringen van de oorlogvoerenden de waar
heid te ontdekken. De H. Vader verklaarde: Wij zullen
helpen om de kathedralen, weder op te bouwen. Is het
noodig te zeggen, dat wij met alle kracht die gruwelen
veroordeeien? Elk schot, op de kathedraal van Reims
afgeschoten, weerklinkt in mijn hart.
NEDERLANDSCHE LOGGER AANGEHOUDEN.
Van den logger „Sch 68", schipper P. Pronk is bij
den reeder, den heer J. Jl. Deniet te Scheveningen be
richt ontvangen, dat, nadat hij te Lerwick was binnen-
geloopen tot het doen van herstellingen aan den don
key verhinderd is terug te keeren, daar Lerfick in de
verboden zóne ligt. De bemanning wordt vastgehou
den. De reedter heeft van deze mededeeling kennis
gegeven aan het ministerie van buitenlandsche zaken.
(Reeds in een deel onzer vorige oplaag vermeld).
KORTE BERICHTEN.
De vorige week is in zee bij den haven van Glten-
dow het lijk drijvende gevonden, van den heer George
A. Gilpin van San Salvador (U. S. A.), een der slacht
offers van de Lusiiartia.
Het totaal der bij het „Comittee for Relief in Bel
gium" ingekomen giften, bedroeg Zaterdag j.L reeds
6 rhillioen gulden.
Een Lloyd's telegram uit Fraserburgh meldt, dat
het Engelsche stoomschip Carisbrook door een Duit-
schen onderzeeër op de hoogte van Kinnaurd' Head,
tot zinken is gebracht. De bemanning is te Fraser
burgh gearriveerd.
Onder dte Russische soldaten, die door het leger
van generaal von Mackensen gevangengenomen zijn,
bevindt zich de dochter van een Russisch kolonel, die
in vrijwilligers-uniform den oorlog medemaakte.
Vier Belgen hebben te Duinkerken terechtgestaan,
onder beschuldiging van spionnage. Twee werden ter
dood veroordeeld, de twee anderen werden vrijgespro
ken.
Het „Giomale d'Italia" verneemt uit Cagliari,
dat het Italiaansche stoomschip „Cagliari" op zijn reis
naar „Livomo" schipbreuk geleden heeft. De beman
ning en de passagiers zijn gered.
Een te München, aan de gevolgen van zijn ver
wondingen overleden Fransche luitenant bepaalde in
zijn testament als dank voor de zorgvuldige verpleging
dat zijn nalatenschap in Duitschland voor de Beiersche
familie wier zonen in den oorlog gevallen zijn, zal wor
den bestemd.
EEN AANKLACHT TEGEN DE TELEGRAAF.
Er is, naar dte „Tel." meldt, een nieuwe klacht tegen
dit blad ingebracht, naar aanleiding van de volgende
zinsnede, in een naschrift bij een ingezonden stuk, op
genomen in het avondblad van 16 Juni: „lo het cen
trum van Europa bevindt zich een groep gewetenlooze
schurken, die dezen oorlog veroorzaakt hebben. In het
belang van de menschheid, waartoe ons land, als wij
ons niet te zeer vergissen, ook behoort, is het zaak,
dat deze misdadigers onschadelijk worden gemaakt."
BELEEDIGING VAN DEN DUITSCHEN
KEIZER.
De 2 rrondissements-rechtbank te Rotterdam veroor
deelde gisteren Bernard1 Canter, ter zake van opzette
lijke beleediging van den Duitschen Keizer, zijnde de
regeerende vorst van een bevrienden staat, welke belee
diging vervat was in een stuk getiteld: „Algemeen
Overzicht", voorkomendie in nummer 5 d.d. 3 Februari
van het te Rotterdam uitgegeven en elders in talrijke
exemplaren verspreid weekblad „Holland Express",
tot 50 boete, subsidiair 10 dagen hechtenis, meldt de
„Maasbode".
BINNENLAND.
Gemengd Nieuws.
MIDDENSTANDBOND.
Gisteren vergaderde 't hoofdbestuur van den Mid-
denstandbond in hotel de l'Europe te Utrecht. Wegens
ongesteldheid van den voorzitter, den heer J. S. Meuw-
sen, werd de vergadering geleid door den vice-voorzit-
ter, den heer H. Koppel Jr.
Ingekomen was een groot aantal klachten van gemo
biliseerde middenstanders omtrent de verloven ter be
hartiging hunner bedrijven. Na ampele bespreking
werd besloten, dat het dagelijksch bestuur een audiën
tie zal aanvragen bij den minister van Oorlog en bij
den opperbevelhebber, ten einde de belangen der gemo
biliseerde middenstanders te bepleiten.
Als data der- algemeene vergadering werden vastge
steld 14 en 15 Sept. a.s. De bijeenkomst zal worden
gehouden te Utrecht. De te behandelen onderwerpen
en de indeeling der agenda zullen aan de aangesloten
vereenigingen tijdig worden kenbaar gemaakt. Aan
Met het oog op de bnil®ngew®ia® tijds
omstandigheden, ziet de Directie zich ge
noodzaakt de abonnementsprijzen van de
„Alkmaarsche Courant" vanaf 1 Juli a.s.
te bepalen als volgt
binnen de stad f 1.per kwartaal en
7i/j cent per week,
franco per post 1 1.25 per kwartaal.
De Burgemeester van Alkmaar brengt ter
kennis van belangbebbendendat de uit
betaling der vergoedingen, loopende over
ket tijdvak van 16 Juni tot en met 25 Jnni, zal
plaats kebben ten Stadhnize op Zaterdag
26 Juni a.s., voor zooveel de lANDWEEB
aangaat van 10—11 en voor zooveel de MILI
TIE betrett van 11—12 uur.
Alkmaar, 23 Juni 1915.
De Burgemeester voornoemd,
G. RIPPING.
de beurt van aftreding zijn de heeren A. A. Collen-
teur, J. Das Dzn., M. H. G. Th. Fiedeldy Dop en H.
de Graaf.
Een aantal voor den middenstand belangrijke vraag
stokken, waarvan de urgentie door de tijdomstandig
heden op den voorgrond is gebracht, worden bespro
ken en zullen zoo veel doenlijk, op de algemeene verga
dering worden behandeld.
Besloten werd deel te nemen in het huldeblijk aan
die nagedachtenis van den bekenden schrijver-mi ddea-
stander Willem Schumann.
OPRUIENDE TAAL.
„Het Volk" meldt, dat de aspirant-vaandrig J. B.
Mdjer, door dten krijgsraad vrijgesproken van de be
schuldiging, dat hij als voorzitter van de mobilisatie
club te Woerden op een avond, waarin Hazebroek uit
Utrecht Heijerman's anti-militairistisch tooueelstuk
„Het Pantser" voordroeg, een opruiende redevoering
had gehouden, thans door majoor Kollewijn nog is
gestraft met tien dagen provoost, omdat hij als waar
nemend voorzitter der mobilisatieclub te Woerden op
9 Maart gedurende een openbaren feestavond' in een
toespraak anti-militaire en opruiende taal gebruikt
heeft en niet heeft gezorgd, dat de voordracht van een
anti-inilitair stuk werd gestaakt.
Naar aanleiding hiervan zija er van de rijde der so
ciaal-democratische Kamerfractie stappen gedaan bij
den minister van oorlog.
OM HAAR WN TE BEZOEKEN.
Uit Caberg schrijtt inen aan de N. Veni. Crt.In een
der gepasseerde nachten hoorden eenige soldaten, die
m de buitenste linie der grenswacht op schildwacht
stonden, een klagelijk kindergeschrei. Toen zij op on
derzoek uitgingen, vonden zij in een stuk land een uit
geputte Belgische vrouw met twee jonge kinderen. Zij
brachten vrouw en kroost in een in de nabijheid
staande wachthut en nadat zij haar wat drinken en een
paar reepen chocolade hadden gegeven ('t was alles
waar ze over beschikten) bereidden zij voor vrouw en
kinderen van hooi en stroo.een nachtleger, waarbij de
overjassen en mantels der soldaten als dekking dienst
deden. Den volgenden morgen reeds vroeg klopten zij
een in de nabijheid wonenden boer op en vroegen
huisvesting voor dte vrouw en haar kinderen. Op de
meest liefderijke wijze werden ze daar verpleegd en
werd him een zacht bed gegeven, waar de vrouw van
haar vermoeienissen kon uitrusten.
Zij was van een der dorpjes van achter Luik van
daan en had de geheele reis te voet afgelegd'. Zij wilde
haar echtgenoot bezoeken, die in Harderwijk was ge
ïnterneerd. De soldaten der grenswacht brachten, met
behulp van eenige burgers, wat geld bij elkaar, zoodat
de vrouw met haar kinderen per trein naar haar echt
genoot kon reizen.
UITVOER VAN LIJNOLIE.
Volgens mededeeling van dte Nederlandsche Overzee
Trustmaatschappij mag, te beginnen met middernacht
30 Juni op 1 Juli, lijnolie afkomstig uit lijnzaad, dat
door bemiddeling van genoemde maatschappij is aan
gevoerd uit onzijdige landen, niet naar het gebied van
oorlogvoerende landien worden uitgevoerd.
DE LANDSTORMWET.
Naar „Het Volk" meldt, is in dte vergadering van
den partijraad der S. D. A. P. met vijf stemmen vóór
verworpen een conclusie, waarin het partijbestuur
werd geadviseerd een actie tegen het drijven naar den
oorlog en het militairisme op vergaderingen en in
straatdemonstraties voor te bereiden. Naar men weet
zal op 27 Juni te Utrecht een demonstratie tegen het
Landstorm-ontwerp worden gehouden.
DE NED. OVERZEE TRUST-MIJ.
In aansluiting op hetgeen wij gisteren meldden om
trent het beperken of eindigen van contracten betref
fende dborloopende convignatie door de N. O. T., deelt
„Het Vaderland" nog mede:
„De N. O. T. ziet zich door dringende redenen ver
plicht een meer nauwkeurig toezicht te houden op aan
voeren van onder d'oorloopende contracten in te voeren
goederen en als gevolg daarvan om gebruik te maken
van de bepaling, in die contracten opgenomen, om den
aanvoer van bepaalde goederen tijdelijk te beperken.
De volgende regelen ten aanzien van aanvoeren zijn
gesteld:
a. Wat betreft uit Ned. Koloniën tot nog toe op
doorloopend contract aan te voeren goederen (met uit
zondering van tabak, koffie en kinabast, die onder dte
bekende bepalingen als onder meer van publieke ver
koop buiten tusschenkomst van die N. O. T. mogen
