DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van kt westelijk oorlogsterreln.
Van kt zuidelijk ooriogstooneel.
Van het oostelijk oorlogsterrein.
No, 182
Honderd e» zeventiende jaargang
1915
tamÉpi m 1 mmth-X t pt üivotMö^rSs 11 et mi gmte ito mi pliitsraiiate. Wmm fir. 11 tok- sa HiideWrikkgrii iJL Ms. COSTER mi Imlm Ct Mhnt. I
V K 14 I> A O
t> AUGUSTUS
Ter zee.
ENGELAND.
FRANKRIJK.
ALKMAAR, 6 Augustus.
Toen het Duitsche bericht over de inneming van
Prasnytz kwam, schreven we (16 Juli): ,.De samen-
„spreking van Keizer Wilhelm, den opperbevelhebber
„von Falkenhayn en maarschalk von Hindenburg op
„dit oorlogstooneei wijst op belangrijke krijgsver
richtingen. Niet onmogelijk is het plan, om met een
„stoutmoedige poging te trachten door het oprukken
„naar het zuiden van de noordelijke en naar het noor
den van de zuidelijke legers de groote bocht, welke
„de frontlinie bij Warschau nog altijd bezit, geheel
„weg te nemen, zoodat de Russen, willen ze niet be-
„knelu geraken tusschen beide groepen, Polen groo-
„tendeels zullen moeten ontruimen
lieden, juist drie weken later, hebben de toen ver
wachte krijgsverrichtingen reeds tot een belangrijk re
sultaat geleid De operatie tegen Warschau is buiten
gewoon snel met succes bekroond, en ook Iwangorod
is voor de Russen verloren gegaan, zoodat op Nowo
Georgiewsk na waarover zoo aanstonds meer
de Weichsel-vestingen in handen van de tegenstanders
zijn geraakt.
Men achte dit resultaat niet gering. Een linie, om
welker behoud het Russische leger een jaar lang beur
telings aanvallend en verdedigend heeft gestreden,
wordt niet vrijwillig prijsgegeven. Alleen een strategi
sche nederlaag kan daartoe dwingen. Niet overtuigen
der kan dit aangetoond worden, dan door te herhalen
wat de bekende Engelsche militaire schrijver Hilaire
Belloc schreef, begin Juli, toen het uitzicht der dingen
zoo geheel anders was dan thans.
„De Weichsel is verreweg de zwaarste militaire hin
derpaal in geheel Europa; breed, diep, snelstroomend,
met bijna overal gemakkelijk te verdedigen steile oe
vers. Alleen bij Warschau is de rivier op eenigszins
groote schaal overbrugd ten behoeve van het spoor
wegverkeer (voorts ook nog bij iwangorod). Hij dus,
die de spoorwegbruggen van Warschau in bezit heeft,
bezit den overgang van den Weichsel, want een mo
dem leger kan niet lang zonder spoorwegen bestaan.
„Indien dus de vijand zich van de spoorwegbruggen
over den Weichsel zou kunnen meester maken, dan zou
hij voor geruimen tijd een nieuw Russisch offensief
aan deze zijde van de rivier onmogelijk maken. Hij zou
dan de Russen achter een natuurlijke versperring heb
ben gedrongen, waar hij hen met betrekkelijk geringe
troepenmachten zou kunnen vasthouden. En juist om
deze groote beteekenis van Warschau houden de Rus
sen deze zeer groote, bezwaarlijke, uitspringende bocht
in hun front in stand.
„Wordt Warschau ontruimd, dan krijgt de vijand
al het voordeel van den Weichsel als natuurlijke ver
sperring en heeft hij ook dan nog niet het Russische le
ger voorgoed onschadelijk gemaakt, zoo zal hij toch
de handen veel meer vrij krijgen om aanzienlijke troe-
pen-afdeelingen naar elders te zenden."
Hieraan behoeft geen woord te worden toegevoegd.
Nowo Gieorgiewsk, de vesting, welke belangrijke
verkeerswegen beheerscht en als het ware het koppel-
punt van Weichsel- en Narew- en Boeg-linie vormt,
staat nog. Doch ook zij zal spoedig moeten vallen en
het valt te betwijfelen of de bezetting in staat is de
vesting te verlaten, voordat zij overgegeveu moet wor
den, gelijk dit in Warschau en Iwangorod het geval is
geweest.
Een eigenaardigheid is het, dat Warschau den noor
delijken Weichsel-overgang verspert en Iwangorod den
zuidelijken.
Van Russische zijde wordt omtrent de ontruiming
van beide vestingen het volgende medegedeeid:
„Omdat het onmogelijk was in Iwangorod een beleg
te doorstaan, werden alle voorraden bijtijds en stelsel
matig naar elders gebracht. In enkele westelijk van
Iwangorod vooruitgeschoven veldwerken hielden onze
achterhoeden gedurende enkele dagen den vijand op
in overeenstemming met den algemeenen sirategischen
toestand, zonder hevige gevechten te leveren; den 4en
Augustus lieten de troepen volgens het algemeene
plan van actie eenige betonwerken, die tot steun dien
den van de gekazematteerde werken, springen, ver
nielden de bruggen en trokken zich terug op den rech
teroever van den Weichsel.
Tengevolge van den algemeenen toestand kregen
onze troepen ten westen van Warschau bevel zich op
den rechteroever terug te trekken. Volgens ingekomen
rapport werd deze order uitgevoerd; de troepen, die
Warschau dekten, trokken 5 Augustus 's morgens om
5 uur, zonder door den vijand verontrust te worden,
terug op een nieuw, hun van tevoren aangewezen
front, na alle bruggen over den Weichsel achter zich
te hebben laten springen."
De materieele buit is dus niet groot.
Majoor Moraht van het „Berliner Tageblatt" is van
oordeel, dat Rusland niet door tekort aan munitie of
door gfbrek aan soldaten werd gedwongen de Weich-
sel-stelling los te laten maar door het tekortschieten
van de strategie van den grootvorst-opperbevelhebber
en de door vele nederlagen geschokte discipline in het
leger, waaraan z. i ook het ontzaggelijke verlies aan
oorlogsmateriaal toegeschreven moet worden. Wat
dit laatste punt betreft, zij opgemerkt, dat van verlies
van oorlogsmateriaal nog niet veel gebleken is. Alleen
bij Iwangorod werden enkele dagen geleden kanonnen
vermeesterd en dan hier en daar nog wat mitrailleuses,
maar van een groote materiaal-buit is tot dusvetre
niets bekend geworden.
Men meene echter niet. dat de oorlog in het- Oosten
thans voor geruimen tijd is afgeloopen, dat de Duit-
schers en Oostenrijkers zich nu in verdedigende stel
lingen begeven en de troepen die zij daardoor zie
het boven aangehaalde oordeel van Hilaire Belloc
kunnen vrijmaken, zullen zenden naar het Westelijk
ooriogstooneel of naar het Italiaansch-Oostenrijksch
krijgsgebied. Het grootsche operatie-plan, waaraan
een begin van uitvoering is gegeven met den slag in
Mei aan de Dunajec in Galicië, volgens hetwelk verder
gewerkt is tot de inneming van Warschau en Iwango
rod, is nog niet voltooid
Bedriegen de voorteekenen niet, dan wacht nog be
langrijker buit den uitvoerders. Men moet in den oor
log altijd voorzichtig zijn met de toekomst, bij den
dag kan de krijgskans keeren, doch naar het er thans
uitziet, zullen de Russische legers nog hevige slagen
hebben te verduren en zullen er aanzienlijke strijd
machten in 's vijands handen vallen. Reeds nu geven er
zich dagelijks duizenden Russen gevangen, maar
waarschijnlijk zullen dit weldra tienduizenden worden.
Wij zullen trachten duidelijk te maken, waarom de
Russische hoofdmacht aan zoo'n groot gevaar bloot
staat.
Dezer dagen maakte het officieuze Russische leger -
orgaan bekend
„De terugtocht van de Russische legers die in Polen
wordt vooitgezet en veroorzaakt werd door een tijde
lijk gebrek aan schietvoorraad, brengt deze legers te
rug naar de forten-linies van de Njeinen en van den
Boeg".
De bedoeling der Russen is dus een rechte frontlinie
GrodnoBrest-Litowsk in te nemen.
Het schetskaartje hieronder geeft de Njemen-Boeg-
linie aan in verband met den beschikbaren tijd is
het in het zuiden niet volledig uitgewerkt kunnen
worden.
«Riga
Dunaburg
PonewieshU
Kowno
£Va Wilna
Bjelostok
Rozan
Warschau
Breslitowsk
Iwangorod
■Kovel
naar Kiew
Zonder veilige terugtochtlinies kan zelfs een Rus
sisch leger niet terugtrekken.
En nu ziet men door de richting der pijltjes, waarin
de Duitsch-Oostenrijksche legers marcheeren, aange
geven, dat de voornaamste spoorwegverbindingen
ernstig bedreigd worden. Overal naderen de vijande
lijke troepen de Russische hoofdspoorwegen, die naar
St. Petersburg, naar Moskau en naar Kiew voeren.
En wat nu de Njemen—Boeg-linie betreft, zij aller
eerst opgemerkt, dat de Duitsche legergroep op den
noordwestelijken vleugel en reeds eenigszins in de
flank van dc nieuwe Russische weerstandslijn staat, die
zoodra de lijn Dunaburg—Wilna bereikt is, is omge
trokken. Bovendien is de Njemen-linie bij lange na
niet zoo sterk als de Narew linie en wanneer deze
laatste den tegenstand voorgoed zal hebben opgege
ven. moet ock Bjelo-stok spoedig vallen. En ook in
het zuiden, bij Kowel, is de nieuwe Russische weer
standslijn zeer zwak. Wij zien de Duitsch-Oostenrijk-
sche legers reeds oprukken naar Kowel. Lukt deze
opmarsch, dan is de nieuwe Russische linie ook in het
zuiden doorbroken
Reeds bereikte de ruiterij Wladimir Wolynski
waarop verharde wegen uitloopen, die het mogelijk
maken zwaar geschut te vervoeren Het Russische le
gerbericht geeft te kennen, dat men reeds op Kovel is
teruggetrokken, een knooppunt van vijf strategische
wegen, dat het geheele verkeer tusschen Brest Lotowsk
en het zuid-oosten van Rusland beheerscht. dat geen
50 kilometer van het Duitsche front verwijderd is en
welks bezit Brest-Litowsk zou isoleeren.
Het is niet'onmogelijk, dat de Russische legermach
ten hier gesplitst worden. Maar wat er ook moge ge
beuren, zeker is. dat de Russen nog niet aan de
Duitsch-Oostenrijksche omklemming zijn ontkomen,
dat zij hun beoogde weerstandslijn nog niet hebben
bereikt en dat hun, daar aangekomen, ook nog groote
moeielijkheden zullen wachten.
Officieele mededeeling van den Duitschen generalen
staf: Het leger van Prins Leopold van Beieren nam
gisteren en hedennacht de buitenste en binnenste for
tenlinie van Warschau, waar de Russische achterhoe
den taaien weerstand boden.
De stad werd hedenochtend door onze troepen be
zet.
In Koerland en Samogitiën sloeg de Duitsche cava
lerie de Russen bij Genaise, Birshi en Oniksjky uiteen.
Hier en bij de gevechten ten O. van Ponjewitsj werden
gisteren en eergisteren 2225 Russen, waarbij 2 officie
ren, gevangen genomen.
De legers van v. Scholz cn v. Galwitz bleven onder
hevigen strijd voortdringen tegen den straatweg
Lomsja—Ostrow—Wyschkoï. De dappere en wanho
pige tegenaanvallen der Russen aan beide zijden van
dien straatweg bleven zonder uitwerking. Twee-en-
twintig officieren en 4840 man werden gevangen geno
men, 17 mitrailleurs buitgemaakt.
Tusschen den Boven-Weichsel en den Boeg wordt de
vervolging voortgezet. Ten O. van den Boeg rukte de
Duitsche cavalerie Wladimir Wolynsk binnen.
Het Oostenrijksche legerbericht luidt:
De lange reeks successen, die dé bondgenooten se
dert den veldslag aan de Doenajetz in Galicië in Mei
j.l. cn in Zuid- en Noord-Polen en de Oostzee-provin-
cies behaalden, is bekroond door de verovering van
Iwangorod en Warschau.
Gisteren bezetten de Oostenrijksch-Hongaarsche
troepen Iwangorod, heden zijn de Duitsche troepen
van het leger van prins Leopold van Bieren de hoofd
stad van Russisch-Polen binnengerukt.
Tusschen den Weichsel en den Boeg drjngen de le
gers der bondgenooten door naar het noorden De
Oostenrijksch-Hongaarsche cavalerie heeft Oestilieg
(aan den Boeg tusschen Groebesiof en Wladimir Wo
lynski) bereikt, de Duitsche Wladimir-Wolynski.
Het Fransche middag-communiqué luidt: Bij Sou
chez gevechten met handgranaten, benevens vrij lievige
artillerie-beschieting in den afgeloopen nacht.
Nogal hevige artillerie-actie bij Tracy-lc-Val en
rondom Vailly (Aisnedai).
In Argonucn gisteren gevechten met handgranaten
bij Marie 1 hérèse en St. 1 iubert.
De afgeloopen nacht was bewogen door geweervuur
en het werpen van bommen van loopgraaf tot loop
graaf, afgewisseld door herhaaldelijk ingrijpen der ar
tillerie.
Op de Maashoogten bij het hooge Bosch deden de
Duitschers een poging om aan te vallen, welke spoedjg
werd ingeperkt.
In de Vogezen artillerie-beschieting, evenals in het
Apremontbosch en bij Eontenelle; de Eransche loop
graven op den Lingekopf worden voortdurend hevig
gebombardeerd
Gisteravond deden de Duitschers hier een uiterst
lieftigen aanval, maar niettemin behielden de Fran-
scheu al hun stellingen, behalve enkele gedeelten van
loopgraven op den Lingekopf.
Het Duitsche legerbericht zegt: In de Vogezen is de
strijd aan den Lingekopf en zuidelijk daarvan opnieuw
ontbrand.
Anders geen gebeurtenissen van beteekenis te ver
melden.
Het Oostenrijksch legerbericht luidt:
Aan het Tiroolsche front hebben alleen in de buurt
van den Kreuzbergpas groote gevechten plaats gehad.
Een gistermorgen begonnen aanval van verscheidene
bataljons van het 92ste Italiaansche inianterie-regiment
op de Nemes-alpen, ten noordoosten van den Kreuz
bergpas, werd bloedig afgeslagen. De vijand trok in
den middag, hier en daar vluchtende, terug naar de
bosschen ten zuiden van de grensbeek Teneinde deze
troepen te ontlasten, trachtte een vijandelijk bataljon
onverhoeds een aanval te doen op een bergstelling
vlak ten noorden van den pas. Maar het werd na een
kort gvecht afgeslagen en verloor ongeveer 100 man
aan dooden
De bataljonscommandant en verscheiden andere offi
eieren vielen in onze handen Onze verliezen in deze
gevechten waren slechts gering.
In de streek van Görz onderhielden de vijanden se
dert gistermiddag weder een vrij hevig artillerie-vuui
op onze stellingen aan he plateau van Doberdo. Toen
vijandelijke infanterie van Sagrado cn bezuiden
Sdraussina uit tot den aanval wilde overgaan, werd zij
door ons artillerievuur uiteengeschoten.
Van de overige fronten geen nieuws.
Lloys bericht, dat het stoomschip „Podtia" gezon
ken is. De bemanning is gered.
Voorts, dat het Engelsche stoomschip „Castello" ge
zonken is; de kapitein en 21 man zijn gered; één man
verdronk.
De trawler „Grinbarian" werd in den grond ge
boord. Vier man van de équipage van 10 koppen zijn
opgepikt en aan land gebracht.
De Fransche kruiser „Chateaurenault" beschoot op
3 Augustus de versterkte haven Adalia (aan de Goif
van Adalia, Klein-Azië), waarbij projectielen buiten de
stad vielen.
Op 30 Juli heeft een vijandelijk luchtschip een bom
geworpen op het hospitaal van Ezine .Klein-Azië, 40
K M van de Dardanellen). De voorgevel van het zie
kenhuis stortte in en een soldaat werd zwaar gewond
MINISTER LLOYD GEORGE AAN HET WOORD.
Minister Lloyd George hield gisteren te Bangor
een rede voor een auditorium, dat uit circa 10.000 per
sonen bestond en zeide, dat hij niet bezorgd was voor
den afloop van he conflict, waarop luide toejuichingen
weerklonken. De donkere wolken in he Oosten behoe
ven geen verschrikking aan.te jagen; ik zie een straal
van hoop aan den duisteren, horizon, n.i. de herleving
van he groote Russische volk. Onze vijanden begrijpen
met, dat hun machtige kanonnen de roestige grendels
verbrijzelen, die Rusland's ziel omkluisterd houden.
(Luide toejuichingen). Het Russische volk maakt zich
achter Warschau vrij van de rotsblokken, die zijn
machtige ledematen dreigden te overstelpen, en be
reidt zich voor met frisschen geest en nieuwe moed
voor een nieuw land. De Oostenrijkers en Duitschers
doen thans voor Rusland, wat hun voorvaderen voor
Frankrijk deden. Zij smeden zelf het zwaard, dat hen
zal vernietigen. (Luide toejuichingen) Zij bevrijden
Rusland Laten zij zich in acht nemen voor hetgeen er
gebeuren gaat. Ik koester er geen vrees voor, hoe de
oorlog zal eindigen (Toejuichingen). Maar het is
onze plicht om ons uiterste best te doen, dit blijkt
iederen dag meer en meer.
UITVOERVERBOD VAN STEENKOOL.
In verband met dé bepaling in het Staatsblad van
den 3den Augustus, verbiedende den uitvoer van steen
kool naar het buitenland, behalve Engelsche bezittin
gen, verneemt Reuter officieel dat die bepaling geen
onderscheid maakt voor neutrale landen waarheen
steenkool zal blijven uitgevoerd worden onder „li
cense".
De bepaling doelt alleen op de geallieerde landen
die nu ook komen onder de voorschriften van de „li
cense" regeling.
DE JAARDAG VAN DEN OORLOG.
Ter gelegenheid van den jaardag der oorlogsverkla
ring hielden Senaat en Kamer plechtige zittingen.
Lr heerschte buitengewone vaderlandslievende
geestdrift toen de presidenten Dubost en Deschanel
verklaarden, dat het de omonstootelijke wil van het
parlement is, de heilige eensgezindheid, die op 4 Au
gustus 1914 werd geproclameerd, te handhaven en het
land een voorbeeld te geven. De vastberadenheid en de
arbeid, die de geheimen waren van de kracht van
Frankrijk, zullen het ook leiden tot de overwinning.
President Poincaré verklaarde in een schrijven het
zich tot een eer te rekenen, zich met de regeering en de
Kamers te kunnen vereenigen, om het volk en het le
ger hulde te brengen en uiting te geven aan hun be
wondering en dankbaarheid. „Toen ik twaalf maan
den geleden", gaat hij voort, „bij de natie op de hei
lige eendracht aandrong, die toen evenals thans
nog de voorwaarde tot de overwinning is, twijfelde
ik er niet aan of aan mijn oproep gevolg zou worden
gegeven. Aleen onze vijanden, die Frankrijk nooit ge
kend hadden, konden meenen, dat hun brutale aanval
hun gemakkelijk zou vallen door onze onderlinge on-
eenigheid. Juist op het oogenblik, waarop zij aankon
digden. dat Parijs ten prooi was aan een oproep,
kreg de hoofdstad een ernstig en kalm voorkomen,
waaruit de rustige vastberadenheid van de gemoede
ren sprak. Door de grootste steden en door de klein
ste dorpen ging een machtige stroom van nationale
verbroedering, waardoor zoowel cmder de bevolking
als in het parlement de burgerlijke geschillen tot het
verleden gingen behooren Werklieden en patroons,
burgers en boeren, het geheele volk richtte zich tegen
den vijand. Deze wil tot samenwerking heeft zich niet
verloochend en niets zal haar doen verflauwen Indien
Duitschland er op rekent, dat de tijd verdeeldheid on
der ons zal.brengen, vergist het zich geweldig, zooals
het zich vroeger vergist heeft. Omdat Frankrijk een
drachtig is, is het groot en sterk; omdat het eendrach
tig is, is het vol vertrouwen en kalm."
De heer Poincaré rekent op de vrijwillige samen
werking van allen, zoodat de gewone loop van het da-
gelijksch leven verzekerd wordt, mede door den steun
van het parlement, dat zelf de volkomen harmonie tus
schen alle politieke partijen belichaamt, zonder welke
men allerlei wanordelijkheden te vreezen zou hebben.
De grootheid van het land blijkt schitterend uit hef
leger, dat door de kem van de natie zelf gevormd is
en dat onmiddellijk begrepen heeft, welk een grooten
strijd het voert voor het heil van ons ras, onze overle
veringen en onze vrijheid. Het leger weet, dat van de
overwinning van Frankrijk en zijn geallieerden de toe
komst van onze beschaving en het lot der menschheid
afhangen Officieren en manschappen stralen steeds
van blijmoedigheid en hoop. Gisteren nog keerden de
verlofgangers, die door hun goede stemming en hun
gerecht vaardigden trots aan hun haardsteden troost
hadden gebracht, met grooter moed en vastberadenheid
naar het front terug. Verblind door zijn hoogmoed
had Duitschland zich Frankrijk voorgesteld al; klein
spoedig ontmoedigd wankelend en niet in staat tot
het doorzetten van zijn plan, om vol te houden. Het
volk en het leger stellen tegenover dit valsche oordeel
ALKHAARSCIE COURANT.
mhh
Duna
Njemen
Narew
