DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN,
Van het oostelijk ooriopterreln.
Van hel westelijk ooriopterreln.
Van lid iuidtlljk ODflngMoonee!.
Broodvoorziening.
No* 191
Honderd
en zeventiende Jaargang.
1915
VRIJDAG 20 AUGUSTUS
Ter see.
DUITSCHLAND.
B® HliË
IteMispii m ffissiiw M pst H.2& HwtaMjt 1® fit po rept frwt# ïetle» «aar plaatsruimte» Brieven fr. t Back- m Handelsdrukkerij iJu HERMs. COSTER«100N, ImÉm CS. Tetóosmr, l
hb m
ALKMAAR, 20 Augustus.
Het belangrijkste nieuws van heden is de inneming
van Nowo Georgiewsk.
Ail komt het bericht geenszins onverwacht, het spoe
dig vallen van een als sterk geldende, goedverdedi-
weade vesting, bij welker overgave, meer dan 20.000
gevangenen in 's aanvallers handen vallen, moet toch
indruk maken.
Tien dagen geleden was het feitelijk nog onzeker of
de Russen voornemens waren in deze vesting stand te
houden, teneinde daardoor troepen te binden en be
lemmerend op den Duitschen opmarsch te werken.
Vijf dagen daarna verzekerde de Russische regeering
(in haar befaamd wordende verklaring van 15 Augus
tus) „Het besluit om Nowo Georgiewsk te verdedi-
den bewijst afdoende, dat het Russische leger zelfs in
.de naaste toekomst niet te lijden zal hebben onder ge
brek aan munitie, aangezien anders die vesting wel
zonder strijd zou zijn overgegeven."
Hieruit blijkt duidelijk, dat de laatste vesting van den
Weichseldriehoek, die ook wel als de laatste Narew-
vestiug wordt aangemerkt, door de Duitschers achter
hun front ingesloten de opmarsch ging ongestoord
zijn gang hardnekkig verdedigd zou worden.
Eu een telegram van de Daily Chronicle van heden,
waarin wordt verteld, dat Kowno viel, doordat de
Duitschers met een z. g. n, snellen aanval, waarbij
groote massa's infanterie onder bescherming van artil
lerievuur vooruitrenden en stellingen innamen, kanon
nen van zeer zwaar kaliber (38 cM.) werden vooruit
geschoven, een fort totaal vernielden en zich in de
daardoor ontstane bres nestelden, eindigt aldus:
„De forten van Nowo Georgiewsk houden het nog
steeds onder het zware artillerievuur uit."
Maar wij wisten Dinsdag, dat het verdedigend leger
dichter op den furtengordel was geworpen, Woensdag
liat een fort en twee tusschenwerken in stormaanval
genomen waren, gisteren, dat er opnieuw twee forten
bestormd waren, en daarom durfden we gisteren ge
rust schrijven „zoodat het bericht van den val van deze
vesting ook elk oogenblik kan komen."
De beteexenis van den val der vesting is vooral, dat
er belegeringstroepen en zwaar geschut vrij komen,
die voor het nog steeds stand houdende Ossowietz en
voor Grodno gebruikt kunnen worden, met welker val,
die slechts een kwestie van dagen zal zijn, Njemen- en
Narewlinie zich geheel en stevig in Duitsche handen
bevinden, hetgeen wil zeggen, dat de Duitschers in ge
val van tegenslag, zich hierop kunnen terugtrekken, ge
lijk ze in het Westen bijv. op de Maaslinie kunnen
doen.
In Rusland moet de zoo spoedige val van Nowo
Georgiewsk wel een zeer diepen indruk maken. Niet
nog, omdat de vesting zoo snel na het besluit der Rus
sische regeering om haar te verdedigen en na de opti
mistische officieele verklaring, is gevallen, maar wijl
er nog een andere Russische vesting is, in welker voor
ste stellingen de vijandelijke troepen in het noorden
reeds zijn doorgedrongen terwijl in het zuiden het
zwaar geschut van den vijand reeds op schootsafstand
van den buitengordel is genaderd Brest Litowsk.
Deze verschanste legerplaats heeft op de Russische le
gers groot aantrekkingskracht uitgeoefend. Zij geldt
voor zéér sterk. Binnen den gordel van twaalf bui-
tenforten ligt nog het machtige centrale werk der ves
ting op een eiland, terwijl de eigenlijke stad 2 K.M.
oostelijk daarachter ligt. Maar zoodia het zware be
legeringsgeschut opgesteld kan worden, een alles over
stelpend en alles vernielend vuur in de fortenlinie kan
worden geworpen, een bres kan worden gebomd, is
het lot der sterkste vesting dra beslist. Samengeperst
om en bij Brest Litowsk, met op een na al de achter-
waartsche spoorwegverbindingen bedreigd of reeds
verloren, met de gevaarlijke Pripet-moerassen, die her
inneringen aan het Oost-Pruisische meren- en moeras
sengebied in het leven roepen, in den rug, kan de posi
tie van de Russische legermacht zonder overdrijving
hachelijk worden genoémd. Het verdere verloop der
krijgsverrichtingen, dat zal leeren, of de Russen aan de
alom dreigende gevaren nog weten te ontsnappen, lan
wel of zij deels oi grootendeels uiteengeslagen zullen
worden, mag inet spanning worden afgewacht.
Ook wat de Daily Chronicle over den stand van za
ken zegt, doet zien, dat er in de komende dagen veel
op het spel staat. „In strategisch opzicht is Brest Li
towsk van onmetelijk belang, aldus dit blad. Werd het
onhoudbaar, of moest het door verovering vallen, dan
zouden de Duitsch-Oostenrijksche legermachten erin
geslaagd zijn, een groote wig te drijven tusschen de
Russische legers van het noorden en van het zuiden
De troepen van den Tsaar zouden dan door de Pripet-
moerassen verdeeld worden in twee afzonderlijke groe
pen. Dit is blijkbaar het doel der Duitsche strategie.
De Russen hebben zoo uitstekend tijdens hun langen
en vermoeienden terugtocht gevochten, dat zij dit plan
misschien kunnen doen mislukken. Maar zoowel te
Wilna als te Brest is de stand van zaken voor onzen
dapperen bondgenoot vol gevaren Indien een aflei
ding op het westelijk oorlogstooneel den Russen ver
lichting zou kunnen geven, zou zij ongetwijfeld wor-
den ondernomen. De bevelhebbers van deverbonden
machten zijn de beste beoordeelaars van den tijd.
waarop een krachtig offensief kan worden onderno
men. Intusschen blikken we naar het Gallipoli-schier-
ei!and, waar er hoop is cp een spoedig succes, dzt
Rusland verlichting en aanmoediging zou brengen
Het forceeren der Dardanellen en de val van Konstan-
tinopel zou van veel meer belang zijn, dan de inne
ming van Warschau. Het zou het aanzien van den
oorlog wijzigen. Maar wij zijn nog een heel eind van
Konstantinopel en de weg daarheen is niet gemakke
lijk. In trouwe, geen leger heeft een moeielijker taak
gehad, dan is toegevallen aan de troepen onder bevel
van Sir lan Hamilton. In verhouding tot de moeie-
lijkheid der taak zal de eere van haar succesvolle ver
vulling zijn."
Van het pas ontvangen Russische communiqué dient
vermeld, dat de Russische schepen, die den ingang van
den golf van Riga beschermen, na een gevecht op een
dichter bij de kust gelegen stelling terugtrokken, ten
gevolge van de aanzienlijke overmacht van de Duitsche
vloot. Is die ovennacht inderdaad zoo groot, dan zal
de Duitsche vloot ook weldra Riga van de zee uit kun
nen bedreigen. En Riga alleen?
De Engelsche minister van oorlog lord Kitchener tn
zijn Fransche collega, de heer Miilerand, hebben het
Fransche en het Engelsche leger geïnspecteerd en re
devoeringen gehouden. De Fransche minister zeide
o.a.„De vijand zelf, wijs geworden door een jaar
oorlogvoeren, koestert niet meer de verwachting ever
onze legers te zullen zegevieren. Niet op het slag
veld schijnt hij zijn succes te zoeken. Reeds brengt hij
zijn gewone praktijken in toepassing om bij de neutra
len en zelfs bij oorlogvoerenden zwakheid en vredesbe-
toogingen uit te lokken. Maar het Fransche volk en
parlement zijn ovenals de regeering meer dan ooit be
sloten om de wapens slechts op te steken op den dag,
dat het door ons gestelde doel zal zijn bereikt. En in
dien de weg daartoe lang is. zoo is de prijs, weike ons
daar wacht, groot genoeg om ons allen de moeilijkhe
den en ellende goed te maken, van dien weg, aangezien
hij de bevrijding der wereld brengt."
Lord Kitchener antwoordde, dat hij, na het schitte
rende leger van generaal Joffre gezien te hebben, meer
dan ooit de zekerheid had gekregen, dat de overwin
ning zou worden behaald. Tenslotte gaf hij nogmaals
de verzekering, dat Engeland vastbesloten was met aile
kracmen Frankrijk als een trouwen bondgenoot te
heipert en tot het einde vol te houden.
Ter zee zijn een heele reeks schepen door Duitsche
onutrzteërs in tien grond geboord. Ook een Engel
sche onderzeeër. Maar bovendien de groote paketboot
Arabis van de White Star Line. De passagiers (waar-
ondei Amerikanen) cn de bemanning zijn gered, vol
gens sommige berichten, terwijl er volgens anders vijf
of zes van wie één Amerikaan, omgekomen zouden
zijn In verband met den stand der Duitsch-Ameri-
kaansche onderhandelingen is het natuurlijk van be-
tcekenis of'er al dan niet een Amerikaan is omgekomen
Tijdens het schrijven van dit overzicht krijgen we het
bericht, dat volgens het bureau der lijn 8 man zijn om
gekomen, van wie vier Amerikanen.
V oorts zijn getorpilleerd: De Engelsche stoomsche
pen Maggie, Serbuiu (220 Ütou), Duusley (5000 ton),
baron Erskine (5500 ton), Restormel (3000 ton), bene
vens de Noorsche Magda (110 Oton).
Terwijl de Duitsche Keizer naar Nowo Georgiewsk
is vertrokken om den aanvoerder van den aanval, gene
raal von Beseier (dezelfde die Antwerpen nam?) en
de troepen dank te brengen, is de Duitsche Rijksdag
vcor een „Kriegstagung" bijeen gekomen. De Rijks
kanselier heeft Duitschland nog eens verdedigd tegen
over de Engelsche en Russische politiek en den stand
van zaken op de oorlogsterreinen uiteengezet. Het be
langrijkste, dat de Rijksdag te doen heeft, is een supple-
toire begrooting aan te nentcn, waarbij weer 10 milli
ard wordt gevraagd voor de oorlogvoering.
Officieel wordt uit het Duitsche groote hoofdkwar
tier gemeld
Legergroep-Von Hindenburg: Bij de inneming van
Kovno weiden rtog 30 officieren en 3000 man gevan
gen genomen.
Onder den druk van de inneming van Kovno ont
ruimden de Russen hunne stellingen bij Kalwarja-Soe-
.walki. Onze troepen vervolgen den terugtrekkenden vij
and.
Meer naar het zuiden overschreden de Duitsche troe
pen den Naref, ten westen van Tykozin, waar 800 Rus
sen werden gevangen genomen.
Het leger van generaal Von Gallwitz ging in ooste
lijke richting voort. Ten noorden van Bjelsk werd de
spoorweg Bielostok— Brest-Litowsk bereikt. 2000 Rus
sen werden gevangen genomen.
In het gebied ten N.O. van Novo Georgiewsk gingen
onze troepen over de Wkra. Twee forten van het noor
derfront werden bestormd. Meer dan 1000 gevangenen
en 125 kanonnen vielen in onze handen.
Legergroep-prins Leopold van Beieren: De linker
vleugel dreef den vijand vechtend voor zich uit, en be
reikte gisteravond de streek westelijk en zuidwestelijk
van Meleitschizy.
De rechtervleugel, die bij Melnik over den Boeg ruk
te, dreef de Russen uit de versterkte stellingen ten N.
van dc rivier, en drong verder voort.
Legergroep-v. Mackensen. Tusschen Nemercf en Ja-
nof trokken de troepen over den Boeg.
Voor Brest—Litowsk dringen de Duitsche troepen
bij Rokitno, ten Z O. van jancf, in de voorste stellin
gen der vesting.
Ten O. van Wlodawa vervolgen onze troepen den
verslagen vijand Onder den druk van onzen opmarsch
ontruimden de Russen den oostelijken oever van den
Boeg, ook boven- en benedenstrooms Wlodawa. Hij
wordt overal vervolgd.
Het rapport van den Ocstenrijkschen gertera'en staf
luidt:
De onder bevel van aartshertog Jozelf Ferdinand en
van generaal v. Kövess staande O -H. strijdkrachten be
vechten ten noorden van Janof en Konstantinopel den
overgang van den Boeg, Niemirof en andere plaatsen
aan den noordelijken oever werden bestormd. De vij
and is teruggeworpen; de vervolging wordt voortge
zet.
De insluitingstroepen om Brest Litowsk, in welker
centrum divisies van generaal v. Arz staan, ontnamen
den vijand' eenige vooruitgeschoven veldversterkingen
Bij Wlodimir-Wolynski en in Oost-Galicië niets
nieuws.
Het Frartsch legerbericht luidt:
Een krachtige en wederzijdsche artillerie-beschieting
had plaats in de Argonnen, Champagne, het bosch van
Apremont, La Louvière en Vauxferry, eveneens in het
Priesterbosch, in de omstreken van Tiet Croix-dcs Car-
mes en aan het front bij Seille.
Aan het front in Artois hecrscht groote levendigheid.
Een Fransche aanval bracht ons in het bezit van een
sterkte aan den weg BcthuneAtrecht en aan den weg
Ablaing—Angres, waar de Duitsche stelling in de
Fransche linie vooruitsprong. Verschillende Duitsche
tegenaanvallen werden afgeslagen.
De mijnenstrijd werd op een groot aantal punten
voortgezet. Bij Beuvraigncs, ten Z. van Roye, verniel
de de ontploffing van een Fransche mijn den Duitschen
sappe-arbeid.
Hevige artilleriebeschieting tusschen Oise en Aisne,
in den sector van Bailly, evenals op de plateau's van
Quennevières en Nouvron.
In de Argonnen bracht de Fransche artillerie het
vuur der Duitsche batterijen en bommenwerpers, bij
Fomtaine-aux-Charmes en in den omtrek van* Marie-
Thérèse tot zwijgen
In de Vogezen werd de hevige strijd om den Linge-
kopf voortgezet De stelling, die de Franschen ver
overden op den Sonderaach-top, werd behouden, on
danks de hevige beschieting. De Franschen maakten
zich meester van een nieuwe Duitsche loopgraaf op
den top van Schratzmannele, en maakten eenige gevan
genen.
Officieel wordt uit het Duitsche groote hoofdkwar
tier gemeld
Tusschen Angres en Souchez deed de vijand gister
avond en den geueeien dag door artillerievuur voorbe
reiden aanval. Hij drong door op enkele plaatsen in
onze voorste ioopgraveniinie en heeft in het midden
daarvan nog een gedeelte bezet. Op cie overige ge
deelten is Hij er echter reeds uitgeworpen. In de V o-
gezen hernieuwde de vijand gisieren zijn aanvaiien ten
N van Munster, tegen onze stellingen aan den Linge-
Kopi en Schratzmauneie.
Nadat hij in enxete onzer loopgraven op den Linge-
kopf gedrongen was, is de vijand overal weer terugge
slagen. Bij Scnratzmannele duurt de strijd nog voort.
DE STRIJD AAN DE DARDANELLEN'.
Generaal fan Hamilton rapporteert;
De laatste operaties op Gaiiipolt bestonden in aan
vallen tegen de vijandelijke stellingen in het zuiden en
het westen, waar de Australiërs en N.-Zeelanders
staan, en in een nieuwe landing van aanzienlijke strijd
krachten in de Soevlabaai.
Uit verklaringen van gevangenen blijkt, dat de Tur
ken aanzienlijk versterkt waren om krachtige aanvallen
op ons te doen en dat onze aanval ongeveer 24 uur oen
hunne vóór was. Dientengevolge was-de strijd zeer
hevig en waren bij beide partijen de verliezen zeer
groot.
De ontscheping in de Soevlabaai was door de vloot
goed voorbereid en werd goed uitgevoerd; maar, niet
tegenstaande de Turken hun grootste kracht ontwikkel
den tegen de Australiërs en N.-Zeelanders, konden on
ze troepen van Soevla geen aanmerkelijk eind vooruit
komen vóór dat de vijand er in slaagde sterke reserven
aan te trekken, waarmede hij onzen opmarsch tot staan
bracht.
,In de laatste week werden de veroverde stellingen
overal versterkt
Het moreel van de troepen is uitmuntend.
SCHEPEN GETORPILLEERD.
Getorpilleerd is het stoomschip Arabit, groot 10.000
ton, gebouwd in 1903, toebehoorende aan de White
Star Line.
Uit Londen wordt hieromtrent gemeld: „Arabic"
vertrok Woensdag van Liverpool naar Niew-York en
werd Donderdag om kwart over negen zonder waar
schuwing getorpedeerd. Er waren geen le klas pas
sagiers aan boord in het geheel 170 3e klasse-passa
giers en ongeveer 250 man bemanning.
Vele passagiers waren Amerikanen.
De „Arabic" is in elf minuten gezonken. Een sloep
nam de reizigers en bemanning van elf booten aan
boord en is nu op \yeg naar Queenstown. Het weder is
goed, de zee kalm. Officieel is vastgesteld dat 375
menschen zijn gered. Het lot van 48 anderen is nog
onbekend.
Voorts zijn getorpilleerd: de „Grodno" van de. WiT
De BURGEMEESTER vaa ALKMAAR brengt
ter kennis van belanghebbenden
dat, ingevolge een ontvangen sdirij'ven van Z.E.
den Minister vaa Landbouw. Nijverheid en Handel,
de verwisseling van brvtttl- eu meelkaarteu,
liiet meer door de bakkers era neelltmude<
laren, dacJi uUsinileml door de bonders
van die kaarten moet gesekieden
dat mitsdien belanghebbenden zeiven of wel een
hunner huisgenooten,'die kaarten ter verwisseling
nioe'.en aanbieden op Dinsdag 31 Augustusa.a.,
en dat de verwisseling dier kaarten voortaan
niet meer ter Secretarie, doch in het perceel Hont-
til 1« (voormalig ksntoór van den kaashande
laar HENNEMAN) za! plaats hebben, welk kantoor
daartoe dien .dag geopend zal zijn van 9I en van
2 tot 5 uur.
De Burgemeester van Alkmaar,
O. RIPPING.
son iijn (2000 ton, gebouwd in 1912), de „Thornfield"
(450 ton, gebouwd in 1913), de Serbino, 2200 ton,
de „Magie," ook beide van de Wilson lijn, de „Dun-
stey" (5000 ton, gebouwd in 1913) de Noorsche „Mag
da" (1100 ton, gebouwd in 1906).
De Rijksdag is gisteren geopend met een rede van
den president die o.a. zeide:
Terwijl wij in het westen onwrikbaar het verkregene
vasthouden en aan de Dardanellen en de Italiaansche
grenzen de aanvallen te pletter slaan tegen de dap
perheid van onze heldhaftige troepen (bijval), brengt
tiet tweede oorlogsjaar ons en onze bondgenooten in
het oosten successen, welke grenzen aan het fabelach
tige, (Levendige bijval.) Wij danken daarvoor God
(bijval), den keizer, onze geniale aanvoerders en die
van onze bondgenooten (bijval). Wij danken officie
ren en soldaten (bijval) en het rijksbestuur, die allen
de hun gestelde taak vervullen (bijval). Aan het
geen in het volk omgaat heeft de keizer in zijn mani
fest van 31 Juli uiting gegeven. Zijn plechtige en ern
stige woorden, vervuld van den geest van Duitsche
waarheidsliefde, van innig vertrouwen op innerlijke
kracht en van hechte nationale eensgezindheid hebben
overal, waar Duitschers wonen, levendigen weerklank
gevonden.
Een jaar geleden heeft het Duitsche volk, in vertrou-
ven op God en op de kracht van het rijk, zich vast aar
eengesloten geschaard om den keizer en de verbondt
regeeringen, teneinde in dezen voor iederen Duitsche
heiligen oorlog een vrede te bevechten, die voor al.
volkeren den weg zal banen vooi vrije beschaving eu
outwikkeiing en voor het Duitsche volk de toekomst
zal verzekeren, tegen alle vijanden, tegen alle geva
ren. (Bijval.)
Vervolgens sprak de Rijkskanselier, die den toestand
aldus samen vatte
Sinds de laatste zitting zijn weder grootsche dingen
gebeurd. Alle met doodsverachting en met geweldigen
inzet van menschenlevens ondernomen pogingen van
de Franschen om ons westfront te doorbreken, misluk
ten door het uithoudingsvermogen van onze dappere
troepen! (Bijval.) Italië, dat het begeerde vreemde
goed gemakkelijk dacht te veroveren, werd tot dusverre
schitterend afgeslagen, niettegenstaande de numerieke
overmacht eu de meedoogenlooze opoffering van men
schenlevens. Onwrikbaar houdt het Turksche leger
stand aan de Dardaneiien. (Bijval). Waar wij het of
fensief namen, versloegen wij den vijand en wierpen
hem terug. (Bijval). Wij bevrijdden met de verbonden
troepen bijna geheei Gaiicië, Po.en, Lithauen en Koer
land van ue Russen. (Bijval). Ivvangorod, Warschau,
Wovno vielen. Ver in s vijand» iand vormen onze li
nies overal een stevigen muur; sterke legeis hebben wij
ter beschikking om nieuwe slagen toe te brengen. (Bij
val Fier en zonder vrees, vet trouwend op onze dappe
re troepen kunnen wij de toekomst tegemoet zien. (Le
vendige bijval).
Te midden van de oorlogsverschrikkingen gedenken
wij dankbaar de krachtdadige menschenlieide, welke
de naburige neutrale staten betoonden bij den terug
keer van burgers uit het vijandelijke buitenland en bij
de uitwisseling van krijgsgevangenen (Bijvai). Neder
land wijdde reeds ten tweeden male den uit Engeland
terugkeerenden zwaargewonden offer- en-hulpvaardig
de noodige zorg. (Bijval).
Ik breng dat volk den innigen dank van de Duitsche
nat'e. (Bijval) Ik voeg daarbij een woord van bijzon
deren dank voor den Paus (bijval), die het denkbeeld
van de uitwisseling van gevangenen en zoo vele wer
ken van menschenlieide gedurende den oorlog voort
durend steunde en zich bijzonder verdienstelijk heeft
gemaakt bij verwezenlijking ervan.
Spreker maakte gewag van de voorstelling alsof
Duitsch'and den oorlog zou hebben voorbereid terwijl
de tegenstanders in onschuldige liefde voor den vrede
niet gereed waren. Hij stelde daartegenover de oor
logszuchtige artikelen,'welke de Russische minister van
oorlog in het voorjaar van 1914 liet publiceeten, waar
in werd gezegd, dat het leger volkomen gereed was,
wees er op, dat Frankrijk Rusland geld leende voor be
wapening en dat Engeland rekende op het gereedzijn
der bondgenooten.
In verband met de Engelsche insluitingspoütick zei
de de heer v. Bethmann irlollweg:
Er zijn kringen, welke mij politieke kortzichtigheid
verwijten, omdat ik steeds weder beproefde den weg te
banen tot overeenstemming met Engeland.
Ik dank God. dat ik het deed. Het is duidelijk, dat
deze menschenmoordende wereldbrand had kunnen
worden voorkomen, wanneer een oprechte op vrede ge
richte overeenstemming met Engeland tot stand ware
gekomen.
Over de onderhandelingen met minister Haldane (in
het voorjaar van 1912) zeide spreker:
Haldane vroeg mij of wij, wanneer wij den rug tegen
Engeland gedekt hadden, niet Frankrijk op het lijf zou
den vallen en het vernietigen.
Ik antwoordde, dat de vredespolitiek, welke Duitsch
land ruim 40 jaar gevoerd had, ons eigenlijk voor zulk
een vraag moest vrijwaren.
Wij hadden, indien wij roovcrsplannen koesterden,
de schoonste gelegenheid gehad tijdens den Boeren-
~T