DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Van let oostelijk eerlagsterreln.
Van liet westelijk oorlogsterreln.
Paardenmarkt
op Maandag 6 SspteÉer 1915.
iNo. 196
Honderd en zeventiende Jaargang.
1915
0111A. JWwMwfr ft apt pMt Mh «aar pteatsniwe. trinet fr. R. f. fee»- en MeMnttol li. HERSIs. COSTEBSMB, tsnrtasCI. TeMnm.!
MAANDAG 2» AUGUSTUS
Ter zee.
NEDERLAND.
te ALKMAAR
ALKMAAR, 23 Augustus.
De twintigste is liet niet de zooveetete? oor
logsverklaring is er.
Italië iieeft Turkije den oorlog verklaard. Met was
haast wel te voorzien, dat Italië niet alleen met Oos
tenrijk krijg zou blijven voeren. Blijkbaar heeft het
tegen het odium van de oorlogsverklaring opgezien en
daarom zoo lang geaarzeld. Maar tenslotte is de
knoop doorgehakt, is een aanleiding gevonden om het
vredesverdrag van 1913, te Lauzanne gesloten, te ver
breken Tripolis leverde 't voorwendsel. Of de Itali
anen met evenveel geestdrift tegen de Turken als on
langs tegen de Oostenrijkers ten strijde zullen trekken,
mag betwijfeld worden. Immers de Italiaansche krijgs
verrichtingen tegen Oostenrijk hebben tot dusverre
heel weinig resultaten bereikt. Men zal eigenlijk wei
nig hoepen kunnen missen. Nu de Russen in den klem
zitten zullen de Italianen wel mee moeten vechten aan
de Dardaneilen. Over zee zal het troepen moeten
transporteeren, die zullen moeten landen, hetzij in aan
sluiting met de Engelsche en Fransche strijdkrachten,
hetzij elders op de Turksche kust, hetzij in Klein-Azië.
Maar de Turksch-Duitsche legerleiding heeft tijd ge
noeg gehad om zich in acht te nemen voor alle ge
beurlijkheden! Het altijd betrekkelijk kleine Italiaan
sche expeditiekorps zal wel evenmin verandering in
den stand van zaken op dit oorlogstooneel kunnen
brengen als de Italiaansche vloot, want het i* niet aan
te nemen, dat de Italiaansche kanonnen met meer suc
ces zullen schieten op de Turksche stellingen dan de
F ransch-Engelsche.
Het meedoen van Italië is echter vooral een diploma-
tike daad. Het kan allicht van invloed zijn op de ko
mende beslissingen op den Balkan, die van meer be
lang zijn. In Griekenland is de heer Venizelos er in
geslaagd een kabinet samen te stellen, er moei volko
men overeenstemming zijn bereikt met den Koning en
de Duitsche pers mag beproeven ons te doen geloo-
ven, dat de heer Venizelos thans tengevolge de krijgs
verrichtingen in Polen heel anders tegenover de ver
bondenen staat dan voorheen en van geen prijsgeven
der Grieksche neutraliteit wil weten, zco maar aanne
men doen we dit natuurlijk niet. Als het potje, dat de
verbonden mogendheden in den Balkan op het vuur
zetten, werkelijk aan het koken gaat, dan zou het er
voor Turkije en zijn bondgenooten Duitschland en
Oostenrijk bedenkelijk gaan uitzien, dan zou de for
ceering der Dardaneilen een feit kunnen worden en
Rusland weer munitie kunnen krijgen.
Inmiddels verzekert de „Times", dat de verbondenen
geen grenzen stellen aan de offers, die ze voor de ge
meenschappelijke zaak willen biengen en meldt de
„Daily Mail" uit St. Petersburg, dat minister Sasonoff
verklaarde, dat de herhaalde pogingen van den vijand,
om besprekingen over een afzonderlijken vrede te ope
nen, zoowel door Frankrijk als door Rusland beslist
waren afgewezen.
In Frankrijk, waar een minister-crisis dreigde, zijn
de besprekingen verdaagd tot a.s. Donderdag. Uit de
verdedigingsrede van den minister van oorlog Mille-
rand stippen wij aan, dat hij sinds October verplicht
was geweest tweederden van het hoogere personeel
van zijn departement te vervangen, hetgeen hij in stilte
had gedaan.
Van Amerika valt nog niets bijzonders te melden.
De berichten brachten geen mededeelingen over
groote veranderingen op het Oostelijk oorlogsterrein.
De Duitschers blijven voortgang maken en krijgsge
vangenen nemen, de Russen zijn met hun officieele me
dedeelingen thans zoo ver, dat zij verklaren, sinds 20
Augustus geen directe berichten uit Nowo Georgiewsk
ontvangen te hebben en uit berichten van vliegers af
leiden, dat er geen hoop is, dat de vesting langer te
genstand zal kunnen bieden. Deze voorbereiding toont
welk een tegenslag de spoedige val voor de Russen is.
Van Duitsche zijde hebben we thans ook iets verno
men van de actie in de golf van Riga. Duitsche kleine
re schepen zijn in de golf doorgedrongen en hebben
daar geschermutseld met kleinere Russische schepen,
waarbij over en weer een paai torpedobooten verloren
gingen. Het Russische communiqué meldt, dat de
Duitsche schepen de golf alweer verlaten hebben. Tot
bezetting van Dunamunde, de vesting voor Riga, is
het dus niet gekomen
Van het Westelijk oorlogstooneel zij aangestipt, dat
van Enge lsche oorlogsschepen, die ongeveer ter
hoogte van Knocke lagen, zwaar kanongebulder is
waargenomen.
Getorpilleerd werden sinds onze vorige opgave: de
Engelsche ,Cober" (3100 ton), „Dagertan" (2700 ton),
en de „Windor", terwijl de „William Dawson" (300
ton) in de lucht is gevlogen.
DUITSCH LEGERBERICHT.
(Officieel uit het Duitsche Groote Hoofdkwartier ge
meld. Groep van Hindenburg: Het leger van generaal
van Eichbom maakte ten oosten en tenz uiden van
Kowno opnieuw vorderingen. Bij de bestorming van
een stelling tcs oorden van het Zuwinty-meer werden
750 Russen gevangen genomen.
Het aantal der Russen, gevangen genomen in de
gevechten ten westen van Tvkozin, is geklommen tot
meer dan 1100
Het leger van generaal v. Gailwitz dringt ten zui
den van den Naref over den spoorweg Bialystok-Brest
voort. In de beide laatste dagen zijn 13 officieren en
meer dan 3550 man krijgsgevangen gemaakt.
Groep van prins Leopold van BeierenOnder zege
rijke gevechten overschreed de legergroep gisteren "de
spoorlijn Kleszosel Wyseke—Litowsk. Duitsche troe
pen wierpen hedenochtend den vijand, die opnieuw een
gevecht begon, uit zijn stellingen. Meer dan 3000 man
werden gevangen genomen en een aantal machinege
weren buitgemaakt.
Groep-Von Mackensen: De aanvallen der Duitsche
en Oostenrijksch-Hongaarsche troepen aan de sectoren
van den Koterka, den Roelwa en den Boeg boven Og-
rodnik en aan den benedenloop van de Krsna vorde
ren goed.
Van het zuidwestelijk front Brest-Litowsk niets
nieuws.
Bij en ten noordwesten van Prszeza (ten noordoos
ten van Wlodawa) duren de gevechten voort.
Het Russisch legerbericht luidt:
De vijand verloor twee torpedobootjagers. Een En
gelsche duikboot torpilieerde een Duitsche kruiser,
Tusschen Riga en de Beneden-Wilija geen wijziging
van den toestand.
In de richting van Kovno houden onze troepen het
vijandelijk offensief tegen op de wegen naar Koche-
dary.
Tusschen Naref en Boeg op het front Ossowietsj-
Bielsk-Wysbko-Litowsk kwam op 19 en 20 Augustus
geen belangrijke wijziging in den toestand. Onze troe
pen sloegen een reeks bijzonder hevige aanvallen bij
Bielsk af, weike den vijand op geweldige verliezen te
staan kwamen.
Aan den Boeg bij Brest-Litowsk geen verandering.
Bij Nowo Georgiewsk had een hevig gevecht plaats
in den nacht van 20 Augustus. De Duitschers doen een
aanval op de citadel, gelegen op den rechteroever van
den Weichsei.
Elders geen wijziging.
Het Fransche legerbericht luidt:
in Artois betoont de beiderzijdsche artillerie groote
bedrijvigheid.
in de stretk van Noulette in den sector Neuvilie ten
noorden van Souchez werd een aanval van een niet
sterke Duitsche legermacnt geiuakkelijsc en 6nel tot
staan gebracht,
in de streex van het Labyrinth wordt het gevecht
met zware granaten voortgezet.
Ook wordt vrij hevig gevuurd in de streek van Raye
Lasstgnv, in de Aisne-vahei en in Champagne.
De Dmtscners hebben een veertigtal granaten ge
worpen op Reims; daar werd echter slechts één. per
soon gewond.
Een bommengevecht aan het front Perthes—Beau
Sejour.
In de Argonnen openden de Eranschen een kracht
dadig vuur op de loopgraven der Duitschers, nadat
deze Vauquois hadden beschoten.
In de Vogezen deden de Duitschers een aanval op
de Fransche stellingen op den Sondernach-topzij
werden eciiter totaal teruggeslagen.
Op het terrein, op 18 dezer in deze streek gewon
nen, telden de Franschen ongeveer 100 lijken van
Duitschers.
In de streek van Dammersweiler vernielde ons ge
schut de stellingen der Duitschers en bracht het ver
scheiden munitie-dépóts tot ontploffing.
Het Duitsche legerbericht verklaart enkel, dat de
toestand dezelfde is gebleven.
1 lei Oostenrijkscli legerbericht zegtDe troepen van
generaal Von Koevess wierpen den vijand opnieuw uit
verscheiden stellingen en dreven hem over den van
Brest-Litowsk naar Bielsk loopende spoorweg.
Het leger van aartshertog Joseph Ferdinand heeft
onder opnieuw aangevangen gevechten terrein gewon
nen bij Wysoks en Letowsk. Hier zoowel als ten westen
van Brest-Litowsk en Wlodawno biedt de vijand aan
de voornaamste dringende bondgenooten hevigen te
genstand.
Tusschen Wladimir Wolynski en Tsjernowitz is de
toestand dezelfde gebleven.
GEWONDE KRIJGSGEVANGENEN.
Dinsdagavond worden per extra-trein te Vlissmgen
weer een aantal gewonde Engelschen verwacht, die
Woensdagmorgen per mailboot naar Engeland gaan.
Donderdagavond zullen te Vlissmgen per mailboot
gewonde Duitschers aankomen, die per extra-treein
naar Duitschland doorrreizen.
Het Nederlandsche Roode Kruis zal ook bij het ver
voer van deze gewonden haar hulp verleenen.
KON. NATIONAAL STEUNCOMITé
De een en vijftigste lijst van bij het Kon. Nat. Steun
comité 1914 ingekomen bijdragen van 1 tot en met 7
dezer wijst aan een totaal van 105.962,09%. Het
totaal der vorige lijsten bedroeg 2,551,433,97. Te
zamen dus 2,657,396,06%.
OORLOGSTRAGEDIE.
Op aanraden van haar familie was ze van haar
woonplaats in een Duitsch stadje vertrokken naar Am
sterdam. Ginds in haar „Heimat" werd het meisje
steeds zwaarmoediger. Ieder huis, ieder boom, herin
nerde aan haar boers met wie ze had gespeeld en gera
vot en van wie thans reeds twee waren gesneuveld, ge
len ergens in de wijde vlakten van het Oosten.
In Amsterdam knapte het meisje weder eenigszins
op vertelt het Hbld, De familie deed al het mogelijk
om haar afleiding te bezorgen. Een lichte blos begon
weder aan haar wangen te kleuren
Tot eenige weken geleden Toen ontving ze een brief
van haar jongsten broer waarin deze mededeelde dat
ook hij was opgeroepen om naar het front te vertrek
ken. En, nietwaar, hij rekende er vast en zeker op ge
zond terag te keeren, doch men kon niet weten
Van dat oogenblik af verviel bet meisje weder in
haar vroegere zwaarmoedigheid en in een van die
buien sprong zij het venster uit. Zieltogend werd de ar
me vrouw opgenomen.
Neen, niet alleen op de slagvelden vallen de offers
van den verschrikkelijken krijg.
EEN NIEUW SOORT LUCHTSCHIP.
Door den schipper van den IJmuider stoomtrawler
„Dahlia" werd bij binnenkomst gerapporteerd, dat hij
een nieuw soort luchtschip gezien had, dat, hoewel in
vorm op een Zeppelin van het bekende model gelij
kend, van veel'Trieiner afmeting was; het had een gele
kleur.
Blijkbaar deed dit luchtschip als verkenner dienst,
want het werd op eenigen afstand door een grooten
Zeppelin gevolgd.
STADNIEUWS.
Mr. H. BOELMANS TER SPILL, t
Hoewel sinds langen tijd ernstig ongesteld, is he
dennacht nog plotseling hier ter stede mr. H. Boel-
mans ter Spill overleden.
Herman Boelmans ter Spill werd den 26sten Sep
tember 1855 te Sappemeer geboren. Na de Rijks Hoo
gere Burgerschool te Groningen te hebben afgeloopen,
deed hij het toelatings-examen tot de Universiteit en
promoveerde enkele jaren daarna aan de Groningsche
hoogeachool tot doctor in de rechtswetenschappen. In
1883 vestigde hij zich hier ter stede als advocaat. April
1896 werd hij benoemd tot agent van de Neder
landsche Bank. In 1890 was hij gekozen tot lid van
den gemeenteraad, in 1901 tot wethouder. Toen hij het
vorige jaar in verband met zijn gezondheidstoestand
beide betrekkingen neerlegde (in de raadsvergadering
van 28 October kwam zijn ontslag-aanvrage als wet
houder in. in die van 25 November die als raadslid en
ambtenaar van den burgerlijken stand) had hij het
mandaat als raadslid 24 jaar, dat van wethouder 13
jaar vervuld. 1 lij bleef voorzitter van den Raad van
Beroep voor de personeele belasting, welks laatste ver
gadering, hij onlangs nog bijwoonde.
Wat hij als wethouder en als raadslid m een voor
deze stad moeielijke periode van ontwikkeling is ge
weest. hebben wij onlangs nog eens uiteen gezet.
Gaarne hadden wij gezien, dat het den heer Boelmans
ter Spill èn de gemeente gegeven waren geweest, dat
hij ook buiten het gemeentebestuur zijn rijke ervaring
tfn goede had kunnen laten komen aan de gemeente
zaken Het heeft helaas niet zoo mogen zijn de
meerdere rust heeft hem niet bet zoozeer gewenscliie
herstel kunnen brengen.
Lieten zi;n verantwoordelijke betrekking en de beide
zooeven genoemde functies hem niet zoo heel veel tijd
voor het vereenigingsleven over, van de plaatselijke af-
deeling van de vereeniging tot opvoeding van ha'f ver
weesde, verwaarloosde- of verlaten kinderen in het
huisgezin was hij vele jaren voorzitter, terwijl hij in
het politieke leven hier lang een leidende rol heeft ver
vuld zoowel in de liberale kiesvereeniging Eensge
zindheid", in welker vergadering ziin woord een zeer
bii7onder gezag had. al in de centrale liberale kiesver
eeniging voor de Provinciale Staten En hoewel hij dus
in de politiek op den voorgrond trad, had de heer
Boelmans ter Soill ook onder zijn tegenstanders wei
nig vijanden daar hij voor een eerlijke overtuiging
eerlijk opkwam. Zijn wel-overwogen adviezen, altijd
met een rustige zekerheid gegeven, zullen velen ten
goede zün gekompn. Want in tal van aangelegenheden
was de heer Boelmans ter Spill veler betrouwbare
raadsman en menigeen, die in stilte tot hem ging. zal
zijner met groote erkentelijkheid blijven gedenken.
GESLAAGD.
Voor het 1.1. Zaterdag te 's-Gravenhage gehouden
examen Fransch M. O., acte A, slaagde o. m. mej. M.
Dorbeck, alhier
ANTI-KERMISVERGADERINGEN VOOR
MILITAIREN.
Men weidt ons:
Zaterdag-avond 1.1. werd door de eenvoudig, maar
smaakvol met planten versierde bovenzaal van het ge
bouw „de Unie" aan de Koorstraat de eerste van bo
vengenoemde vergaderingen gehouden, welke uitgaan
van een comité dat zich gevormd heeft uit de besturen
van de beide Milit. Tehuizen aan de Laat en de Oude
gracht.
De leider der bijeenkomsten, de heer K. Haytema,
opende de vergadering met een kort gebed, waarna
door de aanwezigen een Psalmvers werd gezongen.
Hierna ontving de Weleerk. Heer Ds. H. E. Vinke
gelegenheid tot het uitspreken van een openingswoord.
ZEervv. Heer wees in de eerste plaats op het vele
goede, dat, ook in Alkmaar, nu reeds een jaar lang
voor de militairen gedaan is en noemde daarna als
doel van deze bijeenkomsten; hun niets, iets beters te
geven, dan wat de kennis, die, helaas! dit jaar zal
doorgaan, hun geven kan. Deze biedt groote verlei
ding; daartegenover zal hier in muziek, zang, levende
beelden en voordrachten een gepast genot geschonken
worden. De grondtoon zal zijn ernst; evenwel geen
somberheid, die gezonden humor zou uitsluiten.
Spr. noodigde hierna de aanwezigen uit tot het aan
heffen van een driewerf „hoera!" op onze Koningin
en Regeering en bracht daarna den dank van het co
mité over aan allen, die het houden dezer vergaderin
gen hebben mogelijk gemaakt. De burgerij schonk
milde bijdragen; de militaire overheid, die, naar Spr.
hoopte, deze bijeenkomsten eens met haar tegenwoor
digheid zal vereeren, verleende haar zeer gewaardeerde
medewerking.
Met het verzoek tot het staande aanheffen van het
GROOTE
Ie couplet van het „Wilhelmus" werd het openings
woord besloten.
Hierna trad de heer H. L. Glinderman van Utrecht
op met een keur van voordrachten, ernst en humor,
welke een daverend applaus verwierven. Zij werden
afgewisseld door zang- en pianonummers v an den
heer en mej. Siezen en door vaderlandsche liederen, ge
zongen door de vergadering.
Consumptie werd op dezen openingsavond gratis
verstrekt.
Ongetwijfeld zeer voldaan keerden allen huiswaarts
Een rijk programma wacht nog op afwerking voor
den geheelen duur der kermisweek. Alle militairen
zijn welkom. Mogen velen zich gedrongen gevoelen, de
verleiding der kermis te ontwijken door het bezoeken
van onze vergaderingen.
KERMIS-RONDEGANG.
Onder een frisch regenbuitje, oudergewoonte, is
Zaterdag de kermis aangevangen, de kennis, door
oud en jong beschouwd als een aangename onderbre
king, van den dagelijkschen sleur.
Wat er is, mag zich laten zien
Op de Paardcnmark verheft zich om te beginnen ma
jestueus de Majestic Railway, of „De diepte der diep
ten," een figuur 8-baan welker lugubere drakenkop
pen u tegen grijnzen, doch welke inrichting in werke
lijkheid heusch niets verschrikkelijks heeft, integendeel
dolle pret hebben de menschen daar, ze stellen ziet
voor dat ze in 'n sleetje van de hellingen van Davos
naar beneden gieren. „O. o. wat enghoorden we ee:
juffrouw roepen toen de zich plots in de noodzakelijk
heid zag om naar beneden te duiken, doch ze was
haast nog niet beneden was of ze was de eerste die
weer naar boven wilde!
Daar dicht bij staat het theatere de dressuur met de
sprekende paardjes en 't was om te gieren als men zag
welke buitelingen de adspirant-berijdërs (want verder
dan adspirant-berijders konden ze het nooit brengen)
van Hans maakten. En dan de verstandige Diana,
welke precies wist te vertellen hoeveel vrijers de juf
frouw met den geruiten mantel wel had!
Om te zeggen hoe laat het is een klein kunstje voor
haar, daar draait ze haar hand (lees poot) niet voor
om
Dan is er verder nog Benners aeroplane, waar men
vliegtuig-sensatie kan opdoen en tevens een ouden ker
misklant kan aanschouwen, n.l. den ex-berenleider
Chodaschewitz, voorheen Russisch hofjager thans bo-
niseur in gekleede jas.
Van. de Nieuwesloot moeten we het eerst vermelden
het theater Rosely, waar men zich, vooral bij zulk
weer als Zaterdagavond, uitstekend kan vennaken.
Lustig wordt er voorgedragen ai gezongen. Neêr-
landsch jongste soubrette, een meiske van een jaar of
12, die met een lief stemmetje en vol élan zingt van
Zandvoort „prés la mer." „Leuke jopiewas met zijn
gedichten inderdaad kostelijk!
Bij de glasblazerij en -spinnerij van den heer Meijer
moeten we eveneens even stilstaan. Wat deze knappe
vakman a! niet vervaardigt, grenst aan het ongeloofe-
iijke Glasdraden, zoo fijn als spinrag, prachtig afge
werkte bootjes, gekleurde vogeltjes, 't is te veel om op
te noemen. Werkelijk, men staat verstomd bij het zien
vervaardigen yan deze kunstwerken, welke de bewon
dering volkomen waard zijn. Is men hier, dan kan
men geschikt even aanleggen bij den heer van Twisk,
in „Het Wapen van Haarlem". Hier treedt op het va
riété- en' operette-gezelschap van den heer de Munnik
uit den Haag, dat het publiek ten zeer amuseert
met zijn leuke voordrachten. We noemen slechts „de
oogen van den luitenant, enz."
De heer A. Benner, een oude bekende voor de Alk-
maarders, heeft aan zijn prachtig ingerichte stoomca-
roussel iets geheel nieuws verbondeh, n.l. een Rutsch-
loopbaan en Japensche wipbrug. Geschaterd is er,
wanneer sommige dametjes met angstige gilletjes op
den riem naar boven gingen. Wel kwamen ze, soms
achterstvoren boven, maar boven kwamen ze toch. Dat
de nieuwigheid trok, was wel te zien aan het drukke
bezoek.
De danstent had het eveneens overvol. Een spiegel
gladde vloer en de noodige animo was er, benevens
leuke dansmuziek. M'n liefje, wat wil je neg meer!
ïs men er staat natuurlijk nog heel wat meer dan
we opsomden vermoeid van alle genietingen, dan
kan wel een bezoek aan het établissement Porton wor
den aanbevolen. Een heerlijk zitje en lekkere beignets,
wafels, poffertjes of wat u maar wilt, wachten u daar.
Voor „welkom thuis" kan een Deventer koek of een
half pondje nougat van den heer Coppejans, ook een
oude bekende op Alkmaar's kennis, medegenomen
worden of wel een vah de andere lekkernijen, die pa
ling- en andere kramen (wij noemen bijv. den stadge
noot Bern Smit Jzn., op de Kleine Kaasmarkt) in
groote verscheidenheid aanbieden.
Tot het sluitingsuur, 2 uur was het doorloopend ver
bazend druk.
„DESERTEUR".
De reclame, welke aan de eerste opvoering van dit
stuk hier ter stede reeds vooraf ging, heeft, hoewel de
Amsterdamsche tooneelvereenigiug onder directie van
Tonny Hoppe geheel onbekend was, de schouwburg-
Joge bij de Groote Kerk geheel doen vullen. En on
der de talrijke aanwezigen heerschte een dusdanige
geest, dat de „Deserteur" hier weieens de geheele ker
mis di or avond aan avond met veel succes zou kun
nen worden gegevën.
Het Vlaamsche stuk is een echt kermis-drama. In het
eerste bedrijf maakt men kennis met de desertie van
een veelbelovenden jongenman, die vlucht en ten on
rechle de verdenking van diefstal achterlaat op het
oogenblik waarop ae muziek weerklinkt ter ecre var.
liet feest der oud-wapenbroeders, waarbij zijn vade
ALKMAARSCHE COURANT.