DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
Vu hst oostelijk oorlogsterrelo.
Van lie! westelijk oorlogsterreln.
Van liet zuidelijk oorlogstooneel.
en TüDn
No. 2m
Htiêerd en zeTentiende Jaargang*
1915
SI AUGUSTUS
Openbare ergadermg
fttaMispgi p
i f 1—X p, pit. 112i IMmIMi 11 f* latten Bstr plsntmte. Brings fr. V. Boek- m
DIN 8 DA
I tA HERMs. CBSTiR «Z8N, Mm il Wmm. I
NEDKliLANI).
Golf van
Riga
Friedrichsiadt orDunabur®
Polozk
Kowno
Wilna
t Minsk
Grodno
Pinsk
Rokitno moeras
Brest Litowsk
ALKMAAR, 31 Augustus.
Het wordt tijd, dat we den toestand in Rusland eens
weer wat nauwkeuriger nagaan, dan den laatsten tijd
is geschied. Het bovenstaande schetskaartje, waarop de
belangrijkste plaatsnamen vermeld staan, kan ons
daarbij helpen, vooral wanneer men tevens een school»
ailas raadpleegt.
Zooals men weet is de golf van Riga een baai van
de Oostzee, waarin de rivier de Duna uitmondt. Nu de
Russen na de Narew-Weiciisel-linie te hebben prijsge
geven, niet in staat zijn gebleken stand te houden aan
de Njemen-Boeg-linie (welke door de vestingen Grod
no en Brest-Litowsk kan worden aangegeven), moeten
ze trachten zulks te doen achter Duna en Dnjester,
van welke laatste rivier de Berezina ewi zijrivier is.
Lukt dit ook niet, kan deze derde linie door den val
van Riga-Dunaburg niet meer behouden worden, dan
ligt de weg naar het Noorden voor de Dunschers ge
heel open en zullen de Tsaar en de regeering in St.
Peiersouig niet meer veilig zijn.
Sinds den val van Brest-Litowsk gaat de Russische
legermacht w twee deeieu terug. De eene groep
wordt in noordelijke richting gedrongen, cie andere
tieki oostwaarts ai naar Minsk eu i'iusk. De uit net
zuiden scherp achtervolgde noordelijke groep wordt
tevens van het westen zeer bedreigd. Hoe langer
Grodno en Wilna stand kunnen houaeu, hoe beter dit
voor de Kussen is. Gingen deze vesting en dit spoor-
wegknooppssnt spoedig verloren, dan toch zou deze
groep groctenaeels ook in oostelijke richting moeten
gaau wijken, d. w. z. eveneens op Minsk moeten terug
trekken,
bier dreigt den Russen een gevaar. Een ander doet
zich voor bij den benedenloop der Duna. De troepen
van generaal von Below leveren volgens het Duitsche
bericht thans slag om het bezit van het bruggehootd
ten tuiden van Friedrichsiadt, zoodat het Duitsche
krijgsbedrijf tegen de Dwina goeden voortgang maakt
en laatstgenoemde stad reeds bedreigd mag worden
geacht.
Maar ook naderen de Duitsche troepen Wilna, welk
kruispunt van vijf spoorwegen weliswaar door de
Russen hardnekkig wordt verdedigd, doch door de
Duitschers van het noorden en van het zuiden en zuid
westen uit wordt bedreigd.
Dit alles betreft de legergroep von Hindenburg.
De legergroep van prins Leopold van Beieren ver
volgt de Russen i» het woud van Bjelowesj, ten noord
oosten van Brest-Litowsk. waar de vervolgde troepen
aan den bovenloop der Narew tegenstand bieden, en
even ten zuiden daarvan worden zij achtervolgd door
de legergroep-von Mackensen. We zijn hier genaderd
in het gebied van de Pripèt- en Rokitno-moerassen.
welke voor een terugtrekkend leger zoo vele moeiel'ijk-
heden opleveren. Het is eigenlijk een wonder, dat men
nog niet hoort van het maken van veel krijgsgevange
nen in deze streken.
Nu de legergroepen steeds meer oostwaarts opruk
ken, moest ook generaal von Linsingen, die in het
oostelijk deel van Galicië (ten oosten van Lembcrg)
was blijven staan in een verdedigende stelling, wel
weer het offensief hervatten, hetwelk hem in staat stelt
het'verband te behouden. De Russen moesten ook hier
dus terug, maar daar de vesting Kiew op een afstand
van 400 K.M. is gelegen, is de afstand wel heel ver
en dus de kans cp aanzienlijke verliezen niet gering.
Evenwel de Russen slagen cr tot dusverre nog
uitmuntend in om een snel, afdoend Duitsch succes te
voorkomen Zij weten nog steeds een ramp af te wen
den. Maar er dreigen hen zooveel gevaren, dat een
ontsnappen schier iets bovenmenschelijks schijnt.
De Turken beweren, dat zij aan de Darrianellen op
groote schaal ondernomen aanvallen hebben afgesla
gen en hun tegenstanders belangrijke verliezen hebben
berokkend. In twee dagen tijds zouden er 10.000 man
van de gelande troepen gesneuveld zijn. En daarom
moei heel Konssantmopel vlaggen
Is gisteren gebleken, dat de Duitsche regeering jegens
de Amerikaansdie tot een concessie bereid is (inzake
den oorlog met onderzeeërs, die voortaan geen passa
giersbooten zullen torpilleeren), vandaag wordt uit
Washington gemeld, dat Groot-Brittanje het vervoer
door het blokkade-gebied zal toestaan van zekere goe
deren, welke in Oostenrijk en Duitschland besteld wa
ren en bestemd zijn voor Amerika. Het betreft vooral
Kerstmis-artikelen, welke doorgelaten zullen worden,
wanneer aan het Engelsehe gezantschap te Washing
ton slechts het bewijs van aankoop en betaling wordt
overgelegd.
De Engelsch-Atnerikaansche pers zegt dat Duitsch
land door zijn concessie toont sympathie te willen
winnen tegen den tijd, dat de vredesonderhandelingen
een begin zul lea nemen.
Is dit juist, dan is het zeker even juist, dat Engeland
thans hetzelfde tracht te bereiken.
De positie van president Wilson als mogelijke be
middelaar zou er echter niet zwakker op worden, wan
neer hij van beide partijen een concessie had verkre
gen!
Het Duitsche hoofdkwartier meldde gisteren:
De legergroepen Hindenburg en von Below zijn in
gevecht om een bruggehoofd ten zuiden van Friedrich
siadt. In de strijd ten oosten van de Njemen bereikte 't
leger van Von Eichhora de streek ten N.O. van Olita.
Er werden 1600 gevangenen gemaakt en 7 kanonnen
veroverd, in de richting van Gordno werd Lipsk (aan
den Bobr) bestormd en de vijand gedwongen de stel
lingen aan de Sidra op te geven. Sokolda werd door
onze troepen doorgetrokken, de Oostelijke rand der
bosschen ten N O. en O. van Bjelostok werd op ver
schillende plaatsen bereikt.
Legergroep Leopold van Beieren: In het bosch van
Bjelowjesk wordt om den overgang over den Boven-
Naref gevochten, de Duitsch-Oostenrijksch-Hongaar-
sche troepen van het leger van v. Woyrsch wierpen den
vijand uit zijn posities bij Soechopol, aan den oostrand
van het oerwoud, en bij Sjeresjewo. Zij ver-volgden den
vijand krachtig.
Legergroep-v. Mackensen. Om den terugtocht van de
achterhoeden door het moeras-gebied te O. van de
Proesjana mogelijk te maken hielden de Russen giste
ren stand in oe linie van Paddubno, ten zuiden van
Kobrin; zij werden echter geslagen, hoewel zij hunne
reeds amiai cheerende aldeeiingen nogmaals aan den
strijd lieten deelnemen Ook de voortzetting van de
memode, o uitot bescherming van hun aftrekkend le
ger, de bevolking van 't eigen land, voornamelijk vrou
wen en kinderen tegen onze aanvallen te gebruiken,
baatte hun niet.
(Reeds vermeld in een deel onzer vorige oplaag.
Het Oostenrijksche legerbericht meldde gisteren:
Het leger van generaal Pfianzer-Baltin en dat van
generaal ven Bothmer drongen gisteren door tot aan
Strypa. De vijand trachtte op verschillende plaatsen
onze vervolging tegen te houden, doch werd overal te
ruggedreven. Bijzonder hardnekkige tegenstand moest
gebroken worden aan de Beneden-Koropiec-beek.
De troepen van generaal von Böhm-Ermoli stieten,
ten oosten van 1. toczo en in een van Bialykamien over
Toporof naar Radziechof loopende linie op sterk be
zette posities. De vijand werd aangevallen en op ver
schillende punten van dit frónt teruggedreven
In Wclhynie wonnen onze tegen Luzk oprukkende
strijdmachten opnieuw terrein; Swiniuchy en andere
laai verdedigde plaatsen werden den vijand ontnomen.
De in het Biaiowiskaja Poeszcza (het oerbosch van
Bjelowesj). strijdende Oosicnrijksche troepen sloegen
dc Russen bij Sjeresjowo, en vervolgen hen naar Pracs-
zany.
DE RUSSISCHE LEGERS.
Lat het Duitsche hoofdkwartier werd gisteren ge
schreven: „Op het oogenblik nu door den val van de
binnenlandsche Russische verdedigingslinie een hoofd
stuk van de doorloopende operatie ten einde is ge
bracht. is het leerzaam zich in het kort het tot nu toe
verkregen resultaat van het offensief voor den geest te
halen, dat op 2 Mei begon met de doorbraak bij Gor-
lisj.
De sterkte van de Russische legers, die achtereenvol
gens door den eigenlijken stoot werden getroffen,
mag men op zijn minst op 1 400 000 man stellen. In
de gevechten zijn in ronde cijfers 1 100.000 man ge
vangen genomen en minstens 300.000 man gesneuveld
of gewond, als men het aantal dezer, zonder de zie
ken op slechts 30 proc. van het aantal krijgsgevange
nen schat. Het is echter beslist hooger. Want sedert de
vijand om het overschot zijner artillerie te redden zijn
overhaasten terugtocht, zonder zich ook maar in het
minst te bekommeren om menschenlevens, in hoofd
zaak door infanterie tracht te verzekeren, heeft hij na
tuurlijke ontzaglijke, bloedige verliezen geleden
Men kan dus zeggen, dat de legers, die door ons zijn
aangevallen, totaal vernietigd zijn. Dat de vijand des
niettegenstaande nog troepen te velde heeft, is te ver
klaren uit het feit. dat de in Zuid-Rusland voor het of
fensief tegen Turkije gereed gehouden divisies naar het
oorlogsterrein werden gebracht, dat zeer veel ten hal
ve geoefende reserve-soldaten met groolen spoed uit
het binnenland van Rusland werden gehaald en einde
lijk. dat van die fronten, waar onze druk minder voel
baar was, een groot aantal manschappen naar het
noorden werden gezonden. Al deze maatregelen heb
ben echter het noodlot niet kunnen tegenhouden. Uit
Galicië, Polen, Koerland en Lithauen is de vijand ver
dreven, zijn gesloten front is uiteengerukt, zijn legers
trekken terug in twee totaal gescheiden groepen. Niet
minder dan 12 vestingen, waaronder vier groote en
geheel modern ingericht, zijn in handen van onze dap
pere troepen gevallen en daarmede tevens de binnen-
landsche beveiligingsünie van het Russische rijk."
DE STRIJD IN BELGIë EN NOORD-FRANKRIJK.
Het Fransche middag-communiqué van gistermiddag
meldde
Aan het einde van den dag van gisteren begon een
hevige artilleriestrijd, gepaard gaande met mijnont-
ploffingen en gevechten met bommen en handgranaten
op verschillende punten in de Argonnen. De Duitsche
loopgraven bij Courte Chaussée, Meurissons en Bo-
laste werden ernstig beschadigd. Hedennacht was het
in deze streek en aan het overige front rustig.
Maarschalk French berichtte gisteren:
Sedert den 18en Augustus hadden op het Engelsehe
front slechts mijn-aanvallen plaats. Wij schoten vijan
delijke vliegmachines naar beneden. Onze artillerie
schoot bij Langemarck een spoortrein in brand. Ons
vlïegerscorps werkie met het Fransche met succes sa
men bij aanvallen op het bosch Houthulst, zonder een
enkele machine te verliezen.
AAN HET ITALIAANSCH-OOSTENR1JKSCHE
FRONT.
Het officieele Oostenrijksche legerbericht meldde gis
teren
Gisteren onderhielden de Italianen over het geheele
front aan het kustland een artillerievuur van afwisse
lende kracht. Op verschillende plaatsen poogde de in
fanterie nabij onze stellingen te komen. Kleine aanval
len werden als gewoonlijk afgeslagen-,
In Karinthie en de Tyroolsche grensgebieden is de
toestand onveranderd.
DE ACTIE AAN DE DARDANELLEN.
Het Turksche hoofdkwartier meldde: De vijand her
haalde op 28 Aug zijn aanvallen in destreek van Ana-
forta. De aanvallen waren in de jongste drie daggn
zeef hardnekkig. Toch werd de vijand teruggeslagen.
Hij leed ontzaglijke verliezen wij heroverden door een
tegenaanval eenige in ons centrum gelegen loopgraven,
die door den vijand genomen waren en doodden de be
zetting.
In de gevechten van de jongste twee dagen verloor
de vijand 10 000 man aan dooden. In vergelijking
daarmede zijn onze verliezen gering door onze aan het
gevecht deelnemende vliegtuigen werden met succes
bommen geworpen op vijandelijke stellingen en kam
pen, overigens gebeurde ér niets van belangs.
KORTE BERICHTEN.
Een officier en 15 jongens van het Engelsehe op
leidingsschip „Cornwall", dat bij Purfleet op de
Theems geankerd lag, zijn verdronken, doordat het
bootje, waarin ze roeióefeningen hielden, in aanvaring
kwam met een sleepboot. Vier der inzittenden konden
gered worden.
Op bevel van zijn regeering is de ontsnapte
Fransche vlieger Gilbert weer naar Zwitserland ver
trokken.
Volgens het Nowoje Wremia van 20 dezer is be
sloten om, in geval de Russische havenstad Riga wordt
ontruimd, het hout dat daar voor een 35 millioen roe
bel ligt, te verbranden.
De Frankf. Ztg. deelt mede, dat de Duitsche post
administratie thans voor open brïefzendingen naar
Oostenrijk en naar neutrale landen ook brieven in de
taal toelaat.
Naar het voorbeeld van Denemarken heeft ook
Zweden een bijzondere belasting ingevoerd op alle oor
logswinsten.
Het Central News-agentschap verneemt uit Nieuw
York dat dor China een honderdtal onderzeeërs be-
sield. Ze zijn van grooter afmeting dan de Duitsche.
Te Avezzano, in Midden-Italië, dat in Januari
door aardbeving is geteisterd, zijn opnieuw aardschok
ken gevoeld. Er heerscht groote angst.
De ijzeren Hindenburg te Berlijn wordt Zater
dag 4 September onthuld. Het standbeeld is omgeven
door 4 bij Tannenberg veroverde Russische kanonnen.
Er worden reeds bons verkocht, waarop men het recht
heeft spijkers in het beeld te slaan.
De Koning der Belgen heeft doen bekendmaken
dat ieder die door het leger opgerichte of ingerichte
overgangsbruggen, muren, slagboornen om om het even
welke omheiningen, tot het leger dienende telegrafische
of telefonische lijn, draadlooze of seininstallaties zou
vernietigen of beschadigd hebben, gestraft zal worden.
Door den Beriijnschen politie-president is een be
kendmaking gepubliceerd, waarin met straf bedreigd
wordt degene die onrechtmatig het „IJzeren Kruis
of een nabootsing daarvan draagt.
Lloyds meldde gisteren, dat de Engelsehe stoom
boot „Sir William Stephenson" gezonken is.
De „Temps" meldt, dat de president der Fran
sche republiek een decreet onderteekend heeft, waarbij
de uitvoer van zilvergeld verboden is. Reizigers mogen
echter bij het overtrekken der grens een bedrag van
25 in zilver bij zich houden.
De Oostenrijksche minister van binnenlandsche
zaken heeft d.d. 29 Augustus melding gemaakt van
929 gevallen van Aziatische cholera.
De Italiaansche regeering heeft vaccinatie ver
plichtend gesteld, om leger en vloot tegen cholera te
beschermen. Er zijn strenge maatregelen genomen om
te verhinderen dat een epidemie zou kunnen uitbreken
door de aanwezigheid van Oostenrijksche gevangenen,
die vroeger in Galicië hebben gevochten.
De conferentie van vertegenwoordigers en mijn
werkers in ZuidAVales (Engeland) is geëindigd.
Naar verluidt, zijn eenige voorstellen gedaan, welke
HINDERWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van ALK
MAAR brengen ter algemeene kennis, dat heden op de
gemeente-secretarie ter visie is gelegd het door hun col
lege aan heeren Gedüputeerde Staten van Noordhol-
land ingediende verzoek, met bijlagen, om vergunning
tot het oprichten van een GASFABRIEK op het per
ceel Heldersche weg, Sectie C, No. 1126.
Bezwaren tegen deze oprichting kunnen worden in
gediend ten raad huize dezer gemeente, mondeling op
DINSDAG 14 SEPTEMBER e.k., 's voormiddags tc
ELF UUR en schriftelijk vóór of op dien tijd. Geduren
de drie dagen vóór gemelden dag kan de verzoeker en
hij, die bezwaren heeft ingebracht, op de secretarië
dezer gemeente van de terzake ingekomen schrifturen
kennis nemen.
Alkmaar, 31 Augustus 1915.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
G. RIPPING, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
te ALKMAAR.
ten STADHUSZE,
op Donderdag 2 Sept 1915
des avonds half negen
A. PRINS Az.j Voorzitter.
Mr. J. VERDAM, Secretaris.
aan het uitvoerend comité der mijnwerkersofganisatie
zullen voorgelegd worden,
LEGERING GEDURENDE DEN WINTER.
De opperbevelhebber van land- en zeemacht heeft,
naar de Avondp. meldt, den hoofdintendant geschre
ven:
„In verband met het naderende koude jaargetijde
acht ik het noodig er L'. H. E. G. op te wijzen, dat het
mijn wensch is, dat alle troepen, die thans nog in stroo
legeren, dezen winter van stroozakken worden voor
zien.
Bij de voorstellen ter verbetering van de legering
geeft een der divisiecommandanten in overweging,
voor de onderofficieren kribben beschikbaar te stellen,
voor zooverre zulks nog niet is geschied. Ik heb de eer
u te verzoeken mij in te lichten, in hoeverre aan daar
toe door de commandanten der troepenafdeelingen aan
u rechtstreeks te richten aanvragen, uwerzijds zou kun
nen worden voldaan.
Tevens gelieve u mij mede te deelen, of, voor den
as. winter, de hoeveelheid dekens voldoende zal zijn.
Met de uitbreiding van het leger sedert den vorigen
winter met een sterkte van ongeveer 70.000 man, dient
rekening te worden gehouden, terwijl van inkwartie
ring bij de inwoners, althans van nieuw gevormde af-
deeiingen, zoo weinig mogelijk sprake zaï mogen we
zen."
MIJN ONTPLOFT.
Gistermorgen tusschen 3 en 4 uur is aan het strand
te Cadzand, tusschen den vuurtoren en den misthoorn,
een mijn oniploft, die daar blijkbaar, zonder dat
iemand er kennis van droeg, is aangedreven. Aan de
woning van den dijkwerker Kolemeyer, in de nabijheid
staande, is veel schade toegebracht. Aile ruiten zijn ge
sprongen.
Van de woning van den dokwerker Kolemeyer. aan
de Nieuwe Sluis, is ook het dak erg beschadigd en
zijn de muren gescheurd. Wonder boven wonder kre
gen de onder de dakpannen slapende kinderen geeü
letsel. Ook een aantal andere huizen in de omgeving
werden beschadigd.
BINNFN! AND
WETHOUDER EN KAMERLID.
De afdeeling Amsterdam IX van de S. D. A. P.
heeft gisteravond in een huishoudelijke vergadering be
sloten, het partijbestuur te adviseeren, dat de heer Vlie
gen reeds nu voor het Kamerlidmaatschap zal bedan
ken.
EEN OORDEEL VAN Dr. KUYPER.
Het „Berliner Tageblatt" schrijft:
„Dr. A. Kuyper, die op het oogenblik een kuur volgt
te W'eisser Fiirsch bij Dresden, Iaat zich aldus uit in
een brief aan een van onze medewerkers:
„Zooals ik o.a. naar Berlijn aan de hoofdredactie
van het Berliner Tageblatt" schreef en ook aan u me
dedeelde, komt het mij, daar ik slechts om gezondheids
redenen naar Dresden ben gekomen, gewenscht voor,
dat de pers van mijn aanwezigheid op Weisser Hirsch
hoegenaamd geen nota neemt. Daarbij moet ik blijven.
Dat belet mij echter niet, op de twee practische vragen,
die u mij gesteld hebt, in het kort op deze wijze te ant
woorden
1 o. dat de beweging, om Nederland ertoe te brengen,
zijne neutraliteit op te geven en zich bij de Quadruple
Entente aan te sluiten, niets hoegenaamd te betetkenen
heeft en 2o. dat het koloniale vraagstuk voor ons land
eerst later kan opgelost worden
Wat 't eerste betreft, waren het slechts eenige twee
de-klas Belgen, die ons trachten mede te sleepen. De
hooger staande Belgen daarentegen begrepen van den
aanvang af, dat zij onze gastvrijheid niet slechter kon
den beantwoorden, dan door onze neutraliteit in ge
vaar te brengen. De eerste-klasse Belgen deden dat dan
ook op geen enkele staatsman, noch een persorgaan
van eenige beteckenis, die niet tegen iedere schending
van onze neutraliteit opkwam.
Met liet koloniale vraagstuk is het anders gesteld.
De koloniale groote mogendheden plegen in hunne ko
lonies slechts een kleine vloot beschikbaar te houden.
Over hare koloniën wordt in Europa beslist, niet in de
koloniën zelf.
Voor Nederland staat de zaak anders.
Onze positie in Europa is niet van zoodanigen aard,
dat wij in Den Haag of in Amsterdam de beslissing
omtrent onze koloniën kunnen afwachten. Wij moeten
ons in den Archipel zelf zoodanig wapenen, dat wij
elk offensief afweren kunnen. Vóór de oorlog uitbrak,
was dan ook het plan gereed, om een vloot van dread
noughts voor onzen Archipel te laten bouwen. Nu is
ALKMAARSCH
RANT
Esaaffi
